Morgunblaðið - 13.06.1944, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Frumvarp um þjóðfána
íslendinga lagt fyrir
Alþingi
Refsing lögð við
óvirðingu fánans
RÍKISSTJÓRNIN lagði í gær
fram í Neðri deild Alþingis
frumvarp til laga um ’pjóðfána
íslendinga. Eins og kunnugt er
fluttu þeir Gunnar Thoroddsen
’og Sigurður Bjarnason þings-
ály ÍTunartillögu á þingi í vor
um notkun íslenska fánans. Var
sú íillaga samþykt og ríkis-
stjórninni jafnframt falið að
undirbúa og leggja fyrir Al-
þing það, sem nú situr frum-
varþ til fánalaga. I samræmi
við þessa tillögu hefir nú rík-
isstjórnin lagt fram fyrgreint
frumvarp um þjóðfána Islend-
inga.
í frumvarpi þessu er kveðið
á um gerð fánans og hlutföll
milli hinna þriggja lita hans.
Ehnfremur eru þar settar regl-
ur um notkun hans á sjó og
landi, staðsetningu fánastanga
o. fl.
í 7. gr. frumvarpsins segir
svo:
„Frá 1. mars til 31. október
skal ekki draga þjóðfánann að
hún á landi fyrr en kl. 8 að
að morgni og frá 1. nóvember
til febrúarloka ekki fyrr en kl.
9 að morgni. Fáninn skal dreg-
inn rdður, er sól sest, þó ekki
síðar en kl. 22, ef sól sest síðar.
Um notkun fánans á skipum
fec eftir reglum þeim, sem gilda
á hverjum tíma um slíka notk-
tin.
Á húsum og skipum strand-
gæslu og tollstjórnar má víkja
frá þessum reglum“.
Lögreglan skal hafa eftirlit
með því, að enginn noti þjóð-
fána. sem ekki er í samræmi við
hina lögákveðnu gerð hans, eða
svo upplitaðan og slitinn að
verulega sje frábrugðinn rjett-
um fana um lit og stærðarhlut-
fölt reita. Má gera slíka fána
mpptæka, ef þeir eru notaðir á
stóng eða sýndir úti eða inni,
þar sem almenningur getur sjeð
þá.
Utí misnotkun og óvirðingu
við finann segir svo í 12. gr.
f rv.:
„Enginn má óvirða þjóðfán-
ann, hvorki í orði nje verki.
GheimiU er að nota þjóðfán-
ann sem einkamerki einstakl-
inga, fjelaga eða stofnana eða
auðkennismerki á aðgöngumið-
urr samskotamerkjum eða
öðru þess háttar.
Óheimilt er einstökum stjórn
rnálaflokkum að nota þjóðfán-
ann í áróðursskyni við kosn-
ingj' ndirbúning eða kosning-
ar.
Óheimilt er að nota fánann í
firmamerki eða á söluvarning,
umbúðir eða auglýsingu á vör-
um.
Nú hefir verið skrásett af
misgáningi vörumerki, þar sem
notaður er þjóðfáninn án heim-
ildar, og skal þá afmá það úr
vörutnerkjaskrá samkvæmt
kröfu dómsmálaráðuneytisins.
fi ú setur maður þjóðfánann á
söluvarning eða umbúðir hans,
og skal þá fenginn dómsúrskurð
ur um, að honum" sje óheimilt
að nota fánamei'kið eða hafa
vörur til sölu, sem auðkendar
eru með því. Auk þess má
skylda hann til þess, ef nauðsyn
krefur, að ónýta vérurnar eða
umbúðir þeirra, svo framarlega
sem þær eru þá í vörzlum hans
eða hann á annan hátt hefir um
ráð yfir þeim“.
Þá er og í frumv. ákvæði um
refsingar fyrir brot gegn frið-
helgi fánans.
Vbrða þau sektum frá 10—
1000 kr. Með sektum frá 500—
5000 kr. skal refsa skipstjóra,
sem notar þjóðfánann ólöglega
eða notar á sjó, þar sem íslenskt
vald nær til, nokkurri fána, sem
hann á ekki rjett til að nota.
Með mál út af brotunum
skal farið sem almenn lögreglu
mál.
