Morgunblaðið - 19.06.1944, Blaðsíða 11

Mánudagur 19. júní 1944.
MORGUNBLAÐIÐ
11
Fimm mínútna
krossyáta
Lárjett:
1. vik. — 6. lofttegund. — 8.
æst. -— 10. fljót á Ítalíu. — 11.
endist vel. — 12. dvali. — 13.
tveir eins. — 14. sjó. — 16.
baug.
Lóðrjett:
2. Samtenging. — 3. háðfugl.
— 4. ríkjasamband. — 5. töl-
.uðu. — 7. mannanafn þágufall.
— 9. fljót. — 10. dunkur. — 14.
tryllt. — 15. greinir.
179. dagur ársins.
Sólmánuður byrjar.
Árdegisflæði kl. 5.25.
Síðdegisflæði kl. 16.45.
Næturlæknir er í læknavarð-
stofunni, sími 5030.
Næturvörður er í Laugavegs
Apótek.
Næturakstur aimast Bifreiða-
stöð íslands, sími 1540.
. Dpmsmálaráðherra gaf í gær-
kveldi þá undanþágu á fánalög-
unum, að fánar mættu vera að
hún til klukkan 8 í kvöld.
Guðmundur Guðjónsson kaup
maður, formaður Fjelags mat-
vörukaupmanna á fimtugsafmæli
í dag.
Hjónaband. 17. júní voru gef-
in saman í hjónaband ungfrú
Dóra Þorvaldsdóttir og Þórir Hall
verslunarmaður. Heimili ungu
hjónanna verður á Þórsgötu 17.
17. júní voru gefin saman í
hjónaband ungfrú Dóra Þorvalds
dóttir og Þórir Hall verslunarmað
ur. — Heimili ungu hjónanna er
á'Þórsgötu 17.
Það var samdóma álit manna,
að Kíkisútvarpið hefði getað val
ið betri dagskrá í gærkvöldi, á
lokaþætti lýðveldishátíðarinnar,
en gert var. Þá átti vissulega að
hafa samfelda, þjóðlega dagskrá
og þakka á þann hátt fólkinu fyr
ir hinn einstæða glæsileik, sem
það setti á hátíðina, frá byrjun
til enda.
ÚTVARPIÐ í DAG:
12.10—13.00 Hádegisútvarp.
15.30—16.00 Miðdegisútvarp.
19.25 Þingfrjettir.
19.50 Auglýsingar.
20.00 Frjettir.
20.30 Kvöld Kvenrjettindafjelags
íslands: Ávörp og ræður. Tón-
leikar.
21.50 Frjettir.
Dagskrárok.
MILO
,^.*i/*-*r*
IMIillHIKMk IÖMISOIL
Þegar Reykjavík breytti
Svíar senda hús til
Argentínu
DAGANA fyrir þjóðhátíðina
ikom það greinilega í ljós í
, Reykjavíkurbæ, að hátíð var í
vændum. Veður var gott þessa
daga, og gerði það sitt til að
setja hátíðarsvip á bæinn.
Flaggstengur voru reistar
um bæjarhverfi, þar sem aldrei
hefir áður sjest fáni við hún,
gömul hús, sem ekki hafa verið
máluð árum saman, og engu var
líkara, en eigendur hefðu svarið
þess dýran eið að láta þau
aldrei komast í kynni við nýja
málningu, breyttu nú um lit og
svip hvert af öðru, á ótrúlega
stuttum tíma.
Mest kvað þó að breytingun-
um á miðbænum. Hin tilvon-
andi hátíð hafði sett nýjan svip
á umhverfi Austurvallar þegar
á fimtudagskvöld.
Framan á svalir Alþingishúss
ins var komið fyrir stórum
skildi með hátíðarmerkinu í
rjettum litum, en lyngbönd fest
á svalirnar og húshliðina, svo
grásteinshúsið gamla fjekk hlý-
legri svip.
Utan um líkneski Jóns Sig-
urðssonar voru reistar háar
fánastengur og röð af fána-
stöngum komið fyrir meðfram
gangstjettunum umhverfis all-
an völlinn.
Á Landsímahúsinu var sjer-
stök skreyting. Á framhlið húss
ins voru sett skjaldarmerki
sýslnanna, eins og þau, sem
gerð voru fyrir Alþingishátíð-
ina 1930, en síðan hafa of sjald-
an sjest. Enda áttuðu ýmsir
vegfarendur sig ekki á því fyrst
í stað, hvaða merki þetta voru.
Fram eftir öllu kvöldi á
fimtudag sáust menn við vinnu
við alskonar skreytingar, bæði
utan húss og innan. Sýningar-
gluggar verslananna breyttu
nú um svip. Söluvarningur
hvarf þaðan að miklu leyti. En
í staðinn kom fánaskreyting
með myndum Jóns Sigurðsson-
ar.
