Morgunblaðið - 30.03.1944, Blaðsíða 5
í’imtudag'ur 30. mars 1944.
MORGUNBLAÐIÐ
S
Tvö verkefni
i.
Á ALÞINGI því, sem ný-
lega var frestað, var sjálfstæð-
ismálið til lykta leitt. Varð þrátt
fyrir það, þótt .ófriðlega bljesi,
að lokum það ofan á í meðferð
þess, sem væntanlega verður í
framtíðinni oftar látið gilda
um meðferð afdrifaríkari mála,
að sameinast um lausn þeirra.
Hina fyrstu daga yfirstand-
andi árs, var ekki annað sýnna
en að málinu yrði ráðið til
lykta gegn andófi a. m. k. hluta
eins stjórnmálaflokkanna. —
Hlaut þá svo að fara, að síð-
asti áfangi málsins í höfn yrði
þyngri en ella þyrfti að vera,
auk þess sem til hörku og fjand
skapar hlaut að draga um með
fer málsins, sem þó samkvæmt
eðli sínu á að vera hafið yfir
dægurþras og erjur á hinum
pólitísku heimilum okkar.
Við friðarsamninga þá, sem
gerðir voru um lausn þessa
máls, er formælendum þess
skapað tóm tij að einbeita sjer
að undirbúningi þeim að. at-
kvæðagreiðslu, sem gert er ráð
fyrir að fram fari hjá þjóðinni
á komandi vori. Og er þess að
vænta, að þau úrslit verði að-
eins á einn veg og sanni það,
að íslendingar geti verið sam-
taka þegar mikið liggur við.
Ungir Sjálfstæðismenn hafa
tekið sjerstöðu í fylkingar-
brjósti í þeim átökum, sem átt
hafa sjer stað til lausnar þessa
máls. Og fullvíst er, að þeir
leggja sig óskifta fram í þeirri
baráttu, sem eftir er, og fyrir
dyrum stendur.
II.
Þótt við nú í vor náum
inn í landið því valdi, sem Há-
koni Noregskonungi var í hend-
ur selt árið 1262, er hin mesta
fjarstæða að láta sjer til hug-
ar koma, að sjálfstæðisbaráttu
okkar sje þar með lokið, og
við meigum þess vegna í þeim
efnum halda að okkur höndum
og hafast ekki að.
ísland var eftirsóknarvert
skattland erlendra þjóðhöfð-
ingja meðan það var bæði fá
tækt og einangrað.
Fátækt er það að vísu enn-
þá, en rás viðburðanna hefir
flutt okkur í þjóðbraut milli
hins gamla og nýja heims. Og
mun þýðing þess í nútíma hern
aði og í sambandi við sam-
göngur framtíðarinnar sjálf-
sagt meiri en þorri okkar ger-
ir sjer í fljótu bragði grein fyr
ir. Megum við því vera þess
fullvís, að Hallvarður gullskór
gengur aftur, og oftar en einu
sinni.
Það er fyrst og fremst verk-
efni og skylda hins vaxandi
fólks að varðveita sjálfsforræði
okkar. Ber kynslóð þeirri, sem
nú tekur við hinu íslenska lýð-
veldi, að sjá um, að sagan frá
1262 endurtaki sig ekki um alla
framtíð.
Ungir Sjálfstæðismenn hafa
valið sjer það verkefni, að gera
í vor glæsilegan sigur þess mál
efnis, sem Fjölnismenn og Ján
Sigurðsson börðust fyrir. Með
þeim sigri, er þeim jafnframt
skapað það framtiðarverkefni
að hafa forystu á verðinum um
framtíðar sjálfstæði landsins.
Þorsteinn Bernharðsson.
W\ þá ekki 16
eða 14?
ÞAÐ virðist vera eitt áhuga-
mál, sem ungir sósíalistar til- ;
einka sjer nú öllu öðru frem- j
ur. Hafa þeir ritað um það hvað '
eftir annað í Þjóðviljann með
mesta fjálgleik, og þykjast eiga
víst fylgi unga fólksins vegna
þessa máls.
Þeir eru sem sje að kref jast j
þess að kosningarjettar-aldur- !
inn verði færður niður í 18 ár!
Þeir berja sjer á brjóst ögr-
andi og segja: Þora nú samtök
yngri manna hinna flokkanna
að fylgja okkur eftir í kröfum
unga íólksins?
Það má hugsa sjer tvær leið-
ir til þess að svara þessum
hávaða.
Ungir Sjálfstæoismenn velja
sjálfsagt fyrri leiðina, sem felst
í því að framfylgja fyrri stefnu
sinni og skynsamlegri úrlausn.
Þeir hófu baráttu fyrir því á
sínum tíma, að kosningarrjett-
ar-aldurinn væri færður úr 25
árum niður í 21 árs aldur. 21
árs hafa menn öðlast lögræði,
þ. e. bæði sjálfræði og fjár-
ræði og þá líka að jafnaði þann
þroska, að engin skynsamleg
rök mæltu með því, að menn
þyrftu þá enn að bíða í 4 ár
til þess að öðlast almennan
kosningarjett. Takmarki þess-
arar baráttu er náð.
