Morgunblaðið - 19.04.1944, Blaðsíða 6

6
MORÖl'NBLAÐIÐ
Miðvikudagur 19. apríl 1944

Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
Framkv^tj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Ámi Óla
Ritstjóm, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlanda,
kr. 10.00 utanlands
t lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lcabðk.
Allir til starfa
ÓÐUM nálgast úrslitastundin í skilnaðar- og lýðveldis-
málunum. Frá og með næstkomandi laugardegi (22. apríl)
á að geta hafist atkvæðagreiðsla þeirra, sem dvelja utan
þess hrepps eða kaupstaðar, þar sem þeir standa á kjör-
skrá. En eftir mánuð (20. maí) hefst atkvæðagreiðslan
á kjörstað og stendur í fjóra daga.
• Þar sem nú er einhver mesti annatími ársins, ræður
að líkum, að fjöldi kjósenda dvelur utan kjörstaðar síns.
Þannig er á'statt um mikinn fjölda sjómanna hvaðanæfa
af landinu; einnig skóla- og námsfólk og fólk úr sveitum,
sem hefir haft vetrardvöl í kaupstöðum, en það er, eins
og kunnugt er, mjög margt.
Mjög er áríðandi, að þetta fólk bregðist skjótt við, eftir
að utan kjörstaða atkvæðagreiðslan er hafin og greiði
atkvæði. Samgöngur út um landsbygðina eru strjálar um
þessar mundir og getur það orðið erfiðleikum bundið að
koma atkvæðisseðli á sinn rjetta stað, ef kjósandi lætur
það dragast að neyta atkvæiðsrjettar sína.
★
Sjerstök nefnd — Landsnefnd lýðveldiskosninganna —
hefir verið skipuð, til þess að annast fyrirgreiðslu at-
kvæðagreiðslunnar. Hefir hún opnað skrifstofu hjer í
bænum. Veitir hún allar upplýsingar og aðstoð, varðandi
atkvæðagreiðslunni, sem hún getur í tje látið. Lands-
nefndin hefir einnig beitt sjer fyrir því, að hjeraðsnefnd-
ir verði starfandi í öllum hjeruðum landsins.
Með þessu er fast skipulag komið á fyrirgreiðsluna við
atkvæðagreiðsluna. En nú ríður á því, að nefndirnar
vinni fljótt og vel. Sjerstaklega er áríða'ndi, að hjer-
aðsnefndirnar verði ötular í starfi sínu. Til að byrja með
ríður mest á því, að þær sendi hið skjótasta skrá yfir
þá kjósendur úr hjeraðinu, sem eru fjarvistum og láti
í tje upplýsingar um dvalarstað þeirra. Ennfremur ber
hjeraðsnefndum að skrásetja alt aðkomufólk í hjeraðinu,
sem kosningarrjett hefir, sjá til þess að það greiði at-
kvæði og senda síðan viðkomandi hjeraðsnefnd skýrsl-
urnar.
Það er afar áríðandi, að þetta starf verði unnið fljótt
og vel, því tíminn er naumur, en vitað að þúsundir
dvelja um þessar mundir utan kjörstaðar síns.
★
En það er vitanlega ekki nóg, að landsnefnd lýðveld-
iskosninganna og hjeraðsnefndir vinni störf sín vel og
dyggilega. Alt er komið undir kjósendunum sjálfum,
áhuga þeirra og árvekni.
Ánægjulegt er það, að svo virðist sem áhugi lands-
manna fyrir þjóðaratkvæðagreiðslunni sje Tnikill og al-
mennur. Og það, sem mestu varðar: Þjóðin er einhuga.
Öll sundrung er horfin. Þó eru enn einstaka raddir uppi,
sem ala á óeiningu og sundrung í sambandi við lýðveld-
isstjórnarskrána. Þessa menn verður þjóðin að varast,
því að þeir eru að vinna ilt verk.
Menn verða vel að athuga það, að lýðveldisstjórnar-
skrá sú, sem nú verður sett, er aðeins til bráðabirgða.