Síðari hluta dagsins var farið
að selja hátíðarmerki þau, sem
til þess eru ætluð, að menn beri
þau á barmi sjer.
Gekk sú sala greiðlegar en
við var búist. Því áður en um-
ferð hætti á götunum, bar á
þurð á birgðum sölumanna. En
á, föstudagsmorgni heyrðust
víða óánægjuraddir um, að eng
in slík merki væru lengur fá-
anleg í höfuðstaðnum. Ljek það
orð á, að einstakir menn hefðu
verið stórtækir í þeim kaupum,
hvað sem til þess ber.
Föstudagurinn.
Föstudagurinn rann upp.
Hlýviðrisdagur, sem hinir fyrri
þessar vikur. En upp úr dag-
málum dró fyrir sól og kom
suðaustanandvari. Hvað boðaði
hann? 'Regn á Þingvöllum á
þjóðhátíðinni? Um það var
spjallað og spáð. En þó var ótt-
inn um illviðri ek'ki eins mik-
ill að þe^su sinni eins og fyrir
Alþingishátíðina 1930. Því þá
var ekki um að ræða annáð en
einstæða minningarhátíð, sem
laðaði til sín fjölda manns' úr
fjarlægum löndum. En í þetta
sinn var verið að undirbúa at-
höfn, sem var aðalatriðið og
myndi frarn fafa hvernig sem
viðraði, hvernig sem vindar
bljesu, þó það vitanlega væri
heit ósk allra manna, að hinn
um svip
Undirbúningsdagar
! fornhelgi þingstaður sýndi sig
; á þessum mikla hátíðisdegi í
'sínum fegursta skrúða.
| Um hádegi á föstudag skyldi
' öllum verslunum lokað í bæn-
jum. Fyrir hádegi var mikil
' mannaferð um verslunargötur
bæjarins. Fólk var sýnilega að
kaupa til Þingvallaferðar, en
um leið að fbrvitnast um svip-
breyting bæjarins. Af manna-
ferðinni varð greint, að til höf-
uðstaðarins voru komnir marg-
ir fyrirmenn úr hjeruðum
landsins, sem hafa kosið heldur
að vera hjer staddir á hátíð-
inni og á Þingvöllum, en á
samkomunum heima í hjeruð-
um sínum.
Eftir hádegi minkaði mjög
um mannaferð á götunum. Nú
voru menn að undirbúa sig und
ir Þingvallaför.
En kl. IV2 var settur fundur
í Sameinuðu Alþingi, þar sem
hin endanlega atkvæðagreiðsla
um sambandsslit og lýðveldis-
stofnun 17. júní fór fram.
Er frásögn af því, sem þar
fór fram, birt á öðrum stað hjer
í blaðinu.
Á áheyrendapöllum.
Þegar maður kom upp á á-
heyrendapalla Alþingis nokkr-
um mínútum fyrir kl. IV2 á
föstudag, leyndi það sjer ekki
fyrir neinum, að yfir þingsaln-
um var óvenjulegur hátíðar-'
blær. Fánarnir um öll þing-
mannaborðin gerðu sitt til þess
að setja sjerstakan svip á sal-
inn að þessu sinni.
Engin þröng var á pöllunum.
Því var aðsóknin ekki meiri?
Skýringin ^lr nærtæk. Þjóðin
hefir talað í þessu máli. Þing-
ið hafði hjer ekki annað að gera
en framkvæma hinn einhuga,
skýlausa þjóðarvilja.
Líður að fundarbyrjun. Þing
menn ganga til sæta sinna. Ekk
ert hvískur eða tal heyrist.
Forseti: ,,Þá er fundur sett-
ur!“
Um leið heyrist í kvikmynda
tökuvjelunum.
Eftir ræðu forsætisráðherra
kemur atkvæðagreiðslan. Fyrst
handaupprjetting. — Kjartan
Bjarnason snýr myndatökuvjel
sinni, svo allar hendur sjáist.
Þá er nafnakall. „Kemur upp
hlutur Áka Jakobssonar. Þing-
menn greiða atkvæði eftir
rjetti’i stafrófsröð, því Áki er
þar fyrstur. Forseti les upp
nöfnin. Þingmenn svara: Já.
Nöfnin og jáin í jöfnum takt,
eins reglulega eins og gang-
verkið í myndavjelinni.
Og þegar forsætisráðherra
hefir lokið máli sínu um gild-
istöku lýðveldisstjórnarskrár-.
innar 17. júní, og aftur fer fram
nafnakall, hagar tilviljunin því
svo, að hlutur Stefáns Jóh.
Stefánssonar kemur upp, svo
hann verður fyrstur með sitt
hiklausa já.
Svona var það. Og þegar for-
seti hefir lýst, að næsti þing-
fundur verði að Lögbergi, er
þessum fundi slitið.
Bridgekeppni Akur-
eyrar.
