Morgunblaðið - 16.04.1944, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 16. apríl 1944.

M
íftg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórár:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgfiarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstrœti 8. — Sími 1600.
Áskriítargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlanda,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Boðskapur Tímans
SAMKVÆMT skýrslu Hagstofunnar nam heildarút-
flutningur landsins árið sem leið rúmlega 230 miljónum
króna. Þrjátíu og þrír togarar veiddu á árinu um 61 þús.
smálestir af fiski og seldu á erlendum markaði fyrir um
97 miljónir króna. Er það um 42% af heildarútflutningn-
um. Annað útflutningsverðmæti frá þessum afla, svo sem
lýsi, er hjer ekki með talið.
Þessar tölur sýna mjög greinilega, hvern þátt togar-
arnir eiga í framleiðslu þjóðarinnar. Þeir eru langsam-
lega stórvirkustu framleiðslutækin, sem þjóðin á.
★
Þrátt fyrir þessa staðreynd, er því haldið fram í blaði
annars fjölmennasta stjórnmálaflokks landsins, að það
beri ekki að stuðla að vexti og viðgangi togaraflotans,
meðan skipin eru rekin af einstaklingum og fjelögum í
einkaeign. Blað Framsóknarflokksins, Tíminn, hefir ver-
ið að flytja þenna boðskap að undanförnu. Tíminn hefir
haldið því fram, að ekki komi til mála að þjóðfjelagið
stuðli á neinn hátt að eflingu togaraflotans, meðan skipin
eru rekin með sama hætti og nú. Að hinu beri að keppa^
að áliti Tímans, að koma þessum stórvirku framleiðslu-
tækjum yfir á hendur bæjar- og sveitarfjelaga eða ríkis-
ins og stefna þannig að þjóðnýtingu togaranna.
Ef sú stefna Tímans yrði ofan á, að þjóðnýta atvinnu-
tæki, sem framleiða 40—50% af öllu útflutningsverðmæti
þjóðarinnar, yrði afleiðingin vitanlega sú, að gerbreyta
yrði þjóðskipulaginu — hverfa frá einkarekstri atvinnu-
tækjanna og taka upp bæjar- og rikisrekstur í staðinn.
Hitt gæti ekki staðist, að hafa um helming framleiðsl-
unnar í þjóðnýtingu, en hinn í einkarekstri, því að það
myndi valda svo stórfeldri röskun á öllu skattakerfinu,
að ógerningur væri að reka þjóðarbúskapinn með þeim
hætti.
Kommúnistar keppa að gerbreytingu þjóðskipulagsins
á þessu sviði. Þeir vilja þjóðnýtingu allra framleiðslu-
tækja. Þeir telja hitt vera kák, að taka einstaka þætti
framleiðslunnar út úr og þjóðnýta þá. Skrefið verði að
stíga fult út strax, því að annars verði tilganginum ekki
náð.
Framsóknarflokkurinn hefir fram að þessu látið 1 veðri
vaka, að hann væri andvígur þjóðnýtingunni. Hitt hefir
þó verið grunur manna, að flokkurinn væri ekki heill í
þessum málum. Og nú er fengin vissa fyrir því, að aðal-
blað flokksins, Tíminn, er því fylgjandi, að stórvirkustu
atvinnutæki landsmanna, togararnir, verði þjóðnýttir.
Ekki er vafi á því, að átökin sem staðið hafa innan
Framsóknarflokksins að undanförnu, hafa fyrst og fremst
snúist um þetta höfuðstefnumál. Kom það greinilegast í
ljós í skrifum Egils í Sigtúnum í vetur. Einnig hefir mátt
lesa þetta út úr skrifum Jónasar JónsSonar.
Þeir af ráðamönnum Framsóknarflokksins (Eysteinn,
Hermann & Co.), sem stefna í þjóðnýtingaráttina, hafa
forðast að koma að kjarna málsins. Það er óttinn við kjós-
endur flokksins í sveitum, sem þessu veldur. Fylgi Fram-
sóknarflokksins í sveitum myndi þurkast út með öllu, ef
það yrði gert uppskátt, að flokkurinn stefndi að þjóðnýt-
ingu atvinnutækjanna og gerðist þannig samherji kom-
múnista.
