Morgunblaðið - 25.05.1944, Blaðsíða 7
Fimtudagur 25.
W&í 1944
MORGGNBLAÐIÐ
*
UPP Á TIIMDA MIMYA KONKA
ÞEGAR Japanar hernámu
^Urma, lokaðist Burmabrautin,
hafði verið ein helsta lífæð
Jnverja í baráttunni við Jap-
vna' Var Þá tekið að flytja Kín-
eei?Um birgðir loftleiðis eftir
r iðari og hættulegri flugleið,
^ lr austurbrún Tibelhásljett-
nnar. Er þetta ein erfiðasta
^ ugleið, sem hægt er að hugsa
ler- Fljúga verður yfir mörg
usund feta háa fjallatinda, er
ast eru þ0ku vafnir, og
jj°rrnar næða umhverfis þá. —
®st Þessara tinda er hið vold-
s5a ^inya Konka, sem teygir
ef lan§t upp úr fjallahringnum
1 u>nlykur suðaustyrhluta Tí-
hásljettunnar. Þegar flug-
lelarnar eru komnar yfir
^onkatindinn, verða þær að
Pa síer svo að segja beint
sk'Ur Þröngum gjám og
0rPum í áttina til Chungking,
ar sem svo er þokusamt, að
Jaldan sjer til sólar.
Tindur Minya Konka er 24
^Osnnd fet fyrir ofan sjávar-
q 3 ' Vlð höfðum lesið um þetta
.^dardómsfuHa fjall • í amer-
n u landfræðitímariti, og nokk
b Um árum áður en styrjöldin
þeaust út lögðum við af stað til
u Ss að sjá það með eigin aug-
tjm bað leyti virtist fjar-
V.U' 1 að ímynda sjer, að flug-
^lelar myndu brátt svo að segja
i ..f eSa þjóta yfir þessa snævi
tu Hnda. Þótt síðar hafi
svi -9r breyflngar orðið á þessu
i <h’ ba er þó hið einkennilega
andslag enn óbreytt.
andslagið er mjög sjerkenni-
egt.
HvERGI í heimi er eíns sjer-
agnnilegt landslag og í hjer-
br!nu r3ett fyrir vestan Minya
br'.'JÍast gegnum fjallaskörð,
ast gegnum fjallaskörð,
hilr etnunSis fimmtíu mílna
bv lbili> en renna síðan sitt til
bt,01 rar hliðar og verða lífæðar
Sgja landa. Ár þessar eru
^anai-,^
3\fe[. sem rennur urn Kina,
°ng> sem rennur um
Ser^Stva Irrdo-Kína og Salween
v ,rennur um Burma.
* *l*gt þessum þremur
fja Utn °g í eimmgis 200 mílna
Rr Ugð rennur stórfljótið
lok aputra> sem einnig á upp
ar ,Sln í Tíbethálendinu, renn-
ir 0ban eftir djúpri gjá, sveig
njgSl an til vesturs og fellur
Ind?^ °ftir sljeltum Vestur-
kynianbs- Suðaustur hluti þessa
ver rga balen<Hs er undir kín-
Ur S .*1 yfirstjóm, og er nefnd-
ann lkang-fylki. Flestir íbú-
ag ódi61U Tíbetanar og búa
^arh^t (°yli Vrð tíbetanska lifn
k0rn friðartímum er hægt að
hrernSt Sikang-fylkis eftir
°r e Ur lelðuin: Frá Bamó, sem
trra\n!laSl°^ siglinganna eftir
e°da fdyfljóli> frá járnbraular
SuðyS °®lnnl við Kunming í
UQ f°slur-Kína, eða með því
frás,rðast UPP eflir Yangtze
ir 6ru anghai. AJlar þessar leið-
g. leytandi og leiðinlegar,
t»„t Slbast nefnda var þó
úharsL1311111010111 U1 úkvörð-
þfs aðar okkar.
angrin kendur 1 Sikang-leið-
^ards-m11 V°rU fjórir; Richard
hur pL ’ Verkfrœðingur, Art-
Jack y011011^8’ Terris Moore og
kinvpr °ng’ Ameríkumaður af
rskum ættum.
m
Eftir Richard Burdsall otj Terris Moore
Grein sú, sem hjer birtist, er eftir tvo ameríska
landkönnuði og fjallar um för þeirra upp á tinda
hins mikla Tibetfjalls, Minya Konka. Var för þessi
hin mesta svaðilför, því að enginn bamaleikur er
að klífa þetta risaháa fjall. — Greinin er dálítið
stytt í þýðingunhi.
