Morgunblaðið - 03.03.1944, Page 1

31. árgangur.
49. tbl. — Föstudagur 3. mars 1944.
lsafoldarprentsmiðja h.f.
Bandamenn stöðva hergagnasölu til Tyrkja
Reykjnyík rafmagnsiaus í 28 klst.
Krap í Soginu
settist
í rafvjelarnar
Á MIÐVIKUDAGSMORG
UN settist krap í rafmagns-
vjelarnar við Ljósafoss, svo
að þær stöðvuðust. Síðan
var mestur hluti Reykjavík-
ur rafmagnslaus þar til
klukkan 6 í gærkveldi. Þó
var hægt að setja vjelarnar
í gang í 3 klukkutíma á mið
vikudagskvöld, eða frá kl.
um 9 til klukkan rúmlega
12. Rafmagnsleysið kom mik
illi truflun á í bænum, sem
vonlegt er, og t. d. gátu dag
blöð bæjarins ekki komið út
í gærmorgun, eða gærdag.
Rafmagnsleysið stafaði, eins
og fvr er sagt, af krapi, sem
myndaðist í lóninu við Ljósa-
foss og sest í vjelarnar, þannig
að þær geta ekki gengið. Þetta
krap myndast aðeins undir sjer
stökum veðurskilyrðum, eða
þegar vatnið er um 0 stig, en
nær ekki að leggja. Krapið eru
smáir ískrystallar, á stærð við
gróft salt. Þessir ískrystallar
koma með vatninu gegnum inn
takið og setjast í túrbínurnar,
festast þar og hlaðast upp þar
til túi'bínan stýflast með öllu.
Til þess að gera við þetta, þarf
að loka fyrir inntakið og
hreinsa túrbínurnar,'en það er
seinlegt verk og mikið, sem sjá
má af því, að um 15 manns
unnu að því að hreinsa vjel-
amar í fyrradag, frá því um
morguninn og þar til um
kvöldið.
Vjelstjórarnir verða varir
við krapið.
Jakob Guðjohnsen, verkfræð
ingur, hefir skýrt blaðinu svo
frá:
Það var á miðvikudagsmorg
un um 6 leytið, sem vjelstjór-
arnir við Ljósafoss urðu fyrst
varir við að krapmyndun væri
í vatninu. Þeir höfðu búist við
þessu og þess vegna voru rist-
ar, sem venjulega eru hafðar
við inntakið, teknar í burtu,
því þegar krap sest í ristarnar,
er miklu erfiðara við að eiga,
heldur en ef því er hleypt á
vjelarnar. Klukkan um 8,30
var krapið orðið það mikið, að
vjelstjórarnir sáu að ekki var
hægt að halda vjelunum gang-
andi lengur og var þá lokað
Frariiþ. á bls. 5.
Eins og kunnugt er, hefir Chester Niemitz flotaforingi yiirstjórn
sóknar Bandaríkjamanna á Kyrrahafssvæðinu, og hefir unnið
þar marga sigra._ Hjer sjest flotáforinginn vera að sýna barna-
börnum sínum þrem. alla þá staði á hncttinum, sem hann hefir
komið á. Myndin var tekin, er Niemitz var heima í Banda-
. ríkjunum fyrir skemstu.
Tveggja daga stór-
orustur víó Anzio
Þjóðverjar sóttu nokkuð fram
London í gærkvöldi. — Einkasktyti til Morg-
unblaðsins frá Reuter.
Undanfarna tvo daga hafa Þjóðverjar haldið uppi sí-
feldum árásum á landgöngusvæði banc^manna við Anzio,
og halda orustur enn áfram. Hefir Þjóðverjum tekist að
ná á sitt vald fleygmyndaðrþ landspildu á miðju svæð-
inu. Alls sóttu þeir fram um einn km., en síðar hefir
nokkuð af svæði þessu aftur gengið þeim úr greipum í
gagnárc,.:um bandamanna. Orustur halda áfram og eru
mjög harðar. Flugvirki aðstoðuðu heri bandamanna í
gær.
Engar skýringar gefnar
London i gærkvöldi. — Einkaskeyti til Morgun-
blaðsins frá Reuter.
ÞVÍ HEFIR VERIÐ LÝST YFIR, að bandamenn hafi
stöðvað allar hergagnasendingar til Tjmklands, en eins
óg' kunnugt er, hafa þeir Selt Tyrkjum mjög mikið af
hergögnum að undanförnu. Ekki hefir nein opinber grein
verið gerð fyrir því, hvers vegna þetta hefir verið gert.
Þjóðverjar hófu árásir þess-
ar s. 1. þriðjudagsmorgunn í birt
ingu. Fóru Tigris-skriðdrekar
fyrir fótgönguliðinu ,og er þetta
í fyrsta sinni, sem þeir hafa
sjest á þessum vígstöðvum.