Endurskoðun hennar stendur fyrir dyrum. Ef menn eru
óánægðir með einstök ákvæði stjórnarskrárinnar, er
auðvelt að vinna að leiðrjettingu þeirra, þegar framtíð-
arstjórnarskrá hins íslenska lýðveldis verðiur samin,
sem verður nú alveg á næstunni.
Aðeins þeir kjósendur, sem eru andvígir stofnun lýð-
veldis á Islandi, greiða atkvæði gegn þeirri bráðabirgða-
stjórnarskrá, sem nú liggur fyrir.
Þetta verður hver einasti kjósandi að gera sjer ljóst.
Lýðveldi eða áframhaldandi konungsríki? — Þetta er
spurningin, sem kjósendur landsins eiga að svara. Hitt
væri sjálfsblekking af kjósanda, að játa með sjálfum
sjer fylgi við lýðveldið, en greiða samt atkvæði* gegn
þeirri stjórnarskrá, sem færir honum það, sem hann ósk-
ar og þráir, vegna þess, að hann er óánægður með ein-
stök ákvæði stjórnarskrárinnar, sem auðvelt er að breyta
síðar.
Ferming í Fríkirkj-
unni á sumardaginn
fyrsta
Síra Jón Auftuns.
Drengir:
Ragnar Kjartansson, Þórsgötu 5.
Sverrir Símonarson, Bergþóru-
götu 2.
Oskar Ingi Ingvarsson, Tjarnar-
götu 10 B.
Sigurjón Einar Ingvarsson,
Tjarnargötu 10B.
Ragnar Guðni Gunnarsson,
Sunnuhvoli.
Knútur Kristján Gunnarssoji,
Sunnuhvoli.
Ketill Axelsson, Laufásveg 79.
Gísli Erlendur Marinósson, Ei-
ríksgötu 17.
Erling Valdemarsson, Leifsg. 11.
Kolbeinn Guðjón Óskarsson,
Stórholt 32.
Ólafur Guðmundsson, Meðalholt
13.
Reynir Sigurþórsson, Laugav. 42
Grímur Oskar Magnússon, Kára-
stíg 13.
Einar Pjetursson, Vatnsstíg 10.
Emil Richter, Grettisg. 42 B.
Guðmundur Borgar Gislason,
Sunnuhvoli.
Sigurður Steinsson, Rauðarár-
stíg 17.
Gunnar Jónsson, Höfðaborg 2.
Stúlkur:
Hafdís Jónsdóttir, Eiríksg. 13.
Sigríður Jóhanns Lúðvíksdóttir,
Rauðarárstíg 42.
Kristín Guðmundsdóttir, Leifs-
götu 11.
Unnur Hafdís Einarsdóttir,
Kirkjustræti 6.
Helga Ingunn Kristinsdóttir,
Grettisgötu 75.
Sara Jóhannsdóttir, Bakka.
Sigurlaug Kristjánsdóttir, Rauð-
arárstíg 11.
Erna Arnar, Smáragötu 12.
Björg Eyjólfsdóttir, Jófríðar-
staðaveg 15.
Elín Sigurðard., Bergþórug. 4.
Guðrún Kristinsdóttir, Skóla-
vörðustíg 19.
Ástbjörg Halldórsdóttir, Hring-
braut 36.
Auður María Sigurhansdóttir,
Laugaveg 93.
Þórbjörg Gísladóttir, Karlag. 19.
\Jdiuerji ólriiar:

a amer-
ísku sýningunni
bjr cíaoícna Ííjinu
< >
< >
í SAMBANDI við amerísku
málverkasýninguna, sem nú
stendur yfir í Sýningarskálan-
um, verða haldnir tónleikar kl.
9.30 í kvöld. Þar leikur 35
manna lúðrasveit úr ameríska
hernum, og stjórnar henni Mr.
John Corley. Einnig mun Cor-
poral Cromer Wolf, baryton-
söngvari, syngja nokkra ein-
söngva, en hann var söngvari
við San Carlo Operuna í New
York áður efl hann gekk í her-
inn.
