Morgunblaðið - 18.02.1944, Blaðsíða 6

6
M 0 R G U N B L A Ð I Ð
Föstudagur 18. febrúar 1944.-
wgtsttHðfetfr
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlanda,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Veriðá verði, verkamenn
EIGI verður sagt, að giftusamlega horfi með lausn
vinnudeilu Dagsbrúnar. Bendir alt til þess, að þeir sem
að deilunni standa búi sig undir hin hörðustu átök.
Brjefið, sem stjórn Dagsbrúnar sendi lögreglustjóra í
gær, um stofnun hundrað manna liðs, er sjá á um að öll-
um ákvörðunum fjelagsstjórnarinnar sje-hlýtt, hafði ekki
friðarboð að flytja.
Stjórn Dagsbrúnar hlýtur að vera ljóst, að samkvæmt
gildandi lögum er lögreglunni bannað að hafa önnur af-
skifti af vinnudeilum en þau, að halda uppi friði og af-
stýra skemdum, meiðslum og vandræðum. Vitanlega er
það hin opinbera lögregla, sem þetta starf hefir með
höndum, en ekki lið, sem aðili í kaupdeilu kveður til,
nema hann sje sjerstaklega um það beðinn af ríkisvald-
inu. Og að sjálfsögðu er alt lögreglulið undir stjórn lög-
reglustjóra.
Ekki er ósennilegt, að friðsamir verkamenn fari að sjá,
að það er ekki velferð þeirra, sem kommúnistar eru að
berjast fyrir með þessari kaupdeilu. Fyrir kommúnistum
vakir bersýnilega það eitt, að koma af stað óeirðum, svo
að vandræði hljótist af.
Sjálft kaupdeilumálið er í höndum hins 'rjetta aðilja,
sáttasemjara ríkisins og sjerstakrar sáttanefndar, sem
starfar með sáttasemjara. Enginn þarf að efa, að þessir
menn munu gera alt sem unt er, til þess að leysa deiluna
farsællega fyrir báða aðilja. Fer áreiðanlega best á því,
að friður ríki um málið, meðan verið er að reyna að koma
á sættum.
Sennilega geta friðsamir verkamenn litlu ráðið um
gang deilumálsins nú í augnablikinu, því að hinir, sem
ófrið vilja, hafa völdin í Dagsbrún. En að því kynni að
reka, að allir fjelagsmenn yrðu spurðir, og þá ættu hinir
gætnari að geta haft ráðin í sinni hendi, ef þeir eru
samtaka. Þessvegna: Verið á verði, verkamenn!
Hvar kreppir skórinn ?
ÞAÐ EH VÍST MIKIÐ, sem á það vantar, að myndir
þær, sem við oss blasa á opininberu lífi þjóðarinnar, sjeu
allar til sóma.
Hitt er líka jafn víst, að menn draga lítt dul á vand-
lætingu sína. Að flestu er fundið.
Við höfum glímt við dýrtíðina mörg undanfarin ár.
Hún heldur ennþá velli, og vart að sjá, að kerling sú blási
enn úr nös eftir fangbrögðin. Út af þessu fárast menn.
Og oftast er það flokkunum, sem gefin er sökin.
Á öðrum sviðum þjóðmálanna er hver höndin upp á
móti annari. Á Alþingi næst samkomulag um fæst. Enn
er skeytum stefnt að flokkunum sem orsök vandræðanna.
Og loks er þó umkomuleysi stjórnmálaflokkanna átak-
anlegast í því, segja menn, að hafa ekki einu sinni getað
komið sjer saman um myndun stjórnar á venjulegum
þingræðislegum grundvelli, með meiri hluta þings að baki.
Menn hafa nokkuð til síns máls. Þjóðin er ósamstæð.
Alþingi skortir einingu. En hafa flokkarnir sundrað þjóð-
inni, eða eru sundurleitir flokkar spegilmynd sundur-
lyndis þjóðarinnar? Er sundrungin á Alþingi illgresi, sem
sprottið hefir upp innan salakynna þinghússins, eða er
sundrungin þar spegilmynd þess, sem á sjer stað utan
veggjanna?