Frumvarp þetta var til 1.
umræðu í Nd. í gær. Forsætis-
ráðherra fylgdi því úr hlaði
með stuttri ræðu. Mintist hann
á samþykt þingsályktunarinn-
ar í vor og ræddi nokkur ein-
stök atriði frumvarpsins. —
Gunnar Thoroddsen tók einnig
til máls og fagnaði því, að frv.
þelta væri fram komið Ræddi
Vestmannakórnum
haldið samsæli
í kvöld
VESTMANNAKÓRINN hefir
haldið hjer tvo samsöngvá fyr-
ir fullu húsi og við góðar und-
irtektir áheyrenda.
Á fyrri söngnum bauð form.
Landssambands, Jón Alexand-
ersson, kórinn velkominn með
stuttri ræðu af svölum Gamla
Bíó, en Söngfjel. Harpa söng
lag við kvæði, sem ort var í til-
efni af komu Vestmannakórs-
íins hingað, en- Sveinn Guð-
mundsson, form. kórsins, þakk
aði. Bárust kórnum og söng-
stjóránum, Brynjólfi Sigfús-
syni margir blómvendir, og
varð kórinn að endurtaka mörg
lögin.
Eftir sönginn á sunnudag fór
kórinn til Vífilsstaða og söng
þar fyrir sjúklinga hælisins.
í Keflavík söng kórinn í gær
kvöldi. — í kvöld halda Lands
samband blandaíra kóra og
Kátir fjelagar Vestmannakórn
um samsæti í Tjarnarcafé.
Lokunartími brauð-
sölubúða um þjóð-
hátíðina,
UM ÞJÓÐHÁTÍÐINÁ verður
lokunartími brauðbúða bæjar-
ins sem hjer segir: Föstudaginn
16. júní verður lokað kl. 19,
laugardaginn 17. júní er lokað
allan daginn, en sunnudaginn
18. júní verður opið kl. 9—11.
hann einnig nokkur alriði frv.
A. m. k. eitt atriði vantaði í'
það, þar væru engin ákvæði
um sjerstaka fánadaga, þ. e.,
þá daga, sem ætlast væri til að
almenningur drægi fána að
hún. Ennfremur mætti segja,
að refsiákvæðin fyrir misnotk-
un eða óvirðingu við fánann
væru mikils til of væg. — í
hegningarlögunum væru nú
mjög ströng refsiákvæði fyrir
að óvirða fána erlendra ríkja.
Lægi þar við varðhald og fang
elsi. Engin slík ákvæði væru
til gagnvart óvirðingu, sem
sjálfum þjóðfána íslendinga
væri sýnd. Sjer virtist því, sem
ákvæði þessa frumvarps um
þessi efni þyrftu að vera harð-
ari.
Frumvarpinu var því næst
vísað til 2 .umræðu og alls-
herjarnefndar með samhljóða
atkvæðum.
Ber mjög að fagna því, að
þetta mál er fram komið, ein-
mitt nú á þessu þingi, þar sem
stigið verður lokaskrefið í sjálf
stæðismáli þjóðarinnar.
Herstjórnarlilkynn-
in bandamanna
•
London í gærkveldi.
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter.
HERST J ÓRN ARTILKYNN-
ING bandamanna í kvöld er á
þessa leið:
Fullkomið samband er nú á
komið milli landgöngusvæða
okkar, og um 96 km. strand-
lengja er á okkar valdi. Breidd
þessa svæðis eykst stöðugt, og
var sótt dálítið fram fyrir vest-
an Caen. .
Amerískar hersveitir á Cher-
borghskaga hafa sótt frekar
fram til norðurs og vesturs, og
höfum við náð meiru af strand
vegum þar. Lengra til austurs
voru óvinirnir reknir úr Che-
risyskógi. — Ákafar orustur
hjeldu áfram milli bresks stór-
skotaliðs og þýskra skridreka-
sveita.
Herskip bandamanna hafa
stutt landherinn vel. Flugvjel-
ar okkar rjeðust hópum saman
í dag á flugvelli óvinanna og
samgönguleiðir á mjög stóru
svæði. Einnig voru orustuflug-
vjelar yfir bardagasvæðinu.
Mesti sprengjuflugvjelafloti,
sem nokkru sinni hefir verið
sendur frá Bretlandi, rjeðist í
morgun á flugvallakerfi, sem í
eru 16 flugvellir, — alt frá
Bordeaux til Lille og einnig 6
járnbrautarbrýr. Ráðist var á
marga aðra st&ði. Ellefu óvina-
flugvjelar voru skotnar niður.
