Morgunblaðið - 27.05.1944, Blaðsíða 5

Laugardagnr 27. maí 1944.
MOEGUNBLAÐIÐ
S
P
NOKKRUM mílum norðaust-
ur frá Youlongsi fundum við
gott tjaldstæði við lítið vatn,
sem lá í 14.900 feta hæð. Kokk-
urinn okkar, sem var Tíbet-
maður og gat dálítið talað kín-
versku, neitaði harðlega að
tjalda nálægt vatninu vegna
anda, sem í því byggju. Leyfð-
um við honum því að setja tjald
sitt í nokkurri fjarlægð frá
vatninu. Þegar hann sá, að við
vorum svo hugrakkir að tjalda
fast við vatnið, áleit hann sýni-
lega að vernd okkar myndi
reynast nægilega sterk, því að
hann tók þegjandi tjald sitt upp
aftur og færði það að tjöldum
okkar.
Regntíminn var nú mjög að
nálgast, svo að við mállum eng
an tíma missa. Næsta kvöld
fórum við upp á tvo tinda í
nágrenninu og hlóðum þar sjö
feta háar vörður. Frá þessum
vörðum áformuðum við að
mæla hornið til Minya Konka,
sem við að vísu enn ekki höfð-
um komið auga á.
Er við aftur vorum komnir
til tjaldanna seint um kvöldið,
ljetti þokunni skamma stund,
en þó nægilega lengi til þess,
að við komumst að raun um
það, að við vorum hjet-í nánd
við einn voldugasta fjallrisa á
hnetti okkar. — Næsta morgun
blasti allur fjallahringurinn
við okkur í árdegissólinni, og
speglaðist hluti hans í litlu
tjörninni okkar. Stórfengleg og
dýrðleg sjón blasti við augum
okkar, þegar morgunsólin varp
aði marglitum þlæ á snævi
þakta tindana og kletta þá, sem
voru of þverhnýptir til þess, að
snjór gæti ioðað við þá. Fjalla-
beltið lá sjö mílur til austurs
yfir hinn djúpa Buchu^dal, en
yfir annan lítinn dal gnæfði
Minya Konka. Teygði það sig
hátt yfir hina voldugu nábúa
sína í áhrifamiklum og óvið-
jafnanlegum tíguleik.
Við hefjum mælingastarfsemi
okkar.
NÆSTU þrjár vikurnar vor-
um við önnum kafnir, en þá
höfðum við lika tekið hornmæl
ingar af Minya Konka og 25
öðrum fjallatindum.
Það mátti heldur ekki læp-
ara standa, því að nú tók að
rigna fyrir alvöru, og þremur
nátlum síðar snjóaði töluvert.
Við hjeldum okkur því innan
dyra við ýmiskonar undirbún-
jngsstörf. Einkum rannsökuð-
um við hæðarmæli okkar, sem
var dásamlegasta áhaldið, er
við nöfðum meðferðis, enda
fórum við hann eins og barn.
Það yar líka mikils virði, að
varðveita hann vel, því að þella'
var í fyrsta sinn, sem slíkl
áhald kom á þessar slóðir, en
með aðstoð þess myndi okkur
feynast auðið að mæla nokkuð
nákvæmlega hæð Minya
Konka. Eftir mælingum þeim,
er við þegar höfðum gérl, virt-
ist fjallið vera um 24.900 fet á
hæð, og myndum við því sétja
ameriskt hæðarmet, ef við gæt-
um klfið upp á tind þess. Það-
an, sem f jallið blasti við okkur,
virtist það satt að segja ekki
vera árennilegt. Sáum við að
vonlaust myndi vera að freista
að klífa tin þess þeim megin
KO'NKA
Eítir Richard Burdsall op Terris lloore
Morgunblaðið birtir hjer síðari hluta frásagnar
tveggja amerískra landkönnuða um för sína upp á
tinda hins milda Tíbetfjalls Minya Konka. Var þeíta
hin erfiðasta för, en mjög ævintýraleg. Sóu þeir
margt einkennilegt á þessu ferðalagi, og er öll frá-
sögn þeirra bæði fróðleg og skemmtiteg.
Síðari grein
frá_, sem við nú vorum, og var
því eina vonin, að það væri auð
veldara uppgöngu hinumegin.