★
En geta kommúnistarnir í Framsókn öllu lengur leynt
því fyrir sveitafólkinu, hvert þeir eru að fara? Otrúlegt
er það. Hvað togarana snertir, er því yfirlýst í flokks-
blaðinu, að stefna beri að þjóðnýtingu'þeirra? Eru nokkr-
ar minstu líkur fyrir því, að þar verði stöðvað? Nei, alls
engar; enda yrði þá að stíga skrefið fult út.
Kjósendur Framsóknar í sveitum mega ekki loka aug-
unum fyrir.þvj,.sem.nú er að gerast í flokknum. Fyr eða
síðar bitnar það á þeim, ef þjóðnýtingarstefnan verður;
ofan á.
Ferming í dóm-
kirkjunni
UíLuerii óLri &
Nesprestakall.
Ferming í Dómkirkjunni, 16.
apríl, kl. 11 árdegis. —
Jón Thorarensen.
Sjera
Drengir:
Sæmundur Guðmundsson, Fálka-
götu 6.
Sigurður Valgeir Sveinsson, Brú,
Skerjafirði.
Sveinn Þórðarson, Sæbóli, Fossve
Hilmar Hólm, Litla-Haga, Hofs-
vallagötu.
Ólafur Gaukur Þórhallsson, Ás-
vallagötu 29.
Jón Böðvársson, Miðstræti 5.
Gunnar Cesar Pjetursson, Þver-
veg 12.
Svavar Guðmundsson, Odda, Sel-
tjarnarnesi.
Vilhjálmur Ólafsson, Grænumýri
Seltjarnarnesi.
Meyvant Meyvantsson, Eiði, Sel-
tjarnarnesi.
Kristján Arnar Kristinnsson,
Þórsgötu 19.
Sigurður Þorkell Guðmundsson,
Hringbraut 137.
Magnús Gunnarsson, Seftjörn,
Seltjarnarnesi.
Alfreð Olsen, Þormóðsstöðum.
Einar Ágúst Flygering, Tjörn,
Seltjarnarnesi.
Ólafur Haukur Ólafsson, Reyni-
mel 35.
Bragi Guðmundsson, Grandav 38.
Guðmundur Þórðarson, Litla-
Melstað, Grandavegi.
Steinþór Einarsson, Lambhól,
Grímsstaðarholti.
Einar Óskarsson, Kópavogi.
Hreinn Ágúst Steindórsson, Teigi,
Seltjarnarnesi.
Valdimar Þór Hergeirsson, Kapla
skjólsvegi 5.
Tómas Guðmundsson, Fálkag. 6.
Stúlkur:
Karly Jóna Kristjánsdóttir,
Þrastargötu 4.
Hafdís Guðlaugsdóttir, Þrastar-
götu 3.
Sesselja Steingrímsdóttir, Framn-
esvegi 61.
Valgerður Sigurðardóttir, Lág-
holtsvegi 7.
Sigurborg Einarsdóttir, Bjargi,
Seltjarnarnesi.
Rakel Guðmundsdóttir, Þverv. 40
Björg Ágústsdóttir, Reynimel 44.
Ragnheiður Indriðadóttir, Reyni-
mel 38.
Halldóra Þórðardóttir, Sæbóli,
Fossvogi.
Erna Guðfinna Lárusdóttir Jör-
gensen, Þrastargötu 5.
Aldís Jónsdóttir, Kaplaskjólsv. 12
Kristín Þórðardóttir, Kaplaskjóls
vegi 11.
Anna Þórunn Flygering, Tjörn,
Seltjarnarnesi.
Rut Olly Sigurbjörnsdóttir, Egils-
stöðum, Seltjarnarnesi.
Steinvör Esther Ingimundardótt-
ir, Stóra-Ási, Seltjarnarnesi.
Elísabet Jóhannesdóttir, Hrísa-
teigi 23.
Ólöf Elin Davíðsdóttir, Shell-
vegi 8 B.
Guðmunda Jóna Jóhannesdóttir,
Grandavegi 41.