Rökin skortir fyrir því að
krefjast nú 18 ára kosningar-
rjettar aldurs. Það aldurstak-
mark liggur rnitt á milli sjálf-
ræðisaldursins, sem er 16 ár,
og fjárræðisaldursins, sem er
21 ár. 18 ára aldurinn er að
visu „giftingarrjettar“-aldur
kvenna, en 14 ára aldurinn er
þá einnig fermingaraldurinn!
Því ekki eins að miða við hann.
eða sjálfræðisaldurinn?
Þar er komið að hinni leið-
inni til þess að svara kommún-
istum: að bjóða betur, — koma
meö yfirboð. En þar sem ber
svo litið á ungum jafnaðármönn
um, er ekki sainngjarnt að
ræna þá möguleikanum til þess
að ,,slá sjer upp“ með því að
velja þann kostinn.
Krogh heimsækir
Svíþjóð.
Stokkhólmi: — Danski vís-
indamaðurinn próf. August
Krogh, sem hlofið hefir Nobels
verðlaun fyrir afrek í lyfja-
fræði og lífeðlisfræði, hefir
verið í Stokkhólmi
Framtíðar
lífssftarfið
Á SÍÐASTA þingi Sam-
bands ungra Sjálfstæðismanna
var samþykt eftirfarandi álykt
un:
„7. þing Sambands ungra
Sjálfstæðismanna, haldið að
Þingvöllum og í Reykjavík 18.
—20. júní 1943, telur brýna
nauðsyn bera til þess, að æsk-
unni í skólum landsins, einkum
hinum lægri skólum, verði gef-
inn kostur á leiðbeiningum og
upplýsingum um stöðuval. Lít-
ur þingið svo á, að slík fræðsla
geti orðið ungu fólki að liði um
val framtíðar lífsstarfs síns“.
í þessari tillögu felst at-
hyglisvepð ábending. Það er á-
reiðanlegt að margvíslegar mis
fellur hafa fyrr og síðar átt
sjer stað, er hin upprennandi
kynslóð tekur ákvarðanir sin-
ar um þao, hvar hún ætli að
skipa. sjer á starfssviði þjóðar-
innar. Vafalaust er margt gott
hægt að gera, er hinu unga
fólki mætti verða til ábending-
ar, í því erfiða vali, er margur
þarf að ráða fram úr í þessum
efnum.
I öðrum löndum hafa verið
settar á stofn ýmsar stofnanir
til þess að leiðbeina hinu unga
fólki um stöðuval. Og enda
þótt starfshæfni manna verði
ekki til fulls mæld eða metin
til einna verka eða annara,
sýnist þó augljóst, að kanna
mætti slíkt nægjanlega til þess
að gefa góðar vísbendingar.
Ef með slíkum leiðbeining-
um er hægt að koma í veg fyr-
ir, að unglingar lendi á rangri
hillu í lífinu, er það ekki að-
eins þeim sjálfum til ómetan-
legs góðs, heldur einnig þjóð-
fjelaginu í heild, sem skipað
verður hæfari starfskröftum en
ella,
Á Alþingi því, er lauk fyrir
síðuslu áramót, var. samþykt
eftirfarandi þingsályktun um
tilraunastoíu til athugunar á
hæfileikum manna til starfa:
„Alþingi ályktar að fela rík-
issjórninni að láta athuga
inögulcika fyrir stofnun til-
raunastofu, þar sem prófaðir
sjeu hæl'ileikar nianna til ým-
issa stari'a (psykoteknisk la-
boralorium). — Sjc í því sam-
bandi athugað, hvort ekki sje
tiltækilegt að tengja siíka
stofnun við háskólann, iðnskól
ann í Reykjavík eða aðra opin-
bera stofnun. <éín heppileg
þykir.
Verði niðurstöður þessarar
athugunar lagðar fyrir næsta
reglulegt AIþingi“.
Flutningsmaður þessarar til-
lögu var Emil Jónsson, en þess
er nú að vænta að skriður
komist- á þetta mál og ríkis-
stjórnin vanræki ekki að und-
írbúa málið eftir föngum, áður
en venjuleg þingstörf hefjast
aftur á næsta hausti.
Samtök fólksins
NÝLEGA hefír verið birt í
blöðum og útvarpi ávarp til
íslensku , þjóðarinnar varðandi
lýðveldis og skilnaðarmálið
frá nokkrum.landssamböndum
og fjelagssamtökum.
Það mun hafa verið í jan-
úar s.l., að stjórn Sámbands
ungra Sjálfstæðismanna ritaði
landssamböndum yngri manna
liinna flokkanna brjef. ásamt
nokkrum fleiri fjelagssamtök-
um, með tilmælum um sam-
starf þessara aðilja til örfunar
og einingar i lýðveldis- og
skilnaðarmálinu.
Niðurstaðan varð sú, að full-
trúar frá stjórm.un sambands
ungra Framsóknarmanna,
ungra Jafnaðarmanna, ungra
Sósíalista og ungra Sjálfstæð-
ismann, ásanjt fultlrúum
stjórnai' Ungmennafjelags ís-
lands og Stúdentafjelags Rvík-
ur áttu sameiginlegar viðræð-
ur um málið, og sameinuðust
um ávarp það, er fvrr getur.
