Morgunblaðið - 20.02.1944, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur: 20. febrúar 1944
Minningarsýning
Markúsar Ivarssonar
Opnuð í gær með við-
höfn og fjölda gesta
Sýningin á listasafni Mark-
úsar ívarssonar, sem Fjel. ísl.
myndlistarmanna heldur í
Listamannskálanum, var opn-
uð kl. 3 e. h. I gær fyrii' boðs-
gesti, en kl. 5 fyrir allan al-
menning.
Um þrír fjórðu hlutar af
Jistasafni Markúsar er þarna
sýndur, alls 156 listaverk.
Fleiri myndir rúmuðust ekki
með góðu móti í skálanum.
Mikill fjöldi gesta var þarna
saman kominn, Formaður Fjel.
ísl. myndlistarmanna, Guð-
mundur Einarsson frá Miðdal,
kvadd Matthíasi Þórðarsyni
þj óðminj averði hljóðs.
Flutti þj óðminj avörður síðan
ræðu. Mintist hann hins svip-
lega fráfalls Markúsar ívars-
sonar í sumar, og komst síðan
að orði á þessa leið:
„Mörg af okkur höfum síðan
borið hrygð í huga með ekkju
lians, frú Kristínu Andrjesdótt-
ur og öðrum ástvinum hans.
Nú stafar þeim geisla af þessu
verki hins framliðna ágætis-
manns einu saman, þessu fagra
myndlistasafni, og sýningu
þess, að okkur mun mörgum
finnast tilefni til að ástvinir
bahs gleðjist af því, og vjer
vottum þeim, að við samgleðj-
umst með þeim“.
Síðan mintist ræðumaður á
stofnun minningarsjóðsins og
• vottaði stofnendum hans þakk-
læti.
Þá vjek hann máli sínu að
hinni ungu íslensku myndlist,
og listasafni ríkisins, sem að
vísu var stofnað fyrir 60 ár-
um, en fyrsta íslenska málverk
ið var gefið safninu fyrir 33
árum, Áning eftir Þórarinn
Þoi'láksson, en sama árið, 1911,
var hjer haldin fyrsta íslenska
málverkasýningin og voru
tMifHiiiJimitiwiiiiiiwwiiHiuflnuiuiiiimuuiniiiii)
(3 ; 3 | = ■5 1 Klæðskerar Til sölu allra nýjustu tísku
1 amerísk herraföt, yfir-
hafnir sniðnar. — Einnig
fullkomin amerisk aðferð
= til að láta fötin fara vel,
5 án þess að máta. Eyðir
: miklu minna efni. Spyrj-
| ist strax fyrir, tími tak-
markaður. Sendið nöfn í
i brjefi, merkt „A. J. I.“
■ til blaðsins.
fmiiiitiiiiiiiiiuiiiiHiiuimiiimtiiumiHUiuumiiiiiim
MILO
CfJUIIUIIMM.- lilllllll i
þátttakendur þeir Þórarinn
Þorláksson, Ásgrimur og Ein-
ar Jónsson, en ríkið byrjaði að
kaupa íslensk málverk 1914.
Síðan komst hann að orði á
þessa leið.
„En á þessum umliðnu ára-
tugum aldarinnar hefir lista-
mönnum vorum fjölgað svo
mikið, að furðu gegnir, ein
sýningin hefir verið haldin eft-
ir aðra, bæði einstakra manna
og sameiginlega, bæði hjer og
erlendis. Tiltölulega margir
menn geta nú helgað sig list
sinni, og bæði alþingi og ein-
staklingar hafa sýnt vaxandi
áhuga á því, að styrkja þá til
þess. En meðal einstakra
manna þó enginn svo vel og á
allan hátt svo giftusamlega sem
hann, er vjer minnumst hjer
í dag. Jeg hefi rakið þessa sögu
nú í fám dráttum einmitt til að
benda á það. Jeg finn hjá mjer
löngun til að tengja þá ósk við
það mál, að fordæmi þessa
manns í þessu efni megi í fram-
tíðinni verða einhverjum til
eftirbreitni. Listamönnum vor-
um fjölgar enn og verk þeirra
verða æ fleiri með ári hverju,
þau vaxa upp sem blóm á vor-
degi, og nú er hjer vor í þeim
efnum. Það er vonandi, að sá
vorgróður visni ekki allur,
heldur varðveitist og vaxi, og
nái virðingu með vexti og
þroska“.
