Morgunblaðið - 14.05.1944, Blaðsíða 1

31. árgangur.
106. tbl. — Sunnudagur 14. maí 1944.
Isafoldarprentsmiðja h.f.
Svíar svara
málinu
STOKKHÓLMI: — Sænska
stjórnin svaraði í dag opin-
berlQga tilmælum bandamaijna
um að hætta að selja Þjóðverj-
um kúlulegur og var svarið á
þá leið, að Svíar sæju ekki á-
stæðu til slíks. Rök þau, sem
færð voru fyrir neituninni um
að verða við tilmælunum, voru
þessi. .
I fyrsta lagi hefir útflutning-
ur Svía á kúlulegum fil Þýska-
lands og hertekinna ianda
minkað mikið síðan í f.yrra, en
þá voru fluttar út kúlulegur
f.yrir 29 milj. sænskra króna.
I öðru lagi hafa Svíar ekki
aukið úlflutning sinn á þessari
vöru lil Þjóðverja, eftir að
bandamenn hófu árásir á kúlu-
leguverksmiðjur Þjóðverja, og
fyrir þann tíma var það af
kúlulegum, sem Þjóðverjar
fengu frá Svíum aðeins af
því, sem Þjóðverjar þurftu að
nola.
Og í þriðja lagi halda Svíar
því fram, að ekkert af þeim
kúlulegum, sem Svíar selja
Þjóðverjum, sje nolhæft í flug-
vjelar, heldur noti Þjóðverjar
þær i alveg s'jerstaka gerð af
kúlúlegum, en 'sókn banda-
manna gegn kúluleguverksmiðj
um Þjóðverja sje sjerstaklega
gerð til þess að lama þýska
herinn.
Japanar komnir í
úihverfi Loyeng
Japanar, sem tefla fram
miklu liði, meðal annars 200
skriðdrekum, eru nú komnir í
úthverfi borgarinnar Loyeng
og hafa tekið bæinn Lierung,
sem er nokkru vestar. Hjer í
Chungking hafa menn nú.gefið
upp vonina um það, að takast
megi að verja Loyeng, þar sem
borgin er algjörlega umkringd
og ólíklegt talið, að Kínverjar
hafi styrkleika til þess að koma
varnarliðinu til hjálpar.
!§:
Nvr imthtv
til mánudags
EKKI ER enn vitað með
vissu, hvenær fram fer mál-
ftutnihgur fýrir Fjelagsdómi í
máli atvinnumálaráðherra gegn
Alþýðusambandinu, vegna vega
vinnuverkfallsins.
í gær var veittur frestur í
málinu til mánudags. Ekki er
ósennilegt, að málflutningurinn
geti farið fram á morgun.
áftundi herinn tryggir nðstöðu
sínu norðun Rupido
Þjóðverjar hafa yfir-
gefið Castel Forte
London í gærkveldi. Einkaskeyti til Morgun-
blaðsins frá Reuter.
FÐRVÍGI ÁTTUNDA HERSINS norðan Rapido-ár-
innar er nú orðið alt að 18 km. langt og tæpa fimm km.
á breidd, þar sem það er breiðast. Telja herfræðingar, að
sóknin hafi gengið vel, enn sem komið er, þótt hún hafi
verið hæg, en við öðru var ekki að búast, eins og varn-
irnar eru af Þjóðverja hálfu. — Færa nú bandamenn
hergögn yfir Rapido til framhaldssóknar.
Þjóðverjar segja í kvöld, að bardagar sjeu óhemju
harðir. Þá kveðast þeir haf^yfirgefið bæinn Castel Forte,
en bandamenn hafa tilkynt töku smáþorps nærri þeim
bæ. Ennfremur minnast Þjóðverjar á það, að báðir að-
ilar dragi nú að sjer varalið og muni orusturnar enn
harðna að miklum mun.
□-
-□
Framstöðvar íeknar.
