Morgunblaðið - 22.03.1944, Blaðsíða 6

6
MORGUNCLAÐIÐ
Miðvikudagur 22. mars 1944.
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
Framky.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kiartansson,
Valíýr Stefánsson (ábyTgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
4.uglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands.
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Legbók
Stjettaílokkarnir
NÝLEGA var þannig komist að orði hjer í blaðinu:
„Stærsta ógæfan í okkar stjórnmálalífi að undanförnu
hefir verið það, að skort hefir víðtækt samstarf flokka á
Alþingi. Það samstarf þyrfti, svo vel væri, einnig að ná
yfir í raðir verklýðsflokkanna“.
Þetta var matur fyrir Tímann. Hann prentar upp þessa
klausu og segir: „Þetta mætti Egill Thorarensen og aðrir
þeir athuga, sem ólmastir eru í hjónasæng með Sjálfstæð-
ismönnum“. Já, hví skyldu þeir ekki mega athuga þetta.
★
Því er mjög haldið að landsfólkinu nú — og hefir reynd-
ar svo verið um alllangt skeið — að það eigi að skipa sjer
í flokka eftir stjettum eingöngu. Tveir flokkar eru nú
starfandi í landinu, sem eru bygðir upp sem stjettaflokkar
þ. e. Alþýðuflokkurinn og Sósíalistaflokkurinn. Verklýðs-
stjettin er uppistaðan í báðum þessum flokkum. En engir
flokkar rífast meir en einmitt þessir tveir flokkar, enda
þótt hagsmunabaráttan eigi að vera hin sama hjá báðum.
Hver er skýringin á þessu? Hún er sú, að átökin snúast
um metorð og völd til handa fáeinum foringjum.
Framsóknarflokkurinn hefir lengi skreytt sig með
„milliflokks“-nafnbótinni. En þetta er rangnefni. Fram-
sókn er ekkert annað en stjettarflokkur. Þetta sannar
glegst blað flokksins, Tíminn. í þau full 27 ár, sem það
blað hefir komið út, hefir látlaust verið hamrað á því, að
bændur landsins eigi að skipa sjer í einn flokk, harðsnú-
inn stjettarflokk. En það einkennilega hefir samt skeð,
að Framsóknarflokknum hefir aldrei tekist að vinna
traust þeirrar stjettar, sem hann hefir þótst berjast fyrir.
Skýringin er fólgin í því, að flokkurinn hefir ekki reynst
bændastjettinni trúr í veigamiklum málum. Má í því sam-
bandi minna á átökin um 17. grein jarðræktarlaganna
(eignar- og sjálfsákvörðunarrjett bænda) sem staðið hefir
í mörg ár.
★
Sjálfstæðisflokkurinn hefir aldrei farið dult með það,
að hann væri flokkur allra stjetta. Og þetta er ekkert
innantómt orðagjálfur. Sjálfstæðisflokkurinn á innan
sinna vjebanda menn úr öllum stjettum þjóðfjelagsins.
Þetta vita andstæðingarnir. En þeir telja það vonlaust
verk, að ætla að halda flokksstarfseminni á þeim grund-
velli. Hafa þeir því æ ofan í æ verið að spá klofningi
í Sjálfstæðisflokknum. Samt hefir reynslan orðið sú, það
sem af er, að Sjálfstæðisflokkurinn er eini stjórnmála-
flokkurinn, sem er óklofinn. Alþýðuflokkurinn klofnaði;
Framsókn klofnaði. En Sjálfstæðisflokkurinn hefir aldrei
klofnað.
Er það ekki athyglisvert, að Sjálfstæðisflokkurinn —
flokkur allra stjetta — skuli vera eini stjórnmálaflokkur-
inn, sem ekki hefir klofnað? Auðvitað er það lokkandi
fyrir hinar ýmsu stjettir þjóðfjelagsins, að fylkja sjer
undir merki þeirra flokka, sem lofa að berjast fyrir þeirra
hagsmunum. En hinn fjölmenni hópur kjósenda Sjálf-
stæðisflokksins sjer- og skilur það, að einni stjett þjóðfje-
lagsins getur aldrei til langframa vegnað vel, ef ekki
samtímis er sjeð fyrir hag annara stjetta. Hagsmunir
einnar stjettar eru svo samtvinnaðar velferð annara, að
almenn velmegun getur ekki náðst, nema litið sje með
skilningi á hagsmunamál allra stjetta.
