Morgunblaðið - 27.04.1944, Blaðsíða 2

MOKGUNBLAÐIÐ
í’imtudagur 27. apríl 1944..
Söfnunin til danskra
flóttamanna
gerð almenn
100 þús. sænskra kr. sendar út
EINS OG MÖNNUM mun kunnugt hefir söfuun til danskra
fJóttamanna stailið yfir hjer á landi síðan í byrjnn mars-j
m ’iiaðar. — Söfnunin hefir gengið vel, og niun 100 ]>ús. |
saaiskra króna verða sendar til dönsku sendisveitarihnar í
Svíþjóð einhvern nsesta dag. Verður það fyrsta framlag okk-
ar tslendinga til hágstaddra Dana. — Söfnun þessari vcrður
mi breytt nokkuð, gerð víðtækari og almennari en hún hefir
verið til þessa. ___
Stjórn nefndarinnar. sem
ejer um söfnunina, skýrði
blaðamönnum frá þessu í gær.
Áður en söfnunin for af
gtað lá fyrir símskéyti frá
Vilhjálmi Finsen, sendifull-
t.nia tslands í Svíþjóð, þar sem.
ekýrt var frá þörfiimi á hjálþ
til dariskra flóttatnanna í Sví-
þjóð, og ]>egar sú vitneskja-
var fengin, var söfnuniri þeg-
ar hafin. Þó hefir verið liaft
heldur hljótt um söfnun þessa
undanfarið vegna söfnunar-
ar til hjálparþurfa barna á
Norðurlöndum, eh nú þegar
]>eirri söfntm er seim iokið,
verður settur fullur gangur á
þfessa söfnun.
En á þessum tíma var leit-
að frekari upplýsinga um á-
stand dönskra flóttamanna í
Svíþjóð. Var það gert með
m >lligöngu utanríkisráðuneyt-
isins. Svarbrjef hefir nú bor-
ist frá Vilhjálmi Finsen. —
Skýr]r hann frá því að þörfn-
in sje nú mjög mikil til alls-
konar hjálpar þessu fólki og
skylduliði ]>css í Danmörku,
en hún verði sennilega enn
meiri síðar.
Margt af flóttafólkinu er
bláfáfækt, hefir mist alt sitt,
en f Svíþjóð er því sjeð. fyrir
brýnustu nauðsynjum. Ástand
ið í heimalandinu ,er enn öm-
urlegra hjá fjölda fólks.
Ba.nski sendilierrann í Stokk-
hólmi sagði Finsen að mest
þörfin væri fyrir ullarvöru
handa fátækurn og klæðlitlum
hórnum heima í Ðanmörku
og hvatti hann til þess að hjer
yrði safnað sem mest af ull.
Ennfremur tjáði hann Finsen
mikið þakklæti fyrir þann
hjálparvilja sem íslendingar
hefðu sýnt þessari frœndþjóð
sinni í nauðum hennar.
Með tilliti til þessa hefir söfn
uninni verið breytt nokkuð. —
Hún hefir verið gerð almenn,
söfnun til allra nauðstaddra
Dana. Að sjálfsögðu verður
söfnunin eins og hingað til að-
ailega peningasöfnun, en enn-
fremur verður lagt mikið kapp
á að safna sem mestu af ull, er
hægt verður að vinna úr ýmsan
ullarfatnað. Einnig verður ef
tii vill einhverju af því fje, sem
safnast, varið til þess að kaupa
ull eða ullarfatnað hjer heima.
Er ,ætlunin dð hafa eins mikið
pg unt er af slíkum fatnaði
jtilbúið, svo hægt verði að koma
l>onum utan með fyrstu ferð
sem fellur. Fatnaður og pening
ari verða afhentir opinberum
dönskum aðilum, sem svo koma
því aftur til þeirra, er verst
hafa orðið úti vegna stríðs eða
af stríðsástæðum.
Þarf ekki að draga það í efa,
að íslendingum er það ment-
aðarmál að söfnun þessi ( til
nauðstaddra Dana verði sem
mest og að hún megi koma
að sem bestum notum. Enginn
má láta sitt eftir liggja.
Jakob Kristinsson, fræðslu-
málastjóri, mun flytja ávarp í
útvarpinu á vegum nefndarinn
ar, sem sjer um söfnunina, ann
að kvöld kl. 7,25.
Miljónaerfingi týnisi
LOS ANGELES í gær. —
Ameríska lögreglan leitar
stranda á milli í Ameríku,
að ungri stúiku, erfingja að
miljónum. Ilún heitir Valsa
Matthai og er dóttir auð-
mannsins John Matthai í
Bombay. Fyrir mánuði síðan
íor hún frá heimili sínu í hríð-
arbj'l og hefir ekki sjest síð-
an Junita nokkur Mertins, sem
sögð er vera besta vinkona
hennar sá hana síðast. Lög-
reglan athugar nú skrá yfir
stúdenta við Kaliforniuhá-
skóla til að reyna að finna
eitthvert spornm hinn horfna
miljónaerfingja.
