Morgunblaðið - 07.03.1944, Qupperneq 5

I^riðjudagur 7. mars 1944
MORGUNBLAÐIÐ
MINIMIIMG SKIPVERJANNA ER FÓRUST
AF V.B. ÓÐNI OG ÆGI
Minningarathöfn
í Útskálakirkju í dag
M.b. Óðinn.
Faðir minn, Guðmundur Þórð
arson, Gerðum, var alla sípa
starfsæfi útgerðarmaður, og á
tímabili var hann formaður á
róðrarskipi, eins og þá tíðkaðist
að nota til fiskveiða við Faxa-
flóa. Hann eignaðist 'fjölda
skipa áf ýmsum stærðum, róðr-
arbáta, frá tveggjamannaförum
upp í teinæringa, vjelbáta af
ýmsum stærðum, og hlut í
fyrsta togaranum, sem var
gerður út í eign Islandinga. All
ar þessar fleytur hafa farist
eða glatast á einhvern hátt. En
slík gæfa fylgdi honum og
skipum hans, að aldrei fórst
maður með þeim. Þannig hafði
einnig verið um útgerð okkar
bræðra og fjelaga okkar, þar
til 12. febrúar síðastliðinn. Það
var því þungbært fyrir móður
mína og okkur systkinin, er
vjelbáturinn Óðinn G.K. 22
hvarf með allri áhöfn, 5 mönn-
um, og sama dag hvolfdi v.b.
Ægir G.K. 8, og einn maður
fórst, en hinir 4 björguðust á
næstum yfirnáttúrlegan hátt.
Þessir menn fórust með v. b.
Óðinn:
Geirmundur Þorbergsson,
skipstjóri, Bræðraborg, Garði,
33 ára að aldri. Foreldrar hans
eru Þorbergur Guðmundsson,
skipstjóri, og kona hans Ingi-
björg Guðmundsdóttir, Bræðra
borg, Garði. Hann var giftur
eftirlifandi konu sinni Valgerði
Ingimundardóttir frá Garðstöð-
um, Garði, og átti með henni
3 dætur, sem allar eru á lífi.
Þorsteinn Pálsson, vjelstjóri,
Sandgerði, 34 ára að aldri. Læt-
ur eftir sig Guðrúnu Benedikts-
dóttur og 4 börn. Foreldrar
hans eru Páll Sigurðsson og
kona hans Margrjet Grímsdótt-
ir, Norðfirði.
Þórður Óskarsson, Gerðum,
19 ára, ógiftur. Foreldrar hans
eru Margrjet Bjarnadóttir,
Gerðum, og Óskar Þórðarson.
Tómas Ámason, Flateyjardal,
Flatey, 29 ára að aldri, ógiftur.
Foreldrar hans eru Árni Tóm-
asson, Knararbergi, Flatey, og
kona hans Jóhanna Jónsdóttir.
Sigurður Jónasson, Súðavík,
21 árs að aldri, ógiftur. Foreldr-
ar hans eru Jónas Sigurðsson,
og kona hans Karitas Kristjáns-
dóttir, Súðavík.
Af v. b. Ægir G. K. 8 fórst:
Sigurður Björnsson, Geir-
landi, Miðnesi, 26 ára að aldri.
Var giftur eftirlifandi konu
sinni, Rósu Magnúsdóttir og
áttu þau 3 börn, sem öll eru á
lífi. Foreldrar hans eru Björn
Tómas Árnason.
Sigurðsspn, skipstjóri á Siglu-
firði og kona hans, Eiríksína
Ásgrímsdóttir.
Sex vaskir menn á besta aldri
hafa farist. Sex mæður og sex
feður hafa mist syni sína. Þrjár
konur hafa mist eiginmann
sinn, og 10 börn á unga aldri
eru föðurlaus.
Fiskveiðamar eru langsam-
lega þýðingarmesti atvinnuveg-
ur þjóðarinnar, og má segja að
eítir því hvernig þær ganga,
fari um hag allrar þjóðarinnar
á hverjum tíma. Stóran meiri-
hluta af því, er við þurfum að
nota til þess að lifa góðu menn-
ingarlífi, verðum við að flytja
inn frá öðrum þjóðum og mest-
an hluta þess, er við flytjum
inn, kaupum við fyrir andvirði
þess, er fiskveiðarnar gefa okk-
ur. Það er naumast hægt að
hugsa sjer hvílík neyðarkjör
íslenska þjóðin yrði að búa við,
ef ekki væru stundaðar fisk-
veiðar. Þegar þess er gætt að
aðeins 6000 menn stunda fisk-
veiðar, sjest hversu mjög ís-
lenska þjóðin er í þakkarskuld
við þessa tiltölulega fáu menn,
sem vinna þessi þýðingarmestu,
og um leið erfiðustu og hættu-
legustu, störf fyrir hana.
Jeg held að ekkert sje eins
þroskandi eins . og það að fara
til sjós á unga aldri. Menn
kynnast þá strax lífsbaráttunni,
eins og hún er hörðust, þeir fá
margvísleg erfið viðfangsefni
að leysa og verða að leysa þau
sjálfir. Þeir læra að ger.t kröf-
ur til sjálfs sín fyrst og fremst,
og vaxa að kröftum og þori.
manndóm og visku, við það að
leysa hin margvíslegu viðfangs
efni, sem sjómannslífið kallar
fram. Jeg hefi lítið hugsað um
tilveruna, en jeg gæti ímyndað
mjer, að þessir menn verði, fyrr
en aðrir, færir um að taka að
sjer þýðingarmikil störf á öðru
tilverustigi.
