Morgunblaðið - 29.02.1944, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 29. febr. 1944.
MORGUNBLAÐIÐ
11
íftí£
VjfW BAUrí?
dame Tissaud, sem stóð upp er
hann gekk gegnum anddyrið og
ljet rigna yfir hann spurning-
um um veðrið og sprengjurnar.
Og hvað nú? hugsaði hann, er
hann hjelt áfram, því að hugs-
anir hans höfðu öðlast undar-
lega tilhneygingu til að yfirgefa
heila hans jafnóðum. Tómleik-
inn og aðgerðarleysið í heila
hans, sem áður hafði verið sí-
starfandi, kom honum undar-
lega fyrir sjónir. Hugsanaverk-
smiðjunni er lokað, hugsaði
hann og þóttist fjarska fyndinn.
Hánn stóð fyrir framan lyftuna
og starði á lyftudrenginn, sem
glápti á móti, brosandi eftir
væntingarbrosi. Chang! mundi
læknirinn alt í einu.
,,Upp á þakhæðina“, sagði
hann. A leiðinni snerist honum
hugur. „Tíundu hæð“, sagði
hann. Hann fór þar úr lyftunni
og rakleitt til kytru Kurts
Planke. Það svaraði enginn, er
hann barði að dyrum, svo að
hánn sneri handfanginu var-
lega og gekk inn.
Inni logaði ljós og birta þess
fjell á sofandi ungan manninn.
Dr. Hain settist á rúmstokkinn
og' horfði hugsandi á Kurt
stundarkorn. Hann virtist hafa
kastað sjer til rekkju eins og
hann var, þegar hann kom
heim, í óhreinum og hrukkuð-
um fötunum. Hann lá á hlið-
inni og hvíldi höfuðið í oln-
bogabótinni, og sofandi leit
hann út fyrir að vera miklu
yiigri en hann var — næstum
barn. Þrátt fyrir deyfðina fann
læknirinn til leiðinda yfir að
þurfa að sekja hann, en þar
sem hjá því varð ekki komist,
þá tók hann varlega í öxl Kurts
og hristi hann til. Kurt opnaði
augun og brosti vingjarnlega
framan í lækninn án þess að
sýna nokkur merki undrunar.
„Hvaða dagur er í dag?“
spurði hann með rödd barns,
sem vill láta dekra við sig. Dr.
Hain tók ekki undir glens hans.
í þess stað spurði hann: „Hef-
urðu verið í ópíumsnatti með
Rússell?“
„Já“, sagði Kurt og vaknaði
öllu betur. „Mjer hepnaðist
mæta vel að lækka hinn breska
hroka í hans hggöfgi11.
„Hann er dáinn“, sagði lr.
Hain.
„Ertu að segja satt?“ sagði
Kurt án undrunar. „Hann er
svei mjer heppinn".
„Hefurðu nokkra hugmynd
um, hvernig það getur hafa
skeð?“ spurði læknirinn.
;,Hver veit, nema hans há-
göfgi hafi ekki þolað opíum,
enda þótt jeg sæi ekki betur en
það hefði prýðilegust áhrif á
hann. Þú hefðir orðið hissa á
því læknir. Hann var alveg ró-
legur — næstum prúður. Að
vísu skorti hann talsvert á
andríki“.
„Voruð þið samferða heim?“
spurði læknirinn, óþolinmóður
yfir draumkendu rugli Kurts.
* Varstu með honum til síðustu
stundar? Þú verður leiddur fyr
ir rjett. Farðu á fætur, taktu
kalt steypibað, reyndu að jafna
þig“-
„Farðu á fætur, taktu kalt
stðypibað, reyndu að jafna
þig“, endurtók Kurt. „Grimd-
arlegt, mjög grimdarlegt. Enj
skiftir engu máli, ekkert skift-
ir nokkru máli. Lífið er eintóm
ar hillingar". Hann sveiflaði
hendinni í hring, benti síðan á |
sig, herbergið og læknirinn.
