Morgunblaðið - 01.04.1944, Blaðsíða 5

Laugardagur 1. apríl 1944.
M O It O U N B Ij A Ð I í>
Um kirkjubyggingar síðustu úratuga
Nes-kirkja.
LÍTUM þá á uppdrátt þann
að Nes-kirkju, er hlaut 1.
verðlaun. Kirkjunni er ætlað-
ur staður á miðri lóð þeirri, er
Reykjavíkurbær hefir ietlað
væntanlegri Neskirkju. Kirkj-
an er þannig sett, að austur-
ga'fl hennar snýr að stóru
torgi, sem á að vera austan við
kirkjuna, og rís kirkjan þar
hæst, í nál. 18 metra hæð og
er þar kór kirkjunnar. Er
kirkjunni snúið þannig, að
gengið er inn í forkirkju norð-
vestanmegin. Aðaldyra-um-
búnaður verður úr fáguðu ís-
lensku grjóti (grænu eða
dökku lípariti). Forkirkjan
rís og hækkar eftir því sem
innar dregur og verður insti
hlutinn lítilsháttar upphækk-
aður og þar komið fyrir á gólfi
táknrænni standmynd, ef til
vill ferhyrndum stalli með
upphleyptri mynd af engli
lífsins, en þar fyrir innan er á-
formað að gera 200 reiti á vegg
úr dökkum íslenskum hellum,
hæfilega stórum og sjeu letruð
nöfn látinna ástvina á þessar
hellur, en þar fyrir ofan verða
letruð hin fögru orð úr Sólar-
Ijóðum, „Drottinn minn gefi
dauðum ró“, sem sameiginleg
grafskrift hinna látnu. Minnis-
töflum þessum er ætlað að
koma í stað legsteina, sem
veðrast fljótt og skemmast.
Dánarsveit Nes-kirkju.
ÞARNA myndast fylking 200
dáinna manna, sem ætlað er á?!
verða vemdarvættir kirkjunn-
ar á ókomnum árum, nokkurs-
konar varðsveit dauðans. Hver
minningartafla kostar 1000
krónur og getur hver sem vill
keypt slíka töflu fyrir sig eða
ástvini sína, hvort sem langt
er liðið frá dauða eða ekki og
hvar sem er á landinu. Fer vel
á því, að hver fjölskylda tryggi
sjer slíka reiti, svo að nánir
ástvinir geti verið þar saman.
Skrá verður gerð um alla þessa
reiti, er kirkjuvörður geymir,
og má í bók þeirri safna þar
saman dánarminningum um þá
látnu og öðrum upplýsingum,
ef óskað yrði. Með upphleypt-
um stöfum úr eir verður síðan
letrað á hverja töflu eftir ósk
þess, er töfluna eða töflurnar
kaupir. Á þennan hátt fær
kirkjan nokkurt fje til bygg-
ingarinnar og um leið vemd-
ast nöfn hinna látnu betur en
legsteinar fá gert.
Aðalkirkjan.
NÚ GÖNGUM við úr for-
og fyrirhuguð Neskirkja
Eftir próf. Alexander Jóhannesson
Síðari grein
við innra form kirkjunnar.
Með hinu stigandi skipi og háa
kór, sem snýr að torginu, virð-
ist höfundi hafa tekist vel að
gefa kirkjunni hreinan og fast-
an svip“.
Neskirkja ber af öðr-
um kirkjum.
HEFIR þá kirkjufyrirkomu-
laginu verið lýst i stórum drátt-
um og má af því sjá, að það
ber af öllu því, sem áður hefir
þekst i voru landi. í henni eru
öllum kröfum nútímans gerð
full skil og er skipulagið miklu
betra en í mörgum þeim kirkj-
um, er reistar hafa verið á síð-
ari árum í nágrannalöndum og
gerðar hafa þó verið frá sjón-
armiðum þeim, er nú ráða um
Þá er enn ótalið smáherbergi
við stigahús austan megin, sem
ætlað er kirkjuverði og sjer-
stakt herbergi handa prestí og
hefir hann sjerinngang um
stigahús. Þá er einnig ótalið,
að úr stigahúsi er mjór hríng-
stigi að klukknaporti og einnig-
að gangbrú, sem sett er yfir
kirkjukórinn, en hún er til þess
gerð, að auðveldur sjé aðgang-
ur að ljósaútbúnaði, sem þar
á að verða til lýsingar við sjer-
stök tækifæri. Loks er enn ó-
nefnd við norðurhlið lík-
geymsla. Þar eru tvennar dyr
til hægðarauka við flutning
kistanna og mun henni verða
skift í tvent. Er það gert til heyrð og ljós og hlutverk bygg-
hagræðis þar sem búast má við,
að kistur verði prýddar þar á
staðnum. I kjallara austan-
megin er loks gevmsla, klefi
fyrir hitunartæki og leiðslu-
göng.
Dómur ,s jerfræðinga
um Neskirkju. 1
í DÓMNEFND Neskirkju um
samkepnisuppdrætti sátu tveír
sjerfræðingar í byggingamál-
um, er Húsameistarafjelag ís-
lands hafði skipað, þeir húsa-
meistararnir Gunnlaugur Hall-
dórsson og Halldór Jónsson, og
kirkju inn um þrennar dyr inn *r söngpalli og við hlið sjálfs sömdu þeir álitsgerð um upp-
Nýtísku kirkja (í Köln).