Meðál stjórna þessara fjelaga-
samtaka rikti besta samkomu-
lag og fylsta eining.
Fer hjfer á eftir ávarp fje-
laganna, eins og það var end-
anlega samþykt á sameiginleg,-
um fundi stjórr.a samband-
anna:
„Fundurinn lýsir ánægju
sinni yfir því, að Alþingi skuli
einróma hafa samþykt lýðveld
isstjórnai'skrá Islands og þings-
ályktun um niðurfellingu dansk
islenska sambandslagasáttmál
ans.
Fundurinn heitir á íslenska
æsku og alla þjóðina að fylkja
liði við þjóoaratkvæðagreiðslu
þá, er fram verður látin fara
um bæði málin, og staðfesta
einum rómi þá stefnu, er Al-
þingi hefir markað í þessum
málum og er í beinu framhaldi
af baráttu og athöínum þjóð-
arinnar í sjálfstæðismálum
hennar.
Sjersaklega heitir fundurinn
á einstök íjelög og meðlimi
greindra íjelagssamtaka að
láta einskis ófreistað til þess
að vinna sem best að undirbún-
ingi þjóðaratkvæðagreigslunn-
ar og stuðla með hverju móti
öðru að því, að fram komi sem
sterkust héild þjóðárinnar og
giæstur áhugi:
Fundurinn lýsit yfir þeim
vilja sínum', að saman megi
fara sambandsslitin og stofnun
lýðveidisins að atkvæðagreiðsl-
unni lokinni, og að stofnun lýð
veldisins megi verða með þeim
menn sameinist um varðveislu
þjóðlegra verðmæta um leið og
fundurinn mínnir á, að frelsi
og sjálfstæði landsins eru
grundvallarskilyrði fyrir menn
ingarlífi þjóðárinnar".
Það er nú eftir að sýna sam-
tök fólfesins i lýðveldis- og
skilnaðarmálinu.
I þeim efnum eiga öll fje-
lagasamtök að leggjast á eitt
um það, að beita kröftum sín-
um að einu marki. Sæist þá í
verki sá einhugur með þjóð-
inni, er henni má nú best
gagna. Enda kynni þá svo að
fara, að sú allsherjar eining
fólksins yrði vísir til varanlegri
einingar og aukins samhugar
með þjóðinni. Myndi þá stofn-
un lýðveldisins boða hin æski-
legustu straumhvörf í lífi þjóð-
arinnar.
áukii fræðslu-
STJÓRNi Sambandsins vill
sjerstaklega vekja ahygli ungra
Sjálfstæðismanna á stjórnmála-
námskeioinu, sem nú stendur
yfir hjer í Reykjavik á vegum
Sjálfstæðisfjelaganna, og
Fræðslunefnd flokksins veitir
forstöðu.
Á hverjum þriðjudegi og
fimtudegi eru fluttir fyrirlestr
ar frá kl. 6—7 og kl. 8V2 e. h.
um almenn þjóðfjelagsmál og
einstök atríði stjórnmálanna.
Jafnframt fara fram mælsku-
æíingar. Ættu ungir Sjálfstæð-
ismenn ekki að láta þetta tæki-
færi ónotað il aukinnar þekk-
ingar og meiri fræðslu um
stjórnmélin.
Námskeiðið fer fram í húsi
flokksins, Thorvaldsensstræti 2
og. þátttöku er enn hægt að til-
kynna á skrifstofu flokksins,
sama stað, eða á sama tíma og
fyrirlestrarnir eru fluttir.
BEST AÐ AUGLÝSA 1
MORGUNBLAÐINU
FJeiag ungra
SjálfstæSismansia
á Slfikifirði
AÐALFUNÐUR f jelags ungra
Sjálfstæðismanna á Siglúfirði,
var haldinn 21. mars s.l.
Kosnir voru. i stjórn fjelags-
ins: Jónas Björnsson, formað-
ur, Sigurður Njálsson. ritari,
Ólaíur Ragnars, gjaldkeri.
I fulltrúaráð Sjálfstæðisfje-
hætti, og með þeim blæ, er sje laganna. á Siglufirði voru kosn
virðingu þjóðarinnar samboð- ir: ^iartan Friðbjarnarson,
ínn.
Ofangreind fjelegasamtök
vilja ennfremur heita á alla
meðlimi sina svo og aUan al-
menning í landinu að vinna að
því, að stofnun hins nýja lýð-
veldis megi verða íslendingum
til meiri giftu og auka- þjóð-
lega einingu og farsæld lands-
manna.
Að lokum lætur fundUrinn í
ljós þá ósk sína, aA allir lands-
Kjartan Bjarnason, Jón Stef-
ánsson og Ásgeir Gunnarsson.
Stjórnin á jafnframt sæti í ráð
inu.
Fráfarandi formaður fjelags-
ins var Jón Stefánsson.
Kauphöllin
er miöstöð verðbrjefa-
viðskiftanna. Sími 1710