Morgunblaðið - 01.03.1944, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ . - ■ Miðvilredagiir 1. mars 1944.
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettíiritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstrœti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Leabók.
„Það er mjer nóg“
„KHÝSUVÍKURLEIÐIN verður ofan á á Alþingi; það
er mjer nóg“, sagði Helgi Jónasson, fyrri þm. Rangæinga,
á þingi í gær. Var verið að ræða þingsályktunartillögu
Eiríks Einarssonar o. fl. um að fela nefnd að ákveða,
hvaða samgönguleið skuli valin til frambúðar á austur-
leiðinni.
Sennilega hefir átt að skilja þessi ummæli fyrri þm.
Rangæinga þannig, að Alþingi það, sem nú situr, hefði
þegar ákveðið að velja Krýsuvíkurleiðina, og því sje ekki
þörf á nýrri nefnd til þess að skera úr um þetta gamla
deilumál. Að vísu liggur enn ekki fyrir nein samþykt frá
Alþingi um þetta. En hitt er vitað, að allmargir þing-
menn fluttu á dögunum þingsályktunartillögu um tveggja
miljóna króna nýtt framlag til Krýsuvikurvegarins, í
viðbót við þær 250 þús., sem veittar eru á fjárlögum til
þessa vegar. Þessari þingsályktunartillögu var vísað til
fjárveitinganefndar þingsins, en ekki er neitt komið frá
nefndinni ennþá. Hinsvegar á fyrri þm. Rangæinga sæti
í fjárveitinganefnd, svo að vera má, að hann hafi í ræðu
sinni í gær skýrt frá því, sem í vændum er.
★
„Krýsuvíkurleiðin verður ofan á“, sagði fyrri þm. Rangr
æinga; „það er mjer nóg“, bætti hann við. Þar með þykist
þessi þingmaður vera búinn að leysa stærsta samgöngu-
mál landsins.
En hvernig lítur svo málið út frá þjóðhagslegu sjónar-
miði?
Samkvæmt lauslegri áætlun er ráðgert að það kosti
5—8 milj. kr. að fullgera Krýsuvíkurveginn. Þetta er
svo stór upphæð, að framkvæmdir á þessari vegargerð
hljóta að draga stórlega úr vegaframkvæmdum annars-
staðar. Og fullvíst er það, að verði nú ráðist í þessar dýru
framkvæmdir, verður afleiðingin sú, að fresta verður
um ófyrirsjáanlega framtíð öllum varanlegum aðgerðum
á stystu leiðinni austur yfir fjall. Að dómi fyrra þm.
Rangæinga kemur þetta ekki að sök, því að hann þykist
hafa leyst þetta samgöngumál til fulls, með lagningu
Krýsuvíkurvegarins.
En er málið svona einfalt? Er fyrri þm. Rangæinga
þeirrar skoðunar, að það kosti ekkert að lengja leiðina
frá Reykjavík austur að Ölfusá um 40 km.? Hvað munu
Rangæingar segja um þessa kenningu þingmanns síns,
þegar út í veruleikann kemur?
★
Athugum lítillega hvernig málið lítur út frá sjónar-
miði þeirra, sem þurfa að fara þessa leið.
Stysta leiðin frá Reykjavík að Ölfusá (yfir Hellis-
heiði) er um 60 km. Ef akstur hvern km. kostar kr. 1.40,
nemur flutningskostnaðurinn á þessari leið 84 kr. En nú
segir fyrri þm. Rangæinga, að framtíðarleiðin verði um
Krýsuvík, en það lengir leiðina um 40 km. Verður þá
flutningskostnaðurinn 140 kr. milli áfangastaðanna, eða
56 kr. hærri en stystu leiðina. Og ef áætlað er að 50 þús.
bílar fari þessa leið á ári, nemur hinn árlegi skattur, sem
fyrri þm. Rangæinga vill með þessum hætti leggja á
flutningana, um 3 milj. króna! Geri aðrir betur.
