Morgunblaðið - 25.05.1944, Qupperneq 2

fi£ O R G UNBLAÐIÐ
Fimtudag'ur 25. mai
1944
CHURCHILL HARÐOR&
UR í GARÐ T¥RKJA
Skilyrðislaus uppgjöf
Þjóðverja og Japana
í GÆR HÓFST í NEÐRI málstofu breska þingsins um-
ræður um utanríkismál og var Churchill forsætisráð-
herra málshefjandi. Ræddi hann einkum um afstöðu
jBreta til hlutlausu þjóðanna, en einnig til bandamanna
sinna og hernumdra þjóða. Var Churchiil mjög harðorður
í í garð Tyrkja, sem hann kvað hafa brugðist bandamönn-
um, en kvað þá myndu geta unnið styrjöldina í Suð-
austur-Evrópu án hjálar Tyrkja. Sagði Churchill að
Tyrkir myndu ekki verða áhrifamiklir við friðarborðið.
Þá sagði Churchill frá upreisn í gríska hernum og gat að
lokum þess, að framfylgt yrði kröfunum um skilyrðis-
lausa uppgjöf Þjóðverja og Japana. Engin meiri hjájp
verður send Michailowitz, heldur aðeins Tito.
i Tyrkland og Ííalía.
j ,,Vjer getum vonandi unnið
jstríðið i Suðaustur-Evrópu án
j hjáipar Tyrkja“, sagði Churc-
jhill, „Vjer höfum látið þá fá
I ógrynni hergagna. en því er nú
1 hgett, En Tyrkir munu ekki
jverða áhrifamiklir við friðar-
; borðið“. Churchill kvað þó
iþakkarvert, að Tyrkir hefðu
; stöðvað krómsölu til Þýska-
jlánds. Kvað Churchill Tyrki
jvanþakkláta bandamönnum,
j Síðan vjek ráðherrann máli
jsínu að Ítalíu og sagði að Bad-
ogliostjórnin gerði alt til að
hjálpa þeim. Hann kvað Þjóð-
verja skylckt rekna út úr land-
inu og sagðist vona að takast
; mætti að hlífa Rómaborg frá
jeyðingu.
f
IFasisminn er einkamái
‘Spánverja.
I Churchill kvað Spánverja
ihafa komið vel fram við banda
jmenn. ekki síst um þær mund-
;ir, sem innrásin var gerð í Norð
'ur-Afríku, og mátti á ráðherr-
ianum skilja, að ef Spánverjar
’hefðu þá amast við skipum
bandamanna í spánskxi land-
helgi, hefði innrásin ekki get-
að tekist eins vel og varð. Þá
sagði Churchill að Spánverjar
hefðu mjög mirikað Wolfram-
sölu til Þjóðverja og lokað
sendisveitarskrifstofum þeirra í
i i
Tangier. Ekki sagði Churchill
jhandamönnum koma neitt við
í innanríkismál Spánar nje sjórn
rarfar og yrðu þeir sjálfir þar
jum öllu að ráða.
:
•
jtDppreisn Grikkja.
j Churchill kvað Grikki sorg-
[3ega sundraða og sagði frá at-
jburði, sem hefði fjfrir skemstu
ískeð í löndunum við austanvert
'Miöjarðarhaf, er hersveit
jGrikkja hefði gert uppreisn.
Urou Bretar að ráðast á hana
og trarð bardagi og manntjón.
Þá kvað Churchill hafa komið
til uppsteits á grískum herskip-
um og urðu óeirðir þai.
.MicliaiiíHvit/ búinn
'a® vera.
„Bandamenn munu nú ekki
jsenda Michailowitz meiri vopn
jnje hergögn til Jugoslaviu“,
kagðt Churchill. ,,Hann herst
eíiki lengur, og það hefir sýnt
sig, að sumir af mönnum hans
hafa átt samskifti við óvinina.
Eftir þetta munu bandamenn
leggja alt kapp á að styðja Tito
og menn hans“.
Frakkar og De Gaulle.
Churchill sagði að Frakkar
tækju nú mikinn þátt í bar-
áttunni með bandamönnum, og
væru komnir þar framarlega
í flokk. Sagði hann að þjóð-
nefnd Frakka í Algiei’s yrði
falin stjórn í Frakkiandi, er
bandamenn næðu því aftur, þó
undir eftirliti yfirherstjói’nar
bandamanna. Ekki kvað hann
De Gaulle verða framtíðar-
sljóx’nanda Frakklands, en lagði
áherslu á það, að bandamenn
myndu engin samskifli hafa við
Vichymennina.