Að endingu lýsti ræðumaður
sýninguna opna.
Hinn mikli fjöldi gesta skoð-
aði listaverkin um stund, og
lýsti ánægju sinni yfir þeim
og því mikla starfi og miklu
fórnfýsi, er Markús heitinn
ívarsson hefir sýnt til eflingar
íslenskri myndlist.
Sýningin verður opin í 10
daga.
- ITALIA
Framh. af bls. 1.
hið indverska herfylki fram
til atlögu með ákaflega mik-
illi þrautseygju við Cassino.
Lánaðist þeim að komast á
svæðið umhverfis járnbraut
arstöðina og eftir feikiharða
bardag að ná henni á sitt
vald, eftir að barist hafðf|
verið milli bygginganna all
an daginn. Loks, er kvöld
var komið, gerðu þýskar
varaliðssveitir harðvítugt
gagnáhlaup og tóku stöð-
ina, sem er nú aftur örugg-
lega á valdi Þjóðverja, sem
þurft hafa þó að hrynda
gagnáhlaupum, sem síðan
hafi verið gerð“.
Kauphöllin
er miðstöð verðbrjefa-
viðskiftanna. Sími 1710.
Sleifariag á pósi-
samgöngum
við Eyjar
Frá frjettaritara vorum
í Vestmannaeyjum í gær
ÞAÐ VAKTI ekki litla at-
hygli hjer, er Ægir kom frá
Reykjavík í morgun án þess að
hafa, svo að segja, nokkurn póst
meðferðis. Þó voru hjerumbil
14 dagar liðnir síðan póstferð
hafði orðið frá Reykjavík.
Þó að ýmislegt megi bjóða
þeim, sem utan höfuðborgar-
innar búa, þá er vart hægt að
ætlast til, að þetta verði þolað
orðalaust. Það verður því hik-
laust að gera þá kröfu til þeirra
manna, sem þjóðfjelagið hefir
falið að sjá um þessi mál, að
þeir sofi ekki á verðinum. Jeg
veit að þeir menn, sem um póst
inn hafa átt að sjá, svari því
til, að búið hafi verið að setja
póstinn í skip, sem átti að fara
til Eyja, en orðið að snúa við
vegna vjelabilunar. En því er
til að svara, að í því skipi, sem
hjer um ræðir, áttu ýmsir menn
vörur, sem þeir endilega þurftu
að fá sem fyrst, s. s. bakarar
rjóma. Þessir menn ljetu flytja
vörurnar úr vjelavana skipinu
í Ægi og eins sýndist vera hægt
að gera við póstinn, ef vilji
og dugnaður hefði verið fyrir
hendi, en það virðist ekki vera,
eða það er að minsta kosti álit
Vestmannaeyinga og verður á
meðan ekki liggja fyrir frekari
skýringar á þessu dæmafáa
sleifarlagi.
En sagan er ekki nema hálf-
sögð enn. Það langt er síðan
skip kom hingað með vörur, að
skortur er orðinn á algengustu
matartegundum í verslunum
hjer, svo sem smjörlíki. Það er
öllum ljóst, að við ýmsa mjög
mikla örðugleika er að stríða í
sambandi við flutninga á sjó, en
jeg hygg að með einhverjum
ráðum, hver sem þau eru, verði
að yfirstíga þær hindranir, sem
geta orsakað það, að einni af
stærstu verstöðvum landsins
vanti ýmsar þær vörutegundir,
sem hver einasti maður notar
daglega. Bj. Guðm.