Reykjavík sigraði
2. og 3. umferð
2. og 3. umferð bridgekepn-
innar milli Reykavíkur og
Akureyrar hafa vverið spilað-
ar. — Báðar þessar umferðir
vann Reykjavík.
Sveit Reykvíkingaa er spil-
aði aðra umferð var skipuð:
Brynjólfi Stefánssyni, Árna
M. Jónssyni, Guðmundi Giuð-
mundssyni og Benedikt Jó-
hannssyni.
Sveit Akureyringa: Steinn
Steinsen, Þorlákur Jónsson,
Stefán Árnasbn og Vernharð-
ur Sveinsson.
Eftir þessa umferð höfðu
Reykvíkingar 1530 stig um-
fram Akureyringa.
Sveit Akureyringa, er spil-
uð var þriðja umferð, skip-
uðu: Jón Sólnes, Óskar Sæ-
mundsson, Friðrik Halldórs-
son og Árni Sigurðsson. ■—
Reykvíkingar: Árni M. Jóns-
son, Stefán Stefánsson. Bene-
dikt Jóhannsson og Lárus
Karlsson.
Þessari umferð lauk einnig
með sigri Reykvíkinga, 1880
.stig umfram Akureyringa.
STOKKHÓLMI: — Samkv.
fregnum, sem nýlega hafa birst
í Stokkhólmsblöðunum, hefir
hr. Axelson-Johnson, kunnur
sænskur skipaeigandi, gefið all
mörg tilbúin sænsk timburhús,
til þess að reisa í San-Juan-
hjeraðinu í Argentínu, en þar
varð fyrir skömmu mikill jarð-
skjálfti. Hús þessi, sem þegar
eru komin til Argentínu, hafa
verið sjerstaklega smíðuð með
loftslagið þar og önnur skil-
yrði fyrir augum.
Mikið er um það rætt, að
nota svona hús af ýmsum.gerð-
um, þegar kemur að því, að
bæta úr húsnæðisvandræðun-
um í Evrópu. — Hefir hinum
sænsku húsum verið veitt mest
eftirtekt í því sambandi ,en í
Svíþjóð hafa þau lengi verið
notuð og gefist vel.
Formaður sænskra timbur-
húsaframleiðenda sagði nýlega
í blaðaviðtali, að hann teldi það
engar ýkjur að áætla að 50 milj.
manna 1 Evrópu væru húsnæð-
islausir, sem stendur. — Taldi
hann hin sænsku hús geta
bætt þar úr brýnustu þörfinni,
sjerstaklega, þar sem skortur
myndi verða á byggingarefni,
þar sem stríðið hefrir geisað.
„Auroro" fjelag
Esperanfisla í Rvik
Fimtud. 1. júní hjelt nýstofn-
að fjelag Esperantista, „Aur-
oro“, þriðja fund sinn í Mið-
bæj arskólanum.
Fundurinn var f jölmennur og
ríkti mikill áhugi um málefni
Esperanto-hreyfingarinnar með
al fundarmanna, útbreiðslu
málsins og kynningu þess.
Rætt var um ýmsar leiðir til
kenslu Esperantos, ' svo sem
brjefskóla, námskeið og kenslu
í útvarpi. Samþykt var tillaga
þar sem stjórninni var falið að
fara þess á leit við útvarpið, að
kensla í Esperanto yrði aftur
tekin upp í útvarpi á hausti
komanda og einnig að tími
fengist til erindaflutnings á og
um Esperan-to. Til máls tóku
Ólafur S. Magnússon, forseti
fjelagsins, Helgi Hannesson o.
fl.
Einnig var rætt um útgáfu
blaðs á Esperanto og jafnvel
bóka, einkum orðabóka, en
vöntun slíkra bóka háir út-
breiðslu málsins hjer einmitt
mjög.
Þá var samþykt að fjelagið
efndi til skemtiferðar til Gull-
foss og Geysis sunnud. 2. júlí.
S. J.
MUllIillllllllllllll!II!!llllll!IIIiIllllllII!liniIUIIIIIIllllllIlllllUIIII!llllllinilllllllllllli!lllill||||||||!I||||||||||||||tllllj|
Itilkynning . I
| frá Hforgunblaðinu I
| MYNDAMÓTI
1 blaðsins verða 1
lalls ekki lánuð |
De Gaulle siofnar
bæjarsfjórn
í Bayeaux
London í gærkveldi.
DE GAUULE setti á stofn á
ferð sinni til Frakklands-
stranda bæjarstjórn í borginni
Bayeaux og ennfremur stjórn
fyrir borgaraleg málefni þess
svæðis, sem þegar er á valdi
bandamanna. Þetta hefir De

hjer eftir
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimuiniiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuuuiiiiiiumuiiiimiiiuuuuiiuiuiiiiiiiiiiiimiiiiuiiiiuia
Gaulle auðsýnilega gert án
samþykkis Breta og Bandaríkja
manna.