Hvar er það, sem skórinn kreppir?
Við sjáum nú í uppsiglingu vinnustöðvun — stjetta-
stríð. Menn fara geist og bíta í skjaldarrendur. Verka-
menn boða liðssöfnun, einskonar herútboð. Stjettabarátt-
an minnir á sig. ,
Við vitum, að það eru menn, sem kynt hafa elda þeirrar
baráttu. Mönnum kann að ganga misjafnt til. En afleið-
ingarnar verða altaf þær sömu: Vaxandi sundrung!
Það eitt dugar ekki að mikla fyrir sjer vandkvæðin, ef
til þess skortir alla viðleitni að stemmá á að ósi, finna
hvar skórinn kreppir.
Tíminn og .Bóndinn'
MENN eru farnir að undrast
nokkuð, hve Tíminn gerir sjer
mikið far um, að ýfast við hinu
nýja blaði ,,Bóndinn“. Það er
alveg eins og hann sje farinn
að óttast nýja og hættulega
samkeppni á hinum pólitísku
leiðum. Meira að segja er rit-
stjóri Tírnans farinn að sjá tvö-
falt og tala um tvær útgáfur af
Bóndanum: Gamla Bóndann og
Nýja Bóndann.
Gamli Bóndinn er sæmilega
goður á Tímamáli, rjett eins og
óhætt sje~að halda yfir honum
líkræðu, en Nýi Bóndinn er
miklu verri. Virðist þetta bygt
á þeim alkunna Tímasið, að tala
betur um dauða menn en lif-
andi. Mætti minna á mörg al-
kunn dæmi úr sögu Tímans
þess eðlis, að þegar þeir menn
hafa dáið, sem hann hefir rægt,
nýtt og svívirt árum saman og
talið í þeim enga ærlega taug,
þá flytur hann eftirmælagrein-
ar um hina sömu menn með
rjettum lýsingum og þá kemur
upp úr kafinu, það, sem aðrir
vissu, að þetta hafa verið bestu
menn þjóðarinnar. Fyrir því er
og 25 ára óbrygðul reynsla, að
þeir menn sem Tíminn nýðir á
meðan þeir lifa, eru meiri menn
og betri en alment gerist.
En mjer virðist aðferð Tím-
ans langt á undan áætlun að
þessu leyti þegar hann ræðir
um ,,Bóndann“, því jeg hefi
eigi sjeð nema eina útgáfu af
því blaði, enda þó það hafi kom
ið eitthvað sjaldnar út en
,,Tíminn“. Það er líka bygt á
einhverjum ofsjónum eða tví-
sýni hjá ritstjóra Tímans, að
jeg hafi talað eitthvað illa um
Gamla „Bóndann11, en sje vin-
samlegur' við hinn Nýja. Jeg
minnist þess eigi, að hafa sagt
eitt einasta orð opinberlega um
þann eina ,,Bónda“ í blaðsmynd
sem jeg hefi sjeð, fyr en alveg
nýlega, að jeg mintist nokkuð
á greinar Egils Thorarensens
kaupfjelagsstjóra og það eru
einu afskipti sem jeg hefi haft
af „Bóndanum“. — Ef til vill
ber að skilja Tímann svo, að
Gamli Bóndinn hafi dáið og sá
Nýi fæðst þegar Egill byrjaði
að skrifa í blaðið. Þó er nú óvild
Tímans í garð „Bóndans“ eink-
um sprottin af því, eftir því,
sem næst verður komist, að
þeir Framsóknarmenn, sem
„Bóndinn“ skrifa, tala um, að
hætta öllum fjandskap við
Sjálfstæðismenn. Virðast þó
sumir þeirra ekki hafa að fullu
losnað við hinn gamla Adam.
En Tíminn getur sjáanlega eigi
hugsað sjer að það sjeu lengur
Framsóknarmenn, sem ekki
halda fast við það stefnumið,
að svívirða bestu menn Sjálf-
stæðisílokksins.
Mun jeg gera því máli
nokkru gleggri skil síðar, en
læt að þessu sinni nægja að
vekja athygli á því, að þetta
mun vera höfuðsynd ,,Bóndans“
í augum ráðamanna „Tímans“.
