Morgunblaðið - 26.03.1944, Blaðsíða 8

8
MO'EGBNBLAÐIÐ
Sunnudágur 26. iftars 1944.
AF SJÖNARHÚLI SVEITAMANNS
— Austurleiðin
í RITST J ÓRNARGREIN
’ Morgunblaðsins 10. mars s. 1.
istanda þessi orð: „Styíkasta
stoðin undir lýðveldinu er ein-
íihuga þjóð. Þjóð, sem sýnir í
verki, að hún vill vera frjáls“.
Þetta eru orð að sönnu. En
hvernig eigum við að sýna það
í verki að við viljum vera frjáls
og eigum það skilið? Mjer finst
það ekki vera nóg, að 90—
100% af þjóðinni gjaldi já-
1 kvæðí við þeim spurningum,
sem fyrir hana verða lagðar
20. maí 1 vor. Sú atkvæða-
greiðsla getur bara verið vara-
játning, án þess að við sýnum
það í verki að við viljum eitt-
hvað til frelsisins vinna.
★
JEG HEFI TALSVERT um
það hugsað, hvað við ættum að
færa landinu í minningargjöf
nú, er það endurheimtir aftur
frelsi sitt, og jeg hefi ekki kom
ið auga á neitt betra heldur en
það, sem Jónas Jónsson hefir
stungíð upp á, og það er að
borga upp allar ríkisskuldirnar.
Skuldugur maður er aldrei
frjáls, hefir verið sagt, og al-
veg eins er með heilar þjóðir. í
raun og veru er fullveldið æði
valt og ótrygt meðan við verð-
um að rogast með nökkúrra
tuga miljóna skuldabagga, sem
við getum ekkert ljett í þeim
mestu veltuárum, sem yfir land
ið hafa komið. Starfsorka þjóð-
arinnar, auður sjávarins, nátt-
úrugæði landsins, — alt er
þetta veðbundið okkar lánar-
drottnum, og mjer finst við ekki
vera frjáls fyrr en við höfum
leyst þessi bönd af þjóðinni og
landinu.
'k
ÞAÐ VÆRI DJARFLEGT á-
tak og drengilegt, að greiða all-
ar þær ríkisskuldir upp á einu
ári, sem safnast hafa á undan-
förnum áratugum. Jeg er í eng-
um vafa um að þetta er hægt,
ef við bara viljum, — viljum
eitthvað á okkur leggja til að
sýna að við éigum fullveldið og
frelsið skilið. Jeg er satt að
segja alveg hissa á, hve daufar
undirtektir þessi tillaga Jónasar
hefir fengið. Mjer finst að
þjóðin öll hefði átt að taka
henni með reglulegri hrifningu,
því jeg trúi varla öðru en að
xx>ooooooooooooo
Eftir Gáin
>000000000000000
svo margir skilamenn sjeu enn
til með þjóðinni, að þeim finn-
ist skuldabyrðin æði ógæfuvæn
leg fylgja út á fullveldisbraut-
ina.
★
ALLIR FORSJÁLIR atvinnu-
rekendur, bæði til lands og sjáv
ar, hafa varið stríðsgróðanum
svonefnda til að greiða skuldir
sínar, og stórframleiðendur
hafa þegar safnað miklu fje.
Einhverjum hluta þeirra fjár-
muna verður áreiðanlega ekki
betur varið heldur en til að
borga hinar sameiginlegu skuld
ir allra landsmanna. Einhvern-
tíma kemur að skuldadögunum
og hversvegna á ekki nú að
nota þetta hentuga tækifæri?
★
VONA JEG AÐ Tíminn og
Egill Thor, geti af þessu sjeð,
að ekki vil jeg alveg hlífa
„þeim stóru“ við öllum útgjöld
um, enda þótt jeg hafi stungið
upp á því, að bændur reyndu
að stoppa dýrtíðarskrúfuna
með því að byrja að lækka vöru
verðið og þar með vísitöluna.