★
Margir aðdáendur Krýsuvíkurleiðarinnar vilja nú ekki
ganga eins langt og Helgi Jónasson. Þeir segjast aðeins
vilja hafa Krýsuvíkurleiðina sem þrautalendingu að
vetrum, þegar Hellisheiði lokast.
Látum þetta gott heita, og vissulega getur enginn haft
neitt við það að athuga, að lagður verði vegur um Krýsu-
vík einhverntíma í framtíðinni. En sú vegargerð má ekki
standa í vegi fyrir umbótum á þeirri leið, sem áreiðanlcga
verður framtíðarleiðin — þ. e. stysta leiðin. Ber því vissu-
lega að byrja á framkvæmdum á þessari leið. Hin getur
svo komið á eftir, þegar ástæður leyfa.
Með því að byrja framkvæmdir á Krýsuvíkurleiðinni,
er .slegið á frest öllum varanlegum samgöngubótum á
þessari fjölförnustu leið á landinu. - 1
*
I IVforgunblaðinu
fyrir 25 árum
Styrk til skálda og lista-
manna var úthlutað þannig:
21. febr.
„Einar H. Kvaran 2400 kr.
Einar Jónsson, myndhöggvari,
1500 kr., Guðmundur Guð-
mundsson 1500 kr. og Jóhann
Sigurjónsson 1000 kr. Guðm.
Friðjónsson 1000 kr., Brynjólf-
ur Þórðarson, málari 1000 kr.,
Valdimar Briem, biskup 800
kr., Ríkarður Jónsson, mynd-
höggvari, 800 kr., Jak. Thorar-
ensen 600 kr., Nína Sæmunds-
son, myndhöggvari, 600 kr.,
Arngrímur Ólafsson, málari,
600 kr., Asgrímur Jónsson, mál
ari, 500 kr., Jóhs. Kjarval, mál-
ari 500 kr., Sig. Heiðdal, sagna-
skáld, 500 kr., Hjálmar Lárus-
son, myndskeri, 400 kr., Ben Þ.
Gröndal (fyrir sögur) 300 kr.
— I úthlutunarnefnd eru pró-
fessorarnir Agúst H. Bjarnason
og Guðm. Finnbogason og mag.
Sig. Guðmundsson“.
ÍK
Snjóþyngsli voru þá mikil.
23. febr.
„Snjóað hefir hjer með meira
móti undanfarna daga. Var snjó
þunginn svo mikill á símum
hjer í grend, að staurar brotn-
uðu og vírar slitnuðu. Er sagt,
að 13 staurar hafi brotnað á
leiðinni milli Hafnarfjarðar og
Reykjavík'1.
★
Þá var fyrirhuguð listsýn-
ing.
24. febr.
,,I ráði er að koma hjer á þjóð
legri listsýningu á sumri kom-
anda og verði hún upphaf af
fastri íslenskri listsýningu.
Verður dómnefnd skipuð til
þess að dæma um, hverjir hlut-
ir sjeu svo vel gerðir, að þeir
eigi skilið að komast á sýning-
una“.
★
Kanadamenn vildu fá Græn-
land.
24. febr.
„Frægasti jarðfræðingur
Kanadamanna, prófessor W. O.
Múller, ritar nýlega í þarlent
blað um framtíð Grænlands.
Heldur hann því fram, að Græn
land eigi að sameinast Kanada.
Kanadamenn hafi miklu betri
skilyrði en Danir til þess að
nota hin miklu auðæfi lands-
ins.
Greinin hefir vakið mikla eft
irtekt í Danmörku. En svo er að
sjá sem Danir sjeu hátfhræddir
um að þeir missi þessa auðugu
nýlendu þá og þegar“.
★
Kaup vjelameistara í þá
daga.
24. febr.
„1. vjelameistari fái í mán-
aðarkaup meðan skipið er í ís-
fiskferðum til Englands, 600
krónur, en þegar skipin fiska
í salt eða eru heima við síld-
veiðar, sje kaupið 500 krónur.
