Morgunblaðið - 15.04.1944, Blaðsíða 12
Laugardagur 15. apríl 1944,
12
’-m
Frá heimavígstöðvum
Dana
Fyrirleslur
Ois Kiilerich í Nor-
træna ijelaginu
HINN DANSKI RITSTJÓRI
Ole Kiilerich flutti í gærteveldi
fyrirlestur í Norræna fjelaginu.
Var fyrirlestur hans mjög fróð
iegur og skilmerkilegur, enda
vakti hann óskifta athygli á-
’ieyrenda.
Fyrirlesarinn rakti í stórum
uráttum viðskifti Dana og Þjóð
verja alt frá innrásardeginum,
9. apríl 1940, er 199 Þjóöverjar
fjellu á landamærum Danmerk
ur og 17 danskir hermepn. I
'rásögn sinni um heimavígstöðv
ir Dana gerði hann áframhald-
andi samanburð á afstöðu Norð
mar.na, sem biðu mest tjón af
því, að mótstaða Dana var svo
lítil, t. d. sagði hann að af því,
áð Danir skyldu ekki eyði-
leggjá flugvöllinn við Álaborg,
og engin tundurdufl hafa á
..iglingaleiðinni höfðu Þjóðverj
•>.r greiðari leið til Noregs.
En Danir voru hlutlausir.
•aeir aðhyltust hlutleysisstefnu
þá, sem ríkt hafði á Norður-
'öndum lengi. Þeii’ vissu það
ekki, fyrri en þeir lærðu qí
•eynslunni, að gagnvart nas-
ismanum getur ekkert hlutleysi
átt sjer stað. Því nasisminn er
ógnun gegn norrænni menningu
og norrænum lýðræðisanda.
Fyrirlesarinn lýsti hinni
þögiu andstöðu dönsku þjóðar-
;lnnar, sem Þjóðverjar ekki
skildu og aldrei gátu unnið bug
4, Hann lýsti hinum dönsku
nasistum, sem ætluðu sjer að
verða yfirdrotnarar Danmerk-
ur, en skoðanabræður þeirra,
jiýsku nasistarnir, treystu ekki
J>esiUm föðurlandssvikurum.
Hann lýsti hinum lævísa und-
.rróðri Þjóðverja fyrir styrjöld-
>na, m. a. hinu svonefnda nor-
■æna fjelagi í Þýskalandi, sem
í raun rjettri var fyrst og
fremst skipulögð njósnamið-
>töð.
Hann lýsti hinni miklu sam-
úð sem nú ríkti meðal Norð-
uriandaþjóða, og sem aldrei
hefði verið meiri en nú. Menn
gerðu sjer það ljóst, að hver
r.ú Norðurlandaþjóð, sem hefði
komist hjá innrás Þjóðverja,
hefði farið að eins og Svíar
gerðu, að halda sjer utan við
vopnaviðskifti í lengstu lög.
Sagan myndi sýna hvaða gagn
•Svíar hefðu gert og ættu eftir
að gera nágrannaþjóðum sín-
um.
Danir hefðu mikið lært á
Jressum erfiðleikaárum, sagði
hann, m. a. það, að meta frelsi
og mannrjettindi þau, er nas-
istar vildu fótum troða, og að
lífinu væri fórnándi fyrir það,
aem norrænum þjóðum væri
helgast.
TEMPLARAR FÁ
AUKIÐ LANDRÝMI
Á I ’.Æ-J ARST JÓRN AR-
It'UNDI í gærkvökli var sam-
}>ykt að verða við tilmælum
frá templuimni um að þeir
fengju ská til viðhótaj’ því
þiridi, sem þeir hafa að Jaði'i..
linuÍTemur var samþykt aði
lernplarar mættu hyggja hús
úr steinsteyiiu á Jaðarslandi.
I
Ahnenningseldhús í Berlín
ú J
ALMENNINGSELDHÚS hafa ve 'ið sett upp í þýskum borgum,
sem orðið hafa fyrir loftárásum bandamanna, en þær eru nú
orðnar æði margar. Myndin hjer að ofan er af einu slíku almenn-
ingseidhúsi í Berlín, þar sem fó'ki, er orðið hefir húsnæðislaust,
er gefinn matur.
Rafvjeiar við
Ljósafoss
Minst var á það á þæjar-
stjórnarfundi í gær, hvað liði
uppsetning viðbótarvjelanna í
Xijósafossstöðinni.
Borgarstjóri skýrði frá, ' að
hann hefði ekki fengið umsögn
rafmagnsstjóra um það, hve-
nær uppsetningunni yrði lokið,
en hann taldi horfur á að þess
myndi ekki langt að bíða.
Verkið hefir unnist seint hjá
hinum ameríska vjelfræðingi,
sagði borgarstjóri, eins og jeg
áður hef skýrt frá. Hefir hann
jafnvel orðið að taka upp sama
verkið oftar en einu sinni, og
þurft að fá mann sjer til að-
stoðar að vestan. Er hann kom-
inn fyrir nokkru.