í aðalkirkjuna. Hún er stór kirkjukórsins er skrúðhús með
salur, sem rís fremst í 8 metra snyrtiklefa og fataskáp. Kirkju-
hæð, en hækkar smámsaman gestir þurfa því aldrei að snúa
upp í 13 metra, en sjálfur kór- jsier v*ð til þess að sjá söngfólk
inn rís upp í 20 metra. Rúmir einsöngvara og auk þess
gangar eru í miðju og til hefir fyrirkomulag þetta þann
beggja hliða og eru þar 400 mikla kost, að fult tillit er hægt
sæti, er auka má upp í rúmlega a<5 taka til heyrðarlögmáls við
500 á stórhátíðum og ella, ef byggmg kirkjunnar. Yfir prje-
þurfa þykir. Gluggum er kom- dikunarstól er skáfjöl, svo að
ið fyrir þannig, að birtan berst híjóðið endurvarpast betur frá
á ská inn að kórnum frá báðum neðustól og hvert orð heyrist
hliðum og rafljós verða sett um aiia kirkjuna.
þannig, að þau lýsa kirkjuna |
einnig að utan. Alt miðar að Samkomusalur.
því að athyglin beinist að kór (. ÞÁ ER samkomusa) komið
Og prjedikunarstól og inst við fyrR norðanmegin við kirkj-
kórinn sunnanmegin er mjög una; þar sem hún rís hæst og
stór gluggi og snýr kirkjan verður hann í beinu sambandi
þannig, að kl. 11 á sumartíma við kirkjusalinn á svo hagan-
fellur sólarljósið jafnhliða kór- iegan hattj að úr hverju sæti
gafli og lýsir kirkjuna upp að j samkomusal sjest til prests í
innan, meðan messa stendur ræðustól og er einnig gott sam-
yfir. Vinstra megin við kór er han(j vjg altari kirkjunnar. Á
drætti þá, er bárust Um upp-
drátt Ágústs Páls$onar komust
þeir m. a. þannig, að orði:
„Fyrirkomulag og form skips
ágætt og samband þess við
kór.
Uppbygging skipsins og hinn
hái kór gefa kirkjusalnum
tignarlegan svip. Lýsing í
kirkju og kór með ágætum.
Höfundi hefir tekist að koma
söngpalli fyrir í kór á dekora-
tivan og áhrifaríkan hátt og
sameina þannig hina tvo höf-
uðþætti guðsþjónustunnar án
þess þó að athyglin sje dregin
frá altarinu, sem aðalatriði i
kirkjunni.
Konstruktion kirkjunnar er
mjög greinileg og um leið de-
korativ.
Einn aðaltilgangur höfundar
í uppbyggingu kirkjunnar virð-
ist vera að skapa góð hljóm-
orgeh og songkor ætlaður stað- þennan hátt bætast við 150 | skilyrði, þannig að bæði tal og
UF 0g«T'eÍnha - grmdyenk’ ágæt Sæti VÍð kirkjusalinn- en j söngur fái notið sín. Höfundi
!ðÞegar þess gerist ekki þörf> er|hefir tekist þetta óvenju vel.
svo
Pípur orgelsins mynda eins
konar skilvegg að kór, en und
samkomusal lokað með vængja-
hurðum úr flóka eða öðru
mjúku efni. Sjálfur samkomu-
salurinn rís og hækkar eftir
því sem innar dregur, í sam-
ræmi við hækkandi ris for-
kirkjunnar og kirkjunnar
sjálfrar.
Önnur herbcrgi.
FRAMAN VIÐ samkomusal-
inn cr rúmgóð forstofa, en aust-
an megin er annað herbergi,
sem ætlað er til fatageymslu
og snyrtingar aðstandendum
við fermingu, hjónavígslu,
jarðarfarir eða önnur tæki-
færi. Þar eru snyrtiklefar fyr-
ir bæði kynin og þaðan er sam-
* ~ band við lesstofu í kjallara,
Nýtísku kirkja (hlaut verðlaun í samkepni í Gautaborg, Turn- sem er undir kirkjukómum og
inn er laus við kirkjuna). þar er einnig lítið kaffi-eldhús.
Ytra útlit er í fullu samræmi
ingameistara. Höfundur þessa
uppdráttar. Ágúst Pálsson,
kemst sjálfur svo að orði: „Jeg
hefi hagað lögun kirkjunnar
fyrst og ffemst með tilliti til
þess, að hljómflutningur og á-
hrif birtu fái sem best notið
sín. Alt sem snertir guðsþjón-
ustur fer fram i kórnum. Hið
hækkandi loft gerir það að
verkum, að það, sem gerist í
kórnum, ræða, tón og söngur,
heyrist jafnvel hvar sem er í
salnum. Jafnframt hefi jeg
gefið veggjum salsins þá lög-
un, að hósti eða önnur slík
hljóð frá kirkjugestum berist
tæplega inn í kórinn. Hið sí-
hækkandi loft og hið rnikla
ljóshaí, sem leikur um kórinn,
gefa honum tignarlegan og á-
hrifaríkan svip og draga at-
hj-gli að því, sem þar fer fram.
Ný vísindi skapa ný efni, en
þetta hlýtur aftur að leiða til
þess, að ný form verða til. Því
fvr sem við lærum að þekkja
og viðurkenna þann sannleika,
þeim mun örari verður fram-
þróunin á sviði byggingalist-
arinnar, sem er einn hinn mik-
ilsverðasti þáttur í framþróun
menningarinnar“.
Um ytra utlit kirkjunnar
kunna að verða skiftar skoðan-
ir. Þeir sem aldrei hafa sjeð
annað en hið gamla kirkju-
form, er xáðið hefir hjer á
landi, óska e. t. v. engra breyt-
inga frá þvi, sem áður var. En
eins og jeg hefi lýst í erindi
þessu, má segja, að gagngerð
bj'lting hafi átt sjer stað í
kirkjubyggingum á undanförn-
Framhald á 8. síðu.
Neskirkja.