Morgunblaðið - 10.05.1944, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 10. maí 1944
MORGUNBLAÐIÐ
1
FLÓTTIIMIM FRÁ EYJl) SKELFIIViGAIMNA
ENDA þótt jeg sje í London,
er þetta er skráð, þá mun jeg
ekki vera þar, þegar það kem-
ur fyrir augu lesendanna. —
Ástæðan til þess, að jeg forðað-
ist að skýra frá því, hvert ferð
minni er heitið, er sá, að jeg
má ekki láta neitt uppí, er snert
geti fyrirætlanir um björgun
fjelaga minna úr hemum, sem
enn eru fangar á Krít.
Fangalíf okkar hófst fyrir
mörgum mánuðum. Fyrtsa til-
kynningin um ófarimar kom
loftleiðis -— lokaskeyti WavellS
hershöfðingja, til hermann-
anna á Krít. Ef til vill hafið
þið heyrt þetta skeytí, en síðan
gleymt því, en við, sem skeytið
var sent, munum 'ætið minnast
nokkurra setninga úr því:
„Jeg vona, að ykkur takist
að komast undan . Þetta er
síðasta nóttin, sem flotinn get-
ur komið . . . Hvað þá snertir,
sem verður að skilja eftir . . .
alt, sem auðið er, gert til þess
að flytja þá á brott“.
Nokkrum dögum eftir að
jeg heyrði þetta skeyti, var jeg
striðsfangi. Jeg komst undan.
Viku síðar náðist jeg aftur. —
„Við skulum bráðlega komast
að því, hvar þjer hefir tekist
að afla þjer borgaralegra klæða
og fá grísk skilríki“, urraði
þýski herforinginn, sem yfir-
heyrði mig, eftir seinni hand-
tökuna. Auðvitað datt hvorki
mjer nje fjelögum mínut í hug
að skýra frá því, hvernig nokkr
ir góðir Grikkir í Canea höfðu
veitt okkur hæli og föt og hafði
hepnast að útvega okkur grísk
skilriki.
„Fjórtán dagar víð vatn og
brauð“, hreytti þýski foring-
inn út úr sjer, eftir að hafa lok-
ið árangurslausum yfirheyrsl-
um.
Fyrsti flótti minn reyndist
auðveldur, því að Þjóðverjarnir
höfðu engan mat handa föng-
unum og urðu því að leyfa okk
ur að fara inn í bæinn og biðja
íbúana að gefa okkur mat. —
Gerðu þeir það að mikilli rausn.
Ekkert var sagt við þessum
könnunarferðum okkar, svo
lengi sem við snerum aftur til
herbúðanna, en brátt voru
allir hlaupnir á brott. Nú var
jeg aftur orðinn fangi.
Jeg flý í annað sínn.
VIÐ vorum reknir sem bú-
fje inn í girðingu, sem var íæp-
lega fimm fermetra stór. Eng-
in sæti voru þama, og ekki var
nægilegt rúm til þess að við gæt
um allir lagst fyrir. Brennheit
sólin var aðal pyndingartækið
þenna fjórtján daga kvalatíma.
Þegar í stað tókum við að gera
nýja flóttaáætlun. — A fjórða
degi voru breskir herlögreglu
menn settir í stað þýsku varð*
mannanna. Þeir voru fangar
eins og við, og Þjóðverjarnir
töldu það sjerstaklega kænlega
ráðstöfun að láta þá gæta' okk-
ar. Álitu þeir, að ef lögreglu-
mönnum þessum væri hótuð
dauðarefsing, ef víð kæmumst
undan, myndi það verða til
þess, að við hefðum hægár urrt
okkur. Eins og við mátti bú-
ast, voru þeir enn aðgætnari
en Þjóðverjamir. Við skýrð-
um þeim frá því, að við íiefðum
í hyggju að flyja, og spurðum
Eftir Sidney Rob Inson
— i. grem
í eftirfarandi grein segir breskur hermaður frá
því, hvernig honum tókst að brjótast út úr þýskum
fangabúðum á Kríí, hvernig hann síðar hafðist við
í heilum, betlaði sjer fæðu og að lokum, eftir tveggja
ára hörmungar öðlaðist frelsi — og ást. Frásögnin er
lauslega þýdd úr amerísku blaði.
þá, hvort þeir vildu ekki slást
í för með qkkur. En lögreglu-
þjónarnir urðu skelfdir við
þessa hugmynd. Við unnum þvi
einir að fyrirætlun okkar.
Við ákváðum að freista gæf-
unnar um miðnætti. Hamingj-
an varð okkur hliðholl, því að
nokkrum mínútum fyrir hinn
ákveðna tíma veiktist einn lög-
reglumaðurinn — við þjáðumst
nær allir af blóðsótt. Annar
lögreglumaður fór með hánn í
sjúkrahúsið, og voru nú aðeins
tveir lögregluþjónar eftir.