Landsj>iiig S. V. F. í.
hefs! í dag
Á XXAÐ LAXDKþ ING
Slj'savarnafjlags íslands verð-
ur sett í dag kl. 4 í Ivaupþing-
salnum. Á þinginu eru þegar
mættir 00—70 fulltrúar, en
fleiri munu þó liætast við.
Á þinginu munu slysavarn-
armál almennt verða rædd,
auk þess sem ]>að mun kjósa
nýja stjórn, en hún er kosin
annað hvert ár.
Fjárhagsáæflun
Vesfmannaeyja
Frá frjéttaritara vor-
um í Vestmannaeyjum.
(IENGIÐ hefir verið frá.
fýá r h a gsáæ t lun bæjarsjóðs
Vestmannaeyjakaupstaðar fyr
ir árið 1944. — Heildartöl-
urnar eru kr. 2.249.320,00.
Helstu tekjuliðirnir cru:
ITtsvör "kr. 2.009.320,00, tillag
úr ríkisjóði kr. 150.000,00,
fasteignagjald ca. kr. 40.000,
00 þátttaka hafnarsjóðs í
stjórn bæjarins kr. 10.000,00.
Ilelstu gjaldaliðirnir eru:
Stjórn. bæjarmála kr. 02.418,
00, framfærslumál kr. 148.414,
00, almennar tryggingar og
óafturkr. styrkir kr. 168.900,
00, meutamál kr. 668.185,00,
lieilhrigðismál kr. 132.760,00,
liigreglumál kr. 70.810,00, til
verklegra framkvæmda kr.
400.000,00 vextir og afborg-
anir af skuldum kr. 150.000,00
til hyggingarmála kr. 57.290,00
íleiuUfSyjáf vegna
Hjalfa Jónssonar
H.f. SLIPPURINN, Stál-
smiðjan og Hamar hafa ákveð-
ið að gefa eitt herbergi — 15
þúsund krónur — til sjómanna-
heimilisins, í tilefni af 75 ára
afmæli Hjalta Jónssonar. Hefir
Hjalti verið í stjórnarnefndum
allra þessara fyrirtækja og ver
ið árvakur forvígismaður þeirra
mála, sefn fyrirtæki þessi hafa
haft með höndum.
Þrjár skipshafnir
gefa S. í. S. S.
Skipshafnir á einu skipi Eim-
skipafjelagsins og tveim botn-
vörpungum gáfu í gær Vinnu-
heimilissjóði S. í. B. S. 7000
krónur. — Skipshöfnin á b.v.
Kára gaf mest, 3000 krónur,
skipshöfnina á e.s. Brúarfossi
2875 krónur og skipshöfnin á
b.v. Baldri 1125 krónur.
RAFVEITAN EIGNAST
BARÓNSFJÓSIÐ
I > .E .J A RRÁD sam þykti í
gær að afheuda Rafveitu
Reykjavíkur Rarónsfjós til
eignar gegn 54,000 króiia
gjaldi. Er miðað við að Raf-
veitan hafi tekið húsið tili
eignar árið 1940. Lóð verður!
áfram eign bæjarsjóðs og á.
Rafveitan að g-reiða í leigu af,
lienni . 5% af fasteignamats-
verði hennar.
Viðgerð galnanna
Á bæjarstjórnarfundi í gær
var gerð fyrirspurn um það til
borgarstjóra, hvaða fyrirætl-
anir væru gerðar um endurbæt
ur á g'Ötum bæjarins, eftir um-
rót þeirra vegna Hitaveitunnar.
Borgarstjóri skýrði frá, að
bæjarverkfræðingur væri að
taka saman lýsing á ástandi
allra gatna. ETn eftir þeirri lýs-
ing yrði farið þegar ákveðið
væri, í hvaða röð göturnar yrðu
teknar til viðgerðar.
Hann sagði ennfremur, að
nokkuð af viðgerðunum vrði
sett á reikning Hitaveitunnar.
En hve mikið það yrði, væri
ekki hægt að ákveða með vissu
að svo stöddu.
SILLI & VALDI FENGU
VERSLUN VIÐ
BÆJARBYGGING-
ARNAR
NÝLEGA )>auð bæjarstjárn
út tií sölu verslanabyggingar
þær, sem reistar hafa veriðl
við hæjarbyggingarnar við
Hringbraut. Tilboð voru opn-
uð á fundi bæjarráðs í gær-
kviildi og var samþykt að
taka tilboði Silla & Valda í'
verslunina nr. 149 við Tlring-
braut. Tilboð þeirra var kr.,
75.500.
Þá samþykti bæjarráð að.
gefa Axel Sigurgeirssyni kost'
á vershininni nr. 135 við Ilringl
hrant fyrir 58,000 krónur, en:
tilboð hans var háð því skil-
yrði, að hann fengi tvær versl
anir.