Þessir menn, sem hjer eru
kvaddir, skipuðu sjer, strax,
þegar þeir fóru að starfa, í fylk-
ingu þeirra, sem hjer hefir
verið líst, þeir tóku til starfa
þar sem þörfin var mest fyrir
þjóðina, þar sem starfið var
mest og erfiðast, og þar sem
vosbúð og hættur voru mestar.
Þórður Óskarsson.
Fyrir þetta starf fórnuðu þeir
kröftum sínum og starfsþoli, og
síðan lífinu sjálfu. Fyrir þetta
er öll þjóðin í þakkarskuld við
þá.
Jeg færi ykkur þakkir móð-
ur minnar og systkina, og við
kveðjum ykkur með virðingu,
Jeg vil fyrir hönd móður
minnar og systkina, votta eig-
inkonum og börnum, foreldrum
og systkinum, svo og öðrum að-
standendum og vinum hinna
látnu, okkar innilegustu samúð.
Reykjavík, 5. marz 1944.
Finnbogi Guðmundsson.
Gcirmundur Þorbergsson
skipstjóri.
Þorsteinn Pálsson, vjelstjóri.
Geirmundur Þorbergsson
HANN var fæddur 9. 10. 1910
að Meðalfelli í Kjós. Hann var
sonur Þorbergs Guðmundsson-
ar skipstjóra, Bræðraborg, og
konu hans Ingibjargar Guð-
mundsdóttur, bæði ættuð úr
Kjós.
Um 15 ára að áldri fór Geir-
mundur að vinna við sjómensku
— var þá fyrst landmaður við
bát í Sandgerði, hjá föður sín-
um. Það mundi mörgum full-
þroskuðum og vönum sjó-
manni finnast erfitt að vinna
þau störf, sem landmenn í
Sandgerði urðu að leysa af
hendi. Þá var aflanum ekið
upp í handkerrum, uppþvott-
arsjónum ausið með fötum, salt
ið borið á bakinu úr salthúsinu
og beitt bjóðin varð að bera
langar leiðir að íshúsi og frá.
Þá var ekki farið að nota bíla
og einu ökutækin voru hand-
kerrur og sporbrautarvágnar á
óryggjunni. Aflinn varð oft
mikill og varð. að salta hann
allan og varð mikil vúnna við
umsöltun og fleira ef hlje varð
á róðrum. Jeg býst við að flest
um 15 ára unglingum finnist
þetta allerfitt nú. En þannig
fjekk Guðmundur að kynnast
lífsbaráttunni, eins og hún er
hörðust, þegar á unga aldri. —
Þannig var það einnig um Atla
bróður hans og Þorstein fóst-
urbróður, að þeir fóru á svip-
uðum aldri til Sandgerðis, og
Sigurður Jónasson.
unnu við bátinn hjá Þorbergi.
Það er ekki hægt að hugsa sjer
betri skóla fyrir skipstjóraefni,
enda urðu allir þessir menn
dugandi skipstjórar.
Þorbergur Guðmundsson var
skipstjóri fyrír föður rninn
fyrst með Trausta, síðan Viggó
eina vertíð, og síðan Óðinn. —
Þar sem Geirmundur var með
honum á öllum þessum bátum,
fyrst í landi og síðar á sjónum,
má segja að hann hafi verið á
útveg foreldra minna alla sína
starfsæfi, eða allan tímann að
undanteknu*einu ári, er hann
var skipstjóri með vb Hákon
Evjólfsson, Garði.
Þegar Þorbergur hætti skip-
stjórn á vb. Óðinn 1939 vegna
þess. að hann tók við eigin bát,
þótti það sjálísögð ráðstöfun að
Geirmundur tæki við vb Óðinn
eftir föður sinn, og hefir hann
verið skipstjóri með hann síð-
an og fórst með honum þ. 12.
febrúar s.l.
Geirmundur ljet sjer mjög
ant um hag útgerðarinnar, hugs
aði um bát og veiðarfæri, eins
og hann ætti það sjálfur, t. d.
vann hann sjálfur við vjel báts
ins s.l. haust, til þess að fylgj-
ast sem best með því, að hún
yrði sett í sem best lag undir
vertíðina, enda var báturinn í
eins góðu lagi og hægt var unt
útbúnað allan. Enda hafði Geir
mundur lært af föður sínum
Þorbergi, sem alla tíð var fyr-
ii-mynd annara um útbúnað á
bát og veiðarfærum og meðferð
alla á útveginum. Var Geir-
mundur föður sínum mjög lík-
ur um það.
Geirmundur helgaði alla
krafta sína því viðfangsefni, er
hann gerði að lífsstarfi sínu, sjó
menskunni, og var fáskiftinn
um önnur mál. Hann var hrein
lyndur og einarður, einbeittur
og ákveðinn, myndaði sjer sín-
ar eigin skoðanum á málunum,
en ljet ekki aðra hafa áhrif á
sig. Hann kyntist snemma al-
varlegum viðfangsefnum með
erfiðu starfi og tók þeim með
festu og þrautsegju, en hann
hafði einnig góðan skilnin á því
sem skoplegt var og skemtilegt
og gat skemt sjer vel í vinahóp.
Við söknum hans, samferða-
mennirnir, en mest er hans
sakr.að af ágætri eiginkonu
hans, Valgerði Ingimundardótt-
ur frá Garosstöðum, Garði, for
eldrum hans og litlu dætrunum
þremur.
Jeg kveð þig með þökk fvrir
störf þín og alla viðkynningu.
Reykjavík 5. mars 1943.
Finnbogi Guðniundsson.
Sigurður Björnsson,
skipv. af m.b. Ægi.