Morgunblaðið - 23.04.1944, Blaðsíða 7

Sunnudagur 23. apríl 1944,
MOEGUNBLAÐIÐ
Framsókn.
ÞAÐ ÞYKIR ííðindum sæta,
að Jónas Jónsson skuli ekki
lengur vera formaður Fram-
sóknarflokksins. Eftir hið nýaf-
staðna flokksþing kaus mið-
stjórn flokksins sjer annan for
mann, Hermann Jónasson.
En breytingin á flokksfor-
ystunni var að miklu leyti kom
in á áður. Eysteinn Jónsson
hefir verið formaður þingflokks
ins undanfarið. Síðan sú breyt-
ing var gerð, hefir hinn frá-
farandi formaður ekki komið á
fundi flokksbræðranna á þingi,
nema endrum og eins. Hann
hefir orðið hálfgert viðskila vio
þingflokkinn. Og enginn bjóst
við því, að hann yrði formaður
áfram, ekki einu sinni að nafn-
inu til.
Formannskosning fer þannig
fram í þeim flokki, að fyrst er
kosin mjög fjölmenn miðstjórn.
En síðan kýs hún sjer formann
úr sinum hóp. Jónas Jónsson
var ' kosinn í miðstjórn með
þeim 15 mönnum, sem kosnir
eru úr Reykjavík og nágrenni.
En á fundi hinnar nýju' mið-
stjórnar fjekk hann ekki byr
við formannskosninguna.
Ýmsir menn hafa borið það
upp í sjer, að ef stofnandi Fram
sóknarflokksins yrði lækkaður
í tign innan flokks síns, þá
myndi hann ganga úr flokkn-
um og fá hann klofinn. En því
fer fjarri, að nokkur slík flokks
sprenging standi fyrir dyrum.
Jónas Jónsson verður í mið-
stjórn Framsóknarflokksins eft
ir sem áður, þó hann sje ekki
lengur í formannssæti, og vinn
ur þar ao hugðarefhum sínurn.
A því verður engin breyting,
hvort sem „hugðarefnin“ breyt
ast, ellegar þau verða framveg-
is hin sömu og áður var.
Bóndinn.
EFTIR ÞEIM samþyktum og
yfirlýsingum að dæma, sem
birtar hafa verið frá Framsókn
arþinginu, er ekki hægt að sjá,
að þar hafi gerst neín stórtíð-
indi. I úfcvarpinu hefir verið
lesin löng greinargerð um
stjórnmálaafstöðu flokksins.
Þar er slegið úr og í, og getur
hver lesið út úr henni þá stjórn
málasteínu, sem hann vill.
Flokkurinn lýsir því yfir, að
hann ætli að vinna þjóðinni
gagn. Það er ekkert sjerkenni-
legt. En ef reikna á út, eftir
hvaða stefnumiðum eigi að
fara, þá kemur í ljós, að fylgja
á sama kafbátahernaði og áð-
ur hefir tíðkast í þeim flokki.
Flokksþingið fordæmdi út-
gáfu og stefnu „Bóndans“, og
taldi þlað það fjandsamlegt
Framsókn. Kann að mega telja
það tíðindi, vegna þess að Sam-
þand ísl. samvinnufjelaga mun
að einhverju leyti styrkja þá
útgáfustarfsemi, og hefði mönn
um ekki alls fyrir löngu þótt
undrum sæta, ef framkvæmda-
stjórn S. í. S. styrkti blað, sem
Framsóknarflokkurinn teldi
sjer til óþurftar. En til þess er
ekkert að segja.
Hjer í blaðinu hefir þvi lengi
verið haldið fram, að eðlilegast
væri, að samvinnufjelögin
hefðu engin afskifti af útgáfu
pólitískra blaða. Þvi í fjelög-
unum væru menn úr öllum
flokkum. En þeim rjettmætu
aðíinslum hefir Sambandið
ekki sint, og notað t. d. fje
Sjálfstæðismanna x fjelögunum
REYKJAVÍKURBRJEF
til þess að vinna þessum fje-
lagsmönnum sínum ógagn.
