Morgunblaðið - 10.02.1944, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 10. febrúar 1944
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmimdsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands
I lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
„En menn verða
að gera meira — -
ti
ÞAÐ HEFIR VERIÐ og er eitt aðalsmark Sjálfstæðis-
-flokksins að vinna gegn þröngsýni, sundrungu og böli
stjettabaráttunnar í landinu. Sjálfstæðisflokkurinn hefir
verið flokkur allra stjetta.
Því verður aldrei til fulls svarað, hversu mikil gæfa
það hefir verið þjóðinni, að hin breiða, þjóðlega fylking
Sjálfstæðisflokksins hjelt uppi kjörorðinu „stjett með
stjett“, þegar hinsvegar sundrungar öfl stjettaflokkanna
fóru sem geistast og skyldu svo víða eftir sviðinn akur í
spori sínu.
★
Þrátt fyrir þetta hafa hinir flokkarnir, allir sem einn,
lagt á það höfuð kapp að gera Sjálfstæðisflokkinn tor-
tryggilegan fyrir þetta stefnu-sjónarmið, brigslað honum
um tvöfeldni, — „tvísöng“ — fláttskap og loddaraleik og
haldið því fram, að slíkt væri ekki framkvæmanlegt, held-
ur aðeins fánýt sjónhverfing, að þykjast vera flokkur
allra stjetta.
Sjálfstæðismenn hafa haldið því fram, að hagsmunir
stjettanna væru meira eða minna samofnir, velferð einn-
ar stjettar boðaði hag annarar, og hrun einnar stjettar
voða hinnar. Stjettaskifting þjóðfjelagsins væri í sjálfu
sjer tákn eðlilegrar þróunar, fjölþættari verkaskiftingu
þjóðarinnar, er ætti að miða að því, að auka starfhæfni
hennar og getu. Væri stjett'unum hinsvegar att saman í
skilningsleysi úlfúðar og þröngsýnustu hagsmunasjónar-
miða, væri voðinn vís, samheldni þjóðarinnar stefnt í tví-
sýnu. •
★
Nú hefir loksins heyrst önnur rödd en áður úr hópi
þeirra, sem mest hafa fordæmt Sjálfstæðisflokkinn fyrir
„tvísöng“ og yfirdrepshátt í þeirri viðleitni að sameina
stjettirnar. Eysteinn Jónsson skrifar í Tímann 8. þ. m.,
þar sem hann segir meðal annars: „Menn verða að sinna
stjettamálum á þessari miklu öld stjettasamtakanna. En
menn verða að gera meira, ef lýðræði á að haldast í land-
inu. Menn verða að velja um þjóðmálastefnur“.
Það er alltaf dásamlegt, þegar blindir fá sýn.
★
Það væri mikil framför hjá Framsóknarmönnum, er
þeim skyldist alment, að „menn verða að gera meira“,
en „sinna stjettamálum“, þ. e. að „velja um þjóðmál'a-
stefnur“ — „ef lýðræði á að haldast í landinu“. Myndi
þá hverfa langur og leiður hugtakaruglingur þessara
manna þess eðlis, t. d., að ,,bóndi“ þýddi sama og „Fram-
sóknarmaður“, og hliðstæður hugtakaruglingur komm-
únista eða Alþýðuflokksmanna, að „verkamaður“ þýddi
sama og „sóeialisti“. Þegar menn hafa náð þessu þroska-
stigi, er Eysteinn Jónsson virðist loks búinn að ná, tæp-
lega vonum framar, getur mönnum auðveldlega skilist,
að menn innan sömu stjettar kunni að „velja um þjóð-
málastefnur“ æði sundurleitt, og þar af leiðandi að sami
flokkur geti með rjettu, ef stefna hans er nógu víðsýn,
átt miklu fylgi að fagna í öllum stjettum, verið „flokk-
ur allra stjetta“.