„Hillingar“, endurtók hann,
„alt óraunverulegt og því
nauða ómerkilegt. Þú og jeg, líf
og dauði. Sjerstaklega þó dauð
inn: hilling, blekking. Þú ætt-
ir að vera morfínisti, læknir,)
flestir læknar eru það, er ekki
svo?“
Hann settist upp og studdist
við dýnuna eins og hann svim-
aði. „Þig langar til að hjálpa
mjer, læknir, jeg veit það. Mig
langar líka til að hjálpa þjer.
En sjáðu nú til, því er þannig
farið, að enginn getur hjálpað
neinum. Þakka þjer fyrir,
þakka þjer samt fyrir“. Hann
fór að hlæja. „Jeg hefi ekki trú
á, að það sje nein hjálp í tón-
listarkvöldum“, sagði hann. Dr.
Hain var ekki í skapi til heim-
spekilegra viðræðna. Menn
undir áhrifum eiturlyfja hafa
lag á að segja mestu endaleysu
eins og hún sje innblásin speki
— það gerði hann óþolinmóð-
an. Hann yfirgaf herbergið og
vonaði hálfpartinn, að núver-
andi sálarástand Kurts myndi
ljetta honum yfirheyrsluna,
sem hann átti í vændum. Hann
nam staðar fyrir utan dyrnar
og hugsaði sig lengi um. Hann
mundi óljóst eftir einhverju á-
ríðandi. Chang — næst verður
að skera Chang upp, eftir það
hefi jeg nógan tíma til annars,
hugsaði hann.
Hann vissi ekki þá, til hvers
hann hefði tíma eftir það ....
Hann gekk aftur fnn í lyft-
una og fór í henni upp á ájt-
ándu hæð. Strax og hann kom
inn í ysta herbergið heyrði
hann hávaðann og skammirnar
í hinum sjúka bankastjóra. Dr.
Hain hraðaði sjer inn í stóra
herbergið. Þar var umlits eins
og verið væri að halda drykkju
veislu. Te var á borðum,
whiskýflaska gekk manna á
milli, menn sátu og stóðu í smá
hópum og ræddust við, rifust
og hlógu. Dr. Hain hjelt fyrst,
að hann myndi vera að vill-
ast, en þá sá hann Pearl í einu
horninu og benti henni að
koma til sín. Hann hafði num-
ið staðar í námunda við dyrn-
ar, og meðan hún var að ganga
yfir gólfið, ljetti sem snöggv-
ast skýi því, sern.hvíldi á með-
vitund hans. Á því eina
augnabliki skildi hann til hlít-
ar, hvað hafði komið fyrir
hann á þeim stutta tíma, frá
því að hann yfirgaf herbergi
þetta og þar til að hann nú kom
þangað aftur. ískaldur hrollur
fór um hann, og hann hugsaði:
Hve oft getur maður dáið, og
þó lifað eftir sem áður? Síðan
varð hann aftur sljór og kald-
ur. „Hafið þið getað fengið
hann til að gangast undir upp-
skurðinn?“ spurði hann Pearl.
„Nei, læknir“, sagði Pearl
Chang. „Það lítur ekki út fyr-
ir það. Auðsjáanlega hefir
sprengjan haft góð áhrif á
tengdaföður minn. Það er með-
al við hans hæfi“.
„Sprengjan?“ sagði læknir-
inn.
Pearl leit hvast á hann. „Já,
sprengjan. Hafið þjer ekki tek-
ið eftir, að þeir eru að varpa
sprengjum á alþjóðahverfið?“
„JÚ, auðvitað“, sagði dr
Hain. „En það var snemma í
dag“. Hann hefir orðið fyrir
óvæntu áfalli, hugsaði Pearl,
er hún virti fyrir sjer þreytu-
lega og slappa andlitsdrætti
þessa gamla starfsbróður síns.
„Varð yður mjög mikið um
það?“ spurði hún vingjarnlega.
