Morgunblaðið - 03.03.1944, Blaðsíða 5

Föstudagur 3. mars 1944,
MORGUNBLAÐIÐ
%
KrýsuvíkurSeiðin
ofan á á Alþingi
FJÁRVEITINGANEFND
Alþingis hefir skilað áliti um
þingsálykt.tillögu nm viðbót-
arfjárveitingu til Krýsuvík-
urvegar.
Samkv. þessari þingsálykt-
unartillögu skyldi heimilað að
verja 2 milj. kr. viðbótar f jár-
veitingu til þcssa vegar á
þessu ári. Fjárveitinganefnd
vill heimila 500 þús. ltr. við-
bót til vegarins. Leggur néfnd-
in lil, að þál tilJ. verði sam-
])ykt, svohljóðandí:
„Alþingi ályktar að veita
ríkisstjóminni heimild til að
greiða á þessn ári alt að 500
þús. kr. úr ríkissjóði til við-
bót.ar þeirri f járbæð, sem veitt'
er á fjárlögum 1344 til lagn-
ingar Suðurlandsbrautar
(Krýsuvíkurleið), enda telj-
ist viðbótarfjárvciting þessi
til gjalda ríkissjóðs á árinu
3945‘k
Með þessari samþykt Al-
þingis er bersýnilegt, að enn
verður frestað um ófyrirsjá-
anlega framtíð öllum varan-
legum samgöngnbótnm á leið-
inni austur yfir fjall.
Lækkun
á rafmaynsverði
SV OHL JÓÐANDI tillaga
var rædd á bæjarstjórnar-
fundi í gær:
Bæjarstjómin samþykkir að
fella niður hækkuu þá á raf-
magnsverði, sem ákveðin var
J8. nóv. 1943.
Flutningsmenn ti 11 ögunnar
voru Haraldur Gnðmundsson,
Jón A. Pjetursson, Soffía Ing-
varsdóttir og Árni Jónsson.
Ilai’ði Haraldur orð fyrir
þeim. Kvað hann vcrðhækk-
nnina hafa verið órjettíáta
og ekki hafa haft tilætluð á-
hrif.
Borgarstjóri benti á, aði
nauðsynlegt væri að bera mál-
ið undii* rafmagnsstjóra enda
yrði að hafa um hana tvær
umræður. FjcJst flutnings-
maður á það og var tillagan
samþykt til 2. nmræðu með'
samhljóða atkv.
Slökkviliðið kaliað
á fvo siaði
AÐFARANÓTT miðvikudags
var slökkviliðið kallað vestur
á Vesturgötu 48. Er slökkviliðið
kom á staðinn var eldur í kvist-
herbergi á rishæð hússins, hafði
kviknað í legubekk. Var eldur-
inn fljótlega slökMur og urðu
skemdir ekki teljandi.
Á miðvikudagsmorgun var
slökkviliðið kallað að Ingólfs-
stræti 21. Hafði verið að þíða
vatnsrör, en út frá því kviknaði
í gólíbita, í neðri hæð hússins.
Um kvöldið var slökkviliðið
gabbað að Káratorgi. Ekki
tókst að hafa hendur í hári þess,
er verkið framdi.
Auoun Je* hvilí
með tlerftucum
frá
- ÍTALÍA
Framh. af 1. síðu.
þeir höí’ðu áður mist, ennfrem-
um tóku þeir 400 fanga.
Frásögn Þjóðverja.
Þjóðverjar kveðast í dag með
góðum árangri hafa haldið á-
fram árásum sínum á fyrrnefnd
um slóðum og fellt þar nokkur
hundruð hermanna óvinanna.
Ennfj'emur segjast þeir hafa
eyðilagt 5 ameríska skriðdreka
Þá er það tilkynt af Þjóðverj-
um, að þeir hafi stráfelt ame-
rískan herflokk, er innikróaður
var sunnarlega á landgöngu-
svæðinu, og skotið í kaf með
fallbyssum 5000 smálesta flutn
ihgaskip við ströndina og lask-
að 5 önnur. Ennfremur kveðast
þeir hafa hitt tvö önnur skip
með flugvjelasprengjum.
Veftur og flughcrnaður.