Vera má, að forstöðumenn
Sambandsins hugsi sjer að sýna
pólitískt hlutleysi samvinnufje
lagsskaparins, er fram líða'
stundir, með því að styrkja
blöð allra stjórnmálaflokka í
landinu, og styrkur þess til
Bóndans sje spor í þessa átt.
Afmælisdagur.
.ADOLF HITLER átti 55 ára
afmæli í vikunni sem leið. Var
einkennilegt að heyra þær lof-
gerðarrollur, sem þýska út-
varpið flutti þann dag um höf-
uðkempu nasismans. Rjett eins
og allur heimurinn stæði ó önd-
inni af hrifningu, yfir snilli-
gáfu þessa stórmennis og þeim
tímamótum, er hann hefði skap
að í heimsmenningunni. Eftir
því sem orð f jellu þar, átti hann
að vera bjargvættur Evrópu,
og viðurkenningin og' þakklæt-
ið að streyma til hans úr öllum
áttum, frá Japan fyrst og
fremst og frá þeim veslings
þjóðum, sem þessi mannkyns-
böðull heldur i greip sinni.
Ekki er Icunnugt, að hjer á
landi hafi bólao á nokkrum
dagamun hjá nokkrum manni
út af afmæli þessu, þó það
einmitt bæri upp á sumardag-
inn fyrsta.
hrenningin.
í ÖLLUM andstæðingablöð-
um Sjálfstæðismanna birtast
sifeldlega aðdróttanir til Sjálf-
stæðismanna um að flokkur
þeirra sje undif fasistiskum eða
nasistiskum áhrifum. Allir, sem
þarínig skrifa, vita sem er, að
þetta eru staðlausir stafir. En
innan þessarar flokksþrenning-
ar er flokkur einn, sem
í hátt upp í 2 ár styrjaldar-
innar lýsti sig vinveittan Hi'tl-
er. Það var ekki fyrri en þýski
herinn rjeðist inn í Rússland,
að kommúnistar hjer í landi
snjeru baki vio nasismanum.
Meðan þeir hjeldu, að Moskva-
stjórnin myndi a. m. k. verða
hlutlaus í styrjöld þessari,. átti
nasisminn hjer hvergi virka
stuðningsmenn, nema meðal
ráðamanna í Kommúnistaflokki
Islands, núverandi svonefndum
sameiningarflokki alþýðu.
Mjer dettur ekki í hug að
halda því fram, að nasistar
eigi í dag fylgismenn meðal ís-
lenskra kommúnista. En eng-
i’m getur blandast hugur um,
að heittrúaðir kommúnistar
hjer á landi ráða því í(Jíki sjálf-
ir, hvaða stefnu þeir taka gagn
vart stjórnmálastefnum álfunn
ar. Reynslan hefir sýnt og
kent, að þar fara þeir eftir
vísbendingum utan að. Þetta
er ákaflega leiðinlegur blettur
á þjóð vorri. En hann verður
ekki af henni þveginn með
neinu öðru móti, en ef komm-
únistum tekst að sanna það í
verki, að þeir hafi sjálfstæða
skoðun í þessum milcilsverðu
málum.
Gamalt og nýtl.
HVAÐ EFTIR annað kemur
það í Ijós i blöðum bessara
þriggja umræddu ' flokka, að
þeir ala þá einlægu von í
brjósti, að þeim megi takast að
22. apríl.
bræða sig saman fil stjórnar-
myndunar. Á Framsóknarþing-
inu var samþykt ályktun um,
að lýsa velþóknun sinni yfir
því, að tilraunir voru gerðar í
þessa átt í vetrarbyrjun 1942,
er hjeldu áfram langt fram eft-
ir vetri, eins og endurtekin
skrif og þrálátur harmagrátur
þátttakenda nógsamlega hefir
leitt i ljós.
Með því að hrífa hinn mátt
litla veldissprota ur höndum
hins fyrverandi formanns
Framsóknarflokksins, mun eiga
að greiða fyrir því, að samn-
ingar þessara þriggja fiokka
verði teknir upp að nýju. Því
Jónas Jónsson hefir, sem kunn-
ugt er, verið einskonar „fjanda
fæla’ Framsóknarflokksins
gagnvart kommúnistum und-
aníarin missiri.