„Við tvö erum ekki jafn hörðn-
uð í þessum sökum og Shanghai
búar?“
„Jú, jú“, sagði dr. Hain. „Jeg
er harðnaður“. Heimsstyrjöld-
inn skaut upp í huga hans. „Jeg
var í heimsstyrjöldinni", hjelt
hann áfram. „Verður þá ekki
gerður uppskurður?“
„Nei, jeg býst ekki við því.
Það lítur út fyrir, að hann ætli
að komast af án uppskurðar“,
sagði Pearl. Dr. Hain gapti af
undrun.
„Þá er mjer algerlega ofauk-
ið hjer“, sagði hann.
Pearl kendi í brjósti um
hann. „Nei, verið hjerna leng-
ur“, flýtti hún sjer að segja.
„Það er eftir að flytja hann.
Hver veit, hvað getur skeð
næst? í þessu landi á maður
altaf allra veðra von“.
Liu kom til þeirra. „Skipun
frá lávarði vorum og hús-
bónda“, sagði hann á ensku.
„Jeg á að fara með þig og hina
dýrmætu hjákonu samstundis
og geyma ykkur í kjallara bank
ans innan um aðra dýrmæta
gripi. Þar eruð þið óhultar fyr-
ir sprengjunum. Ertu tilbúin?11
„Og hvað verður um tengda-
föður minn?“ spurði Pearl.
„Hin háborna persóna hefir
tekið þá ákvörðun að bíða hjer
eftir bifreið sinni. Hann er
þrjóskari en nokkru sinni fyrr.
Pjetur og Bergljót
Eftir Christopher Janson
16.
ífærð sínu besta hátíðaskrúði. Loftið var svo ljett og svalt
og hreint, hVer einasti skýhnoðri var horfinn af himn-
inum, svo hann hvelfdist yfir djúpblár og heiður, eins og
hann vefði jörðina í arma sína. Sjórinn var líka blár og í
honum speglaðist öll sveitin með engi og skóga og hátt,
nakið fjallið, sem stóð svo alvarlegt og mændi upp í blá-
an himininn. Fuglarnir voru vaknaðir fyrir löngu, þeir
kvökuðu og sungu, breiddu út vængina í solskininu. Og
á hreiðrunum sátu fuglamæður, þær horfðu í kringum
sig án afláts, til þess að gá, hvort fálki eða einhver svip-
aður vágestur væri á ferðinni. En þær þurftu ekki mikið
að hræðast daginn þann, það var svo friðsælt allt um-
hverfis. Það var reglulegur sunnudagsmorgun. Kirkjan
stendur á brekkubrún með háan turninn og htorfir yfir
vatnið, gáir hvort þeir sjeu að koma, sem í dag heyra hið
heilaga orð og hefjast nær Guði sínum í bæn og söng, þeir
sem í dag eiga að vera bíessaöir og friðlýstir og ganga
eftir vegum sveitarinnar með sjálfan Guo í fylgd, til
kirkju sinnar, og hann myndi halda um stjórnvöl bát-
anna, sem kæmu með kirkjufólk. Og sjá, þarna kemur
fólkið, hver hópurinn eftir annan eftir vegunum og stórir
bátar fullir af fólki róandi inn víkina. Fólk stígur í land,
heilsast með handabandi og þakkar fyrir síðast, svo geng-
ur það upp til kirkjunnar, stendur í smáhópum umhverfis
hana og ræðist við. Konurnar eru með hvíta íalda og silf-
urmyllur og sálmabækur í höndunum, karlmennirnir í
sunnudagsbúningunum, silfurhnepptum treyjum. Fólkið
bíður prestsirls og hringjarans, en klukkurnar eru teknar
að klingja, og hljómurinn berst víðsvegar á hinum kyrra
morgni, yfir fjörðinn, skóginn, mörk og mýrar. Klukk-
urnar kalla, en rödd þeirra er mjúk, og tónarnir svífa eins •
og helgiblær út yfir landið. Það var friður, aðeins friður,
þenna sunnudagsmorgun. i
En hvað var orðið um hringjarann, hann sem átti að
stjórna söngnum í kirkjunni? Hann var ekki vanur að
vera síðastur, blessaður. Fólk, sem kom snemma til kirkj-
unnar var annars vant að sjá hann á ferðinni löngu áður
en sást bóla á prestinum, þá gekk hann til prestsetursins,
eins fínn og hann fínastur gat verið, með kirkjubækurnar
undir hendinni og hallaði örlítið undir flatt. — En í dag
sást enginn hringjari, hvorki heima hjá prestsetrinu eða
við kirkjudyrnar.