J. P.
\Jtluerji óhripar:

ye***1
ÚJ,
ctíjieqa
Íí^ina
Mildur vetur í
Bretlandi.
London í gærkveldi. — Það,
sem af er vetri, hefir verið mjög
milt á Bretlandseyjum, meira
að segja svo, að ýms blóm eru
þegar tekin að springa út, bæði
jí nyrstu og syðstu hjeruðum
Englands. — Reuter,
Æskulýðshöllin.
UNGA FÓLKIÐ hjer í bæn-
um hefir gefið gaum að ráða-
gerðum um Æskulýðshöll, sem
verið hafa á döfinni. Það sje jeg
á brjefum, sem mjer hafa borist
um þetta mál. Margir fagna því,
að í ráði skuli vera að koma upp
heilbrigðum samastað fyrir æsku
bæjarins, aðrir hafa ekki mikla
trú á þessu fyrirtæki. Hvorir-
tveggja hafa án efa mikið til
síns máls.
m
Æskulýðurinn þarf að hafa
eitthvert athvárf í tómstundum
sínum. Fyrir nokkrum dögum
benti jeg -á, að unga fólkið hjer
í bænum hefir aðgang að ýms-
um tómstundaiðkunum, ef það
vill. Það er mikill vandi að koma
á fót þessari „höll“ og ennþá
meiri vandi að stjórna henni.
Þetta sjónarmið kemur skýrt
fram í nefndaráiti þeirra manna,
sem ráðnir voru til að kynna
sjer málið. Er óþarfi að ræða
málið meira frá þeirri hlið í bili.
En nú skulum við sjá, hvað þeir
segja, sem ekki hafa mikla trú
á þessu fyrirtæki eins og það er
hugsað. „Kolbeinn ungi“ skrif-
ar:
„Gamla sniðið“.
„ALVEG blöskrar mjer fram-
sýni „æskulýðshallar-mann-
anna“. Menn voru farnir að gera
sjer von um, að eitthvað myndi
nú gert fyrir unga fólkið, sem
væri nýstárlegt og ekki hefði
þekst hjer fyr, og vil jeg í því
sambandi benda á grein, er fjór-
menningar skrifuðu og var birt
af okkar ágæta Víkverja fyrir
örfáum dögum. Nei, það á að
hafa það með gamla sniðinu.
Kaffistofa og aftur kaffistofa.
Það er alveg merkilegt, að menn
skuli ekki vera farnir að sjá,
hversu úreltur skemtistaður
kaffistofa er. Það er nóg af slík-
um stöðum í bænum, ekki vant-
ar þá og ekki eru það óskir unga
fólksins, að einn slíkur staður
bætist í hópinn“.
„Af götunni“.
,,SVO ER talað um að draga
unga fólkið inn af götunnni með
því að byggja þessa „höll“, nieð
kaffistofu, lestrarsal, þar sem
unga fólkið gæti komið inn á
kvöldin með kunningjum sínum
og skemt sjer við lestur, einnig
tafl. Svo geta ungu stúlkurnar
komið inn á „Höllina“ á kvöld-
in og skemt sjer við saumaskap
og við að prjóna, aðrar að lesa
og svo sumar að drekka kaffi,
ekki má nú gleyma því“.
„Kaffi, lestrar og
prjónahús".
„NEI, því miður er ekki stefnt
að rjettu marki hjer. Menn halda
að unga fólkið sje alveg eins og
það var í kröfum sínum til skemt
ana fyrir aldamótin, með því að
bjóða því upp á nýtt skemtihús
af þessari tegund. Þá undu menn
við slikt m. a. af því, að þá þektu
þeir ekki annað betra. Nú er
unga fólkið búið að heyra um
skemtistaði utanlands og margt
að kynnast þeim, og er því von,
að fólki blöskri, þegar svona
framkvæmdir eru á döfinni. Jeg
hefði gaman af að sjá þessa
„höll“ lausa við „flöskuna" þótt
strangur væri vörðurinn, einn-
ig hefði jeg gaman af að sjá,
hversu margt ungt fólk kemur
til með að sækja þetta kaffi-,
lestrar- og prjónahús í frístund-
um sínum á kvöldin".
