Morgunblaðið - 23.06.1944, Blaðsíða 5

Föstudagur 23. júní 1944.
MORGUNBLAÐIÐ
5
v 1
^jjfóttcióíÉci
or9
un
l lci Éói
nó
»«*:**:**:**:**:*-:<»>*:*Ý«<^í<<MK^**>*t**:**:**:*»:*«4*<M^**:*<:<*:**:**>
£
4*« »*. |*. A A f .!*> |*| A A A A t** [** «** .*> A .♦« ij** A A A Jk.A. «
/V*«*%*VWV%”«”«”»,WWV,«*VVVVV%*WTt
Þegar glíman var endurvakin 1 Reykjavík
EINS OG getið hefir verið í
frjettum Morgunblaðsins, hefir
Guðmundur Þorbjörnsson múr-
arameistari frá Seyðisfirði,
eúm af frumherjum Glímufje-
lagsins Armann, verið staddur
hjer í bænum að undanförnu.
Hefir fjelagið og gamlir glímu-
fjelagar hans heiðrað hann á
margan hátt, og greinilega kom
ið fram í því það þakklæti, sem
þeir, er unna þessari þjóðar-
íþrótt Islendinga, bera 1 brjósti
til hans.
Guðmundur Þorbjörnsson,
sem er fæddur á Akranesi og
alinn upp þar og í Borgarfirði,
fjekk snemma lifandi áhuga á
glímu og" öðrum íþróttum. Sá
áhugi hefir haldist óskertur
fram á þenna dag, en meðan
Guðmundur dvaldist hjer —í
Reykjavík um nokkur ár, fyr-
ir 36 árum? síðan, fjekk þessi
áhugi hans útrás í hagnýtum
störfum á sviði íþróttanna, og
gerðu þau mikið til þess að
vekja íslensku glímuna aftur
úr deyfð þeirri, sem yfir henni
hafði þá verið um nokkur ár,
og hrinda henni fram á leið á
þeirri þroskabraut, sem hún
hefir fetað síðan.
Það vita allir, sem nokkuð
þekkja til íþrótta, að Glímufje-
-
lagið Armann er nú eitt stærsta
og öflugasta íþróttafjelag lands
ins, vel skipulagt og stjórnað
af frábærum áhugamanni, Jens
Guðbjörnssyni. En hitt vita
færri, að fjelagið Ármann, sem
sr. Helgi P. Hjálmarsson heit-
inn og Pjetur Jónsson blikk-
smiður stofnuðu nokkru fyrir
aldamót.in síðustu, var að mestu
hætt starfsemi sinni, er Guð-
mundur Þorbjarnarson kom
hingað og gekst fyrfr því ásamt
Ásgeiri G. Gunnlaugssyni kaup
manni og Vilhjálmi Árnasyni
trjesmíðameistara, að þeir ung-
ír menn, sem áhuga höfðu á
glímu, tóku að koma saman til
æfinga. Strengdu þessir þre-
menningar þess heit, að þeir
skyldu ekki gefast upp, þótt
óbyrlega kynni að blása, og ber
Glímufjel. Ármann þess vott-
inn, að þeir gerðu það ekki.
Þjóðaríþrótt.
Með flestum þjóðum er ein-
hver íþrótt, sem þjóðaríþrótt
má telja, upprunnin með þjóð-
inni, þar sem hún er iðkuð, og
svo er um glímuna hjer, hún er
æfaforn í landi, og hvergi ann-
arsstaðar þekkist nein íþrótt,
sem beri af henni nokkurn svip
Þess vegha hefir glíman , oft
reynst Islendingum drjúg til
varnar, er við erlenda menn
var að etja, sem ekki kunnu á
henni skil.