★
Eysteinn Jónsson hefir nú loksins, góðu heilli, rekið
ofan í sína flokksmenn allan þvætting þeirra um þann
fávitaskap og fláræði Sjálfstæðismanna að þykjast vilja
samræma stjettarsjónarmiðin innan vjebanda flokksins.
Ef til vill skilja þeir Framsóknarmenn betur, eða hlusta
að minsta kosti betur, þegar ein þeirra höfuðkempa hef-
ur upp raust sína. Þeim ætti þá nú að skiljast, að ef lýð-
ræði á að haldast áfram í þessu landi, ef þjóðareiningin
á ekki að sundrast, verður að kveða niður stjettabar-
áttuna — og það verður best gjört með því að hefja til
vegs flokk allra stjetta — Sjálfstæðisflokkinn.
- Thor Thors
Framh. af bls. 4.
mennasta þjóð í heimi, þá vor-
um við fyrsta þjóðin, sem
stóðst Þjóðverjum snúning,- er
þeir ætluðu að.koma upp flug-
vjelabækistöð á Islandi í
mars 1939. Er vjer fjell-
umst á að leyfa amerískum her
að hafa afnot af landi voru,
var það gert til þess að tryggja
frelsinu og man n rjettindunum
sigur. Það er athugunarvert, að
engin þjóð, sem ekki á bein-
linis í óíriði. getur lagt meir
af mörkum en að leyfa afnot af
landi sínu.
Árekstrar.
„Vjer reynum ekki að breiða
yfir árekstra á milli amerískra
hermanna og Islendinga. Hjá
þeim verður ekki komist I
júlímánuði síðastliðnum, er
Stimson hermálaráðherra
Bandaríkjanna heimsótti Is-
land, sagði hann í viðtali við
íslenska blaðamenn, að sjer
fyndist sambandið milli her-
mannanna og íslendinga hið
vinsamlegasta. Hr. Stimson
komst svo að orði: „Fyrirliðar
mínir hjer á landi hafa tjáð
?njer, að hermönnunum hafi
verið tekið vel og er jeg því
þakklátur. Við, sem heima sitj
um, metum mikils samúð þá
og velvild, er hermönnum vor-
um hefir verið sýnd hjer“.
Samkvæmt stjórnarskrá
sinni er ísland hlutlaust land.
En í þessum ófriði eigast við
einráeði og lýðræði, og getur
því enginn efast um, hvor að-
ilanna nýtur samúðar elsta
lýðveldis heimsins“.
Islenskir sjómenn.
„Margir sjómanna okkar
hafa orðið fyrir árásum Þjóð-
verja og margir hafa farist.
Skip okkar hafa orðið fyrir
sprengju- og tundurskeyta-
árásum, og vjelbyssuskothríð
hefir verið látin dynja á sjó-
mönnum, sem komist hafa upp
á' fleka eða í björgunarbáta.
Sjómenn Islands eru hermenn
vorir og á baráttu þeirra er ekk
ert hlje. Hjer er einnig átt við
sjómenn vora á íslenskum kaup
skipum, er haldið hafa uppi
ferðum milli íslands og Amer-
íku frá því að styrjöldin hófst.
Nú þegar höfum við mist um
10% af flota okkar vegna árása
Þjóðverja11.
Ný revý í upp-
skjlínp
ÞAÐ ER ný revýa í uppsigl-
ingu hjer í bænum. Eru leikar-
ar þegar byrjaðir að æfa og er
vonast til að revýan verði til-
búin til sýninga um mánaða-
mótin mars—apríl.
Eftir því, sem Morgunblaðið
hefir frjett, er það „Fjalakött-
urinn“, sem að þessari revýu
stendur, eins og hinum fyrri
gamanleikjum, sem sýndir
hafa verið hjer í bæ undanfar-
in ár við miklar vinsældir.
Ekki hefir hinni nýju revýu
verið valið nafn ennþá og ekki
er heldur hægt að segja, hverj-
ir leika í henni, en þó munu
verða á leikendaskrá allir
helstu gamanleikarar bæjarins.