Skíðaferðir skóla-
barna.
UM skíðaferðir skólabarna
hefi jeg fengið eftirfarandi upp-
lýsingar: Skólastjórar Austur-
bæjarskólans og Miðbæjarskól-
ans hafa báðir mikinn áhuga fyr
ir því að leyfa börnunum að fara
í skíðaferðir. Þeir hafa undan-
farna vetur efnt til 2—3 ferða
fyrir elstu bekkina. Hafa ferð-
irnar verið farnar síðari hluta
vetrar og reynt að fá gott veður.
Skíði þau, sem L. H. Múller kaup
maður gaf skólunum, hafa kom-
ið að góðum notum, en eru nú
farin að ganga nokkuð úr sjer.
I vetur hefir enn ekki viðrað
svo vel, að hægt hafi verið að
fara í þessar ferðir, en skóla-
börnum úr tveim fyrnefndum
skólum verður gefið tækifæri til
að fara í skíðaferðir undir eins
og færi og veður leyfir.
Það er gleðilegt til þess að
vita, að nefndir skólastjórar skuli
hafa áhuga fyrir þessu máli. En
þó að þetta sjeu stærstu barna-
skólar bæjarins, þá eru fleiri
skólar til og börn í þeim ættu
einnig að fá tækifæri til að fara
á skiði, ef nokkur tök eru á.
•
Samgöngurnar austur
yfir fja.ll.
MIKIÐ er rætt um samgöng-
urnar milli Reykjavíkur og aust-
ursveitanna um þessar mundir.
Er það eðlilegt, þar sem þær
munu sjaldan hafa verið erfiðari
í mörg ár en einmitt nú á þess-
um vetri. Bæjarbúar hafa fund-
ið fyrir því í mjólkurleysinu.
Formælendur Krísuvíkurvegar-
ins hafa notað tækifærið til að
koma sínu máli á framfæri og
hafa vafalaust unnið nokkuð á
meðal almennings. En það hef-
ir ekki verið minst á eina leið,
sem virðist vera bæði einfaldari
og ódýrari en bygging miljóna-
vegar yfir torfærur, og það eru
snjóbílar og sleðar.
Hvað ætli sje búið að eyða
andvirði margra snjóbíla í snjó-
mokstur á Hellisheiði? Hellis-
heiðarvegurinn er ekki ófær
nema nokkra daga á ári. Nauð-
synlegir flutningar að austan
þessa fáu daga eru mjólkurflutn
ingarnir. Er ekki hægt að ráða
bót á þeim vandræðum, með þvi
að hafa til taks snjóbíla og sleða,
sem þeir sömu bílar geta dreg-
ið? Vilja ekki fagmenn og sjer-
fræðingar segja sitt álit um
þessa hugmynd?
Hvað er orðið af
björgunartækjunum?
FYRIR NOKKRUM ÁRUM
gekst Slysavarnafjelagið fyrir
því, að björgunartæki voru höfð
til taks við Tjörnina. Voru það
kaðlar og stigi, ef jeg man rjett,
sem geymt var við Búnaðarfje-
lagshúsið við Lækjargötu. Voru'
þessi tæki sett upp skömrau eft-
ir að litlu munaði, að slys yrði'
á Tjörninni vegna þess, að ungl-
ingar hættu sjer út á' ómann-
heldan ís.
Nú sjást þessi björgunartæki
ekki lengur. Slysahættan er vit-
anlega enn sú sama á Tjörninni
og hún var. í umhleypingatíð,
eins og nú er, þegar skiftist á
frost og þíða, er Tjarnarísinn á-
kaflega ótryggur og erfitt fyr-
ir menn að átta sig á, hvort
hann er heldur eða ekki. Það er
því ekki einasta nauðsynlegt að
hafa björgunartæki við hendína,
ef slys ber að höndum, heldur
ætti einnig að hafa tilbúin skilti,
sem gæfu fólki til kynna, ef ís-
inn er ekki tryggur.