L.v. Sigríður leigð
iil Borgaruesferða
STJÓRN ,,Skallagríms“ I
Borgarnesi, sem átti Laxfoss,
hefir verið hjer í bænum undan
farna daga til að útvega skip
í fastar ferðir milli Borgarness
og Reykjavíkur og hefir tekist
að fá leigt l.v. Sigríði í þessu
skyni.
I gær voru undirritaðir samn-
ingar milli Skallagríms og Ósk-
ars Halldórssonar, eiganda
,,Sigríðar“. Fastar ferðir hefj->
ast næstu viku og mun „Sigríð-
ur“ vera í þessum flutningum
fyrst um sinn, þar til fjelagið
fær heppilegra skip til þessara
flutninga.
L.v. Sigríður er gufuskip, 150
smálestir að stærð.
Laxfoss Rggur hjer í fjöru og
er óvíst, hvað gert verður við
skipið, eða hver verður eigandi
þess.
Ólafur Noregsprins
heldur ræðu
Frá norska blaðafull-
frúanum:
ÞANN 9. apríl, daginn, sem
innrásin var gerð í Noreg fyr
ir 4 árum, talaði Ólafur Nor-
egsprins í útvarpið frá Lond-
on. Hann sagði m. a.: „Við
skulum í dag gera oss ljóst,
að dagurinn er einnig upp-
risudagur. Látutn páskaboð-
skapinn veita oss trú og styrk.
Við skulum reyna að gleymá
hinu ranga og illa og snúa
huganum til Noregs, sern hrátt
mun rísa upp á ný og þar sem
hver og einn mun bera sínar
byrgðar eftir bestu getu og
taka við arfi þeirra, sem fórn-
að hafa lífi sínu á altari föð-
urlandsins í þessum ófriði.
Þannig skulunr við sína að
þessar hetjur vorar hafa ekki
látið lífið tii einskis“.
Ivróiipi'in.siim sagði frá för
simii til Bandaríkjanna og
Kanada, sem hann var nýkom
inn úr og flutti hann Norð-
mönnum kveðjur frá þessum
þjóðum, frá norskum sjó-
mönnum. frá norskum lier-
rnönnum, sem verið er að æfa
í Karrada og frá Bandaríkja-
rnönnum af norskum ættum.
„Við skulum öll standa satn
an r þeim anda og þeirri vissu,
að við eigunr hjai'tari daga í
tveiinskonar nierlvingu í vænd-
um og að upprisan sje ekki
langt undan fyrir norsku
]>jóðiira“, sagði Ólafur krón-
prins.
Skipum söki við
Noregsslrendur
Frá ítorska blaðafull-
frúanum:
FYRIR NOKKRU var sGkt;
10.000 smálesta ]>ýsku skipi!
fyrir surrnarr Bodii. Var skip
þetta hlaðið fiskflökum. All-
mörgirm strandferðaskipum'
hefir verið sökt við Noregs-
strendur undanfarna daga og
það er almerrt álitið í Norður-
Noregi, að skipasiglirrgá.r sjeui
rrrjög ótryggar unr þessai’!
rmmdir. Það kemur oft fyrir
að þýsk skip serrr lagt hafit,
itr höfn, snúa við aftur til1
sömu lrafnar og híða vikurn,
sanran áður en þáu reyna aði
leggja úr höfn á tiý.
FLUGMANNAGRAF-.
REITUR I SVISS
Ziirich í gærkveldi,
Svissnesku yfirvöldin lrafá
látið gera sjerstakan graf-
reit handa amerískunr flug-
mönnum, sem farast, er flug-
vjelar ]>eirra hrapa niðitr á
svissneskt land
— GUNNLAUGUR
EINARSSON
Franrh. af bls. 8.
Gunnlaugur var kvæntur
Önnu, dóttur Kristjáns sál.
Bjarnasonar skipstjóra, hinni
ágætustu konu. Börn þeirra eru
tvö, Kristján Eysteinn, nú í
Mentaskólanum í Reykjavík og
I Unnur Dóra, í Kvennaskólan-
. um í Reykjavík, bæði hin
' mannvænlegustu.
j Árið 1932 var Gunnlaugur
sæmdur sænskri orðu og Fálka
orðunni árið 1942.
Skarð þessa glaðlynda, bjart
sýna og elskulega athafna-
I
manns verður ekki fylt hjá
okkur nánustu kunningjum
hans. Hann var svo heilsteypt-
^ ur og drengilegur maður, að
minningin um burtför hans
hlýtur að verða söknuði bland-
in, það sem við eigum eftir ó-
j lifað. En stærra og vandfyltara
er skarðið hjá ástvinum hans,
j konu, börnum og fullorðnum
föður, sem verða nú að sjá á
j eftir aðalstoð heimilis síns og
einkasyrri niður í gröfina. Og
! þeir eru margir, sem hafa 'tnni-
j lega samúð með þeim í dag.
I H. H. E.