Átta af okkar vjelum fórust“.
Þriðjudagur 13. júní 1944«
„Islenskir leikarar |>urfa
að fá betri starfskilvrði”
Stutt samtal við frú Gerd Grieg, sem er senn
á .förum hjeðan. ^ j
„ISLENSKIR LEIKARAR eru búnir miklum hæfileik-
um og þeir hafa náð undraverðum árangri, þegar tekið er
tillit til þeirra slæmu vinnuskilyrða, sem þeir eiga víð a'ð.
búa. Það verður að veita þeim betri starfsskilyrði, en þeir,
eiga nú við að b'úa. Þannig, að þeir geti gefið sig óskift-
ir að leiklistinni, en þurfi ekki að stunda hana í tómstundum
frá erfiðri vinnu“.
Á þessa leið fórust frú Gerd
Grieg leikkonu orð í gær, er
stjórn Leikfjelags Reykjavíkur
bauð blaðamönnum til kaffi-
drykkju í Iðnó til þess að hitta
frú Grieg, sem nú er brátt á
förum hjeðan. Eins og kunnugt
er, starfar frú Grieg hjá norsku
stjórninni og í styrjaldarþarfir.
Frú Gerd Grieg hefir dvalið
hjer á landi öðru hvoru síðan
1942 og sem kunnugt er hefir
hún int ómetanlegt starf af
hendi fyrir íslenska leiklist.
Mun og hennar minst með
þakklæti meðal leiklistarunn-
enda fyrir hennar mikla og
góða starf. Leikstarf frú Grieg
og leiðbeiningarstarf hennar
hjer er svo kunnugt, að ekki
þarf að rekja það. Sjálf segir
frúin, að það hafi verið henni
mikil ánægja að geta á 1% ári
stuðlað að sýningum á fjórum
norskum stórleikritum og gefið
íslendingum kost á að kynn-
ast, verkum norskra höfunda.
Kann vel við sig
á Islandi.
Frú Grieg hefir tekið ást-
fóstri við ísland og íslendinga
og fór mörgum og lofsamlegum
orðum um dvöl sína hjer. Hún
hefir af eðlilegum ástæðum
kynst vel léiklistarlifi hjer og
gestsaugað hefir sjeð þar betur
en kunnugir, hvað vel er gert
og hvar vanhagar. Það er því
mikilsvert að heyra skoðanir
jafn mentaðrar..Ieikkonu.
Hún segir, að blað eitt hafi
minst á, að hún kæmi aftur til
íslands, og víst segist hún vilja
það, en helst vildi hún áður sjá
íslenska leikara koma í heim-
sókn til Noregs og leika þar í
íslenskum leikritum.
Frú Gerd Grieg sagði blaða-
mönnum, að hún teldi það
ganga kraftaverki næst, hverju
íslensku leikararnir hafi áork-
að á hinu litla og þrönga leik-
sviði hjer í Iðnó. Það sýndi dug-
inn, sem í þeim byggi.
Góð hjálp frá Bretum.
Frúin mintist á hina miklu
hjálpsemi, sem Bretar hafa sýnt
íslenskri leiklist, með því að
leyfa, að búningar og annað,
sem nauðsynlega þurfti til leik
listarinnar, yrði keypt í Eng-
landi. Sannleikurinn væri sá,
að Bretar hefðu gert meira fyr-
ir Islendinga í þessum efnum
en þeir gerðu fyrir sína eigin
leiklist.
„Þrátt fyrir hina bitru og
sorglegu hlið þess, að landið
hefir verið hernumið“, sagði
frú Grieg, „er ekki hægt ann-
að að segja, en að á stríðsárun-
um hafa íslendingar fengið
tækifæri'’ til að útbreiða ís-
lenska menningu og sýnas
hvers virði hún er“.
Þakkar fyrir samveruna.
Að lokum bað frú Grieg
blaðamennina að skila sínu
innilegasta þakklæti fyrir hin-
ar ágætu viðtökur, sem hún
hefði fengið hvarvetna hjer á
landi, og þakka fyrir samver-
una. Hefðu allir kepst um að
sýna sjer vináttu og góðan hug.
Þetta vildi hún þakka um leið
’og hún segði, hve mikils virði
það hefði verið sjer að fá tæki-
færi til að kynnast íslending-
Framhald á bls. lg