Yfirgefa Þjóðverjar Horeg!
Áiit blaðsins Times
Ný útgáfa
af Flaleyjarbók
HAFIN er nú útgáfa á Flat-
eyjarbók, og verður vandað
mjög til hennar. Hvert bindi
bundið í vandað skinnband og
prýtt myndum. Auk þess ritar
próf. Sigurður Nordal ítarleg-
an formála fyrir hverju bindi.
Þessi merka bók hefir ekki
verið gefin út síðan fyrir alda-
mót, að dr. Guðbrandur Vig-
fússon sá um útgáfu hennar og
hefir ritið verið ófáanlegt um
tugi ára.
Flateyjarbók er, sem kunnugt
er, ein af perlum fornrita vorra
og sennilega það rit, sem fræg-
ast er þeirra, er rituð hafa ver-
ið á íslenska tungu.
Það er annars einkennilegt,
hversu lítið hefir borið á merk-
um fornritum vorum í hinu
mikla bókaflóði síðustu ára. —
Þar er merkilegra atburða og
merkilegra manna getið, sem
ekki hefðu verið skráðir, hefði
sagnritaranna íslensku ekki
notið við.
Frá London er símað til
norska blaðafulltrúans hjer:
Breska blaðið ,,Times“ ritar
undir fyrirsögninni „Órói í
Noregi“ eftirfarandi:
„Áhrifin af sigrum Rússa á
Eystrasaltsvígstöðvunum, og
það, sem komið hefir fram í
Finnlandi þeirra vegna, hefir
auðvitað einnig komið fram í
Noregi, bæði meðal þeirra, sem
þar berjast á hinum svonefndu
heimavígstöðvum og meðal
Þjóðverja. Hafa Norðmenn nú
fengið nýjan kjark til mót-
spyrnu og nýjar vonir, en með-
al Þjóðverja er ótti og kvíði
fyrir komandi óförum, og fer
hann vaxandi.
Ekki getur leikið neinn vafi
á því, að þegar Q&isling fór með
hinum þrem tryggustu ráðherr-
um sínum, að boði Hitlers, til
aðalstöðva hans fyrir nokkrum
vikum, hafi verið gerðar áætl-
anir í því skyni að mæta þessu
nýja ástandi, og hafi það verið
aðalumræðuefni ráðstefnunnar.
Margir bjuggust við, að 1. febr.
— annað ársafmæli Quislings-
stjórnarinnar, — myndi verða
tilefni til einhverra mikilvægra
yfirlýsinga. Það er vitað að
Riisnes dómsmálaráðherra hafði
gert áætlanir um hervæðingu
norskra manna. Var því haldið
fram að ráð væri gert fyrir að
kveðja 75.000 menn til vopna.
Ekkert skeði samt sem áður.
Ólgan í Noregi hðfir farið vax-
andi síðan og yfirleitt er álit-
ið að eitthvað sje í aðsigi. Ný-
lega voru allmargir menn tekn-
ir höndum víðsvegar um land-
ið.
Síðustu lausafregnir frá Nor-
egi virðast benda til þess, að
Þjóðverjar sjeu að undirbúa
að flytja eitthvað af herstyrk
sínum í burtu þaðan. í staðinn
átti Quisling og menn hans að
fá meira af Gestapomönnum, og
veikja átti heimamótþróann
með meiri handtökum. Ekki
hefir nema hluti þessarar áætl-
unar verið framkvæmdur enn,
og það eru handtökurnar, þótt
einnig hafi fengist áreiðanlegar
fregnir um það, að Gestapo-
mönnum hafi verið fjölgað í
Noregj, og ástæða er til þess
að halda að hermenn þeir, sem
nú koma til Noregs sjeu ekki
jafn góðir og þeir voru áður.