Bandamenn hafa tekið
ýmsar framstöðvar Þjóð-
verja víðsvegar þar sem þeir
sækja á, en eru hverg'i komn
ir enn að meginvirkjum
Gustav-línunnar, Vígstöðv-
arnar eru á 48 km. víglínu
frá Cassino til sjávar, en
einnig er barist austan Cass
ino. í Cassinorústunum sjálf
um hefir ekkert verið bar-
ist enn sem komið er.
Fallhlífarsveitir berjast.
í hæðum fyrir austan Cass
ino hafa hermenn úr átt-
unda hernum tekið nokkrar
hæðir, en Þjóðverjar gera
þar gagnáhlaup í sífellu.
Eru þar fyrir af hálfu Þjóð-
verja herflokkar úr fyrsta
þýska fallhlífai'herfylkinu,
og eru það álitnir einhverjir
hraustustu hermenn í öll-
um þýska hernum. Víðast-
hvar um vígstöðvarnar er
barist í návígi, í fjallaskörð-
um, steinsteypuvirkjum,
hruninna bændabýla og í
skógarlundum.
Erfið yfirferð.
Yfirferð áttunda hersins
yfir Rapido-ána var mjög
erfið og telja fregnritarar.
einkennileg't, að manntjón
bandamanna skuii ekki hafa
verið miklu meira en raun
varð á.
gur gegn
skipalesfum
London í gærkveldi: —
Breska flotamálaráðuneytið
tilkýnti í kvöld, að smáherskip
bresk hefðu með' miklum á-
-S?íÉuótu ^rjettir:
Gagnáhlaup Þjóð-
Seint í gærkveldi bárust
fregnir frá London þess efnis,
að gagnáhlaup Þjóðverja á
Ilalíuvígstöðvunum hefðu far-
ið mjög harðnandi síðari hluta
dags í gær. Eru orustur nú
harðari en nokkru sinni áður.
Þá lilkyntu Bandaríkjamenn,
að skriðdrekar þeirra væru í
úlhverfum Cassino.
□--------------------□
10 þús. króna gjðf fil
Finnar svara
áskorun banda
Dvalarheimili aldraða sjó-
manna barst í gær 10 þús. króna
herbergisgjöf frá Birni Helga-
syni, skipstjóra í Hafnarfirði,
bÖrnum hans og tengdabörnum.
, . Gjöf þessi er í tilefni af 70
rangri raðist a skipalest Þjoð-L ,. ,
ara afmælis hans, sem er a morg
verja undan Frakklandsströnd-
um. Var sökt úr lest þessari
einu skipi, en mörg löskuð. —
Þýska herstjórnin segir frá á-
rás tundurskeytaflugvjela á
skiptalest bandamanna undan
Algiersströndum. Var að sögn
herstjórnarinnar sökt þar 7 skip
um, samtals 49 þús. smáf, að
stærð og einum tundurspilli. En
löskuð voru 12 skip, samtals 89
þús. smál., þar af eitt beitiskip
og eitt olíuskip. — Reuter.
un, 15. maí. — Herbergið skal
bera nafn Björns.
Stokkhólmi í gærkveldi:
Fyrstu fregnir, sem berast frá
Helsinki, varðandi aðvörun
bandamanna til samherja Þjóð-
verja, gefa í skyn, að hún breyti
engu um afstöðu Finna í styrj
öldinni, nje fái þá til þess að
semja við Rússa. Helsinki Afton
bladet segir um aðvörunina: —
,Finskum stjórnmálamönnum
finst það miður, að jafnvel
Bandaríkjamenn skuli nú líta á
Finnland sem leppríki, en fyrir
ári var annað hljóð í strokkn-
um, er Cordell Hull sagði, að
Finnland væri einstætt í af-
stöðu sinni í ófriðnum.
Talsmaður utanríkisráðuneyt
isins finska, kvað það hryggja
Finna, ef aðstaða Bandaríkja-
manna breyttist í þeirra garð.