Fyrri grein
Áform okkar voru þrenns-
konar: Mæla hæð Minva Kon-
ka, verða þeir fyrstu, er klifu
þelta mikla fjall og safna sýn-
ishornum af plöntu- og dýra-
lífi hjeraðsins.
Við höfoum í fyrstunni ætl-
að okkur að kanna önnur land-
svæði, en Kínastyrjöldin kom í
veg fyrir það, og snerum við
okkur því af kappi að þessu
nýia og heillandi viðfangsefni.
Margar getgátur hafa komið
fram um hæð fjallsins.
HINGAÐ til höfðu menn lítil
kynni haft af fjalli þessu. Það
Það lá fjarri öllum alfaraleið-
um, enda lágu þær flestar eftir
djúpum dölum. Ferðamaðurinn
gat því einungis komið auga á
það úr fjallaskörðunum, ef
skyggni var gott.
Leiðangursmena. sem komu
nálægt Minya Konka árið 1879,
kölluðu það Bo Kunka. Allt til
þessa dags hefir mörgum get-
um verið leitt að hæð þess. •—
Mælingamenn leiðangurs okk-
ar — þeir Emmonds og Burd-
sall — lögðu af siað nokkru á
undan hinum leiðangursmönn-
unum, sem eftir urðu í Shang-
hai til þess að safna ýmiskonar
útbúnaði til fjallgöngunnar.
Mælingamennirnir fóru með
þægilega litlu vjelskipi upp
eftir Yangize, sem Kínverjar
kalla fljótið mikla, og til Chung
king. Vorum við 9 daga að ferð
ast þessa 1500 mílna leið, og
var það methraði. Á leiðinni
þræddum við hin frægu Ichang
gljúfur, þar sem þverhnýptir
klettarnir gnæfa mörg hundruð
fet yfir dökku fljótinu
Vor og sumar verður hið
geySimikla vatnsmagn, sem
'berst í Yangtze úr þverám
hennar, að renna gegnum þessi
þröngu gljúfur. Þar sem fljót-
inu er þarna svo þröngur stakk
ur skorinn, veldur hið aukna
vatnsmagn því, að fljótið dýpk
ar að mun. Á einum stað sáum
við merki í klettaveggnum,
sem sýndi, að yfirborð fljóts-
ins hafði í einu flóðinu hækk-
að um 105 fet frá því, sem
venjulegt var. Hefir meira að
segja komio fyrir, að vatnsvf-
irborðið hefir hækkað um 200
fét.
í Chungking fórum við yf-
ir í minna skip, sem flutti okk-
ur upp Yangtzefljótið, og síð-
an gftir Min-ánni allt til Los-
han. Á austurbakka Min-ár-
innar, skaml frá Loshanborg,
er risastór setmynd af guðin-
um Búdda höggvin í klett. Er
myndin 196 fet á hæð og er frá
því um aldamótin 700.
Frá Loshan fórum við með
vagni til Chengtu, höfuðborg-
ar Scechan-fylkis, og var það
lítt þægilegt ferðalag. Scechan
fylki er eitt auðugásta og þjett-
býlasta hjerað Kínaveldis. —
Þaðan hjeldum við svo eftir
nokkra daga með vagni til
Ya*how, þar sem farangur okk
■ ar beið. Höfðu burðakarlar far- '
ið með hann þangað beina leið
frá Loshan undir hervernd.
Það sem eftir var leiðarinn-
ar, urðum við að nota fæturna.
Höfðum við 18 burðarkarla til
þess að bera farangurinn, og
auk þess Ijet borgarsljórinn i
Yachow sex hermenn fylgja
okkur fyrsta áfangann.
Við förum fram hjá ,,eyra
Búdda“.
ÞAÐ voru að vísu til tvær
skemi i leiðir en’ sú, sem við
völdum, en hún var greiðfær-
ust. Allt fyrir það var vegur-
inn ekki nægilega greiðfær til
þess, að unt væri að fara með
nokkur farartæki eftir honum,
nema þau væru tekin sundur
og bundin á burðardýr. Á þánn
hátt sáum við fluttar nokkrar
fallbyssur. Á tveimur stöðum
liggur vegurinn yfir 9000 feta
há fjallaskörð, og er hann sums
staðar svo brattur, að hlaðin
eru steinþrep, sem ganga þarf
upp. Höfðum við lofað burðar-
mönnunum hálfu pundi af kjöti
sem aukaþóknun fyrir að flytja
farangurinn upp þessi þrep, og
áttu þeir sannarlega skilið að
fá þenna kjötbita. Einn þeirra
gafst upp við síðara skarðið, og
varð foringinn að bera byrði
hans upp í skarðið. Ur fyrra
skarðinu er ágætt útsýni til
Minya Konka, sem við nutum
vel á heimleiðinni, en nú lá
þokumistur yfir skárðinu.