2. vjelameistari fái í *mán-
aðarkaup í ísfiskferðum til Eng
lands, 400 krónur og 350 krón-
ur, þegar fiskað er í salt eða
verið við síldveiðar.
Stríðsvátrygging skal vera
eins og áður 20.000 krónur fyr-
ir hvern vjelstjóra“.
'UííverjL ibripc

U i
ctaleaa, Ííii
inu
Illutleysi útvarpsins.
í GÆR fjekk jeg brjef austan
af landi. Brjefið er um einkenni-
legt og satt að segja lítt skiljan-
legt atvik, sem kom fyrir brjef-
ritara. En best er að láta hann
sjálfan hafa orðið:
„Greinar „Víkverja", sem flest
ar hljóða uppá lífið í Reykjavík,
eru ekki síður lesnar úti á landi
en í höfuðstaðnum. Því kemur
mjer nú í hug, hvort „Víkverji"
viji ekki birta neðanskráðu at-
hugasemd mina, þar sem hún
líka gæti átt við fleiri staði, en
hjer greinir.
„Rikisútvarpið hefir frjettarit-
ara víðsvegar um landið og hefir
það tíðkast, að getið sje um aldr-
aða menn á afmælisdögum, sem
standa á heilum eða hálfum tug
— og þá auðvitað sjerstaklega
þeirra menn sem getið hafa sjer
orð fyrir dugnað eða gegnt opin-
berum störfum fyrir hreppsfje-
lag sitt. Nú kemur aðfinsla mín:
Kunningi minn á 75 ára afmæli.
Frjettaritari útvarpsins veit um
afmælið, en vill ekki senda út-
varpinu skeyti um það. Hvaða á-
stæður valda því?
•
Afmælisbarnið.
Tvent getur komið til greina:
1) Afmælisbarnið er í öðrum
stjórnmálaflokki én frjettaritari.
2) Frjettaritari getur ef til vill
haft eitthvað út á manninn að
setja, sjeð frá hans bæjardyr-
um. En þetta getur verið við-
kvæmt mál fyrir marga aðstand-
endur. Hjer eru nokkrar upplýs-
ingar um afmælisbarnið: Hann
hefir dvalið í sama kauptúninu
um 50 ár. Verið hreppsnefndar-
maður í samfleytt 18 ár. (Endur-
kosinn altaf). Oddviti í 2 ár og
varaoddviti í mörg ár. TJtgerðar-
maður um 30 ár. Einnig stundað
síldveiðar um sama árafjölda
með svokölluðum stauranótum til
öflunar beitusíldar fyrir kauptún
ið — og hefir það haft ómetan-
legt gagn fyrir útgerðina og þá
um leið allan almenning. Einnig
hefir hann ræktað mikið land í
sljett tún á mjög erfiðu landi.
Margt fleira mætti segja.
Ríkisútvarpið telur sig vera
hlutlaust í stjórnmálum og per-
sónulegum deilum, eh er þá ekki
rjett að frjettaritarar þess hagi
sjer eftir því?“
Austfirðingur.
Gagnrýni í nafnlausu
brjefi.
ÞAÐ ER algengt, að menn gagn
rýni blöðin og flestum ritstjór-
um mun þykja vænt um að fá
velviljaðar ábendingar um blöð
sín. En það kemur líka stund-
um fyrir, að menn taka sjer fyr-
ir hendur að gagnrýna blöðin,
sem als ekki eru þeim vanda
vaxnir. Þessu til sönnunar og til
gamans ætla jeg að segja ýkkur
frá brjefi, sem Morgunblaðinu
barst í fyrradag. Brjefritarinn
lætur ekki nafns síns getíð. En
til að forðast allan misskiíning,
birti jeg brjefið orðrjett og hefi
ekki breytt Stafsetningu, grein-
armerkjum nje efni.
•
Brjefið.
„Til ritstjóra Morgunblaðsins.
