Morgunblaðið - 17.03.1944, Blaðsíða 5

Föstudagur 17. mars 1944.
MORGUNBLAÐIÐ
5-
Sjávarútveffsmál:
LÖG OG ÞINGSÁLYKTANIR ALÞINGIS
1943 VARÐANDI SJÁVARÖTVEG
Sjerstakur frádráttur frá skatt
skyldum tekjum vegna fyrn-
ingar fiskiskipa o. fl.
Tillaga um þessa þingsálykt-
un var flutt í sameinuðu Alþ.
af Sigurði Kristjánssyni og Sig-
urði Bjarnasyni.
Efni upphaflegu tillögunnar
var það, að heimila skyldi þeim
mönnum, er eignast hafa með
styrjaldarverði skip, vjelar og
fasteignir, er að fiskveiðum og
hagnýtingu sjávarafurða lúta,
að draga frá skattskyldum tekj
um sínum árin 1942—1946 mis-
mun kostnaðarverðs og- eðli-
legs verðs þessara eigna miðað
við verðlag 1939. Þó aldrei
meira á einu ári en 30% af
því, sem alls má draga frá.
Tillagan var send fjármála-
ráðherra til umsagnar. Mælti
fjármálaráðuneytið eindregið
með því, að tiilagan yrði sam-
þykt, ef sú breyting yrði á
henni gerð, að í stað þess að
fyrirskipa ríkisstjórninni að
veiti þessi fríðindi, yrði henni
heimilað að veita þau með
breytingu á reglugerð um tekju
og eignarskatt.
Þrátt fyrir þetta urðu harð-
ar deilur um tillöguna. Risu
Framsóknarmenn öndverðir
gegn henni. Málum lyktaði þó
þannigð að tillagan var sam-
þykt nokkuð breytt með all-
miklum meirihluta atkvæða.
Þingsályktunin, eins og hún
var samþykt, er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að heimila
.ríkisstjórninni að framkvæma
reglugerð nr. 219 21. des. 1939,
um fyrningu, á þann hátt, að
frá skattskyldum tekjum eig-
enda fiskiskipa og vjela í fiski
skip, íasteigna og vjela í sam-
bandi við fiskveiðar og fiskiðn-
að, mjólkurvinslustöðva, slát-
urhúsa, kjötfrystihúsa og ull-
arverksmiðja, ef þeir hafa eign
ast þessi verðmæti með styrj-
aldarverði, dragist auk venju-
legrar fyrningar sjerstakt fyrn
ingargjald, með það fyrir aug-
um, að slíkar eignir geti kom-
ist svo fljótt. sem tök eru á,1
í eðlilegt verð“.
Eins og fram ex tekið í hinni
upphaflegu greinargerð tillög-
unnar, er tilgangur hennar sá,
að gefa þeim mönnum, sem
eignast hafa útgerðartæki með
styrjaldarverði, kost á því, að
verja' stríðsgróðanum, ef ein-
hver verður á hinu tilgreinda
árabili (1942—1946) til þess
að koma þessum tækjum niður
í eðlilegt verð. Gánga verður
út frá því, eftir undirtektum
stjómarinnar, að hún muni
nota heimildina, er í'þings-
ályktuninni felst.
Friðun Faxaflóa.
Flutningsmaður þessarar til-
lögu var Pjetur Ottesen. Vai’
hún samþykt óbreytt og er svo
hljóðandi:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að gera hinar ýt-
rustu tilraunir þess að fá við-
urkenningu fyrir því, að Faxa-
flói verði talinn innan íslenskr-
Eftir Sigurð Kristjánsson alþm.
arbætur. En rúmsins vegna er
ekki unnt að geta hvers atriðis
sjerstaklega. Þó verður yfir-
Síðari grein
ar landhelgi, enda verði hann
þá friðaður fyrir botnvörpu —
og dragnótaveiðum".
Alþingi hefir sex sinnum áð-
ur samþykt ályktun um rýmk-
un íslenskrar landhelgi og
alveg sjerstaklega um friðun
Faxaflóa. Hefir Pjetur Ottesen
ætíð verið flutningsmaður
þess máls, ýmist einn eða með
öðrum. Og þótt málið sje ekki
enn leyst að óskum Islendinga,
hefir því þó þokað verulega
í áttina. Má það að verulegu
leyti þakka árvékni Pjeturs
Ottesen og annara áhugamanna
um málefni sjávarútvegsins. —
Sannast hjer, að ekki fellur trje
við fyrsta högg, og ^Jtki síður
hitt, að liggjandi úlfur lær of
getr at, nje sofandi maður sig-
ur.
Heildarkerfi fyrir radiovita og
miðunarstöðvar.