Arnfríður ísaksdóttir, Bjargi, Sel
tjarnarnesi.
Halldóra Hermanía Svana Sig-
fúsdóttir, Karlagötu 18.
Guðfinna Jensdóttir, Baugsv. 33.
Margrjet Sigríður Einarsdóttir,
Þjórsárgötu 4.
Unnur Ingeborg Arngrímsdóttir,
Hringbraut 139.
Sigfríður Jóna Hermannsdóttir,
Signýjarstöðum, Grímsst.holti.
Laufey Þorleifsdóttir, Hjallalandi
Kaplaskjólsvegi.
Jóhanna Aðalsteinsdóttir, Tjarn-
i argötu 3.
ar:

'l jr (la cj íega Ííj^inu
Smjörekla og rjóma-
sala.
GÓÐ BÚKONA hjer í bænum
hringdi til mín í gær og sagðist
vera búin að komast að leynd-
armálinu í smjöreklunni. Henni
hefir leiðst að geta ekki haft
smjör á borðum í vetur og hún
hefir, eins og fieiri, verið að
velta því fyrir sjer, hvernig á
því geti staðið, að ekki skuli
koma smjör á’markaðinn nú eins
og áður.
Þessi húsfreyja telur, að smjör
eklan stafi af því, að rjómasala
sje svo mikil til bæjarins, að
mjólkurvinslustöðvar bænda
hafi lítinn sem engan rjóma til
að framleiða smjör úr. Hún hef-
ir kynt sjer þetta, sagði hún mjér,
og fengið þær upplýsingar frá
einni mjólkurvinslustöð hjer í
nágrenni bæjarins, að rjómasala
hafi aukist gríðarlega til Reykja
vikur undanfarið. I þessari einu
stöð hefir verið hægt að vinna
4 smálestir af smjöri s. 1. mánuð,
ef rjóminn hefði ekki verið seld-
ur nýr á Reykjavíkurmarkað.
Hin aukna rjómasala til Reykja
vikur stafar m. a. af því, að fleiri
geta nú en áður leyft sjer að
kaupa rjóma, þó dýr sje. Þá hafa
húsmæður, sem eiga hrærivjelar,
tekið upp á því, að kaupa sjer
rjóma og strokka hann sjálfar í
hrærivjelum sínum. Með þeirri
aðferð kostar rjómakílóið alt að
30 krónur.
Hvort er nauðsyn?
legra?
ÞAÐ ER.mjög líklegt, að þetta
sje rjett athugað hjá húsfreyj-
unni. Ein orsök smjöreklunnar
sje einmitt rjómasalan. En þá
vaknar spurningin, hvort er
nauðsynlegra og heppilegra fyr-
ir Reykvíkinga að kaupa rjóm-
ann nýjan, eða fá smjör.
Þjóðirnar, sem nú eiga í ó-
friði og þar sem hörgull er á
smjöri, hafa stöðvað svo að segja
alla sölu á nýjum rjóma og tóku
snemma í ófriðnum upp skömt-
un á smjöri. I þessum löndum
hefir augsýnilega sú stefna orðið
ofarl á, að heppilegra væri að
láta almenning fá smjör en nýj-
an rjóma. Öðruvísi hefir verið
farið að hjer á lancþ, annað-
hvort fyrir tilviljun eða valdboð.
Hræddur er jeg um, að al-
menningur myndi heldur kjósa
smjörið en rjómann, ef hann
mætti ráða. Það getur verið gott
að fá rjóma út í kaffið sitt, og
mörgum þykja rjómakökur og
rjómaís gómsæti. En væri ekki
heppilegra og fult eins holt að
framleiða smjör úr rjómanum?
Fólki ætti að vera það vor-
kunnarlaust að kitla bragðlauka
sína með einhverju öðru en
rjómarjettum á meðan ófriður-
inn stendur og erfiðleikar eru á
smjörframleiðslu.
Sóðaskapurinn.
P. S. skrifar:
„GLEÐILEGT VÆRI það, ef
margítrekaðar þrifnaðarkröfur
yðar væru teknar að bera árang-
ur, eins og þjer vonið. Þjer tal-
ið þar um, að bærinn sje að
breyta um svip.