Islendingar eru nú tvíefldir
í öllum þjóðlegheitum, að
minsta kosti í orði, og íþrótt-
unum vex æ meir fylgi, eftir
því sem árin líða. Því er ekki
nema eðlilegt, að glíman skipi
virðulegan sess meðal okkar og
vegur hennar verði þeim mun
meiri, sem árin ganga fleiri yf-
Samtal við Guðmund Þorbjörnsson
múrarameistara frá Seyðisfirði
ir þjóðina og íþróttirnar þró-
ast.
Glíman er nú á þroskaskeiði.
Fleiri og fleiri ungir mpnn
leggja stund á hana. Og þeir
finna allir sem einn kosti henn
ar. Og þessvegna eru þeir full-
ir þakklæti í garð þeirra
manna, sem börust fyrir fram-
gangi hennar, oft við erfiðustu
skilyrði og einungis af áhuga
fyrir íþróttinni sjálfri. Einn
þeirra manna er Guðmundur
Þorbjörnsson.
Tvennir tímar.
Þótt því sje fjarri, að íþrótt-
irnar hafi enn þau skilyrði, sem
fullkomin megi teljast, þá er
sem betur fer ólíkt umhorfs á
því sviði og laust eftir aldamót-
in síðustu, er Guðmundur Þor-
björnsson kom hingað til bæj-
arins ög safnaði um sig nokkr-
um flokki ungra manna, sem
áhuga hafði á þjóðaríþróttinni.
Á fyrstu æfinguna, sem þeir
hjeldu, komu þeir saman, 12 að
tölu, á túnbletti fyrir ofan
Bakkabúð við Lindargötu. —
Við Bakkabúð heyrast nú ekki
lengur glímuskellir og uppvax
andi íþróttakynslóð höfuðstað-
arins hefir sjálfsagt ekki hug-
mynd um, að þar hafi nokkurn
tíma vórið glímt, en þetta kvöld
er hinir tólf ungu menn tóku
þar glímutökum og skeltu hver
öðrum niður í blautt túnið, var
hafið það starf, sem veitti ör-
yggi fyrir þvi, að þjóðaríþrótt-
in fjelli ekki niður í sjálfum
höfuðstaðnum. — Síðan hefir
altaf verið skipulögð glímustarf
semi hjer í Reykjavík. —
Fór illa meS fötin.
' — En þetta fór illa með föt-
in okkar, að detta á blautt tún-
ið, segir Guðmundur. Og svo
var líka annað, að fólk þyrptist
að okkur, og fór svo nærri, að
háski var að. Þriðja var svo
það, að við komum saman til
þess að æfa íþróttina og full-
komnast í henni, en ekki til að
sýna almenningi hana, fyrr en
við hefðum fengið meiri þjálf-
un.
Af þessum ummælum Guð-
mundar má glögt sjá, að nægur
áhugi var fyrir glímunni með-
fil almennings. Fólk þyrptist
saman til þess að horfa á þessa
fyrstu æfingu, sem höfð hafði
verið um skeið. En fyrir íþrótta
mönnunum vakti annað en að
sýna sig strax, það vakti fyrir
þeim að æfa sig svo, að þeir
gætu boðið bæjarbúum upp á
verulega fallega glímu eftir
vissan tíma. Áður kærðu þeir
sig ekki um n^in forvitin augu
á æfingunum.
— Eftir þessa æfingu fórum
við niður á klappirnar við sjó-
inn, segir Guðmundur, og hjeld
'arnesi. Hann bauð okkur það
og gaf okkur ráð, en glímdi
aldrei í minni tíð hjer í Reykja
• vík.
Glímt opinberlega.
