Morgunblaðið - 05.07.1944, Blaðsíða 7

Miövikudagiim 5. júlí 1944
MOBGUNBLAÐIÐ
7
RÍKASTI MAÐUR HEIMSINS
EFTIR ERNEST 0. HAUSER
Morgunblaðið birtir hjer síðari hluta greirjar
ameríska blaðamannsins Hauser, um indverska
þjóðhöfðingjann Osman, nizam af Hyderabad, sem
íalinn er vera ríkastur allra núlifandi manna.
Síðari grein
NIZAMINN á enga sjerstaka
fjárgeymslu. Mest af auðæfum
b.ans er hlaSið upp með veggj-
unum í herbergjum tveggja
b^gginga Kothi-kcnungshallar-
innar, þar sem hann býr. Fyll-
ir það svo að segja hverja
smugu og er sumt af auðæfun-
um í hálfgleymdum aíkimum.
Eitt sinn ljet nizaminn þjóna
sína taka niður veggtjöld, sem
hann var orðinn leiður á, og
fundust þá kassar fullir af gulli
bak við þau. í annað sinn ók
vörubifreið hlaðin gulli inn í
hallargarðinn. Hvergi var til
geymsluskot fyrir farm þenna,
og nizaminn setti því til bráða-
birgða vörð um bifreiðina. •—
Þetta gerðist fyrir tveimur ár-
um síðan, en enn í dag stendur
bifreiðin í hallargarðinum með
gullfarminn og varðmenn gæta
hennar. Hjólin eru sokkin í
jarðveginn, grasið hylur bif-
reiðina að nokkru leyti, og lítið
trje er nú vaxið upp af henni.
í afskekktum kima hinnar hrör
legu hallar er hlaðið pokum
með silfurrupes. Saumar pok-
anna eru víða slitnir og pen-
ingar hafa oltið út úr þeim,
en enginn hefir tekið pening-
ana upp.
Sjeu krúnulandeignirnar ekki
meðtaldar, er sennilegt, að auð
ur nizamsins sje um það bil 13
miljarðir króna, og rjettlætir
það að öllum líkindum fyllilega
þá staðhæfingu, að hann sje
ríkasti maður heimsins. Per-
sónulega nýtur hann einskis af
þessum mikla auð nema ánægju
safnarans. Það er áreiðanlegt,
að hann veit ekki með vissu,
hversu mikið hann á. Sú hug-
mynd að verja einhverjum
hluta auðlegðar sinnar til iðn-
aðarframleiðslu, er fjarri huga
hans, því að þá gæti hann ætti
lengur haft þetta rje í nálægð
sinni. Hann eyðir mörgum
stundum meðal peningahlaða
sinna. Eina dauðlega veran, er
fengið hefir að sjá allan hans
auð, er eftirlætisdóttir hans,
Pasha prinsessa, sem er á þrí-
tugs aldri og gengur í Hydera-
bad undir nafninu: „skuggi
nizamsins“. Eina varúðarráð-
stöfunina auði sinum il trygg-
ingar, sem Osman hefir látið
gera. er sú, að komið hefir ver-
ið upp rafmagnsbjöllukerfi.
Ekki er lengur rúm fyrir Os-
man í höllinni.
AUÐÆFI Osmans eru nú svo
mikil orðin, að ekki er lengur
rúm fyrir hann sjálfan í höll
hans. Hefir hann því komið sjer
upp skýli á svölum hallarinnar.
Er þar bæði svefnherbergi hans
og skrifstofa, hvorttveggja jafn
fátæklega búið af húsgögninn.
Hann er talinn vinna mest allra
manna í Hyderabad. Hann fei á
fætur í dagrenning, fær sjer
kaffibolla og tekur til að lesa
og skrifa, áður en aðalstjórn-
arskrifstofan í höllinni er opn-
uð. Klukkan tíu snæðir hann
morgunverð — sem er te og
kex — en vinnur jafnframt. —
Eftirlætisgeit hans er gefið að
borða á sama tíma, eftir leið-
beiningum hans. Þegar er aðal-
skrifstofan er opnuð, skunda
sendiboðar í snjáðum einkenn-
isbúningum milli hins konung-
lega bústaðar á svölunum og
skrifstofunnar. Flytja þeir skip
anir nizamsins til ráðherraris,
sem bíður eftir fyrirmælum
hans.
Um klukkan tíu koma fyrstu
heimsækjendurnir, og eru iög-
reglustjórinn og tveir eða þrír
læknar, sem gefa skýrslu um
heilsufarið í kvennabúrinu
meðal þeirra.Þegar Osman verð
ur krankur, læknar hann sig
með því að svelta í einn eða
tvo daga. Forsætisráðherrann
og aðrir ráðherrar koma venju
lega um þetta leyti til þess að
ræða um málefni ríkisins.