Tillagan um þessa þings-
ályktun var flutt af Jóhanni
Þ. Jósefssyni, og var um mið-
unarstöð í Vestmannaeyjum. —
Alþingi breytti tillögunni, og
er ályktunin svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að láta semja
áætlun um heildarkerfi fyrir
allt land, um radiovita og mið-
unarstöðvar, þar sem bæði sje
tekið tillit til þarfa hinna
stærri skipa og smávjelbáta að
ráði hinna sjerfróðustu raanna
á þessum sviðum og með hina
nýjustu tækni fyrir augum. -r-
Verði áætlun þessi samin hið
allra fyrsta, og tillögur. hjer að
lútandi lagðar fyrir næsta Al-
þingi“.
Hcimild fyrir ríkisstjórnina til
þess að greiða fyrir flutn-
ingi afla í fískflutningaskip.
Tillagan, sem þessi þings-
ályktun er sprottin af, var ílutt
fimm manna nefnd til þess að
rannsaka efni það, er að ofan
greinir. Niðurstaða varð sú, að
Alþingi samþykti eftirfarandi
álvktun:
„Alþingi ályktar að fela ríkis
stjórninni að ía sem fyrst úr
því skorið, hvort og að’ hve
miklu leyti sje unt að komast
að samningum við alþjóðlegu
hjálparstofnunina um kaup á
af Lúðvík Jóseíssyni og Kristni íslenskum framleiðsluvörum,
E. Andrjessyni. Ályktunin, sem svo sem fiski og fískafurðum,
Alþingi samþykti var svohljóð-
andi:
„Sameinað Alþingi ályktar
að heimila ríkisstjórninni að
verja úr ríkissjóði allt að 200
þúsund krónum — til þess að
greiða fyrir því, að útvegs-
menn í smærri og afskektari
veiðistöðvum geti komið afla
sínum í fiskflutningaskip. Skal
Fiskifjelagi íslands falín skipu
lagning þessa og í því sambandi
lögð áhersla á, að fiskflutninga
skipin taki fiskinn á sem flest-
um veiðistöðvum, en þar, sem
því verður ekki við komið, sje
útvegsmönnum greiddur styrk-
ur — þó ekki yfir %-flutnings-
kostnaðar fisksins — til að
ílytja fisk sinn á næstu út-
flutningshöfn, eftir því sem áð-
urnefnd fjárvéiting hrekkur
til“.
Undirbúningur að söltun og
niðursuðu síldar í stórum
■ stíl fyrir Evrópumarkað.
Tillaga, er ályktun þessi er
sprottin af, var flutt af E. Ol-
geirssyni, L. Jósefssyni, Stgr.
Aðalsteinssyni og Þ. Guð-
mundssyni. Var upphaflega til-
lagan um það, að Alþingi kysi
liti þessu ekki svo lokið,
ekki sje minst á
íð
síld og kjöti umfram það, sem
nú er selt á erlendum mark-
aði. Fáist fastur grundvöllur
með fyrirframsamningum eða
hliostæðum aðgerðum svo ör-
uggum, að ráðlegt sje að gera
sjerstakar ráðstafanir til auk-
innar framleiðslu á slíkum vör
um, er skorað á ríkisstjórnina.
að vinda bráðan bug að því, að
afla landinu þeirra tækja, um-
búða og annars þess, er nauð-
synlegt kann að þykja til auk-
innar stórframleiðslu á sjávar-
afurðum og landbúnaðarvörum
og skipuleggja slíka framleiðs tu
á sem fljótastan og hentugast-
an hátt. Sjer til ráðuneytis í
þessum efnum, telur Alþingi
æskilegt, að ríkisstjórnin hafi
milliþinganefnd í sjávarútvegs
málum, Síldarútvegsnefnd,
Samband íslenskra samvinnu-
fjelaga og Sölusambands ís-
lenskra fiskframleiðenda".
Auk þeirra laga og ályktana,
er hjer hefir verið getið, frá
þinginu 1943 varðandi sjávar-
útveg, eru að sjálfsögðu í fjár-
lögum yfirstandandi árs mörg
atriði, er beint og óbeint snerta
sjávarútveg landsmanna. S'O
er um vitabyggingar og hafn-
— Ræða borgarstfóra
Framh. af bls. 4. I heldur, ef lagt er út á þá braut
sjer kaup á vinnu, með því að að byggja óvandaðri hús en
vinna sjálfir. Og við siik smá- hjer hafa verið reist. Þetta yrði
hýsi sje auðveldast að fá glögt ekki annað en neyðarráðstöfun
yfirlit yfir alla bygginguna. til bréðabírgða.
Viðfangsefnið hlýtur að vera
það, að lækka bvggingarkostn-
aðinn sjálfan, en það er einn
liður í dýrtíðarmálunum.
Handknattleiksinóiið
Landsmótið í handknattleik
En hjer er um að ræða lak-
ari og endingarminni hús en
bæjarbyggingarnar. En þar býr
líka hver fjölskylda út af fyr-
ir sig.