Fjöldi söngva verður í leikrit-
inu. — Meira er ekki hægt að
segja að svo stöddu.

Lengri dagar. |
NÚ ER DAGINN farið að
lengja að mun. Skammdegis-
drunginn er að fara af mönnum
og nýtt líf að færast í alt og alla.
Með bjartari og iengri dögum
kemur ýmislegt í ljós, sem hefir
verið hulið myrkri skamdegisins.
Gallar, sem áður bar lítið á, sjást
nú greinilegar. Þeir, sem tök hafa
á, leita út í bjart og tært vetrar-
loftið. Sumir fara á skíði upp til
fjalla, aðrir leika sjer á skaut-
um á Tjörninni, þegar fært er
óg enn aðrir *verða að láta sjer
nægja stuttar, eða langár göngu-
ferðir um bæinn, eða nágrenni
hans.
Óhreinindi á götum og við hús
manna fara að koma í ljós, þó
sumstaðar sjeu þau enn hulin
snjó. En það fer að verða tíma-
bært, að hugsa um að hreinsa til
hjá sjer. Gera hreint fyrir sínum
dyrum. Þá má ekki gleyma, að
það er eins átt við bakdyrnar,
eins og forstofudyrnar.
Það er svo undarlegt, hve hrein
læti hefir smitandi áhrif. Það
þarf ekki nema að einn maður
í hverri götu taki sig til og
hreinsi umhverfis hús. sitt, þá
fara nágrannar hans undir eins á
stúfana. Jeg tók éftir þessu hjer
á dögunum í mikla snjónum. í
götu einni hafði ekki verið hreins
aður snjór af gangstjett við eitt
einasta hús allan vetur, en svo
tók einn maður sig til og mok-
aði snjónum af stjettinni fyrir
framan sitt hús. Síðar hinn sama
dag sást varla ein einasta stjett
hjá húsi í þessari götu, sem ekki
var búið að hreinsa snjóinn af.
Það vilja allir bæjarbúar hafa
bæinn hreinan. Það þarf ekki
mikið átak til að fá samvinnu
allra bæjarbúa til þess. Eigum
við nú ekki að taka okkur sam-
an, Reykvíkingar, og láta vorið
og sumarið, sem í vændum er,
verð.; hreinasta vor og sumar,
sem Reykvíkingar hafa sjeð.
•
Prentfrelsi.
ÞAÐ VARÐ UPPI íótur og fit
í blöðum hinna ensku mælandi
þjóða fyrir skömmu. Tilefnið var,
að nýjar reglur voru gefnar út i
Argentínu um starfsemi blaða og
blaðamanna.
Vegna umræðna og atvika,
sem komið hafa fyrir } jer á andi
síðustu vikurnar, hed jeg að það
væri gott,, að við kynntum okkur
málavöxtu. Ameríska blaða-
mannablaðið, „Editor & Publis-
her“, segir í ritstjórnargrein 8.
jan. s. 1.:
„Grunurinn um að hinn mikli
nábúi okkar, Argentiska lýðveld-
ið, sje að falla fyrir fasistiskum
áhrifum, var staðfestur með
sterkum rökum núna í vikunni,
er forsetinn birti tilskipan um
eftirlit með innlendum og erlend
um blaðamönnum. Nasisminn
kemur greinilega fram i yfirlýs-
ingunni um, að blöð, tímarit og
frjetfastofur, sjeu tæki almennra
hagsmuna og verði þessvegna „að
lúva reglum, sem geri þeim kleift
að inna það hlutverk af hendi“.
„Tilskipanin bannar birtingu
nokkurs sem £3‘i „truflað góða
samvinnu, sem þjóðin hefir við
vinsamleg ríki“, „sem móðgi
ebættismenn, einkafyrirtæki, eða
prívat borgara yfirleitt“.
Hætta á ferðum.