Efnilegt er fyrir einhliða
eyðslufjokkastjórn að setjast
að völdum nú, meðan fjárhag-
ur manna er í rýmra lagi. Er
fjárhagur ríkisins verður aftur
kominn í kaldakol, þá gæti
Framsókn kallað á hjálp þjoð-
stjórnar, eins og vorið 1939.
Og þannig gæti sagan endur-
tekið sig. Þangað til megin
þorri kjósenda í landinu áttár
sig á því, að slíkar endurtekn-
ingar stjói-nmálanna leiða ekki
til varanlegra þjóðþrifa.
Kauplækkunarskraf
kommúnista.
KOMMÚNISTAR klifa mjög
á því, og Alþýðublaðið tekur
í sama streng, að Sjálfstæðis-
menn hafi mikinn hug á því, að
atvinnuleysi skelli hjer yfir og
kaupgjald verði lækkað. Þykj-
«
ast þessir tveir flokkar ætla að
sporna mjög gegn þessari upp-
diktuðu skemdastarfsemi Sjálf
stæðismanna, sem þeir halda
fram, að gerð sje í hagsmuna-
skyni fj’rir efnamenn landsins.
Eins og margoft hefir verið
bent hjer á, og liggur í augum
uppi, getur enginn maður í
þjóðfjelaginu haft hag af því,
að menn gangi atvinnulausir.
Viðleitni í þá átt, að atvinnu-
'leysi skapist, er hrein fjar-
stæða, hvaðan sem hún kemur.
En hvergi er hægt að verða
hennar var, nerría einmitt með-
al kommúnista.
Ráð þeirra gegn atvinnuleysi
hjer á landi eru svo barnaleg,
að enginn getur tekið þau nema
sem óvitahjal. Þeir halda þvi
fram, að kaupið eigi að vera
hátt, til þess að kaupgeta hinna
vinnandi stjetta aukist, og öll
framleiðsla geti orðið sem
mest, vegna aukinnar kaup-
getu.
Á meðan við framleiddum
saltfisk, nam útflutningur hans
yfir 50 þúsundum smálesta á
ári. Saltfiskneysla landsmanna
var svo hverfandi lítil í sam-
anburði við þann feikna út-
flutning, að hennar gætti alls
ekki. Alls er talið að íslend-
ingar dragi um 400.000 smá-
lestir ^af sjófangi úr skauti
hafsins á ári, eða 3—4 smá-
lestir á hvært mannsbarn í
landinu.
Hve mikið fæst fyrir þann
mikla sjáfarafla, fer eftir því,
hve útgengilegur hann er á er-
lendum markaði, og hve mikil
káupgeta manna er þar, eða
hve verðlag er hátt í markaðs-
löndunum. En ekki eftir því
hve hátt kaup er hjer innan-
lands. Ef framleiðslukostnaður
okkar verður meiri en fyrir afl
ann fæst, þá eyðast efni þjóð-
arinnar og við lendum fljótt í
sömu fátæktinni, sem við höf-
um átt við að búa lengstan tíma
þjóðaræfinnar.
Þetta er svo augljóst mál, að
ertgum kommúnista tekst að
rugla svo dómgreind manna, að
þeir sjái ekki þessa staðreynd.
Leiðin til umbóta.
HIN VÍSASTA leið til um-
bóta í öllum atvinnuvegum okk
ar er það, að afköst hvers ein-
staklings verði sem mest, og
sem flestir fái goldið sannvirði
fyrir vinnu sína. eða þeim mun
hærra kaup, sem peir vinna
betur. Kommúnistar ættu að
hafa opin augun fyrir þessu, ef
þeir halda áfram að taka sömu
þjóð sjer til fyrirmyndar í einu j
og öllu, sem þeir hingað til hafa
gert. Því þar hefir, að því er
virðist, slíkt fyrirkomulag við
vinnubrögð reynst vel á alvöru
tímum. Og tímarnir verða al-
varlegir hjá okkur. En erfið-
leikarnir yfirvinnast þeim mun
betur, sem hver einstaklingur
þjóðarinnar fær betra íækifæri
til að neyta krafta sinna og
bera þeim mun meira úr být-
um, sem hann er aíkastameiri.