I „Bóndanum“ 3. mars birtist
grein eftir E. Th. undir þess-
ari smekklegu fyrirsögn: „Hest
arnir eru ennþá þversum á veg-
inum“. Er hann þar uppbelgdur
af vandlætingu yfir því, að jeg
hefi gert nokkuð hærri kröfur
til bænda heldur en hinna á-
byrgðarlausu forsprakka laun-
þeganna, sem altaf eru fremst-
ir í dýrtiðarkapphlaupinu. Nú
vil jeg minna Egil á, að hann
hefir fyrir sína hönd gert langt
um harðari kröfur til bænda
heldur en jeg gerði í grein
minni. Á þeim árum, sem bænd
ur á Suðurlandi fengu einar 7
kr. — segi og skrifa sjö krónur
— fyrir „láglendisdilkinn", ljet
hann bændur í Kaupfjelagi
Arnesinga byggja yfir sig sjö-
tíu þúsund króna „villu“ í Sig-
túnum. Hún hefir því kostað
þá, hvorki meira nje minna en
tíu þúsund dilka. Þetta gerði
Egill á sama tíma og ýmsir aðr
ir kaupfjelagsstjórar lækkuðu
laun sín, þegar illa áraði fyrir
fjelagsmenn, eins og t. d. þeir
Björn á Kópaskeri og Sigurjón
í Vík.
★
I 8. ARG. tímarits samvinnu-
fjelaganna, skrifaði Jónas Jóns-
son langa grein um starfsmenn
kaupfjelaganna. Á. bls. 136
kemst hann þannig að orði:
„Fyrsta meginregla samvinnu-
fjelaga í starfsmannavalinu á
því að vera sú, að taka aldrei
kaupmenn fyrir starfsmenn.
Þeir hafa annarlegan anda,
aðrar venjur, ennan liugs-
unarhátt". Eins og fyrver-
andi sýslumaður Árnesinga
mun minnast, rak E. Th.
ýmiskonar verslun í Sigtúnum
áður en hann gerðist forstjóri
í Kaupfjelagi Árnesinga. Svo er
að heyra á Tímanum, sem hon-
um finnist þessi Jónasar-regla
þegar vera farinn að sannast
á Agli Thor, enda þótt honum
hafi fram að þessu verið hátt
hampað í þeim herbúðum, og
best gæti jeg trúað því, að sam-
vinnumenn í Árnesþingi yrðu
enn frekar en orðið er, varir
við hinn „annarlega anda“ áð-
ur en skiptum þeirra og Egils
er að fullu lokið.
★
SKAL JEG EKKI hafa þessi
orð til Egils fleiri að sinni, en
vera kann að jeg þurfi að senda
honum línu síðar, því hann er
nú einn aðalritdólgurinn í
Bóndanum ásamt Bjarna á
Laugarvatni og Jónasi. Leitt
þykir mjer að sjá Ingólf á Hellu
í því ,,komponíi“, og ekki trúi
jeg öðru, en Skaftfellingar
kunni því illa, ef þeirra ágæta
yfirvald og ötuli málsvari fer
að ganga í fjelag við þessháttar
fólk. Og þegar jeg sje, að Helgi
frá Kirkjubæjarklaustri er orð-
inn útgefandi og kostnaðarmað
ur að skrifum Gísla Sveinsson-
ar, þá tek jeg undir með Tím-
anum og segi: „Ja, mikil er nú
breytingin“.
^nnniiniimuiniiiiiiiiiinniiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
B. P. Kalman
j§ hæstarjettarmálafl.m. =
1 Hamarshúsinu 5. hæð, vest j§
5 ur-dyr. — Sími 1695. |j
iiiiiiiiiimiiiimiiMiiiiiiiiiiiiiiiimmmimiiiiiiimimm
Framh, af bls. 4.
20 m. hækkun þar als (hjá
kletti að vestan verðu), umfram
venjulegan veg. Þaðan tæki
vegurinn suðlægari stefnu, eft-
ir melum (nokkuð langt fyrir
austan háa hermannastöng,
um eystri hlutann í næsta her-
mannaþorpi og áfram til næsta
þorps, eða lítið ofar á gamla
Þingvallaveginn (3—4 km.).
Hefir hann verið hækkaður og
breikkaður, svo nota mætti
hann og veginn frá Geithálsi, í
viðlögum 1—2 vetur, ef ekki
væri hægt að ráðast í meira f
einu, þó að vísu sje þar snar-
krókur. Síðar yrði svo haldið
áfram veginum í sömu stefnu,
niður fyrir Rauðavatn, á veginn
útnorðan við holtið þarna.
Vegurinn þaðan að Elliðaá,
hefir verið bættur svo mikið, að
ekki er ástæða til um sinn, að
gera þar hærri veg samhliða.