Við sögðum þeim, að stund-
in væri komin, og ef þeir gæíu
nokkurt hljóð frá sjer, mjmdi
skjótur endi bundinn á æfi
þeirra. Síðan lögðum við af
stað. Til þeSs að verða ekki um
of gott skotmark skiftum við
okkur þannig, að við vorum að
eins tveir og tveir saman. —
Varlega skreið jeg á maganum
undir gaddavirsgirðinguna. —
Síðan stökk jeg á fætur, og
Nýsjálendingur, sem var með
mjer. Tókum við á sprett en
vissum ekki, að önnur girðing
umlukti herbúðirnar, fyrr en
gaddarnir rákust í andlit okk-
ar.
Þegar i stað lagðist jeg flatur
og skreið undir girðinguna sem
áður. Jeg var rjett kominn í
gegn, þegar vjelbyssurnar hóíu
söng sinn. Var skotunum látið
rigná yfir alt svæðið. —• Jeg
þrýsíi andlitinu- niður í jörð-
ina, meðan kúlurnar þutu fram
hjá. Samstundis og skothríð-
inni var beint í aðra átt, sem
fjelagar okkar höfðu farið. — !
Jeg stökk á fætur og þaut út í ^
myrkrið.
Þjóðverji hrópaði: „Netnið -
staðaríý
Það var ekki neinn tími iil að
liugsa. Jeg hljóp. Þjóðverjinn.
skaut. og jeg íann sáran sting |
í kinninni. Jeg heyroi nokkrar !
raddir, fjelagi minn hrópaði
eitthvað, og aftur var skotið. |
Síðan fjell alt í dúnalogn. Jeg i
hljcp niður til strandarinnar1
og með fram henni, því að jeg
taldi víst, að varðmenn væru
hvarvetna á veginrim. Fjelagi
rrtinn sást hvergi. Fyrir mig var
ekki nema um einn stað að
ræða — heimilið, þar sem mjer
hafði verið leynt eftir fyrri
flótta minn.
Jeg leita á náðir gamalla
kunningja.
KLUKKAN var tvö eftir mið-
nætti, þegar jeg komst til húss-
ins og jeg hikaði andartak, áð-
ur en jeg drap á dyr. Jeg hafði
enga ástæðu til þess að vænía
þess, að mjer yrði fagnað. Jeg
hafði virt ráðleggingar heimil-
jöunda kærssEan
Thomas Manville er maður nefndur í Bandaríkjunum. Hann
hefir fengið offjár í arf eftir föður sinn, sera verslaði með ashest.
Thomas er nú í þann veginn að gifta sig í sjöunda sinni og sjest
hann hjer með nýjustu kærustunni. — Að hún skuli þora þetta!
isfólksins að vettugi og farið
út í veitingahús. Hinir gest-
risnu GrikRir. höfðu gefið mjer
þar heldur ríflega i staupinu.
svo að mjer varð laust úm mál-
beihið. Á heimleiðinni lagði
Hvít-Rússi í þýskum einkenn-
isbúningi hörid sína fast á öxl
mjer og kvað það sitt skyldu
slarf að elta uppi fanga Sjer
þætti það mjög leitt, en stríð
væri stríð.
Jæja, stríð var ennþá síríð.
Jeg arap á dyr. Roskinn mað-
ur, sem kom tií dyra, virti ■mig
fyrir sjer. eins og jeg væri aft-
urganga, en leyfði mjer þó að
ganga inn fyrir. Eiginkona !ums
öldruð fór einnig á fætur og.
ung frænka þeirra, sem talaði
ensku. Oll voru þau ótta slegin.
Þjóðverjar höfðu :;ftir miðnætti
byrjað að leita eíiir íöpgum í
húsunum i Canea, og dauða-
refsing lá víð að hýsa flótta-
menn.
Húsmóðirin aðgætti mig nán
ar og rak upp hræðsluóp. Hún
benti á andlit mitt. — Blóð
streymdi úr munni minum og
kinn. Þvsk byssukúla hafði far
. * ...
íð í gegnum munninn a mjer.
Það hlaut að hafa veri.ð lítil
kúla, ella hefði jeg verið dauð-
ur.
Án þess að segja eitt orð, tók
gamli maðurinn vinflösku ofan
af hillu, vætti vasaklút sinn i
víni og ýtti honum gætileg gegn
um gaíið á kinninni á mjer. —
Þvoði hann sárið vandlega og
hefi jeg aldrei haldið, að vin
gæti verið svo sterkt og svíð-
andi.
Jeg veitti þifí athygli, að þrjár
framtennur mínar voru horfn-
ar. FjölskvJdan gaf mjer að
borða, og jeg spurði, hvort jeg
gæti dvalist þar það sem eftir
væri hætur. Húsbóndinn leit
vandræðalega á konu síria. Hún
hikaði, en hristi siðan höfuðíð.