Veður hefir verið skárra um
þessar slóðir undanfarna daga,
en þó ekki gott. Beittu banda-
menn flugvirkjum sínum og
öðrum stórum sprengjuflugvjel
um gegn sóki? Þjóðverja.
— Melaskólinn
Framh. af bls. 2.
ist, skal jeg láta útrætt um
flötu þökin að sinni.
Því er haldið fram, að allar
breytingar hljóti að tefja fram
kvæmdir og þess vegna sje ó-
hæft að koma fram með þær á
þessu stigi, þegar eigi að hefj-
ast handa um framkvæmdir.
Þetta get jeg ekki viðurkent.
Það eru engar líkur til að unt
verði að byrja fyr en vorar, og
margt mætti lagfæra þangað
til, ef vilji væri góður. Þess
utan tel jeg þetta svo mikil-
vægt velferðarmál, að hvorki
megi spara tíma nje fyrirhöfn
til þess að leysa það svo vel
af hendi sem auðið er.
Þessar athugasemdir mínar
má á engan hátt skoða sem
aðfinslur við húsameistarann.
Jeg veit að hann hefir unnið
að þessu verki af alúð og sam-
viskusemi, eins og hans er
venja. Hitt er svo annað mál,
að hjer er um tvö ólík sjón-
armið að ræða. Frá mínum
bæjardyrum sjeð er útlit bygg
ingar.innar um of látið ganga
fyrir gæðum og notagildi.
Byggi jeg þá skoðun mína á
margra ára reynslu en engu
fræðikerfi.
Hver svo sem afgreiðsla
þessa máls kann að verða, þori
jeg að fullyrða, að hr. Einar
Sveinsson skorti hvorki hæfi-
leika eða þekkingu til að leysa
þetta mál svo vel, að saman
fari gæði, hagnýting og útlit,
sem best má verða.
Borgarstjói'i skýrði frá þvf
að skólanefnd Skildingaskól-
ans, skólastjóri og fræðslu-
fulltrúi væru ánægð með upp-
drætti Einars og taldi skól-
ann bæði haganlega gerðan og
fallegan
Hann taldi að hætt yrði við,
að ef enn þyrfti nýja upp-
drætti myndi það e. t. v. tefja
framkvæmdif'. Skólamenn,
sem athugað hefðu uppdrætt-
ina vreru yfirleitt ánægðir
með þá.
Voru uppdrættir Einars
húsameistara samþyktir í
íundarloknm.
ísleftdingar í New
York senda ríkis-
sljóra kveðju
Frá utanríkisráðuneytinu hef
ir blaðinu borist eftirfarandi:
HINN 27. f. m. sendi Grettir
Eggertsson, form íslendinga-
íjelagsins í New York, ríkis-
stjóra svohljóðandi afmælis-
kveðju:
„Islendingafjelagið New-
York mintist yðar hágöfgis á
fundi sínum í kvöld með ræðu,
er Helgi P. Briem hjelt og bað
mig að færa yður hjartanlegar
óskir okkar allra um gæfu og
gengi á ókomnum árum, og
minnumst með þakklæti starfs
yðar frá upphafi“.
Skíðaferðir
skólabarna
Steinþór Guðmundsson og
Katrín Pálsdóttir báru fram svo
hljóðandi tillögu á bæjarstjórn
arfundi í gær:
„Bæjarstjórn Reykjavíkur
telur nauðsyn að stuðla að því,
að börn í barnaskólum bæjar-
ins og unglingar í gagnfræða-
skólum geti komist á skíði
nokkrum sinnum á vetri.
Fyrir því felur hún bæjar-
stjórn, og borgarstjóra að sjá
svo um að hver skóli eigi minst
30—60 pör a skíðum til þess að
lána nemendum sínum.
Ennfr. að semja við íþrótta-
fjelögin um afnot af skiðaskál-
um í þessu skyni.
Þar sem er um útgjöld að
ræða, þarf að hafa tvær um-
ræður um málið og var tillög-
unni, eftir nokkrar umræður
vísað til 2. umræðu.