Hann sagði að ómögulegt hefði
verið að taka skilmálum Rússa
um frið, jafnstuttur frestur og
settur hefði verið. Hahn sagði
að samningsumleitanir væru nú
hættar, en lagði áherslu á það,
að Finnar væru ekki , bundnir
Þjóðverjum með neinum samn-
ingum. Sama hefir komið fram
af hálfu margra forystumanna
Finna að undanförnu, og vart
er hægt að láta skýrar í ljósi
að stefna þeirra sje óbreytt, —■
að berjast til þrautar.
— Repter.
Clark í Bandaríkjunum.
Washington í gærkveldi.
MARK CLARK hershöfðingi
fimta hersins kom nýlega leyni
lega til Bandaríkjanna og
ræddi við Roosevelt forseta. —
Einnig mun Clark hafa rætt
ítarlega við Marshall yfirhers-
höfðingja — Reuter.
Ráðist á stöðvar
við Eystrasalt
í gær
í dag fóru amerískar sprengju
flugvjelar, um 800 að tölu, að
Isögn og varðar 1000 orustuflug
, r [vjelum, og rjeðust á ýmsa staði
Urslltaleikur 1 dag. í Þýskalandi, aðallega flugvjela
I DAG kl. 5 fer fram úrslita- smiðjur við Eystrasalt, nálægt
leikur Tuliniusarmótsins. K. R. Rostock og olíuvinslustöð nærri
og Valur keppa og má búast Stettin. Einnig var ráðist á
við spennandi leik. Dómari Ochsnebrúck og fleiri staði.
verður Guðjón Einarsson, en Loftorustur voru að vanda
varadómari Haukur Oskarsson. harðar, en þó ekki eins og í gær,
Líklegt er, að liðin verði líkt er þær stóðu samtals í fjórar
skipuð og á fyrri leikjum móts- klukkustundir. — Flugleiðin í
ins. dag var mjög löng og voru sum
ar flugvjelarnar alt að 13 klst.
á flugi. Tólf sprengjuflugvjel-
ar og ellefu orustuflugvjelar
komu ekki aftur.
Árás á Brenncrskarðið.
Stórar sprengjuflugvjelar frá
Suður-Ítálíu rjeðust í dag á
Brennei'skarðið með það sem
markmið að eyðileggja járn-
brautina þar og stöðva þannig
aðflutninga Þjóðverja til Ítalíu.
Einnig var ráðist á járnbrautir,
víðsvegar um Norður-Ítalíu. —
18. flugvjelar fórust.
Forvígi Rússa við
Dniesfer f hættu
London í gærkveldi: —1
Fregnritarar í Moskva skýra
frá áframhaldandi hörðum á-
hlaupum Þjóðverja gegn for-
vígi Rússa á vestur-bakka
Dniesterfljótsins, en sjálfir segj
ast Þjóðverjar því nær hafa rek
ið Rússa þárna í ána aftur. ■—•
Segja fregnritararnir að for-
vígi þetta sje í yfirvofandi
hættu, en Rússar minnast að
þessu sinni ekki á bardaga þar
í tilkynningu sinni í kvöld. —
Kveða þeir engar breytingar
hafa orðið á vígstöðunni, en
ræða mest um loftárásir, sem
þeir segjast hafa gert á ýmsar
bækistcðvar ÞjóSverja, meðal
annars á Dvinsk og Dorpat, én-
þær borgir cru í Eystrasalts-
löndunum. Segjast Rússar hafa
gert mikið tjón með árásum
þessum.
Þjóðverjar greina einnig frá
loftárásum, sem flugher þeirra
hefir gert á ýmsar birgðastöðv
ar Rússa að baki víglínunni. —
Geta þeir einkum um mikla á-
rás á Kalincowichi, þar sem
þeir segja mikla elda hafa kom
ið upp og sprengingar orðið.
— Reutcr.
L