— Það var arið. 1906, sem
okkur leitst þurfa að efla fjár-
hag fjelagsins, segir Guðmund-
ur. — Ársgjaldið var aðeins ein
króna og mátti greiða það árs-
fjórðungslega, 25 aura í hvert
sinn. En svo voru fjárráð okk-
ar Ijeleg, að oft kom fyrir, að
menn gátu ekki greitt þessa 25
aura á tilskyldum tíma. Flest-
ir fjelagarnir voru jðnnemar
eða menn, sem eitthvað annað
Ivoru að læra og höfðu enga
um þai nokkurskonar fund. peninga afgangs, nema ef þeir
Vai mjer falið þar að skrifa ^ unnu eftirvinnú og þá var ekki
upp nöfn þátttakenda og út- hærra kaupið í henni en dag-
vega húsrúm fyrir næstu æf-|vinnu. Fyrir lærlinga mun
ingarnai, því eins og jeg sagði kaupið þa hafa verið um 35—
áðan, sáum við, að ekki gekk 4Q aura £ klukkustund.
að glíma úti.
— Að því er mig minnir var
fyrsta kappglíman haldin í
Iðnó, en þar ber okkur nú ekki
Glímdu í salthúsi.
- Hvernig gekk svo meö saman; sem að þessu stóðum.
húsnæðið?
•—Mjög vel, segir Guðmund-
ur. — Jeg þekti Þorstein Þor-
steinsson skipstjóra (nú í
Þórshamri), vissi, að hann átti
tómt salthús inni við sjóinn og
bað- hann um það til glímuæf-
inga. Lánaði hann okkur það
umsvifalaust og voru þar marg
ar. æfingar haldnar, en. þegar
húsið var aftur fylt salti, fór-
um við í geymsluhús innan
Rauðarár og glímdum þar lengi,
en eftir það æfðum við okkur
um skeið í hálfbygðum húsum
hjer og þar um Skuggahverfið
og annarsstaðar um Austurbæ-
inn. Það var að vísu óþægilegt
að vera altaf að skifta um stað,
en við vorum áhugasamir og
ljetum okkur ekki muna um
það að kveðja saman hópinn á
nýjan og nýjan stað.
Þeir, sem feimnir voru.
— En hvað með þá yngri?
— Þeir voru feimnir og hlje-
drægir og þorðu ekki að koma
á æfingar með þeim eldri, en
voru þetta að vakka kringum
okkur, svo jeg bauð þeim þá að
æfa þá út af fyrir sig. Þær æf-
Afl og fimi.
— Hver telur þú undírstöðu-
atriði glímunnar?
— Afl og fimi þarf til og
verður þetta tvent að fara sam-
an, en eitt af því, sem við lögð-
um aðaláhersluna á, var að afl-
ið kæmi ekki of mikið í Ijós.
Því varð auðvitað að beita um
leið og brögðin voru lögð á, en
helst ekki svo á bæri. En fim-
in kom aðallega til greina í sam
bandi við vörnina og voru ýms-
ir af okkar bestu glímumöhnum
framúrskarandi fimir í vörn,
eins og t. d. Hállgrímur Bene-
diktsson, sem var allra manna
fimastur í því að láta menn
liggja á þeirra eigin brögum,
þó slíkt megi fremur kalla
gagnsókn en vörn. —
— Voru menn ekki um of
kappsamir á æfingum?
— Jú, það vildi við brenna,
en jeg iagði altaf mikla áherslu
á að reyna að fá menn til þess
að vera ekki kappsama. Það
gerði brögðin hreinni. Og þetta
rann mönnum svo í blóðið, ef
þeir gættu þess á æfingum, að
það hjelst, er út í kappglímur
samkomuhúsi, sem mun hafa
staðið . einhversstaðar milli
ingar voru haldnar í kaffi- ogjvar komið, sv0 brögðin urðu
hrein þar líka. Þá var og áríð-
, andi að kenna mönnum að falla
Laugavegs og Grettisgötu í ' rjett, svo ekki hlytust meiðsli
nánd við Barónsstíg. Við lögð- j Si föHunum. Þetta var hvort-
um alla áhersluna á það að ná tveggja æft samtímis.
hreinum brögðnm og að kunna
að detta. Þar kom Guðjón Kr.,
síðar góðkunnur glímumaður a Konungsglíman 1907.
— Þú sást hina frægu kon-
ungsglímu á Þingvöllum árið
1907?