Það er engan veginn einfalt
mál, að að finna, hvaða leið
er hagfeldust í byggingamál-
unum.- . -
Það er vissulega engin lausn'hjelt áfram í gærkveldi. —
á hinum gífurlega byggingar- ' Keptu meistarafl. Vals og
kostnaði, að ætla sjer að láta Hauka, leikar fóru þannig, að
meira og minna af kostnaðin- Valur sigraði með 23 gegn 14
um Ienda á bæjarsjóði, t. d. Var sá leikur bæði skemtileg
með því að láta bæinn kosta ur og fjörugur.
steypta grunna undir hús j Þá kepti kvennflokkur F.
manna og afhenda þeim til eign H. gegn 1. R„- sigr'aði í. R. með
ar, eða leggja á annan hátt 9 gegn 3.,
beint eoa óbeint fram fje í j í kvöld fara fram úrslitaleikir
byggingarnar, eða að unnið yrði fram milli kvennflokka Ár
Fyrirlesfur Hjör-
varöar Árnasonar
HJORVARÐUR ARNASON,
listfræðingur, flutti annan fyrir
lestur sinn um list í hátíðasal
Háskólans síðastiiðinn þriðju-
dag kl. 8.30.
Fjallaði hann aðallega um
franska málaralist frá roeoco-
tímabilinu á átjándu öld, ný
klassismann og romantismann,
alt að raunsæisstefnunni um
miðja nítjándu öld.
Studdi Hjörvarður frásögn
sina eins og áður með skugga-
að þeim í þegnskylduvihnu,
eins og stungið hefir ve’rið
upp á. " ~f'- • .
Engin varanleg lausn er það
manns og Hauka og 1. flokks
karla Valur gegn F. H.
Að kepninní-lokinni- verðar
sigurlaun veitt. •- "
Framiag úr framkvæmdasjóði
til byggingar fiskiskipa.
í 22. gr. fjárlaganna er þann-
ig fyrir níælt: ,
„Rikisstjórninni er heimilt
að verja úr íramkvæmdasjóði
ríkisins allt að 5000000 krón-
um til byggingar fiskiskipa,
samkvæmt reglum, er Alþingi
setur“.
Það er kunnugt, að smíðar
fiskiskipa eru því nær stöðv-
aðar hjer á landi fyrir dýrleika
sakir. Hitt ér eigi síður kunn-
ugt, að árlega ferst margt fiski
skipa, auk þeirra mörgu skipa,
sem árlega hverfa úr flotanum
sökum elli og hrörnunar. Þetta
leiðir bersýnilega til mikillar
rýrnunar framleiðslutækjanna
og framleiðslunnar í stað eðli-
legrar og nauðsynlgerar aukn-
ingar. Alþingi hefir sjeð og skil
ið þann háska, er yfir vofir af
þessum sökum, og eru þessar
aðgerðir þingsins tilraun til
þess að setja undir þann leka.
Milliþinganefndin í sjávarút-
vegsmálum hefir undanfarið
unnið að því, að semja reglur
þær, sem gert er ráo fyrir að
yfirstandandi Alþingi setji um
úthlutun þessa fjár. •— Hefir
nefndin skilað atvinnumálaráð
herra frumvarpi og álitsgerð-
um um þetta, og mun hann'ein
hvern næstu daga leggja mál-
ið fyrir Alþingi. Verður þeim,
er í það vilja ráðast, að afla
sjer nýrra fiskiskipa, eflaust
gefínn kostur á styrkjum eða
hagkvæmum lánum til þess að
stdndalst frekar en ella, hið
háa verðlag, sem nú er á ný-
byggingum skipa.
★
Af því, sem nú er talið, má
Ijóst vera hverjum manni, að
Alþingi 1943 hafði rjettan skiln
ing á mikilvægi sjávarútvegs-
ins, og sýndi það í framkvæmd.
Hefir hjer á orðið mikil og góð
breyting, því skamt er liðið
síðan umbótamál sjávarútvegs-
ins, þau er flutt voru á Al-
þingi, áttu þar engra griða von.
Breyting þessí hófst, er stjórn-
arsamvinna brást milli Fram-
sóknarflokksins og Alþýðu-
flokksins. — Sú samvinna var
hreint verslunarsamband. og
var því við haldið' mjög á kostn
að sjávarútvegsins. Nú ber eigi
að sakast um það, sem liðið er,
heldur að lita raunsæum aug-
um á nútíð og framtíð. Því
myndum í litum, sem glögglega
gáfu til kynna, hverja stefnu þótt sæmilega sje af stað far-
fyrir sig.
Myndir þær, sem sýndar
voru, voru meðal annars eftir
þessa menn: Boucher Chardin,
David, Géricault, Ingres, Dela-
croix, Corót og fl.
Næsti fyrirlestur Hjörvarðar
Árnasonar er í kvöld á sama
stað kl. 8.30 og er ölhim heim-
ill áðgangur . meðan búsrúm
leyfir. ~
ið, bíða þó hin stærstu verk-
efni á svioi sjávarútvegsins
framtíðarinnar. Þau átök, sem
framundan eru, verða að sjálf-
sögðu, eins og hingað til, *að
langmestu háð framsýni og
orku einstaklingsins. En eigi að
siður eru þó aðgerðir Alþingis
til stuðnings og fyrirgreiðslu
einstaklingsframtakinu ómet-
anleg og ómissandi.