Málefni Hyderabad eru því-
næst rædd á einkennilegan hátt
■— Osman stendur upp úr stól
sínum og sest á svalatröppurn-
ar, en ráðherrar harís og hirð-
menn standa 1 hálfhring um-
hverfis hann með lotningarsvip.
Þegar fundi þessum er lokið,
eftir tvær klukkustundir, er
fátt, sem ekki hefir verið. ræki-
lega athugað — allt frá einka-
málum aðalsmanna og kaup-
sýslumannanna að endurbótum
á löggjöfinni. Eðlisbundin for-
vitni Osmans veldur því, að
hann hefir sjerstakan áhuga á
öllu því, sem gerist bak við
tjöldin í höllum og hreysum
Hyderabadborgar.
Þegar þessir gestir eru farnir
er borinn inn óbrotinn en mjög
vel tilreiddur hádegisverður
handa Osman og Pasha, prins-
essu. Osman hefir,andúð á hinu
venjulega indverska mataræði,
sem mjög er breytilegt eftir árs
tíðum.Honum þykir rjómi mjög
góður og neytir því ætíð nokk-
urs rjóma með hverri máltíð —
oft í ís. Eftirlætisrjettur hans
er brytjaðir ávextir í þeyttum
rjóma.
Osman er vanur að senda
fjölskyldum hirðmanna sinna
svo lítið af máltíð hverri, og
senda hirðmenn þessir þá venju
lega nokkra skildinga aftur í
þakkarskyni fyrir þann heiður,
sem nizaminn hafði veitt þeim.
Osman tekur virkan þátt í öll-
um stjórnarstörfum.
Á KVÖLDIN er komið með
skjöl til nizamsins til undir-
skriftar.Osman les þau öll vand
lega, því að hann neitar með
öllu að starfa sem einskonar
stimpilvjel. Ekkert frumvarp
getur orðið að lögum í Hydera-
bad án samþykkis hans. Innan-
ríkisráðherra hans, sem er
greindur ungur maður, skýrði
mjer frá því, að stundum kæmi
það fyrir, að nizaminn sendi
ráðuneytinu aftur frumvarp, er
það hafði athugað. Hefði hann
þá gert athugasemdir við at-
riði, sem farið höfðu framhjá
öllum ráðherrunum.
Seinna um kvöldið gengur
Osman til hallar og grafar móð
ur sinnar. Lögregluþjónarnir
blása þá í hljóðpípur sínar og
stöðva alla umferð, allir fót-
gangandi staðnæmast þögulir á
gangstjettunum, og skyndilega
hljóðnar allt í hinni annars há-
vaðasömu borg, þegar hans á-
gæta hágöfgi ekur fram hjá í
gamla Fordbílnum sínum —
hrumur og einmana.
Á kvöldin les svo Osman —
mest sígildar persneskar bók-
mentir og kóraninn — og yrkir
ljóð sín. Ljóð hans eru orkt í
persneskum stíl, og gagnrýn-
endur segja. að hann sje ekki
slæmt skád af konungi að vera.
Ljóð hans eru birt í blöðum
borgarinnar og einstaka sinn-
um eru í Times of India birtar
enskar þýðingar af Ijóðum
hans. Hann ritar einnig sjer-
stakan blaðadálk, sem hann
nefnir „dagurinn minn“. Ræð-
ir hann þar um hin fjarskyld-
ustu og furðulegustu efni, og
eyddi hann m. a. fyrir nokkru
heilum dálki í að útskýra enska
orðið ,,honeymoon“ — hveiti-
brauosdagar. — Osrnan fær
enga þóknun fyrir þessi rit-
slörf.
Osman er dyggur stuðnings-
maður Breta.
HYDERABAD stendur næst
Bretum allra hinna indversku
furstaríkja. Þegar Bretar fyrst
stigu fótum á Indlandsstrendur
fyrir nær tveimur öldum síðar
til þess að skapa sjer þar við-
skiftasambönd, var það þáver-
andi nizam, sem veitti þeim
mikla aðstoð við að ná valdi
yfir Suður-Indlandi. í endur-
gjaldsskyni efldu Bretar veldi
hans og aðstoðuðu hann við að
brjóta til hlýðni óróasama ætt-
bálka í landamærahjeruðum
ríkis hans. Aftur stóð nizaminn
af Hyderabad stöðugur við hlið
vina sinna Breta, þegar Indverj
ar hófu hina fyrstu og síðustu
upn’-eis" sína árið 1857. — í
heimsstyrjöldunum báðum hef-
ir Hydcrabadríki styrkt Breta
með vopnum og fjárframlögum.