Forleikur að „Skuggasveini"
eftir Karl Ó. Runólfsson er
meðal þeirra tónverka, sem
lúðrasveitin mun leika, _en auk
þess eru einnig á dagskránni
tónverk eftir Humperdinck,
Drigo, Ippolito-Iwanow og Hal-
vorsen. Corporal Wolf mun
syngja tvo lagaflokka, hinn
fyrri „Ombra mai fu“ úr
„Xerxes“ eftir Hándel og „Der
Erlkönig“ eftir Schubert. En í
síðari flokknum er „Requiem
du Coeur“ eftir Passard og
„Clorinda" eftir Morgan.
Tónleikar þessir hefjast kl. j
hálf tíu.
ília farið með
verðmæti.
ÞAÐ ER hegningarvert í Bret-
landi að kasta frá sjer pappír,
jafnvel þó ekki sje nema strætis-
vagnafarmiði. Hjá ófriðarþjóðun-
um ér pappír talinn mikið verð-
mæti. Það er ekki lengur siður að
„pakka inn“ vörum í verslunum
í Bretlandi. Vilji menn fá utan-
um vörur, sem þeir kaupa, verða
þeir sjálfir að koma með umbúð-
irnar. Notuðum pappír er safnað
á hverju einasta heimili og hann
er seldur fyrir allmikið verð, eða
fólk gefur hann til hernaðarfram
leiðslunnar.
Göturnar og garðarnir hjer í
Reykjavik bera þess vitni, að við
lítum öðrum augum á verðmæti
pappírs, en Bretar. Það er sama
hvar gengið er hjer í vbænum,
hvergi er hægt að þverfóta fyrir
pappírsrusli. Það er ekki nóg, að
þetta sje argasti sóðaskapur, held
ur er og farið hjer illa með verð-
mæti. Tugþúsunda króna virði
flækist fyrir fótum Reykvíkinga
og sennilegast að líkt sje i öðr-
um íslenskmn bæjum.
Islendingar höfðu hjer áður fyr
orð fyrir áð vera nýtnir. Það var
þegar þeir máttu til. Sagt ér um
landskunnan athafnamann, að
hann hafi bygt sjer stórhýsi fyr-
ir snærisspotta, sem hann hjelt
saman. Þó sú saga sje ýkt, þá er
hún þó að verulegu leyti sönn.
Nú hugsa Islendingar ekki'leng
ur um að spara.
Eigum við ekki að gefa
brjefaruslið?
EN ÞÓ nýtnin sje ekki leng-
ur íslenskt þjóðareinkenni, þá eru
íslendingar enn taldir hjálpsam-
ir og örlyndir, þegar svo ber und
ir. Við höfum safnað saman fje
til bágstaddra frænda okkar á
Norðurlöndum, Finna, Norð-
ecýci
söfnunartíma. Það mætti fara að
eins og þegar Vetrarhjálpin safn
ar gömlum fötum. Hvert heimili
hefði tilbúið allan þann pappír,
sem það vildi losa sig við, þegar
komið væri að sækja hann.
Vilja nú ekki einhver fjelög
taka þetta verkefni að sjer. Það
væri gaman að sjá hvað mikið
væri hægt að safna af notuðum
pappír hjer í bænum á þenná
hátt,. á,, einni viku, eða tveimur.
Svona á það að vera.
LENGI VAR ÞAÐ föst venja
lijer í bænum, að ef hús brann,
þá stóðu brunarústirnar óhreyfð-
ar vikum og stundum mánuðum
saman. Reykvíkingar muna eftir
mörgum brunarústum, sem staðið
hafa hjer í bænum langa lengi,
eigendunum til skammar og . veg-
farendum til leiðinda.
Þegar Hótel ísland brann
hreyfði jeg því hjer í dálkunum,
að nú mætti það ekki ske, að rúst
irnar væru látnar standa mán-
uðum saman. Var strax tekið vel
í þetta og er nú að mestu lokið
við að hreinsa til í þéim.
Á sunnudaginn var, brann efsta
hæð Hafnarhússins. Hæðin var
úr timbri og brann allmikið,. en
rúsf,irnar voru ljótar og mikið
verk að hreinsa til. Strax á mánu
dagsmorgun var byrjað að
hreinsa til og verkinu var að
mestu lokið í gær. Var þá ekki
hægt að sjá, að þarna hefði orð-
ið stórbruni fyrir tveimur dög-
um. Svona á það að vera.