Jep öfunda þá, sem eru á þeim
blettum. í kringum mig er sóða-
skapurinn í algleymi. Jeg bý ná-
lægt Sundhöllinni. Þar er Berg-
þórugata oftast einn flekkur af
brjefarusli, einnig ofar, t. d. út
frá barnaskólanum. I þrjá daga
hefi jeg verið að reyna að ná
heilbrigðislögreglunni heim til
mín, til þess að sýna henni kúf-
fullu skarnbytturnar og umhverf
ið alt flóandi í brjefarusli og ó-
hróða. Svo sjer maður rotturnar
ganga í þessar opnu skarnbytt-
ur um hádaginn.
Um þetta þýðir sennilega ekki
að tala. Náttúran verður hjer
eins og oftar öllu námi ríkari,
og sóðaskapurinn virðist mönn-
um í blóð borinn. Jeg ólst upp á
litlu sveitaheimili, en aldrei sá
jeg eins óþrifalegt í kringum
fjárhús föður míns eins og sjá
má stundum í kringum nýju og
stóru húsin hjer í Reykjavík.
Annars getur verið, að menn sjeu
orðnir svo vanir öllum skömm-
um, að þeir kunni ekki lengur að
skammast sín. En ekki get jeg
neitað því, að jeg fæ oft óyndi,
þegar jeg er að koma heim til
min og sje, hvernig gatan lítur
át og í kringum húsin.
En haldið þjer samt áfram í
góðri trú. Dropinn holar stein-
inn, og hver veit, nema fegurð-
arsmekkur fólksins vakni ein-
hverntíma“.
Vísa.
,,SKUGGI“ skrifar á þessa
leið: „---auðvitað kömið meira
en nóg af „Bör“-vísunum, en af
því að þær breyta allar Helga í
Hjör, datt mjer í hug að bæta
einum hortittinum til í leirinn:
Engan veit jeg hátíðlegri
í hátalara
en Helga Hjörvar,
og varla nokkuð fíflið meira
og forhertara
en flónið Bör var.
•
Um Ripley og ótrú-
legt en satt.
RIPLEY er maður nefndur.
Hann hefir það fyrir atvinnu að
safna ótrúlegum sögum víðsveg-
aír að í heiminum. Þessar sögur
segir hann svo aftur og teikn-
ar venjulega með myndir. Sögur
sínar nefnir Ripley: „Trúið þvi,
ef yður sýnist“. Fjöldi blaða um
allan hinn enskumælandi heirn
birta þessar sögur Ripleys, en
sjálfur mun hann greiða einn
dollar fyrir hverja sögu, sem hon
um berst og hann notar til birt-
ingar.
Mjer datt í hug að segja vkk-
ur frá þessu, því á dögunum
fjekk jeg úrklippu úr blaði, með
sögum Ripleys, frá kunningja
minum í útlandinu, og sendir
hann úrklippuna vegna þess, að
Ripley segir sögu frá íslandi.
Fylgir sögunni teikning af stúlku,
sem er klædd eins og kvik-
myndaleikkonan Carmen Mir-
anda.
•
Raddfimi.
SAGA RIPLEYS frá íslandi
er nefnd raddfimi (Voeal gym-
nastics) og segir frá því, „að
ung, íslensk söngkona, Hallbjörg
Bjarnadóttír, hafi raddsvið, sem
nái yfir þrjár oktövur. Hún geti
sungið tenór, alt, baryton,
mezzosópran og kontralt mjög
auðveldlega.
Ekki kann jeg um það að
dæma, hvað rjett er í þessu, en
„þarna virðist alt vera á sama
stað“, eins og Egill Vilhjálms-
son segir. Aðeins væri kannske
ástæða til að velta því fyrir sjer,
hvort ekki hefði nægt fyrir Rip-
ley að segja, að hún syngi alt.
Kvennaskólinn í Reykjavík.
Þær bæjarstúlkur, er sótt hafa
j um inngöngu í I. bekk að Vetri,
eru beðhar að koma til viðtals
í skólanum á þriðjudaginn kem-
■ ur, kl. 8 síðdegis.