Við söfnuðum saman jakdýr-
unum, tókum upp búðir okkar
og hjeldum aftur inn í You-
longsi-dalinn. Þar sem við urð-
um að bíða í Tsemi til þess að
fá ný burðardýr, ákváðum við
að heimsækja Konka Gompa
lamaklaustrið, sem dr. Rock
hefir lýst. Klaustrið Iiggur uppi
í hlíð lítils dals, sem nær allt
að vesturhlið Minya Konka. •—
Við frjettum, að höfuðprestur-
inn væri ekki heima, en slað-
gengill hans iók okkur vel. Var
okkur vísað inn í herbergi, sem
var svo dimmt og fullt af reykj
arsvælu, að við gátum í fyrstu
ekki eygt neitt. Smám saman
skýrðist þó umhverfið fyrir
sjónum okkar, og sáum við þá,
að í miðju herberginu lá Tí-
bethjarta, um það bil fjögur
fet að flaíarmáli, þakið mold
og umlukt litlum trjeramma.—
Járnpottur hjekk þar í járn-
grind, og var trjehlemmur yfir.
Reykurinn frá eldinum, sem
undir pottinum var kyntur,
fylti efri hluta herbergisins og
rauk siðan út um tvö lítil op.
Okkur var borin cinkennileg
fæða.
TVÆR gamlar konur voru
þarna, og ljetu þær okkur setj-
ast á 'lága stóla fyrir framan
eldinn.
Pollurinn var nú fylltur með
vatni, og er það tók að sjóða,
var kastað út í það hnefafylli
af tei. Síðan var vökvanum helt
í stóra skál, og smjör og sált
hrært saman yið. Við urðum
að neyta drykkjarins í kurteis-
isskyni, enda var hann ekki
eins slæmur og hann leit úl fyr-
ir að vera. Síðan var okkur
rjettur baukur mðð Tsámba,
sem er fíngert, hvítt mjöl úr
möluðum höfrum. Við dýfðum
dálitlu af því ofan í teið, hnoð-
uðum því saman og borðuðum
það með fingrunum. Þótt þetta
sje ekki sjerlega bragðmikil
fæða, þá er hún góð, enda er
hún helsta fæða Tíbetbúa. -
Við dvöldum svo þarna í
góðu yfjrlæti um nótlina. Morg
uninn eftir vakti skrýtinn fugl
okkur með skrækjum sínum, og
skömmu síðar heyrðum við
raddir drengja, sem voru að
hafa yfir lexíur sínar. — Að
minnsta kosti einn drengur úr
hverri fjölskyldu er sendur í
klaustur og verður lama. Það
er gaman að horfa á einn þess-
ara snáða lésa upp hátt úr bók
sinni, því að hann gleymdi sjer
alveg við lesturinn og rykkti
til höfðinu við hvert atkvæði.
Um þetfa leyti komu nú leið-
angursmennirnir, sem orðið
höfðu eftir í Shanghai, og hjeld
um við nú allir áfram ferðinni.
Eftir að hafa kannað betur suð-
urhlið Minya Konka, kom í
ljós, að þar voru nðkkrar óyf-
irsfíganlegar gjár. Eina vonin
var því að unt væri að klifa
hina ægilegu norðvesturhlið
fjallsins.
Við snerum nú aftur til lama
klaustursins. — Yfirpresturinn
tók okkur með mikilli gestrisni
og fjekk okkur herbergi til um-
ráða.
En þegar hann nokkrum dög
um síðar heyrði, hvað við hefð-
um í huga ao gera, mótmælti
hann eindregið. — Okkur var
skýrt frá því, að Minya Konka
væri heimkynni fjallaguðsins
Dordjelutru, og mætti alls ekki
gera h.onum neitt ónæði. Okk-
ur var einnig sagt, að þegar
dr. Arnold Heim, svissneskur
landfræðingur, reyndi að klifa
fjallið, hafi það leitt af sjer
rnikinn haglstoi'm, sem eyðilagt
hafi mikinn hluta uppskerunn-
ar.
Kænska Yongs kom okkur
nú að góðu haldi. Hann sagði
klerkí, að við værum dýrkend-
ur íjallanna og hefðum við far-
ið yfir hafið mikla í heils árs
pílagi'ímsför til þess að komast
til helgistaðarins. Með þessum
útskýringum og dálitlum gjöf-
um til bænahalds, hepnnaðist
okkur að fá leyfi til þess að
halda áfram ferð okkar.
Erfiðasti kaflinn eftir.