Guðrún Guðlaugsdóttir benti
á, að hafa þyrfti örugt eftirlit
með skíðaferðum skólabarna m.
a. því að unglingar, sem færu í
skíðaferðir, notuðu sjer skíða-
færið og ho]la hreyfingu, en
sæti ekki inni i skíðaskálum og
hefðu skíðin meðferðis til þess
að látast vera á skíðum.
Gunnar Thoroddsen tafdi
slíkt eftirlit sjálfsagt, en var
því meðmæltur að málið næði
fram að ganga ef eftirlit væri
trygt.
I
Loftárás á London
London i gærkveldi.
I gærkveldi flugu um 100
þýskar flugvjelar inn yfir suð-
ur- og suðausturströnd Bret-
lands og vörpuðu sprengjum
víða, en þó mest á Lundúna-
borg. Varð allmikið manntjón
og eignatjón í borginnl. — Sex
af árásarflugvjelunum voru
eyðilagðar, þar af tvær af sömu
orustuflugvjelinni. Ein hinna
þýsku flugvjela var skotin nið-
ur yfir heimaflugvelli sínum
handan Ermarsunds.
— Reuter.
Höfðingleg gjöf
fil S. í. B. S.
SAMBANDI ísl. berklasjúkl-
inga hefir borist höfðingleg gjöf
— 10 þúsund krónur — frá ís-
húsfjelagi ísfirðinga h. f., til
byggingar á vinnuhæli. Sam-
jbandinu hefir þegar verið af-
hent gjöfin.
Lýðveldisstjórn-
arskráin í Ed.
LÝÐVELDISSTJÓRNAR-
SKRÁIN var til 1. uiuræðu í
efri tleilcl í gær.
Forsætisráðherra, dr. Bjöm
Þórðarson fylgdi frumvarp-
inu úr hlaði með stuttri ræðu.
Ilann gat þess, að ríkisstjórn-
in hefði lagt frumvarpið íyrir
Nd. nákvæmlega í sömu mynd.
og milliþinganefndin gekk frái
því, en getið þess, að breyt-
ingar væru æskilegar á því.
Nefndir beggja þingdeildív
hefði. síðan athugað frumvarp
ið mjög gaumgæfilega og full-
trúar frá ríkisstjórninni sam-
ið með nefndunum.
Frumvarpið hefir mi tekið
inörgum breytingum og nokkr
nm verulegum. Veigamesta
efnisbreytingin væri urn þjóð-
kjör forsetans. Þá hefir verið'
gerð vernleg breyting á 26.
gr., en hún væri frekar mikil-
væg frá fræðilegu sjónarrniði,
Þriðja verulega bi'eytingin
væri formlegs eðlis, þ. e. sú
breytjng, að fella niður úr
fvumvarpinu ákveðinn gild-i
istökudag. En eins og sú breyt1
ing væri til komin yvði hún að
skoðast aðeins formskreyting,i
en ekki efnis. Loks væri)
breyting á ákvæði unr stund-
arsakir, varðandi rjett
danskra þegna hjei’ búsetta.
Að síðustu óskaði l’orsætis-
i'áðherra, að frumvarpinu
yrði vísað til 2. irmi', og a$
stjórnarskráruefndin tæki það'
til yfirskoðunar.
Var frumvarpinu því næst
vísað til 2. runr. með samhl,
atkv. allra viðstaddra deild-
armanna. «
Rjettindi danskra
ríkisborgara.
Frumvarp stjórrrarskrár-
nefndar um rjettindi danskra
ríkisborgara búsetta á Islarrdr
var samþykt við 3. umr. í Ed.
í gær og er það þar með orð-
ið að lögum.
Samkvæmt þessunr lögum
njóta danskir ríkisborgarar
hjet’ búsettir þess jafnrjettis'
við íslenska víkisborgara, er
þeir hafa baft, þar til 6 mán-
uðum eftir að sanmingar um
það niól getui' ha'fist milli Is-
lands og Danmerkur.
Þjóðaratkvæða-
greiðslan.
Frumvarpið mn tilhögun
þjóðaratkvæðagreiðslu mu
niður f elling sambandslaga-
samningsins og um lýðveldis-
stjóvnina var til I. umr. í Nd.
í gær Fór það áfram til 2.
umr. Frv. þetta hefir gengið
gegn mn Iíd.