★
Þetta getur Tíminn sagt Agli Thorarensen og hverjum
þeim öðrum, í liði Framsóknarflokksins, sem geta ekki
hugsað sjer samstarf við Sjálfstæðisflokkinn, ef það á að
kosta það, að fult tillit sje tekið til málefna hinna vinn-
andi stjetta þjóðfjelagsins, sem annara. Sjálfstæðisflokk-
urinn væri ekki trúr köllun sinni, ef hann gleymdi því,
að saman fara hagsmunir alþjóðar og hagsmunir einstakra
stjetta. Frá þessu mun Sjálfstæðisflokkurinn aldrei víkja.
Jénína S. Berg-
mann
Minningarerð

Jónína Steinunn Sigfúsdótt-
ir Bergmann var fædd á Króks
stöðurn í Miðfirði í Vestur-
Húnavatnssýslu 1. mars 1891,
og dvaldi þar til tvítugsaldurs
að hún fór vestur um haf. A
æskuheimilinu var menningar-
bragur samfara gestrisni og góð
vild.
Foreldrar Jóninu voru hjón-
in Guðrún dóttir Jóns Guð-
mundssonar frá Sveðjustöðum
í Miðfirði og Ingibjargar Hall-
dórsdóttur prófasts á Melstað
í Miðfirði, og Sigfús Guðmunds
son Bergmann, sonur Guðmund
ar Skúlasonar hreppsstjóra,
Sveinssonar á Ytri Þverá í Vest
urhópi. Bræður Guðmundar
voru: sjera Sveinn Skúlason,
um skeið rit.stj. Norðra, og
Björn Skúlason, umboðsm.
tengdaf. Páls Olafss. skálds. —
Móðir Sigfúsar Bergmann var
Júlíana Steinsd. frá Þorkels-
hóli í Víðidal, kona Steins Sig-
fússonar á Þorkelshóli var Jó-
hanna Tómasdóttir stúdents og
hreppsstjóra á Stóru-Asgeirsá,
Tómassonar, Sigfússonar Berg-
mann, hreppsstjóra á Þorkels-
hóli, Sigfússonar. prests og
skálds, Sigurðssonar að Felli í
Sljettuhlíð. Kona sr. Sigfúsar
var Ólöf Þórarinsdóttir (föð-
ursystir Benedikts Gröndals
skálds og yfirdómara), dóttir
sr. Þórarins skálds Jónssonar
í Múla, prests Þórarinssonar í
Vogum í Mývatnssveit. Sonar-
dóttir sjera Jóns var Helga,
amma Stephans G. Stephansson
ar skálds.
Jeg tel hjer upp foreldra og
forfeður Jónínu, því mjer þótti
Jónína hafa erft í ríkum mæli
marga kosti ættar sinnar. Hún
var listhneigð á marga lund,
hafði yndi af skáldskap, skrif-
aði fagra rithönd og var í raun-
inni skáld, þó ekki legði hún
fýrir sig að yrkja. Hún dvaldi
hjer í Vesturheimi í samfleytt
32 ár (að undanskyldum tíma
úr sumri, er hún dvaldi á ís-
landi 1930). Jónína kom til
Winnipeg árið 1911. Þar giftist
hún Sigtryggi Ágústssyni, ætt-
uðum úr Eyjafirði. Þau eign-
uðust 1 son, er Erlingur hjet.
Hann fluttist með móður
sinni vestur að hafi til Point-
Roberts, Washington árið 1925.
Þar voru þau nokkur ár, fluttu
þaðan til Bellingham. Þar ljest
Erlingur árið 1933, 16 ára gam
all, og hið efnilegasta ung-
menni. En Jónína dvaldi þar og
annaðist verslunarstörf. Hún
andaðist 23. mars 1943, eftir
stutta legu í lungnabólgu.