Síðastnefndi spottinn mun
nema 5—6 km, og allur kafl-
inn umtalaði 17—19 km, eða
12—13 km. til bráðabirgða. —
Eigi mundi öllum vaxa í aug-
um slikur spotti, á Krísuvíkur
leið.
Núverandi vegur niður frá
Svínahrauni yrði notaður sum-
ar og vetur þegar fært væri,
meðan sá nýi væri á döfinni.
En að honum fullgerðum,
þyrfti ekki lengur neitt viðhald
vegarins, sem nú er úr Svína-
hrauni að* Lækjarbotnum. Og
nýi vegurinn ætti allur — hvar
sem hann verður — að vera svo
vandaður, sem best má verða,
úr grjóti einu og steinsteypu,
með tímanum, svo smámsaman
gæti sparast miljóna viðhalds-
kostnaður vegar og bíla. Varast
ætti því allan miður nuaðsyn-
legan kostnað og kák við
gömlu vegina (og nýju), sem
aldrei geta orðið öruggir til
vetrarferða.
En hvað sem þessum hjer
umtalaða vegarkafla líður, þá
ættu allir hlutaðeigendur að
óska þess, að þegar í sumar
verði gerður nýr vegur (10—11
km.) yfir Hellisheiði og niður
í Svínahraun.
Þegar vegur sá verður full-
gerður á þeim stöðum og á þann
hátt sem margoft er búið að
benda á, þá er næsta ólíklegt
að þar verði nokkurntima ófært
af snjó eða óryðjandi með hægu
móti, meðan leiðir geta haldíst
opnar niður frá Svínahrauni
eða austur í Ölfusi, á núverandi
vegum þar.
Á þeim nýja Hellisheiðarvegi
bljesi þá best af í mestu byljum,
sem dyngdu snjónum í skafla í
lægðir og á láglendi.
Þennan einfalda sannleika og'
óbrygðulu reynslu, virðist mik-
ill fjöldi manna eiga bágt með
að skilja, þó undarlegt sje.
Jafnvel núna í snjóleysinu (fyr
ir miðjan mars), má fá nokkra
sönnun í þessa átt og um það,
hversu vel er settur núverandi
vegur á Hellisheiði, fyrir vetr-
araksturinn. Tveir skíðamenn
og ágætir ferðagarpar hafa orð
að það eins við mig sinn í hvort
sinn:
„Á Hellisheiði er hvergi snjór
nema á veginum“.
V. G.
- Kirfcjan
Framhald af 6. síðu.
ar sönnu kirkju er og yerður
sáningarstarfið. Þess er með
rjettu krafist af henni að hún
greiði fram úr þjóðfjelags-
vandamálunum.. Því má hún
ekki bregðast, ef framtíð henn-
ar á að verða borgið.
Að því eigum vjer að vinna,
hver eftir sínum mætti og getu,
svo að upp megi spretta fagur
gróður, er verði bæði sjálfum
oss og öðrum til blessunar.
★
Þegar náttúran senn vaknar
og jörðin íklæðist sínu fegursta
skrúði, eiga þeir, sem til kirkna
greiða, heimtingu á, að kirkjan,
eins og aðrar stofnanir þjóð-
fjelagsins, megi skrýðast hið
ytra og innra, þeim búningi, er
henni sje samboðin og beri þann
ig svip af hinni fríðu íslensku
jörð undir fótum vorum eins og'
hún birtist oss fegurst á sól-
björtum sumardegi — og rísi
þannig upp til nýs lífs.
Ragnar Benediktsson
prestur í Hruna.
Kauphöllin
er miðstöð verðbrjefft-
viðskiftanna. Sími 1710.
X - 9
(OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOooooo
Eftir Robert Storm
ooooooooooooooooooooooooooofc
Bílstjórinn: — Hver er það? Karlmaður? Nei,
jeg er aðeins með nokkrar stúlkur úr skóla Miss
Dolly’s. Tf t -• \ :-j. '■ . ; l
Annar lögregluþjónninn lítur írin í öílinn og
sjer ekkert grunsamlegt.
Lögregluþjónn: — Alt í lagi, bílstjóri, haltu á-
fram. Við erum að leita að manni, sem kallaður
er Alexander mikli.....Hann strauk úr Steiri-
inum.
Á meðan í borginni: Bill: — Hjerna er það, sem
vinkona Alexanders á heima, X-9. — X-9: — Það
kemur einhver til dyra.