Auk þess ætti það fyrirkomu
lag að komast á sem vioast, að
allir starfsmenn fengju hlut-
deild í arði þeirra fyrirtækja,
sem þeir vinna við.
Þjóðminjasafnið.
ÞJÓÐMINJASAFNIÐ hefir
nú um skeið að mestu verið
lokað almenningi. Er safnið á
hrakhólum, eins og allir vita,
og langt frá því að geymsla
munanna sje örugg.
Síðan almenningur hafði
ekki lengur kost á að skoða
safnið, uppi á háalofti Lands-
fcókasaínsins, heíir það verið
ennþá tiliiunaniegra en áður,
hve lítið er til af mynöum af
munum safnsins.
Rjettu lagi ættu að vera til
glöggar ljósmyndir af öllu því,
sem safnið hefir að geyma, og
hægt er að taka myndir af. Svo
myndirnar a. m. k. varðveitt-
ust fyrir komandi kynslóðir, ef
einhver vanhöld yrðu á grip-
um safnsins, vegna þess að
trygg húsakynni vanta. Ætti
það að vera vinnandi vegur, að
ráða menn til þess verks, og fá
það gert á -tiltölulega skömm-
um tíma, vitaskuld i samráði
við og undir eftirliti þjóðminja
varðar.
Frá Norðurlöndum.
NÝLEGA BARST Morgun-
blaðinu rúmlega tveggja mán-
aða gamalt brjef frá Islendingi
í Svíþjóð. Hann segir að all-
margir íslendingar hafi flúið
frá Danmörku til Svíþjóðar, en
um tölu þeirra veit hann ekki.
Segir hann að íslendingum í
Svíþjóð líði yfirleitt vel. En
þeir, beri allir mikla heimþrá
í brjósti.
Fregnir hefir hann allnánar
frá flóttamönnum er komió
hafa frá Noregi. Segir hann að
frá þvi í nóvemberlok muni urn
600 norskir stúdentar hafa flú-
ið til Sviþjóðar. Og enn sjeu
þeir að.koma þaðan. Af sam-
tölum við þá hefir honum skil-
ist, að líðan almennings i Nor-
egi um þessar mundir sje síst
betri en blöðin hei-ma.
í dag (sunnudag) kl. 1.30
flytur hr. ritstjóri Ole Kiilerich
fyrirlestur fyrir almenning í
Tjarnarbíó um ástand og horf-
ur í Danmörku. Hefir hann áð-
ur fluít fyrirlestra í Norræna
fjelaginu og í fjelögum Dana,
Hefir hann frá mörgu að segja,
sem varpar Ijósi yfir daglegt líf
í Danmörkú á styrjaldarárum
þessum.
Keístarafjelag kven
klæðskera
Á SÍÐASTLIÐNU ári var
stofnað í Reykiavík „Dömu-
klæðskerafjelag kvenna“. Beitti
fjelagið sjer fyrir því, að kven-
klæðaskurður (þ. e. kápu- og
dragtasaumur) yrði gerðUr aS
sjerstakri iðngrein. Var það
samþykt á síðasta iðnþingi.
Fyrir nokkru var svó lögum
fjelagsins og nafni breytt. Heit
ir þáð nú „Meistarafjelag kven
klæðaskera" og fjelagsmenn:
geta allir orðið, karlar og kon-
ur, er haía meistararjettindi a
kvenklæðaskurði og stunda þa.
iðn sem sjálfstæða iðn.
Stjórn fjelagsins skipa: Guð-
finna Magnúsdóttir, form., Ingi
þjörg Kristjánsdóttir, varafor-
maður, Sigríður Þorkelsdóttir,
ritari, Guðlaug Jóhannesdóttir,
gjaldkeri, og Benedikta Bjarna
dóttir, meðstjórnandi. — Full-
trúi iðríarinnar í Iðnráði Reykja
víkur er Guðfinna Magnúsdótt
ir.
! PILTURINN hjer á myndinr
hetir Arthur MacArthur og e
1 sonur hershöfðingjans fræg:
Hann er í fylgd með móðu
| sitini. en þau búa í Ásíraiíu. -
; Líílí Mac Arthur áttí nýlega
J ára afmæli.