Voru skriðdrekar þessir hlaðn-
ir fótgönguliði, sem stökk af
þeim, þegar er þeir komu að
jarðsprengjusvæði banda-
manna. Var árásunum haldið á-
í fram allan daginn, og einnig
jdaginn eftir, og tókst Þjóðverj-
um að sækja fram um rúman
kílómeter, en síðari hluta mið-
vikudags og fyrri hluta fimtu-
' dags gerðu bandamenn gagná-
hlaup og tókst að ná aftur
nokkru af því landsvæði, sem
Framh. á bls. 5.
Sícíuátu. prjettir:
Bandamenn tilkyntu seint í
gærkveldi, að þeir hefðu unnið
aftur alt það land, sem þeir
mistu í hendur Þjóðverjum á
Anziosvæðinu.
Einnig tilkyntu bandamenn,
að miklir hópar flugvirkja og
Liberatorflugvjela hefðu ráðist
á Suðvestur-Þýskaland í gær.
Þá var tilkynt, að innrásar-
sveitir Bandaríkjamanna á Ad-
mirality-eyjum hefðu fengið
mikinn liðsauka. Var þar hrund
ið gagnárás Japana.
Frá Austurvígstöðvunum
voru þær fregnir sagðar, að bar
dagar hefðu minkað mikið við
borgina Pskov.
Finsk blöð
gagnrýnin
ó friðar-
skilmálo
Rnssa
London í gærkveldi.
EINS OG KUNNUGT ER,
birti finska útvarpið friðar-
skilmála Rú^sa athuga-
semdalaust í gær, en í dag
eru þeir gerðir að umræðu-
efni í finskum blöðum, öðru
íhaldssömu og hinu frjáls-
lyndu, og gagnrýndir í báð-
um, sem mjög óaðgengileg-
ir, og segja að alls ekki sje
hægt að semja frið með þess
iu» skilmálum.
Fregnritarar álíta að tónn
inn í blöðunum sje eins og
hann er, til þess að stappa
stálinu í væntanlega samn-
inganefnd til Moskva um að
vera ekki undanlátssöm við
Rússa.
Svíar látnir vita.
Þá herma fregnir frá
Stokkhólmi, að Finnar láti
Svía vita um alt, sem gerist
í friðarumleitununum við
Rússa, og sje búist við því,
að Svíar sendi skip með mat
væli til Finnlands, þegar er
vopnahljessamningar tak-
ast.
Fregn hefir borist um það
frá Bandaríkjunum í kvöld,
að samninganefnd sje lögð
af stað frá Helsinki til
Moskva. Fregn þcssi hefir
enn sem komið er enga stað-
festingu fengið. — Reuter.
Hjúkrunarvörur til
Grikklands.
Stokkhólmi í gærkveldi: —
Til hafnar í Grikklandi er ný-
komið 4.300 smálesta sænslct
skip, sem að mestu er hlaðið
lyfjum og hjúkrunarvörum, en
einnig eru í skipinu nokkur
matvæli. Er alt þetta gjafir til
handa Grikkjum. — Reutei.
Fregnritarar giska á það, að
hergagnasala til Tyrklands hafi
verið stöðvuð vegna þess, að
Tyrkir hafi þegar fengið mjög
mikið af liergögnum alskonar
frá bandamönnum, og sje þeim
hergögnum, sem seljá átti
Tyrkjum, betur varið til und-
irbúnings innrásarinnar, en til
annara nota.
Búist er við, að nánari grein
verði gerð fyrir þessu á næst-
unni, en þessi fregn hefir vakið
mjög mikla athygli.
Miklir bardagar
við hm
London í gærkveldi.
Einkaskeyti til Morgunblaðsins
Rússar tilkynna í kvöld, að
hersveitir þeirra, sem komnar
eru yfir ána Narva, sjeu að
tryggja aðstöðu sína, og sjeu
þær komnar yfir ána á allstóru
svæði. Eldar eru sagðir loga í
borginni Narva, sem fregnrit-
arar segja að sje nú að mestu
leyti umkringd af Rússum.
Bardagar eru mjög harðir á
því svæði, sem Rússar hafa á
sínu valdi vestan Narva, og
segja Þjóðverjar að Eistlending
ar berjist þar af mikilli hörku.
Ekki hafa Þjóðverjar viðurkent
að Rússar sjeu komnir yfir
Narva á eins víðu svæði og
Rússar segjast vera.
Við Pskov hafa Rússar sótt
fram enn og náð allmörgum
virkjum Þjóðverja á sitt vald,
að því er þeir sjálfir segja. Fyr
ir suðaustan Vitebsk telja Þjóð
verjar sjer enn varnarsigur. Frá
öðrum hlutum vígstöðvanna er
ekkert að frjetta.
Mlkil hálíðaböld
fjelagsins Norden
Stokkhólmi í gærkveldi: —
Fjelagið Norden minnist af-
mælis síns með miklum hátíða-
höldum í kvöld. Voru viðstaddir
fulltrúar sænsku ríkisstjórnar-
innar og einnig fulltrúi frá
Finnlandsdeild fjelagsins. Dag-
skrá hátíðahalda þessara var
mjög fjölbreytt og fóru þau
mjÖg veglega fram.