DAGINN eftir hjeldum við
svo af stað ásamt sex burðar-
mönnum, og var einn þeirra
kona. Hjeldum við lengi áfram
yfir þessar torfærur. en settum
að lokum upp tjöld okkar á af-
skekktum velli, sem umluktur
var af háum klettaveggjum. —
Settum við þarna upp aðalbæki
stöð okkar. Fengum við nokkra
burðarmennina lil þess að
fylgja okkur allt upp í 17.000
feta hæð, en lengra gátum við
ekki nötið aðstoðar þeirra, því
að okkur skorti nauðsynlegan
útbúnað handa þeim.
Við fjallgöriguna notuðum
við aðferð, sem nefna mælti
Peary pólaraðferðina. Er hún í
Þcssi mynd var tekin af Odessa nokkm áður cn Þjóðverjar tóku borgina. Nú hafa Rússar
náð henni aftur og er mikið afhenni í rústum, að sögn.
þvi íólgin, að reist eru tjöld
með riokkru millibili upp allt
fjallið. Við reistum' fjögur
tjöld á leiðinni upp fjallið, og
var það efsta í 22.000 feta hæð.
Gnæfði þá fjallstindurinn i
I 3000 feta hæð yfir höfðum okk
ar. Þegar svorxa hátt er komið,
geta menn ekki hi-eýft sig nema
mjög hægt. í þessari hæð og
jafnvel lægra byrja flugmenn
I að rxeyta súrefnis til þess að
halda meðvitundirini. Á tindi
Minya Konka myndi andrúms-
loftið vera þrisvar sinnum
þynnra en niðri á jafnsljeítu.
Hinn aðdáanlegi aðlögunar-
hæfileiki mannsins gerir hon-
um þó kleyft að lifa í slíku and
rúmslofti, ef hann hefir vanist
því nógu lengi.
Eftir að hafa sett upp öll
þessi tjöld okkar — sem var
nokkurra vikna verk — sner-
um við aftur niður til aðalbæki
stövarinnar. Hjeldum við síðan
þrír á ný upp til efsta tjaldsins
og rjeðum þar ráðum okkar. —
Höfðum við flutt þangað matar
birgðir til nokkux-ra daga. —-
Meðan við vorum að búa okkur
til máltíð í þessari bækistöð
okkar, vilái það slys fil, að
Emmons skar sig í hendina
alveg inn að beini, og gerði það
honum ókleift að halda lengra.
Til þess að búa okkur sem
best undir lokaspréttinn, dvöld
um við í bækistöð okkar i
nokkra daga. Tefldum við okk-
ur til dægrastyttingar, og hefir
sennilega aldrei fyrrr verið
tefld skák svo hátt vfir sjáv-
arfleti.
Að lokum lögðum við af stað
snemma morguns.Emmons hit-
j0
aði upp handa okkur leifaimar
af hafragraut, sem við höfðum
borðað kvöldið áður. í þessari
hæð krefst hvert smávik mik-
illar ái'eynslu. Snjó ui'ðum við
að bi'æða til þess að geta haft
með okkur drykkjarvatn.
Eftir morgunverðinn skrið-
um við út í myrkrið. Stjörn-
umar skínu skær og í bili hafoí
lægt storminn, sem undanfarna
daga hafði nælt um okkur og
ætlað að rifa upp fyrir okkur
tjaldið. Ferðin hófst klukkan
fimm og árnaði Emmons okkur
alli a heilla. Moore gekk á und-
an með lukí. en við fylgdum i
fótspor hans. — Eftir nokkra
1 stund fór að elda af degi. og
bjarmi morgunsólarinriar tók
að lýsa upp fjallatindana. Við
höfoum haft með okkur stafi
til þess að merkja slóðina, en
þar sem leit út fyrir bjartviðri,
skildum við stafina eftir og var
það okkur míkill ljettir. — Við
fórum hægt og gætilega, en
vonir okkar jukust, þ\ó að við
fundum, að fjallgangan var
ekki eins erfið og við höfðum
óttast.
F.fsta tindinum nóð. Stórfeng-^
legt útsýni.
AÐ LOKUM komumst við
upp klettabeltið og gengum nú
eftir hallandi snjóbréiðunni í
norðurhlið fjallsins. •— Moore-
hafði nokkx^jm dögum áður
kannað þessar slóðir svo vel í
gegnum kíki og mundi sv»
glöggt allar aðsta?ður, að ein-
ungis einu sinni þurftum við
örlítið að breyta um stefnu.
Framhald á 8. síðu-