Rafmagnið...
Framh. af bls. 2.
Jeg fæ ekki annað sjeð, en
hægt muni vera að gera skifti-
stöðvar rottuheldar.
Við tillögumenn teljum rjett
ast að bæjarstjórn feli bæjar-
ráði að kveðja sjerfróða menp
til að athúga málið og sje raf-
magnsstjóri að sjálísögðu í
þeiiTÍ nefnd, því hahn hefir
mesta þekkingu og reynslu.
- Rafmagnsleysið
Framh. af 1. síðu.
fyrir vatnið og byrjað að vinna
að þvi að hreinsa túrbínurnar.
Rafmagnið kemur á ný.
Það var ekki fyr en undir
klukkan 9 á miðvikudagskvöld
að hægt var að setja vjelarnar
í gang aftur. Hafði þá tekist
að hreinsa aðra vjelina alveg
og hina að mestu leyti. En betta
stóð ekki lengi, því rúmlega
þremur klukkustundum síðár
var komið það mikið krap, að
loka varð fyrir vatnið á ný. Var
þegar byrjað að hreinsa vjel-
arnar og því verki ekki lokið
fyrri en er líða fór á daginn
í gær. Þá var lónið svokallaða
farið að leggja, en ekki er hætta
á krapmyndun í vatninu eftir
að vratnið hefir lagt.
Krap myndast undir
'sjerstökum skilyrðum.
Krap eins og það, sem stöðv-
aði vjelarnar að Ljósaíossi i
þetta skifti, myndast aðeins víð
sjerstök skilyrði. Einkum þeg-
ar frost kemur skyndilega ög
veðurhæð er svo mikil, að
vatnið leggur ekki strax. Hef-
ir þetta komið fyrir tvisvár
sinnum áður síðan Sogsstöðin
tók til starfa; fyrst í janúar
1940. En þá kom truflunin ekki
að sök, vegna þess að álag var
miklu minna og var hægt að
hreinsa aðra vjelina á meðan
hin var í gangi.
í annað sinn var stöðvun á
rafvjelunum við Ljósafoss í
fyrra vetur, og varð þá 12
klukkustunda stöðvun vegna
kraps.
Þetta er langversta krap, sem
komið hefir í vjelarnar við Sog
ið, og er um leið lengsta bilun
eða stöðvun á rafmagni til bæj
arins. Stóð bilunin yfir í 28
klukkustundir. Þegar bilunín á
Sogsleiðslunni fyr í vetur varð,
var bærinn rafmagnslaus í 26
klukkustundir.
Er ekkert ráð vift þessú?
Morgunblaðið spurðí Jakob
Guðjohnsen verkfræðing að því
hvort ekki væru kunn einhver
ráð til að fyrirbyggja að krap
settist í rafmagnsvjelar. Guð-
johnsen sagði að lítið væri hægt
að gera. Rafveitan hefði í fyrra
leitað álits erlendra sjerfræð-
inga um einmitt þetta atriði,
eftir bilunina í fyrra. í Noregi
hefir það ráð verið tekið, að
hita upp ristarnar í inntakinu,
en gefist misjafnlegá. Annars-
staðar í köldum löndum, í. d.
nyrst í Kanadá, kemur slík
krapmyndun, sem hjer hefir
átt sjer stað, varla fyrir, vegna
þess að vötnin leggur nærri
strax og frbst kemur, og þá
þarf ekki lengur að óttast krap-
myndun. Þar sem krap hefir
sest í rafmagnsvjelar erlendis,
hafa verkfræðingar verið i
mestu vandræðum með að finna
upp nokkuð, sem að gagni
mætti koma.
Þeir, sem höfðu raímagti.
A meðan vjelarnar i Sogs-
stöðinni voru stöðvaðar, var
Elliðaárstöðin i gangi. Þaðan
fjekst rafmagn á þá staði, sem
nauðsynlegast var að ekki yrðt»
rafmagnslausir. Rafmagn var á
Landsspitalanum, Vífilsstöðum
og Landssimahúsinu. Énnfrem
ur í nokkrum úthverfum bæj-
aríns og i Hafnarfirði altaf öðru
hvoru.