— Já, jeg gat ekki á mjer
setið. Jeg var þá við bryggju-
fyrstu æfinguna, en þegar pilt-
arnir 'ióru að verða æfðari og
ófeimnari, bættust þeir auðvit-
að í hóp þeirra, sem lengra voru
komnir, en þarna voru nú samt
tveir æfingaflokkar. Hinir eldri smíði á Akranesi og hafði ekk-
æfðu stundum í söðlasmíðaverk ert unnið að undirbúningi þeirr
stæði Þorgríms heitins í Laug- ar glímu, en brá mjer austur.
Það var mjög skemtileg gliroa.
Hana vann Hallgrímur Bene-
diktsson, eins og þú veist, ann-
ar varð Guðmundur Stefánssen,
þriðji Jóhannes Jósefsson, nú-
verandi hóteleigandi og fjórði
Sigurjón Pjetursson, Álafossi,
þá aðeins 18 ára gamall. Hann
var einn þeirra, sem byrjaði að
æfa hjá mjer. — Þessi konungs
glima vakti mikla athygli og
mikið umtal, eins og margir
muna enn.
Reykjavík kvödd.
— Árið eftir kvaddi jeg svo
Reykjavík og alla glímufjelag-
ana og hefi ekki komið hing-
að fyrr en nú, segir Guðmund-
ur. — En tilsögn veitti ]eg' í
glímu við skólann á Eiðum einn
vetur. Þar voru mörg ágætis
glímumannaefni, t. d. Sveinn
Jónsson á Egilsstöðum og Ing-
ólfur Hrólfsson á Seyðisfirði,
faðir Brynjólfs Ingólfssonar
íþróttamanns.
— Þú glímdir aldrei opinber-
lega?
— Nei, ekki í kaþpglímu, en
hinsvegar tók jeg þátt í nokkr-
um glímusýningum. Þá sýndum
við venjulega útlendum ferða-
mönnum glímu, og jeg rnan
eftir, að við sýndum einu sinni
um borð í þýsku skemtiferða-
skipi. Thomsen var þá af-
greiðslumaður slíkra skipa og
gerði alt, sem hann gat, til
þess að skemta farþegunum,
efndi til kappreiða á Melunum
og glímusýninga og margs fl.
— Þú varst mikill hestamað-
ur, Guðmundur?
— Já, jeg átti góða klára og
þótti vænt um hesta, en það er
nú önnur saga.
Horft yfir gott dagsverk.
Fáir munu geta hörft yfir
betra dagsverk í þágu glím-
unnar hjer, en Guðmundur
Þorbjörnsson, og það hefi jeg
á honum heyrt, að honum Mki
vel glíman, eins og hún er iðk-
uð hjer nú, enda eru skilyrðin
ólík og þau voru, þegar hann
var hjer að hjálpa ungum mön»
um til þess að ná leikni í þjoð-
ariþrótt vorri. En margir munt*
hafa óskað þess, að hann hefð*
verið hjer lengur, kent lengur
og haft lengur hin ^óðu áhrif
| á fjelagá síná, sem þeir érv*
honum svo þakklátir fyrir.
I
Bændaglíma að kveldi.
— Jeg man enn greinilega,
segir Guðmundur, þegar jeg
fjekk fyrst raunverulega áhuga
á glímuhni. Jeg var ekki fermtJ
ur þá og var í göngum með
Borgfirðingum. Gangnaforingi
var þá Þorsteinn Hjálms'-
son, faðir Jóns Þorsteinssonar
íþróttakennara, en hjá honum
hafði jeg áður verið. Um kvölcl
ið, eftir að gengið hafði verið
um daginn, var farið í bænda-
glímu, og horfði jeg á af mikl-
um áhuga. Varð mjer,þá sjer-
staklega starsýnt á glímuaðferð
Þorsteins, sem mjer fanst bera
Framh. á 8. síðu.