Það væri of áhættusamt. Jeg
var í þann veginn að fara, þeg
ar frænkan kom mjer til hjálp-
ar. Það var hún. sem hafði út-
vegað mjer ferðabrjefið. líún
vann í aðalbækistöðvum Þjóð-
verja og hafði falsað nafn rnitt,
heimilisfang og önnur atriði og
látið síoan þýskan liðsfoiingja
skrifa undir, Nú bjargaði hún
fnjer í snnað sinn.
„Látið hann sofa í garðinumý
sagði hún rólega. „Á morgun
getur hann svo komisi iil flokks
Dimitris í fjöllunum1*.
Ilún'gaf mjer einnig gjöf —
skammbyssu, sern hún hafði
tekið af öauðum þýskum fall-
hlííai hermanni.
Líf okkar varð skringílega
hversaagslegt í nokkrar kíukku
stundir daginn eftir. Mjer og
12 öðrum breskum hermönnum
var ætlað að komast undan í
almenningsvagni, sem aka átti
sömu leiðina og þýsku vejla-
sveitirnar, sem hjeklu inn i
landið. Jeg hitti hópinn í húsa-
rústum, þar sem. sextán ara
drengur beið einnig til þess áð
fylgja olckur að vagninum.
Við flýjum í áætlunarvagni.
í EINFALDRI röð 'nálguð-
, umst við aðalþjóðveginn. Þýsk-
ir skriðdrekar, fíutningabiíre'ið
ar og önnur farartæki streymdu
íram hjá i óslitinci röð. Við
vorum öruggir eins lengi ,og
við gátum skýlt okkur bák'Við
vínviðargreinarnar, en tvö
hundruð metra auður vegar-
spotti var milli okkar og vagns
ins. Við urðum að hætta á að
ganga þenna spöl. Okkur fanst
þessi vegarspotti heil míla. —•
Hver sknðdrekinn eftir annan
ók frarn hjá. Gríska sólin hafði
fyrir löngu sólbrent andlit okfc
ar og upplitað hár okkar og auk
ið þannig enn meir hinn éðll-
lega mun á okkur og Grikkjun-
um. Það viríist óhugsandí að
við slyppum, án þess að sjeð'
yrði, hverjir víð værum. Jeg
hafið ákafa löngun til þess að
taka til íótanria. Eitt sinn hróp
aði bifreiðarstjóri til okkar a
þýsku, að við skyldum dragn-
ast burt af veginum.
Alt í einu vorum við koirin-
ir á staðinn, þar sem áætlun-
arvagninn átti að nema staðar,
og til allrar hamingju korn
hann á rjettum tíma. Farþeg-
arnir skildu þegar í stað, hvað
var á seiði. Þeir stóðu órólegir
á fætur, en settust aftur, þeg-
ar vagninn fór af stað. Vagn-
stjórinn forðaðist að veita okk-
ur nokkra athygli, og við vörp-
uðum Ijettar öndinni, þegar við
vorum komnir fram hjá fanga-
búðunum og upp til fjalíanria.
Kjarkur okkar óx með hverri
stundinni sem leið, og þegar
við vorum komnir fjörutíu mú-
ur frá Canea vorum við komn-
ir í besta skap.
Við hjeldum þá, að þetta
væri endiidnn á ferð okkar, en
sannleikurinn var sá, að þetta
var aðeins upphafið — upphaf
tveggja ára, er við urðum aö
lifa sem útlagar, með hættuna
að fjelaga og dauðann sífelt á
næstu grösum. Urigi gríski leið-
sögumaðurinn okkar fór með
okkur inn milli ávaxtatrjáa og
að lítilli húsaþyrpingu. ’ Voiu
það sex hús, og úir og grúir af
slíkum smáþorpum á Krít.i —
íbúarnir tóku mjög innilega á
móti okkur. E$n sem kemið
var, höfðu ekki borist þangað
nema óljósar flugufregnii um
refsingar þær, er lægju við því
að hhýsa strokumenn.
Okkur var deilt niður á heixn
ilin, tveimur á hvert. Kjúkling-
um var slátrað og vindlingar
og víq á borð borin. Hamingja
og góðvild ljómaði af andliíum
þessá dökkhærða og dökkeygða
fólks. Það ijet í Ijós sorg sína
yfir þvi, að Bretar hefðu orðið
að hörfa á brott. Það tók eftir
sárinu á kinn minni og einn
fór til þess að sækja lækni t
næsta þorp. Hann kom ríðandi,
hreinsaði sárið og Ijet mig hafa
lyf, sem jeg sá, að vera myndi
af breskum birgðum. Þegar jeg
bauð honum borgun, trosti
hann og hristi höfuðið. .
..Þú getur'borgað mjer þeg-
ar Bretarnir koma aftur“, sag'ði
hann, og við tæmdum glös ok!
ar til staðfestu þessum sátt-
mála.
Um nóttina íóru þorpsbúar
með okkur að gömlum árfarveg
í mílu fjarlægð frá þorpinu. —
Varð farvegur þessi bækistöð
okkar. Á hverjurri morgni fóru
Framhald á 8. síðu