Jeg get varla fundið orð til að
þakka yður hina miklu hug-
kvæmni að senda okkur Lesend-
ur blaðsins hina fágætu mind á
framsíðu með geipi stórri yfir-
skrift „Glampandi flugvjel", o.g
svo að segja okkur þau undur
að hún fylgi sprengjuvjelum' til
árása á Þískaland. Og enfremur:.
Þegar lesandi blaðsins snír þvi
við, sjer hann önnur undur. Flug
vjel énn, yfir henní stendur Til
árása á Austurríki. Það má
nú vera meiri smekkvísin að geta
dag, eftir dag viku eftir viku mán
uð eftir mánuð sent lesendum
þessi blóðugu morðtæki í rúmið
á hverjum morgni. Jeg held að
þið ritstjórar sjeuð háðir hættul.
sjúkdómi. Reinið að slíta upp 'á
ikkur augun til þessa sjá. Með
litilli virðingu J. S. K. —
Þegar hjer var komið var blað
ið, sem brjefið er skrifað á búið
og neðst á því stendur. (over).
En hinu megin á blaðinu stendur:
„Hvenær fáum við næstu Flug-
vjelamindina. Kanske mánu-
dag?“
Það er ef til vill ekki fjarri, að
menn geti vorkent aumingja
brjefritarasálinni og skilji að
hann sje orðin leiður á flugvjela-
myndum. En dagblöðin, sem
skýra frá því, sem daglega ger-
ist í heiminum, geta ekki ávalt
birt. myndir af friði og ró. Því
miður er það ekki í samræmi við
þær frjettir, sem blöðin flj'tja.
•
Framtíðargötur
Reykjavíkur.
ALLIR REYKVÍKINGAR eru
sammála um, að göturnar í bæn-
urp þurfi lagfæringar við og vona
að það sje næsta stórmálið hjá
bæjaryfirvöldunum að koma því
máli í viðunanlegt horf.
Það verður mikið verk og dýrt
að leggja góðar götur um allan
Reykjavíkur-bæ, en hjá þvi
verður ekki komist.
Bestu göturnar í bænum erú
bygðar úr asfalti, en margir
þykjast sjá að það efni sje ekki
framtíðin heldur steinsteypa.
Vegarspottinn hjer innan við bæ
inn sýnir, að steinsteypa er
traustasta efni, sem hægt er að
fá til götu- og vegargerðar. Um-
ræddur vegarspotti hefir staðist
óhemju umferð síðan hann var
bygður og gefur góðar vonir um
að steinsteypa sje einmitt rjetta
efnið til vegagerða hjer á landi.
Nú vita verkfræðingar hvað
hentar best í þessu efni og ætti
að vera hægt að treysta þeim til
að’ráða hollast í þeim efnum. En
verið gæti, að sumum fyndist of
dýrt að leggja út í að steinsteypa
göturnar í Reykjavík. En þegar
þetta mikilverða mál verður tek
ið til athugunar og ákvörðunar
—- væntanlega mjög bráðlega —
má ekki ríkja nein þröngsýni,
eða kotungsháttur um fram-
kvæmdir. Aðeins það besta er
nógu gott.
•
Gagnleg uppfynding.
GÖTURYKIÐ hjer í bænum er
þreytandi, svo ekki sje nú sagt
meira, Er nú ekki til einhver
maður, sem getur fundið upp ráð
til að útiloka bansett göturykið.
Það væri sannarlega gagnleg
uppfynding og sá maður, sem
slíkt ráð gæti fundið, ætti skyl-
ið að vera gerður að heiðursborg-
ara í Reykjavík.
Járnkross fyrir
hafnbannsrof.
London í gærkveldi. — Þýska
frjettastofan segir að Hitler
hafi sæmt skipstjóra nokkurn.
riddarakrossi járnkrossins, fyT
ir það að honum hafi tvisvar
tekist að rjúfa hafnbann banda
manna og komast meðfram frá
Japan til Þýskalands.
<: ■! i —t Reuter.'