Af systkinum Jónínu mun nú
aðeins 1 systir á lífi, Sigríður,
búsett í Reykjavík. Kunnastur
þessara systkina var Jón S.
Bergmann skáld, hann er lát-
inn fyrir allmörgum árum.
Við, sem þektum Jónínu,
munum minnast hennar sem
góðrar og vandaðrar konu, með
óvenju mikinn þroska og lífs-
reynslu. Við söknum hennar
og sendur samúðarkveðjur til
ættfólks hennar heima.
Guð blessi minningu hennar.
Á. Th.
Eftirstöðvar frá Hótel
íslandsbrunanum.
DAGANA EFTIR að Hótel ís-
land brann í vetur urðu miklar
umræður, eða rjettara sagt frá-
sagnir í blöðunum um þann
mikla eldsvoða. Nú hefir varð-
stjóri á Slökkviliðsstöðinni sent
mjer brjefkorn til að leiðrjetta
villandi frásögn, sem hjer birtist
í sambandi við björgun manna úr
eldsvoðanum. Þó þessi leiðrjett-
ing komi eftir „dúk og disk“, eins
og sagt er, þýkir mjer rjett, að
hún komi fram og það sje haft,
sem rjettara reynist i þessu máli,
sem öðrum. Varðstjórinn er Karl
Bjarnason og brjef hans er á
þessa leið:
„í Morgunblaðinu 8. febr. í Vík
verja undir fyrirsögninni „Hver
maður sinn skamt“, stendur með-
al annars — „En það sem fyrir
mjer vakir, Víkverji, er að benda
á ao það voru lögreglumenn, er
fyrstir manna komu á brunastað-
inn, þeir voru 8 talsins og björg-
uðu 5 manns úr brunanum. Ein-
um Austurstrætismegin, einum
Aðalstrætis- og tveim Vallar-
strætismegin, og einum Veltu-
sundsmegin. Honum var bjargað
með því að reistur var stígi upp
við húsið, en hinum fjórum, með
því að fólkið varpaði sjer í bjöfg-
unarsegl, er þeir höfðu meðferð-
is“. —
„Ófullnægjandi leið-
rjetting.
Þar sem þesi umsögn sjón-
arvotts er villandi og gefur til-
efni til að ætla, að búið hafi ver-
ið að bjarga umgetnum mönnum,
áður en slökkviliðið mætti á
brunastaðnum, og hefir valdið
nokkru umtali í bænum, var þess
vænst að „Sjónarvottur“ gerði
leiðrjetting á umsögn sinni. Og
mun hafa átt að heita að hann
gerði það í dagbók Morgunblaðs-
ins.
Þar sem þessi leiðrjetting bæt-
ir lítið úr hinni fyrri frásögn
sjónarvotts, verður eigi lengur
hjá því komist áð skýra frá-at-
burðunum, eins og þeir gengu til.
Björgun manna.
„Þegar tveir fyrstu slökkvibíl-
arnir komu á brunastaðinn, Aust-
urstrætismeginn (Aðalstræti lok-
að vegna hitaveituskurðs), stóð
eldsúlan upp úr húsinu, einn
af hóteigestunum, sem komist
hafði út um þakglugga, stóð í
rennunni og hafði orð á að
fleygja sjer niður á götuna. Lög-
regluþjónar, sem þarna voru
mættir, rjett áður, eftir bruna-
kalli frá slökkvistöðinni, voru að
aðstoða fólk sem kom út úr hús-
inu og kalla til mannsins á þak-
inu, að vera rólegur. Þar sem
eldurinn var mjög bráður, var
okkar fyrsta verk að bjarga því
fóki, sem ekki hafði komist út.
Sjálfheldustigi slökkviliðsins var
ekki kominn á staðinn, enda sein
legt að nota hann, ef mikið þarf
að flytja hann til. Tók jeg því
það ráð, að nota fallhlíf Slökkvi-
liðsins, sem altaf er á einum þeim
bíl er fyrst koma á staðinn.