FaJIeg rödd í út-
varpinu.
ÚTVARPSHLUSTENDUR
h'eyrðu fallega kvenrödd í fyrra-
kvöld. Það var ungfrú Guðrún
. Símonardóttir sem söng nokkur
| lög í Ríkisútvarpið. Hún er út-
manna og nú Dana. Þessar fjár-1 varpshlustendum nokkuð kunn,
safnanir hafa gengið vel og eru því hún hefir áður sungið í út-
okkur til sóma.
En úr því, að við erum svo ör-
lynd, að gefa fje, gætum við þá
varp með hljómsveit Bjarna
Böðvarssonar, en þetta var í
fyrsta skipti, sem hún syngur
ekki líkt sýnt velvild með því að : klassisk lög opinberlega. Ungfrú-
gefa brjefruslið, þeim, sem kunna in er nemandi Sigurðar Birkis.
að meta það og hafa gagn af því. | Mjer er kunnugt um, að margir
Það er hvort sem er verðlaust hlustendur, sem jeg þekki, hrif-
í okkar augum. | ust af söng Guðrúnar. Hún á held
Það þyrfti ekkí að kosta mikla ur ekki langt að sækja sönghæfí-
fyrirhöfn og vafalaust væri hægt leikana, því hún er dóttir Símori-
að fá sjálfboðaliða til að safna ar heitins á Hól, sem var rómaðúr
brjefrusli hjer í bænum, bæði á söngmaður, eins og margir Reyk-
víkingar munu minnast, og móð-
ir hennar, frú Ágústa Pálsdóttir
söng hjer fyrir eina tíð mikið
opinberlega og þótti hafa mjög
fagra rödd og beita henni vel.
Kunningi minn, sem hefir gott
vit á hljómlist og sem hefir fylgst
nokkuð með söng Guðrúnar
Símonardóttur í útyarpinu, segir,
að það sje ánægjulegt að heyra
hve miklum þroska hún hafi náð.
Röddin sje „egal“. Hún hafi mik.-
inn tekniskan persónuleika í
meðferð laganna. Meðferð henn-
götum, görðum og á heimilum.
Söfnunin þyrfti ekki að standa
lengi yfir, t. d. tvær vikur. Með
þessu" yrðu slegnar tvær flugur
í einu höggi. Við losnuðum við
hið leiða brjefrusl og óþrifnaðinn
af því, að minsta kosti um tíma,
en gerðum viðveittri þjóð, sem
við höfum hagnast vel á undan-
farin ár, greiða.
Fyrirkomulag brjef-
söfnunarinnar.
HELST ÞYRFTU einhver fje-
lög að taka sig saman um að ,ar á Brindisi í La Traviata eftir
standa að þessari söfnun og öll Verdi, haf verið með ágætum.
vinna yrði að vera ókeypis. Hjer Hin unga söngkona hafi blæfagrá
er tilvalið verkefni fyrir skáta og rödd, sem minni á ítalskan radd-
íþróttafjelög. Engan kostnað b!æ“. Þessi söngfróði kunningi
þyrfti áð leiða af flutningi til minn var afar hrifinn af meðferð
Bretlands, því bresk skip myndu söngkonunnar á La Rosa, eftir
vafalaust taka það, sem safnaðist Tosti, sem hann sagði að hún
endurgjaldslaust. Það ætti meira hefði sungið „lyriskt og yndis-
að segja ekki að þurfa nein flutn lega“. -
ingatæki innanbæjar, því ef pap- | Það er gaman, þegar ungt lista
pírnum væri safnað saman á fólk, sem er að hefja göngu sína
marga staði í bænum, er jeg á listabrautinni, stendur sig vel
nærri viss um, að breska setu-' og fær góða dóma. Þó jeg sje
liðið myndi leggja til bíla til að leikmaður á hljómlistarsviðinu,
hirða pappírinn á söfnunarstöð- trúi jeg því, að hjer, sje á ferð-
um. | inni góð söngkona, sem eigi eftir
Það eina,.sem gera þyrfti, væri að veita okkur margar ánægj.u-
að koma þessu í kring og ákveða stundir.