„EDITOR & PUBLISHEir
segir um þessi nýju fyrírmæli
Ar;:entinustjórnar: „Allur þessi
apaháttur, er vitanlega bygður
á „velferð almennings11 alveg eins
og það var látið heita í Ítalíu,
Þýskalandi og á Spáni. Það ætti
að vera cllum skynsömum mönn-
um ljóst, að saga eftirlits og rit-
skoðunar á blöðum hefir orðið
öllum þjóðum til tjóns, þar sem
það hefir verið reynt. Hjá hverri
einustu þjóð, þar sem einræðið
hefir náð yfirhöndinni, hefir
prentfrelsið fyrst verið afnumið.
Þegar búið er að binda og kefla
blöðin, hefir ekki verið hægt að
koma í veg fyrir alskonar spill-
ingu“.
Þetta segir hið ameríska blað
og í sama streng hafa bresk blöð
tekið. Mjer dettur ekki í hug, að
nokkurt yfirvald hjer á landi láti
sjer detta í hug, að taka sjer ein-
ræðisvald, en af atvikum, sem
hjer hafa komið fyrir nýlega,
getur maður ekki annað, en borið
þau saman við einmitt það, sem
verið er að segja frá að skeð
-hafi í Argentínu og nefnt er
„fasistiskt".
•
Oheppilegur farar-
tálmi.
VEGNA brunarústanna í Aust-
urstræti hefir lögreglan orðið að
loka Austurstræti fyrir farartækj
um frá Landsbankanum og vest-
ur úr. Hefir það verið gert með
því, að skilti hefir verið sett'á
götuna með áletruninni: „Akstur
bannaður'*. En auk þess hefir ver
ið strengdur kaðal milli tveggja
ljósastaura þvert yfir götuna,
þannig, að meðalháir menn
verða að beygja sig til að kom-
ast undir kaðalinn. Þetta kemur
ekki að sök á daginn þegar kað-
allinn sjest, en strax og fer aö
skyggja versnar heldur og hafa
n.urgir rekið sig óþyrmilega á
kaðalinn og jafnvel legið við
meiðslum.
Væri gott, ef hægt væri að taka
þenna kaðal niður sem allra fyrst
Þetta ætti að vera #nóg, að hafa
skiltið á miðri götu og ef svo er
ekki, má þá ekki setja einhverja
hindrun, sem ekki er til baga
fyrir gangandi fólk, því ekki mun
ætlan, að stöðva umferð fótgang-
andi um strætið.
m
Mrs. Miniver.
NÚ ER Gamla Bíó farið að
sýna kvikmyndina „Mrs. Mini-
ver“, sem getið var um hjer í
blaðinu á dögunum, að í vænd-
um væri. Þetta er án efa ein
besta kvikmynd, sem hingað hef-
ir komið og sem fjallar um stríð-
ið. Myndin er algjörlega laus við
allan ýkjuáróður. Það er sagt á
einfaldan og látlausan hátt,
hvernig bresk fjölskylda hugsaði
og hvað hún hafði fyrir stafni
í byrjun stríðsins og fyrsta ó-
friðarárið. Myndinni lýkur, er or
ustan um Bretland stóð sem
hæst. * ;
Það verður enginn svikinn af
að sjá þessa kvikmynd og jeg
spái því,að flestir þeir,sem mynd
ina sjá, muni skilja betur en áð-
ur, hvernig ófriðurinn er og
hvaða áhrif hann hefir á lif
manna.
•
Gluggahreinsun.
ÖRLÍTIÐ virðast menn vera
farnir að hugsa um að halda
gluggarúðum í verslunum og
skrifstofbyggingum hreinum,
nota tækifærið þegar gott er veð-.
ur til að láta þvo þá. Eru þettá
framför, sem vonandi verður á-
framhald á. Það hefir sannast
sagna verið herfilegt að sjá
gluggarúður sumra fyrirtækja og
einkaíbúða hjer í bænum.
Er gott, ef menn fara að vakna
til meðvitundar um, að hafa
gluggarúður sínar hreinar.