Miðill þykist vita hvar
hún er
Það hefír vakið feikimikla
athygli, að miðill nokkur,
Thomas Gerett að nafni þyk-
ist hafa sjeð til ferða Valsa
Matthai og segir að hún sje
nú stödd á sveitabýli í Mexieo.
Fregnir hafa síðan borist um
að sjest hafi til stúlkunnar á
vesturströnd Ameríku. —•
Stúlkan var ófundin í kvöld.
Reutcr.
— Danmörk
Framh. af 1. síðu.
ferðast með henni nema Þjóð-
verjar. Fjórir norskir quisling-
ar, sem voru með uppáskrifuð
vegabrjef frá Þjóðverjum.
fengu loks í dag að komast inn
í Danmörku. Þeim hafði verið
snúið fimm sinnum aftur und-
anfarna daga.
Danska lögreglan starfar
enn.
%
Danska lögreglan hefir fengið
að starfa undanfarna daga, án
frekari ihlutunarsemi af hendi
Þjóðverja og póstur og sírtti
innanlánds er í höndum Dana.
Helgi Elíasson
skipabur fræðslu
málastjóri
IIELGI ELÍASSON. skrif-
stofustjóri og' fulltrúi fræðslu-
málastjóra hefir verið skip-
aður fræðsiumálastjóri frá 1.
ágúst n. k. að telja, en nú-
vera n d i í uæðslumálast j ór i,
Jakob Kristinsson, hefir feng-
ið lausn frá embætti frá sama
tíma, sakir heilsubrests.
Hinn nýi íræðslumálastjóri.
Helgi Elíasson, er aðeins fert-
ugur að aldri, en hann hefir
aflað sjer prýðilegrar ment-
unar og auk þess fengið á-
gæta reynslu í því ábyrgðar-
mikla starfi, sem hann tekur
nú við. Þarf ekki að. efa, að
fræðslumálin verða í góðs
manns höndum, meðan Helga
nýtur )>ai' við.
Ilelgi er Skaftfellmgur að
ætt, sonur Elíasar Bjarnason-
ar yfirkennara Miðhæjarskól-
ans og konu hans Pálínar El-
íasdóttur.
Skrifstofust jói-i fræðslu-
málastjóra verður Sigurður
Einarsson dósent, skipaður í
]>að starf frá 1. ágúst 'n. k.,
en honum hefir, samkvæmt
eigin ósk verið veitt lausii
frá dósentsembættinu frá 1.
maí n. k.
■ ■
— Oskuhaugur
Ingólfs
Framh. af 1. síðu.
fundu þeir bein úr sélum og
hvölum og fiskabein.
Svo skamt er þetta frá þeim
stað, þar sem bygð var fyrst
reist hjer í Reykjavík, að vel
má ætla, að hjer sje sorphaug-
ur fyrstu íbúanna og leifar þær,
sem þarna finnast, gefi yfirlit
yfir hvaða fæðu þeir hafi lifað
við og hvaða húsdýr þeir hafi
haft.
Beinafundur þessi getur því
gefið merkilegar upplýsingar
um lifnaðarháttu manna á
landnámsöld.
Pólskir skæruliðar valda
Þjóðverjum tjóni.
LONDON í gærkvelþi: —
PÓLSKA HERSTJÓRNIN í
London skýrir frá því í dag. að
pólskir skæruliðar hafi rofið
járnbrautina milli Lvov og
Berlín og þar með valdið Þjóð-
verjum tilfinanlegu tjóni, sem
komi þeim sjerstaklega illa.
Landsnefnd lýðveldis-
kosninganna gefur
Skógræktarfjelaginu
merki sitt
LANDSNEFND LÝÐ-
VELDISKOSNINGANNA
hefir ákveðið að gefa út sjer
stakt merki, sem notað verð-
ur til auðkenningar við kosn
ingarnar, bæði á armbönd-
um starfsmanna, á bílum og
víðar.
Auk þess hefir nefndin ákveð
ið að samskonar merki yrðraf-
hent öllum kjósendum. er þeir
hafa greitt atkvæði, svo þeir
geti auðveldlega ,,borið þess
merki“ að þeir hafi greitt at-
kvæði.
Lýðveldiskosningamerkið er
eftir Jörund Pálsson. Eru það
þrjú bjarkarlauf. Valdi nefndin
sjer merki þetta til þess að
minna almenning á eitt almenn
asta áhugamál landsmanna á
þessum tímamótum. þ. e. skóg-
ræktina. Og til þess að merki
þetta lifi áfram í meðvitund
þjóðarinnar til áminningar um
skógræktina, ákvað nefndin að
gefa skógræktai’fjelaginu merki
þetta til afnota síðar meir, sem
merki fjelagsins.