Nú berjast tvær sveitir frá Hy-
1 derabad erlendis og þremur
breskum flugsveitum er haldið
uppi með fjárframlögum frá
Hyderabad. Verksmiðjur lands
ins framleiða hergögn fyrir
Breta og stjórnin í Hyderabad
er nú að þjálfa flugmenn og
vjelamenn til þess að starfa
með hersveitum Bretakonungs.
Kaldhæðnum mönnum kann
að virðast titill sá, sem Georg
V. Bretakonungur. veitti Os-
man opinberlega í lok heims-
styrjaldarinnar fyrri, vera
fremur kátbroslegur, en titill
þessi var: „Dyggur bandamað-
ur bresku stjórnarinnar.“ Jafn
fram kunna menn að álíta svo,
að bresk yfirráð sjeu jafnsterk
í löndum hinna innfæddu þjóð-
höfðingja sem, öðrum hjeruð-
um Indlands. En ef maður ljeti
þessi skoðun í Ijós í návist Os-
mans, myndi hann reiðast
mjög. Sannleikurinn er lika sá,
að í Hyderabad eru hin bresku
yfirráð vandlega greind frá
innanríkismálunum. ■— Hafa
Bretar þar snjallan sendiherra
og kemur þeim Osman vel sam
an.
Hin nánu tengsl, sem eru á
milli bresku varakonungsins í
Indlandi og hans ágætu há-
göfgi, eru sljórnmálalega mjög
mikilvæg, því að Osman er
meira en veraldlegur leiðtogi
indverks ríkis. Hyderabad
hefir orðið miðstöð allra Mú-
hameðstrúarmanna í Indlandi,
og hinar 90.000.000 Múhameðs
trúarmanna í landinu skoða niz
aminn af Hyderabad sem nokk
urskonar arftaka spámannsins.
Hann er því heilagur í þeirra
augum, og hann er hinn lög-
legi erfingi hins volduga Mogul
ríkis, sem eitt sinn náði yfir
meginhluta Indlands. Er hann
fór til bænahalds í hið fræga
Jamma-musteri í Delhi, varð
að hafa þrjú hundruð varð-
menii meðal biðjendanna til
þess að hindra það, að múgur-
inn træði Osman undir í á-
fergju sinni við að öðlast bless-
un hans með því að snerta lík-
ama hans. Orð hans eru í heiðri
höfð af öllum Múhameðstrúar-
mönnum al^t frá Khyberskarði
til Comorinhöfða.
Osman hefir eignast tvær fagr-
ar tengdadætur.
ÁHRIF Osmans í heimi Mú-
hameðstrúarmanna jukust enn
stórlega, er tveir sona hans
gengu að eiga dóttur og frænku
fyrverandi soldáns Tyrkjaveld
is. Soldáninn .hafði sem kalífi
verið andlegur forystumaður
allra Múhameðstrúarmanna, og
tengdir þessar vöktu mikinn
fögnuð meðal Múhamsetrúar-
manna í Asíu og löndunum við
austanvert Miðjarðarhaf. Brúð-
kaupið fór fram í Nice árið 1931
og var það stórkostlega mikil-
vægur atburður. Enginn nizam
hafði nokkru sinni farið til
framandi landa. Prinsesáurnar
voru forkunnarfagrar, og enn í
dag — þrettán árum eftir gift-
inguna — standa yfir heitar
deilur í Hyderabad milli þeirra,
sem halda því fram, að þær
sjeu það besta í Hyderabad og
hinna, sem telja að þær sjeu
það eina góða í Hyderabad.
Eiginmenn þeirra, krónprins
inn og yngri bróðir hans, Mo-
azzam prins, játa afdráttarlaust
að þeir eigi konum sínum að
þakka alla sína mentun.
Sú staðrevnd veldur Osman
miklum harmi, að enn er það
svo, að hann og Múhameðstrú-
armenn hans eru útlendingar í
sínu eigin Jandi eftir sjö alda
stjórn Múhameðstrúarmanna á
Deccansljettunni. Áttatíu og
fimm af hverjum hundrað íbú-
um Hyderabad eru Hindúar, en
Múhameðstrúarmenn eru að-
sins ellefu prósent íbúanna. •—
Þeir eru þó á grænni grein í
landinu, því að stjórn landsins
er að öllu leyti í þeirra höndum
og þeir eiga flestar stóreignir
í landinu. Það er éftirtektar-
vert, að í löndum nizamsins
hefir áróður eongressflokksins
fremur beinst gegn Múhameðs
trúarstjórnandanum en hinum
bresku drottnururm Árangur-
inn hefir orðið sá, að congress-
flokkurinn hefir verið bannað-
ur í Hyderabad, en vinnur þó
ennþá á bak við tjöldin. Mjer
Framhald á 8. síðu,
Leikkona giftisf flugmanni
Kvikmyndaleikkonan Heather Angel, giftist nýlega Robert
Sinclair flugmanni. Er hann n ú kominn til Evrópu.