Morgunblaðið - 12.05.1944, Blaðsíða 2

2
MOEGUNBLAÐIÐ
Fösíudagur 12. maí 1944,
i
Landgræðsla er sjálistæðismál
Skógræktarfjelagið hvetur tii
allsherjar samtaka
Á ÖÐRUM stað hjer I blaðinu í dag, bírtist stuttort ávarp frá
Skógræktarfjelagi íslands, þar sem vakin er athygli á sjóðs-
stofnun þeirri, er fjelagið gengst fyrir, og hvaða markrriið sá
sjóður á að hafa.
Óþarft kann að þykja, að fjöí
yrða um nytsemi þess máls.
Hún er svo augljós öllum al-
rnenningi. Þó skal hjer farið
nokkrum orðum um hvrið það
er, sem fyrir forgöngumönnun-
um vakir.
Á þeim merkilegú tímamót-
um í sögu þjóðarinnar, sem nú
standa fyrir dyrum, þykir
hlýða, að beina athygli almenn-
ings, með alveg sjérstakri ein-
beitni að því, hve Igndgæðum
hefir hnignað þau rúmlega 1000
ár, sem liðin eru síðan land
l'ygðist, og hve þýðingarmikið
það er, að hafist verði handa
með meiri árvekni og orku en
h.ingað til, við endurgræðslu
eyddra landsvæða.
Alt fram undir síðustu alda-
rr>ót var ekkert gert sem heitið
gat, til þess að hefta uppblástur
og eyðing lands eða friða þær
skógaríeifar, sem eftir voru í
landinu. Hið alveg éinstæða til
tæki sr. Björns Halldórssönar
í Sauðlauksdal, fyrir 200 ár-
, um, að stemma stjgu fyrir sand
foki með garðhleðslu, vakti svo
mikla óvild sóknarbarna hans,
að þau skírðu varnargarðinn
„Ranglát“. Þá hefir mönnUm
fundist það ranglæti, að ætlast
til þess, að mannshöndiri gérði
nokkuð til þess að spoma við
landeyðing. Þó eiga mest .öll
landsþjcl!, sem hjfer hafa orÖið
í 1000 ár, méira og minna rót
sína að rekja að verulégu leytí
til átroðnings af völdum búfjár
landsmanna og annari illri með
férð af mannavöídum,
Það er kominn tími tit, að
þjóðin finni til þess „rariglæt-
is“, sem hún hefir beitt land
sitt, og sjái sem er, að það er
bæði rjettlæti, skylda og riauð-
syn að bæta ffrir itla ábúð á
Jan'dnru.
Þó allmikið háfi verið unnið,
bæði að sandgræðslu og friðun
skóglendis, síðustu 40 ár, þá
telja fróðir menn. að sú upp-
græðsla og landvernd, sem af
þVf hefir fengist, riémi ekki
rrieiru en meðal larideyðing, er
orðið hefir af manna og nátt-
úruhnar vÖldum hver þau 40
ár, sem liðin eru síðari land
bygðist. Með sariia áframhaldi
og verið héfir, ætti þjóðin að
hafa endurheimt úþprunaleg
gæði landsins á næstu 1000
árum.
Hjer þarf meiri og skjótari
aðgerða.
, Þess vegna hafa þessi tíma-
mót verið valin, til þess að
vekja athygli alþjóðar' á þessu
mikla framtíðarvandamáli. Efnl
er til stofnunar Landgræðslu-
sjóðs, sem á að íeggja, grurid-
völl að .hinu mikla starfi. eða
-stuðla að því, að svo verðí
gert, svo næstu kynslóðir fái
endurheimt gróðurlendi lands-
íns örar en hingað til.
Það ætti að vera hverjum ís-
lending ánægjuefni, að minnast
tímamótanna, er þjóðin end'ur-
heimli fullt sjálfstæði sitt, með
því að leggja sinn skerf í Land-
græðslusjóðinn.