„O, ætli hann hafi ekki litið einhversstaðar inn á leið-
inni“, sagði fólkið, en enginn gat ímyndað sjer hvar það
Presturinn: „Heyrðu Jón
minn, fullur ertu í dag og full-
ur varstu í gær. Þú ert nú orð-
inn gamall maður og ættir að
bæta ráð þitt áður en þú veik-
ist og deyrð“.
Jón: „Jeg hefi nú drukkið
alla æfina, prestur minn, svo
jeg held, að það sje orðið of
seint fyrir mig að fara að
hætta núna“.
Presturinn: „Nei, nei, það er
aldrei of seint — aldrei.
Jón: „Nú, fyrst það er svo
— aldrei of seint — þá held
jeg að jeg megi halda þessu á-
fram svolítinn tíma enn“.
Tveir fyllirónar mætast eft-
ir „góða nótt“.
Annar: „Ertu ekki timbrað-
ur og þyrstur eftir alt fylliríið
í gær?“
Hinn: „Ó, minstu ekki á það,
hvað jeg er þyrstur og þurr
fyrir brjóstinu. Jeg er alveg
viss um, að ef þú slærð mig á
herðarnar, þá kemur stór gusa
af ryki fram úr mjer“.
Ferðalangur: „Má jeg spyrja'
þig, hvað klukkan er?“
Bóndi: „Hún er tólf“.
Ferðamaðurinn: „Er hún
tólf? Jeg hjelt hún væri meira“
Bóndinn: „Ónei, í þessari
sveit verður klukkan aldrei
meira, því að þegar hún hefir
slegið tólf, snýr hún til baka
og byrjar aftur á fyrsta klukku
tímanum“.
★
Siðameistari mætir dreng á
förnum vegi, reykjandi sígar-
ettu.
Siðameistarinn: „Að þú skul-
ir reykja svona ungur. Langar
þig til þess að fara til vítis?“
Drengurinn: „Jeg skal verða
þjer samferða, ef þú lætur mig
vita, hvenær þú leggur af
stað“.
★
Andrjes: — Var það ekki
skammarlegt, hvernig Jón
hraut í kirkjunni í gær.
Árni: — Jú, minstu ekki á
það, jeg hafði ekki einu sinni
næði til þess að dotta, hann
hraut svo hátt.
Presturinn: — Jeg kysi held-
ur, að þú sætir heima, Jón
minn, kæmir ekki til kirkj-
unnar. Það hneykslar söfnuð-
inn að sjá þig á hverjum sunnu
degi sofandi og hrjótandi í
kirkjunni.
Jón: — Það er von þjer seg-
ið þetta, prestur minn, jeg hefi
sjálfur raun af því, en ræðurn-
ar yðar hafa sömu verkanir á
mig og sterkir svefndropar, án
þess þó að jeg sje nokkuð að
lasta þær.
★
Ella litla: — Var jeg* í
brúðkaupinu ykkar pabba,
mamma?
Móðirin: — Nei, sem betur
fer varstu þar ekki.
Ella: — Það er altaf svona,
jeg fæ aldrei að vera með, þeg-
ar gestir koma.
*
„Þeir segja mjer, að sonur
þinn, sem er í skólanum, sje
skáld. Skrifar hann fyrir pen-
inga?“
„Já, í hverju brjefi“.