Við fórum fram hjá litlu
musteri, sem er kallað „eyra
Búdda”, og er miðja vegar milli
Peiping og Lasha. Á þeim dög-
um, þegar Kína hafði fulltrúa
í Lasha, var haldið uppi reglu-
bundnum sendiboðaferðum
milli þessara tveggja „lokuðu
borga“, og frá músteri þessu
var 19 daga ferð til hvorrar
þeirrar. Áætlað hefir verið, að
á þeim helmingi ieiðarinnar, er
lá í gegnum Tíbet, hafi verið
nolaðir 480 menn og 6C0 burð-
Framtíðar fiugvöliur
_ I„, I.,„n i, ___A.. .. . . .
Þannig hugsa amerískir verkf ræðingar sjcr flugvelli framtíðarinnar í miðri New York borg.
ardýr i póstferðir þessar. Með
áriðandi skjöl var ferfiasÞdag
og nótt.
Við sáum fáeinar farangurs-
iestir múldýra og lítilla hesia,
én næstum allan þann varning,
sem við sáum fluttan eftir veg- *
inum, báru menn þó á bakinu.
Aðalverslunarvaran, sern faia
átti til Tíbet, var te. Vat þáti
sett i smáböggla, og báru buro-
arkarlarnir oft byrðar, er voru
mun þyngri en þeir sjálfir.
Hver burðarmaður hafði staf
sem var eins og T í laginu, og
gat hann látið byrði sína hvíla
á honum rneðan hann Mjes
mæðinni. — Burðarmennirnir
voru 24 sólarhringa til Tatsi-
enlu. þar sem teið var sett í
belgi og flutt á „skipum eyði-
merkurinnar“ — jakdýrunurn
— til innhjeraða Tíbet.
Eftir að hafa dvalið fjora
daga í Tatsienlu við að útvega
okkur burðardýr og búa betur
um farangur okkar, hjeldum
við af stað upp til fjallsins. —
Leið okkar lá í súðurátí upp
eftir þröngum dál.
Eftir því sem hærra kom, •
breytlist gróðurinn. Þar sem
skógunum lauk, tók við marg-
víslegur smájurtagróður, rurn-
ar og villiblóm í fjölbreytíu úr-
vali. Það hefir líka verið talið,
að í Vestur-Kína sje fjölbreyti-
ara jurtaiíf en í allri Evrópu.
Við konHimst upp á Tihct-
gresjurnar.
Á ÞRIÐJA degi klifurr við
Djesi-skarðið. — Hæðarmæhr
okkar sýndi, að við vorum
komnir í 15.685 feta hæð. Eftir
að Emmonds hafði klifrað upp
á hæð nokkra og hlaðið þar
vörðu okkur til leiðbeiningai,
hjeldum við þegar niður skarð-
ið sunnanvert, því að þoka og
hagljel byrgði allt útsýni.
Við vorum nú komnir á Tí-
betgresjurnar, sem er sjerkenni
lega fagurt landsvæði. — Hínn
bpeiði dalur var þakinn lág-
vöxnu grasi, og í hliðunum uxti
lágvaxnir runnar, en engin
trje. Daiurinn liggur of hátt tii
þess að hægt sje að rækta þar
korn, en á sumrin beita Tíbet-
bændur jakdýrum sínum
þarna. Fórum við framhjá nokk
urum hjörðum, og voru 400—
500 dýr í sumum þeirra.
Jakdýrin eru • uxategund,
svartir á lit og með loðinn hala.
Gömlu bolarnir eru stórfeng-
legir og svo loðnir, að hárin
námu næstum við jörðu. Þótt
þeir væru ægilegir ásýndum áð
vaxtarlagi, voru þeir góðlegir
á svipinn,
Þegar við höfðum siegið
tjöldum kvöld nokkurt, tókw
allt i einu að heyrast kynleg
hljóð úr tveimur bolunum og
nálguðus! þeir hvorn annan,
vígalegir á svip. Gerðust Tíbet-
mennimir glaðir í bragði og
vonuðust sýnilega eftir stór-
fenglegum bardaga, en á síð-
ustu stundu tókst dýrunum áð
stilla sig, og kom því ekki tiL
álaka í þetta sinni.
Kjöt af jakdýrum er hunangs
fæða, en mjólkin úr þeim er
ekki drukkin, heldur er búið til
úr henni smjör, sem við keypt-
um. í. feihyrntum kökum, sem
vafðar voru inn i laufblöð. Úr
Framhald á 8. síðu.