Sjóður þessi verður sjálfs-
eignarstofnun, en stjórn hans
þannig fýrir komið, að þar verði
að verki þeir menn, sem fremst
ir standa að þekking og dug í
ræktunarmálum lands vors.
Aðalfundur Reyk-
víkingafjelagsins.
Aldurstakmarkið
lækkað í 35 ár.
AÐALFUNDUR Reykjavík-
urfjelagsins fór fram á mið-
vikudagskvöldið að Hótel Borg.
Mikið fjölmenni var mætt á
fundinum.
Stjórn fjelagsins gaf skýrslu
um starf fjelagsins á árinu og
fjárhag þess. Höfðu margir riý-
ir fjelagar bætst við á árinu
og allir fjelagsmenn höfðu
greitt árstillög sín. Fjelagið á
nú töluverða upphæð í hús-
byggingarsjóði sínum og fjár-
hagur þess hinn ágætasti.
Á fundinum var samþykt sú
breyting á lögum fjelagsins, að
aldur um inngöngu í fjelagið
var færður niður í 35 ára, í
stað 40 ára áður.
Sjera Bjarni Jónsson vígslu-
biskup var endurkosinn forseti
þess í einu hljóði. Varaforseli
var kosinn Hjörtur Hansson og
meðstjórnendur: Frú Guðrún
Indriðadóttir, Sigurður Hall-
dórsson, Vilhjálmur Þ. Gísla-
son, Einar Erlendsson og Er-
lendur Pjetursson. í varastjórn
Voru kosin. Jón Þorvarðsson,
Gunnar E. Benediktsson og frú
Soffía Ólafsdóttir, Endurskoð-
endur: Sigurður Þorsteinsson
og Sigurður Árnason.
I aðalfundarlok flutti forseti
fjelagsins, sjera Bjarni Jónsson.
snjalla ræðu fyrir minni
Reykjavíkur.
Þegar fundi var slitið, hófst
afmælisfagnaðúr fjelagsins, en
fjelagið er, eins og kunnugt er,
slofnað 10. maí 1940. Þar flutti
frú Soffía Ólafsdóltir ágæta
ræðu fyrir minni fjelagsins. Frú
Guðrún Indriðadóltir las upp.
Hr. Gunnar Kristinsson söng
einsöng. Hr. Friðrik Friðriks-
son sýndi skuggamyndir, sem
voru frá Reykjavík og Reyk-
víkingum í gamla daga. Þá fór
fram bögglauppboð til ágóða
fyrir húsbyggingarsjóð fjelags-
ins, og .að lokum var dansað
til kl. 2. Fór þetta alt fram
með mikilli prýði og virðuleik.
Skátamót á Þing-
völlum í sumar
SKÁTAMÓT verður á Þing-
völlum í sumar og er áformað,
að það hefjist 20. júní og
standi til 27. júní. Tími móts-
ins er mjög heppilega valinn
með tiíliti til skáta utan af
landi, því þeir geta sameinað
hvorutveggja: að vera á lýðvéld
ishátíðinni og taka svo þátt í
mótinu á eftir, og enginn þarf
að hafa áhyggjur af skátunum,
þó þeir fjölmenni í höfuðstað-
inn, þeir eru vanir að sjá um
sig sjálfir.
Allmikill úndirbúningur und
ir mótið er þegar hafinn, því
búast má við mikilli þátttöku,
bæði utan af landi, en þó sjer-
staklega úr Reykjavík og ná-
lægum stöðum, því skátamótin
hafa yfir sjer sjerstakan blæ og
eru skemtilég og vel til þess
fallin að vekja skilning og sam-
hug milli hinna ýmsu staða. á
landinu.