Tókum við (þ. e. slökkviliðsm.)
hana af bílnum, breiddum hana
út og fluttum á staðinn, þar sem
maðurinn var fyrir upp á þakinu.
— Til aðstoðar við okkur fjekk
jeg þá lögregluþjóna, er til náð-
ist og aðra, er þarna voru, til þess
að halda uppi fallhlífinni, en til
þess þarf, svo vel sje, 16 menn.
Fluttum við okkur svo til með
fallhiífina, sem Um er getið' í
áðurnefndri grein, • og tókum
þannig á móti fjórum mönnum.
Þeim fimta Veltusundsmeginn,
var bjargað í stiga Slökkviliðs-
ins.
Má af þessu, sem hjer er sagt,
sjá, að umsögn „Sjónarvotts" er
viilandi og þarf þessarar leiðrjett
ingar við.
Ástæða fyrir drætti hennar
hefir þegar verið getið. Er það
síður en svo ætlun min að draga
til okkar annara skamt. Enda
hefir Slökkviliðsstjóri, bæði í út-
varpi og blöðum, minst með lof-
samlegum ummælum aðstoð lög-
reglunnar og ameríska setuliðs-
ins.
Aðalfundu r Nátt-
úrulækninga-
fjelagsins
Haffur fjelaffsins RÓður.
AÐALFUNDUR Náttúru-
lækningafjelags íslands var í
Tjarnarcafé sunnud. 19. mars
s.l.
Fundir hafa verið 8 á árinu,
auk eins útbreiðslufundar og
eins skemtifundar.
S.l. sumar var farið í grasa-
ferð upp undir Skjaldbreið.
Yfir 50 manns tóku þátt í för-
inni og öfluðu mikilla grasa.
Hagur fjelagsins stendur
með miklum blóma. Fjelaga-
falan hefir meira en þrefaldast
á tæpu ári, og telur fjelagið nú
um 780 fjelaga. Á fundinum
gengu milli 20 og 30 inn í fje-
lagið, og daglega bætast við
nýir fjelagsmenn.
Fjelagið hefir gefið 3 bækur,
sem allar mega heita uppseld-
ar. Ákveðið hefir verið að gefa
þá síðustu, „Matur og megin“,
út aftur nú þegar.
Á fundinum var samþykt
skipulqgsskrá fyrir Hælissjóð
fjelagsins. Söfnunarnefnd hef-
ir verið starfandi fyrir sjóðinn,
og eru komnar í hann tæpar
50 þúsund krónur. I stjórn
sjóðsins og til að annast fjár-
söfnun voru kosin: Frú Guð-
rún Þ. Björnsdóttir, Pjetur
Jakobsson fasteignasali, frú
Fanney Ásgeirsdóttir og frú
Kristjana Carlson, en formann
skipar stjórn fjelagsins.
Fjelagið mun gangast fyrir
því, að gerð verði efnagreining
á ýmsum innlendum nytjajurt
um, viltum og ræktuðum, og
er lítilsháttar byrjað á því.
S.L sumar gat stjórn fjelags-
ins útvegað fjelagsmönnum ó-
dýrt grænmeti, og væri æski-
legt að geta haldið því áfram.
Ákveðið hefir verið, að Mat-
stofa fjelagsins taki til starfa
í vor.
Stjórn fjelagsins hefir Von
um að geta útvegað fjelags-
mönnum íslenskar, þurkaðar
drykkjurtir næsta sumar eða
haust, til notkunar í staðinn
fyrir útlent te eða kaffi.
Stjórn fjelagsins skipa nú:
Jónas Kristjánsson, forseti, og
með stjórnendur .Björn L.
Jónsson, Hjörtur Hansson, Sig-
urjón Pjetursson, allir endur-
kosnir, og Axel Helgason lög-
regluþjónn, sem var kosinn í
stað frú Rakelar P. Þorleifs-
son,; en hún baðst undan end-
urkosningu.