Skilyrðislau.s uppgjiif.
Eftir að hafa minst nokkuð
á hið illa samkomulag Rússa
og Pólverja, sem þó væri ekki
vonlaust að úr rættist, sagbi
Churchill, að bandamenn
myndu h^lda fast við kröfu sína
um skilyrðislausa uppgjöf Þjóð
veija og Japana, er þar að
kæmi. Kvað Churchill vel geta
svo farið, að Þýskaland yrði
svift löndum, ef með þyrfli,
eftir stríðið, „tií' þess að jafn-
vægi yrði í Evrópu“.
Aihcimslögregla.
Að lokum gerði Churchill
fyrirætlanir bandamanna eftir
stríð að umræðuefni og sagði
að þeir væru ákveðnir að’hafa
svo öflugt lið, að enginn gæti
rönd við reist og bæla niður
allar tilraunir til þess að hefja
ófrið af nýju.
Norskl skip skíri
„Nordahl Grieg"
FRÁ LONDON barst í gær
skeyti þess éfnis, að Arne
Sunde siglingamálaráðherra
Norðmanna liafi sagt frá því
í „Nor.sk Tidend“ "að Banda-
ríkjamenu ætli að láta Norð-
menn hafa tvö ný olíuflutn-
ingaskip, ]mnnig að Norðmenn
fái i alt 4 slík skip frá Banda
ríkjamönnum. Skip þessi verða
um 16.000 smálestir,
Þessi tvö skip verða skírð
„Nordahl Grieg“ og „Kaptein
Worsöe1!
Harlene í sínum
besta skrúða
ÞETTA ER HÚN Marlene
Dietrich, kvikmyndaleikkon-
an fræga. Hún er sem kunnugt
er af þýskum ættum, en er
orðin amerískur borgari og
hefir hjálpað mikið til að
safna fje fyrir stríðsrekstur-
inn og til að skemta hermönn-
um. Þegar Marlene skemtir
hermönnunum er hún venju-
lega klædd eins og hjer á
myndinni. Hún hafði með sjer,
í förina 10,000. sokkabönd,
sem hún kastar til hermann-
anna sem minjagripum.
Fjelag Suðurncsjamanna
mintist Slysavarnafjelags ís-
lands með höfðinglcgri gjöf, á
fundi sínum, sem haldinn var
tokadaginn, 11. maí. Aðrar góð-
ar gjafir hafa og borist: Frá
Laufey kr. 20.00. Frú Guðrúnu
Einaxsdóttir, Laugum, kr. 5.00.
Fi'á ekkjunni I. E. kr. 10.00.
Frá konu í Borgarfirði kr. 30.00.
í tilefni af lokadeginum frá Ei-
ríki Ásgrímssyni kr. 50.00 í
tilefni af lokadeginum, afhent
af Sigurði Ingvarssyni, fundar-
laun, kr. 50.00.1 tilefni af loka-
deginum, S. J. kr. 400.00. í til-
efni af lokadeginum, A. B. C. D.
kr. 25.00. í tilefni af lokadeg-
inum, ónefnd, kr. 10.00. í til—
efni af lokadeginum, safnað á
fundi í fjelagi Suðurnesja-
manna í Reykjavík, afhent af
formanni fjelagsins, Agli Hall-
grímssyni, kr. 1200.00, Samtals
kr. 1800.00. Kærar þakkir.
J. E. B.
„ísland verður að
tryggja sjer stuin-
ing erlendis frá“
Grein um lýðveldis-
stofnunina í „Times“
London í gærkvöldi. — Einkaskeyti til Morg1
blaðsins frá Reuter. ^
LUNDÚNABLAÐIÐ „The Times!‘ birtir í dag (fimtudag) rl
stjórnargi’ein um „íslenska lýðveldið“. í greininni segir
„ÞJÓÐARATKVÆÐI hefir samþykt með miklum mein hlU^,
og sjerstaklega mikilli kosningaþátltöku að stofna íslen® ,
lýðveldi. Þar með lýkur þróun, sem lengi hefir ve
deiglunni. Frá því í ái’slok 1918 hefir ísland verið u
r *
valda ríki og í því eina sambandi við Danmörku, ao
in hafa haft sameiginlegan konung og að því le^|’ ^
danskar sendisveitir og í'æðismannsskrifstofur hafa
að sjer að greiða fyrir i íslenskum ulanríkismálum •
„ÞEGAR ÞJÓÐVERJAR hernámu Danmörku, var ekki
halda þessu fyrirkomulagi lengur og íslenska ríkissiJ01
jx fuU"
lók að sjer konungsvaldið og tók utani’íkismálm ao
í sínar hendur“.