Mótið ér haldið á vegum
Bandalágs islenskra skáta og
er það vel til fallið hjá Banda-
laginu að hafa mótið sem nokk-
urskonar framhald af þjóðhá-
tíðinni og festa á þann hátt hin
merkustu tímamót þjóðarinriar
ennþá betur í hugum drengj-
anna og þeirra ungu manna,
sem innan Skátahreyfingarinn-
ar eru, því auðvitað verður
þetta mót ávalt nefnt „Þjóð-
hátíðarmótíð“ og allar minn-
ingar þess á einhvern hátt
tengdar lýðveldisstofnuninni,
og er það vel fárið að greypa
sem fastast hin glæsilegu tíma-
mót í huga æskulýðsins.
Mótstjóri verður Sigurður
Ágústsson raffræðingur; hann
er reyndur og duglegur í slík-
um störfum og vel mentaður
sem skáti, og þarf ekki að ef-
ast um, að góð stjörn og regla
verður á öllu, enda þótt fjöl-
ment kunni að verða á mótinu.
Skátahreyfingin ér að verða
ein stærsta og merkasta æsku-
lýðshreyfing landsins, einkum
þegar tekið er tillit til þess, að
þar er hver einasti meðlimur
virkur, eða starfandi, en ekki
eins og vill brenna við í mörg-
um öðrum fjelögum, að það sje
aðeins stjórnin og fámennur
hópur manna, sem alt starfið
hvílir á. Hin kyrláta starfsemi
skátanna, bæði úti og inni, er
þess verð, að henni sje gaumur
gefinn og skátarnir studdir í
starfi sínu sem best má verða.
Ole Kiilerich verður
blaðafulHrúi hjer
BLÖÐUNUM liefir borist
tilkynning um, að hirm danski
ritstjóri, Öle Kiiíerich, er hjer
hefir dvalið um skeið, og hald
ið fyrirlestra, sje nú settur
fyrst um sinn, sem biaðafúll-
trúi. '
Hann á, segir í tilkynning-
unni, að skýra blöðunum frá
]>ví sem markverðast gerist í
Dánmörku, segja frjettir frá
dönskúm flóttamörmum, frjáls
unr Dönnm o. s. frv., cr ís-
Ienskir blaðalesendur kynnu
að liafa áhuga fyrir.
Ávarp til íslendinga
SAMTÍMIS því, að þjóðin er kvödd til þess að laka ákvörðun
um stofnun lýðveldis, kom fram sú hugmynd, að efnt yrði
til einhverrar þeirrar framkvæmdar, er allir landsmenn
gæti átt hlut að og gildi hefði fyrir alda og óborna.
Hefir orðið að ráði, að stofnaður yrði Landgræðslusjóður
Skógræktarfjelags Islands.
ÞESSUM SJÓÐI er eigi aðeins ællað að verða lil styrktar trjá-
rækt og skóggræðslu, heldur einnig að verja gróðurlendi og
klæða sem mest af landinu einhverjum nytjagróðri.
Sagan leiðir 1 ljós. hversu náið samband er milli gróðurfars
landa og farnaðar þjóða. Menningarskeið þjóða eru sam-
fara því, að skógar og hverskonar nytjagróður stendur með
blóma, en þegar gróðurfari hnignar fylgir fátækt og aftur-
för í kjölfarið.
Þannig hefir þessu verið farið einnig um okkar land. Og
það er ekki fyrr en á síðustu áratugum, að hjer er hafin
sókn í ræktun og græðslu eyddra landa. Þessa ræktunarsókn
þarf mjög að herða.
VERJAST ÞARF LANDSPJÖLLUM svo sem verða má. En jafn-
framt þarf að hjálpa nyljagróðri til þess að nema landið
að riýju.
Hvort tveggja er stórum auðunnara nú en áður, sakir þeirr-
ar reynslu og þekkingar, sem fengin er, og verktækni og
úrræða, sem úpp hafa verið fundin, aðeins ef eigi skortir
fjármuni til framkvæmda.