Hið nýja lið er skipað annað-
hvort mjög ungum mönnum án
nokkurrar bardagareynslu og
lítt æfðum, eða rosknum her-
mönnum, sem teknir eru að
þreytast. Samt sjást engin
merki þess, að Þjóðverjar sjeu
að hugsa um að flytja herinn
burt úr nokki'um hluta Noregs,
og er enn talsvert af góðum her
í landinu, sjerstaklega nyrst, og
enn er haldið áfram að styrkja
varnirnar .við strendur landsins.
Hvað hirð Quislings viðvík-
ur, þá er hún varla mannfleiri
en svo sem 5000 manns, flestir
þeirra mjög ungir, og ekki virt
ust þeir geta komið í stað þýska
hersins.
Það er augljóst, að ef Finn-
land hættir í styrjöldinni, verð-
ur alt miklu erfiðara fyrir
Þjóðverja í Norður-Noregi, en
nú er. Á hinn bóginn er til sá
möguleiki, að þýsku herfylkin
í Finnlandi fari yfir til Noregs,
þótt það sje ekki auðveld leið
að vetrarlagi, þá gæti svo farið
að ekki yrði um annað að ræða.
Aúðvitað myndi þetta mikið
styrkja her Þjóðverja í Noregi.
Síðar myndu þeir máske flytja
her þenna suður á bóginn. — Ef
Finnland dytti úr lestinni, hefði
Norður-Noregur ekki sama
hernaðargildi fyrir Þjóðverja,
og er vetri lýkur og dimman
hverfur af fjöllum Finnmerk-
ur, gæti Þjóðverjum virst, að
landamæri þau í Noregi, sem
liggja að Finnlandi, væru hættu
legar stöðvar.
Minning skipshainar
Max Pemberton
HUGUR MINN reikar til
minninganna um samveru-
stundirnar með ykkur, fjelag-
ar mínir og vinir, sem nú hafið
horfið sjónum okkar með tog-
aranum Max Pemberton. Jeg
starfaði á sjónum árum saman
með flestum ykkar, og með
skipstjóranum Pjetri Maack,
okkar trausta yfirmanni, var
jeg um 20 ára skeið á sjónum.
Starf okkar var blandið
stríði og áhættum, hvort sem
friður ríkti í heiminum eða
styrjöld geisaði, — það var hin
ævarandi barátta sjómannsins
við mislynda og oft harða nátt-
úru — hafið, — sem við höfð-
um valið okkur fyrir starfs-
vettvang. Og oft var tilhlökk-
un að koma til hafnar, ýmist
með mikil aflaföng eða í hlje
fyrir stormunum.
Við vorum oft fengsælir og
rendum glaðir að landi. Þá
dvaldi hugurinn ekki við hið
erfiða og áhættusama, heldur
mætti hann vinum okkar og
vandamönnum, sem hugsuðu
til okkar öllum stundum, ekki
síst, þegar veður voru hörð. I
kynningu við ykkur tengdumst
við margir vináttuböndum og
vil jeg votta ykkur öllum
þakkir fyrir samveruna, bæði
yngri og eldri fjelögum. Sjer-
staklega minnist jeg sannrar
vináttu skipstjórans. Jeg kom
til hans ungur maður, hanu
reyndist mjer jafnan mikill
drengur og vinur.
Með orðum fær enginn í tjei
látið hug sinn allan. Jeg hugsa
því hlýrra til ykkar, og óska
ykkur þess, sem jafnan er þrá
sjómannsins: að komast heilir
heim, að þið hafið farsælléga
heimkomu til þeirra heim-
kynna, er þið nú gistið í ríkinu
handan storms og strauma
jarðneskrar baráttu.
Það er mín vinarkveðja til
ykkar allra.
Helgi Jónsson. í
Rommel í Normandi.
London í gærkveldi. — Þýska
frjettastofan tilkynnir, að
Rommel marskálkur hafi að
undanförnu verið í eftirlitsferð
um Normandi, og rannsakað
þar víggirðingar og verið harð-
ánægður með þær, sjerstaklega
við Cherbourgh. — Reúter. j