ÞVÍ NÆST fjallar gi-einin um þjóðai’atkvæðagreiðsluna og se®'
„Akvörðun íslensku þjóðarinnar er í alla staði enu
hvað innanlandsfullveldi snertir, en það hefir enn e
verið gengið frá sambandi íslands út á við“. ^
„ÍSLAND hefir hvorki her nje flota og því hefir verið stj°rI1
undanfarin fjögur ár í ki’afti viðurkenninga fra ^
Breta og Bandaríkjamanna. Fullveldið, sem landið
hefir fengið, felur vafaiaust í sjer, að landið mun ^
vei’siunarsamninga að eigin ósk og er það ekki
ati’iði fyrir þjóðina, sem að mestu leyti byggir tilverU
á því, að hún fái hagkvæma markaði fyrir fiskinn •
„EN ÞAÐ hefir eingöngu verið að þakka íhlutun Brela og bal j
ríkjamanna — íhlutun, sem þær þjóðir gerðu eingöngu^
að vernda sína eigin þjóðlegu hagsmuni — að ísland
ekki sömu örlög og Danmöi’k, og í framtíðinni ^
síður en í fortíðinni, verður ísland að tryggja sjer s
ing ei’lendis frá. . vj
Hið litla lýðveldi gefur því einstaklega skýra mynd
hvað „samvinnuöryggi“ (Collective security), hvernig
því verður náð, mun þýða fyrir smáþjóðirnar vio
slrönd Evrópu“.
sína
Karlakórinn Vísir á Siglufirði 20 éra
Frá frjettaritara vorum
á Siglufirði: —
Karlakórinn Vísir hjelt 20 ára
afmæli sitt hátíðlegt nýlega.
Veislugestir voru um 140 manns
Hófið setti núverandi foi’mað-
ur, Egill Stefánsson, en sam-
kvæmisstjói’i var Jóhann Jó-
hannesson cand theol.
Margar ræður voru fluttar,
meðan setið var undir borðum.
Sungið var á milli ræðnanna,
og stjói’naði Fi’iðx’ik Hjai’tar
skólastjóri söngnum.
Fjórir meðlimir kórsins voru
gerðir að heiðursfjelögum, þeir
Bjarni Kjartansson, Jósep
Blöndal, Gunnlaugur Stefáns-
son og Egill Stefánsson, og voru
þeir allir sæmdir heiðui’smei’ki
kórsins. Þrír af þessum mönn-
una eru búnir að vera í kórnum
í 20 ár, Egill, Jósep og Gunn-
laugur.
Kórinn var stofnaður 22. janúar
1924 af 23 mönnum. Söngstjóri
var Halldór Hávarðsson. Stjói’n
kórsins skipuðu þá Dúi Stefáns
son, formaður, Kjartan Jónsson
fjehirðir og Pjetur Björnsson,
ritari. I stjórn kórsins eru nú
Egill Stefánsson, formaður, Sig-
rí gjarn1
urður Jónsson, ritari OS 'ý-
Kjartansson gjaldkeri- Þ°*
ur Eyjólfsson konsúll het-u .gjjj
ið söngstjóri kórsins sl2íaS dra
15 ár. Samhliða þessu
. c Ara Sou*
afmæli kórsins var ry cl yar
stjórnarafmæli Þormóðai
hann heiðx'aður og geiðu1
ursfjelagi Sambands lS e , ^v,{
karlakóra og sæmdur or
tilefnL , .. i4 sð«r
Kórinn hefir fanð
ferðir víðsvegar um ^ílU
sungið á 23 stöðum utan
fjarðar. Á Siglufirði he 1 ggjj-*
sungið 120 sinnum, að
tali 6 sinnum á ári. . s út ur
Fyrsta söngför kórsin ^
bænum var 24. júlí
þá fai’ið til Ólafsfjalða tU
báturinn Snorri.var fenS
ng kos-
að fara með kormn, ^ j,aka’
hann 60 kr. fram °£ p poí'"
Söngstjóri næstur a un gg0ji.
móði var Tryggvi K efU pU
Einsöngvarar h°rSin gjguri^11
Daníel ÞórhallsS°n’ld5r Frist"
Sæmundsson og Ha
insson. . jiórnU'11
Fjöldi skeyta harJirkis sö^
og ávörp frá Si&Tir 1
málastjóra og fleirurn
itaði