Formaður landsnefndar lýð-
veldiskosninganna afhenti í
gær framkvæmdastjóra og
stjórn Skógræktarfjelagsins
merki þetta og mælti um leið
eftirfarandi orð:
„Landsnefnd lýðveldiskosn-
inganna hefir ómakað ykkur á
sinn fund í tilefni þess, að hún
hefir ákveðið gerð og fyrirkomu
lag á merki, er hún hyggst að
nota í sambándi við lýðveldis-
kosningarnar.
Merkið er eins og þjer sjáið
þrjú lítil bjarkarlauf á -kvítum
grunni. Þetta merki lætur ekki
mikið yfir sjer, má segja að það
sje ekki, að línum nje formi,
rísandi baráttumerki. %
En tilgangur nefndarinnar að
velja einmitt þetta merki, er
sá, að í tilefni þeirra einstæðu
tímamóta í sögu þjóðarinnar,
sem framundan eru við endur-
reisn lýðveldisins, væntir lands
nefndin, að sá vorhugur vakni
í hugum landsmanna, að þeir
vilji framkvæma eitthvað, sem
má verða landi og þjóð til bless
unar um ókomnar aldir.
Nefndin hefir komið sjer
saman um að gera tilraun til
þess að beina hugum lands-
manna að skógrækt og annari
landgræðslu. Það er nokkuð
táknrænt, að á gullöld íslend-
inga, hinu forna lýðveldistíma-
bili, var landið yfirleitt skógi
vaxið milli fjalls og fjöru. Á
niðurlægingartímabili þjóðar-
innar var þessum skógi eytt að
mestu.
Við höfum gert um of að
álasa forfeðrum okkar fyrir
meðferð þeirra á skógunum.
Við gleymum venjulegast að
setja okkur í þeirra spor. Þörf-
in kallaði á hitagjafa, kol voru
ekki til. Mótekja bjargaði að
vísu nokkuð til eldunar og hit-
unar, en milliríkjaverslunin
var í þeirri niðurlægingu, að
smíðakol fluttust lítið eða ekk-
ert til landsins. Hvað áttu þess
ir forfeður vorir að gera. Er
ekki erfitt að álasa þeim, þó
þeir hafi gengið út í skóginn
og notað hann til kolagerðar
og annars eldsneytis, þar sem
frumstæðustu kröfum til mann
legra þarfa og aðbúnaðar varð
ekki á annan hátt fullnægt.
Nú er framundan nýtt lýð-
veldistímabil í sögu þjóðarinn-
ar. Allar ástæður, efnahagur og
þekking hafa breyst til batn-
aðar. Væri því ekki rjett, að
landsmenn allir vildu stíga á
stokk og heita því, hver og
einn eftir getu og kringum-
stæðum, að klæða landið að
nýju skógi eða öðrum jarðar-
gróðri.
Landsnefnd lýðveldiskosn-
inganna hefir lítið af mörkum
að láta í þessu skyni, en hún
hefir hugsað sjer að hafa eitt
sameiginlegt merki fyrir alla
þá, er vinna við fyrirgreiðslu
lýðveldiskosninganna, er þeir
beri kjördagana, og ennfrem-
ur merki, sem notað verður,
ásamt íslenska fánanum, á þær
bifreiðar, sem verða í þjónustu
lýðveldiskosninganna. Þó hugs
ar landsneíndin sjer að láta
gera lítið merki, sem hverjum
kjósanda verður afhent um leið
og hann greiðir atkvæði. Verð-
ur sælst til þess, að hann beri
merkið alla kosningadagana.
Með hliðsjón af" þeirri hug
mynd landsnefndarinnar, að
gera tilraun til að sameina
hugi allra landsmanna í tilefni
endurheimts lýðveldis, til sam
eiginlegra átaka við að klæða
landið, hefir merki þetta verið
valið.
Þessi þrjú litlu bjarkarblöð
eiga að minna menn á málefn
•ið, þó þau sjeu ekki, að línum
nje formi, rísandi baráttumerki,
eru þau væntanlega það tákn-
ræn, að merki þetta geti í fram
tíðinni orðið baráttumerki
þeirra manna, er að því vinna,
að skógur og annar nýgróður
marki línur og form í landl
okkar.
Nú er það svo, að hlutirnir
gera sig ekki sjálfir. Til að
hrinda þessari hugsjón í fram-
kvæmd þarf einhvern aðila, er
getur beislað þann kraft og á-
huga, sem væntanlega býr með
þjóðinni.
Það vill svo vel til, að til er
hjer á landi fjelagsskapur, sem
sýnt hefir það í verki, að hon-
um er trúandi til að bera mál
þetta fram til sigurs. Þessi fje-
lagsskapur er Skógrðektarfje-
lag íslands.
Landsnefndin hefir því hvatt
á sinn fund stjórn Skógrækt-
arfjelags íslands, ásamt skóg-
ræktarstjóra. í trausti þess, að
Skógræktarfjelag íslands vilji
taka við þessu merki, leyfi jeg
mjer hjer með fyrir hönd lands
nefndar lýðveldiskosninganna
Framhald á 8. síðu(