GERÐIST SJERHVER FULLTÍÐA ÍSLENDINGUR aðili að
stofnun Landgræðslusjóðs Skógræklarfjelags íslands, yrði
sjóðurinn frá upphafi vegleg minningargjöf um endurheimt
þjóðfrelsi ,sem þá að sjálfsögðu yrði aukin og efld í fram-
tíð, svo að svara mætti til þeirra vona, er jallir stofnendur
* sjóðsins bera í brjósli um farnað þjóðar og lands.
STJÓRN SKÓGRÆKTARFJELAGS ÍSLANDS gengst fyrir fjár-
söfnuninni. Landgræðslusjóðurinn verður sjálfseignarslofn-
un. Sjóðnum verður sett skipulagsskrá á næsta aðalfundi
Skógræklarfjelagsins.
Góðir íslendingaf!
Gjörisl aðilar að slofnun Landgræðslusjóðs Skógaræktar-
fjelags Islands.
,
260 umsóknir hafa
borist í sænsku
fiskiskipin
SAMKVÆMT frjettaiilkynningu frá atvinnumálaráðneylinu
hafa borist 260 umsóknir um kaup á fiskiskipum, sem fyrir-
hugað er að smíðuð verði í Svíþjóð fyrir tilstuðlan ríkisstjórn-
arinnar. Hefir nú veríð skipuð nefnd til að annast lán og styrki
úr styrktar og lánasjóði fiskiskipa. Tilkynning ráðuneytisins
er á þessa leið:
„Þann 8. janúar síðastliðinn
gaf atvinnumálaráðuneytið út
tilkynningu þess efnis, að leyfi
sænskra stjórnarvalda hefði
fengist til byggingar 45 trje-
skipa í Svíþjóð með því skil-
yrði, að samningar um skipa-
smíðina væru gerðir af íslenska
ríkinu. Jafnframt hefir íslenska
ríkisstjórnin óskað eftir að leyfi
fengisl til byggingar fleiri
skipa en að framan greinir og
er það mál í athugun hjá sænsk
um stjórnarvöldum. Ráðuneyt-
inu hefir borist 260 umsóknir
um kaup á skipum frá Svíþjóð.
Um miðjan marsmánuð voru
sendiráði íslands í Slokkhólmi
sendir uppdrættir og útboðs-
lýsingar yfir 3 stærðarflokka
af skipum og óskað eftir lil-
boðum frá sænskum skipasmíða
stöðvum, og er búist við tilböð-
um frá þeim næslu daga.
Nefndin.
Með lögum frá síðasla Al-
þingi nr. 9, 1944, um stuðning
við nýbyggingu fiskiskipa, er
ákveðið hvernig fje úr styrkt-
ar- og lánasjóði fiskiskipa skuli
verja til smíða fiskiskipa. í lög
rim þessum segir að atvinnu-
málaráðherra skipi 5 manna
nefnd er hafi á hendi úthlutun
fjár úr sjóðnum, að fengnum
tillögum stjórnar Fiskifjelags
íslands. Skulu 4 þeirra skipaðir
samkvæmt tilnefningu þing-
flokkanna, einn af hverjum
flokki, e“n formaður án tilnefn-
ingar.
Samkvæmt þessu hefir ráðu-
neytið 10. þ. m. skipað eftir-
greinda menn í nefnd þessa:
Jón Maríasson bankastjóra,
og er hann jafnframt skipaður
formaður néfndarinnar. ,
Guðjón F. Teitsson skrifttofu
stjóra, samkvæmt tilnefningu
þingflokks Framsóknarmanna.
' Guðmund I. Guðmundsson,
samkvæmt tilnefningu þing-
flokks Alþýðuflokksins.
Gísla Jónsson alþingismann,
samkvæmt tilnefningu þing-
flokks Sjálfstæðismanna.
Harald Guðmundsson skip-
stjóra, ísafirði, samkvæmt til-
nefningu þingflokks Samein-
ingarflokks alþýðu