Morgunblaðið - 11.07.1944, Blaðsíða 2

2
MOBGCJNBL/ MÐ
Þriðjudagur 1L júlí 1944
Nokkur orð um ústundið í
heilbrigðismólum þjóðarinnur
EITT AF þeim stórmálum,
sem nú krefjast skjótrar úr-
| lausnar, er að koma heilbrigð-
ismálum þjóðarinnar í það
! horf. að viðunandi sje. Mætti
um það rita langt mál. í þess-
i ari grein verður rætt um einn
i '♦rtikilsverðan þátt þessara mála,
J -eða það. hvernig ástatt er um
I sj úkrahús landsins.
Þetta er orðið svo mikið
’ vandræðamál, að ekki verður
-'Htijá því kömist, að ráða bót á
ð»|>yí mjög bráðlega. Mjer, sem
':4>e;,sar línur riia. er að vísu
1
> ekki vel kunnugt um, við hve
“■•{•"töikla erfiðleika fólk í öðrum
’ hjeruðum landsins á að etja
j rneð að koma sjúklingum í
> sjiVkrahús. en jeg geri ráð fyr-
j ir, að það sje alls staðar svip-
[ að. Og þá furðar mig mjög á
j þvi, hve lítið er um þetta rætt
j opinberlega. Vil jeg því vekja
j rnéls á þessu, ef vera kynni, að
j fleiri Ijetu svo til sín heyra.
t *
I Væri æskilegt að fá raddir sem
; víðast að, svo ráðamenn þjóð-
fjelagsins fengju að sjá, hvern-
i ásíandið er í raun og veru.
i Jeg mun þó ekki að þessu sinni
fara langt í því að taka einstök
dærni máli mínu til sönnunar,
en af nógu er að taka í því
; efn.i, og verður það ef til vill
gert slðar.
Við eigum fjölmenna lækna-
stjett. vel mentaða og færa í
sinni grein. Flestir þeirra hafa
og mjög mikinn áhuga fyrir
starfi sínu. En starfskraftar
þessarar stjettar notast ekki
- netna að hálfu leyti, sökum
þess, að sjúkrahúsin taka ekki
við nema nokkrum hluta þeirra
j sjúklinga, sem sjúkrahúsvistar
þarfnast, og þeirrar hjúkrunar
! og hjálpar, sem aðeins er hægt
að veita þar.
Þess ber og mjög að gæta,
: þegar um þetta mál er að ræða,
! að sökum mannfæðar á heim-
ilum, að minsta kosti til sveita,
er miklu verri aðstaða en áður
var til þess að hugsa um sjúkl-
inga. Fólk er þar ekki til, nema
til allra nauðsynlegustu verka,
og illa það. Auk þess er ekki
: hægt að gera ráð fyrir, að á
heimilum sjeu til nauðsynleg
f tæki til þeirrar hjúkrunar
; sj úklinga, sem nútíminn krefst.
Af þessu leiðír, að almenning-
ur í landinu hlýtur að krefjast
þess af ráðamönnum þjóðfje-
lagsins. að sjeð sje fyrir full-*
nægjandi sjúkrahúsum handa
í þeim, er þar þurfa að dvelja.
Þeski sjúkrahús verða að vera
rekin af ríki eða bæjum, og
eig;> að rekast á þann hátt, að
í öllum sje gert jafnt undir höfði,
og með almenningshag fyrir
augurn. Það ætti að vera óþarft
i
I að taka það fram, að sjúkrahús
e sje rekið méð hag almennings
.. fyrir augum. En það ggri jeg,
S sökum þess, að allmikill orð-
: rómur gengur um það, að á
- geðveikrahælið á Kleppi sjeu
helst teknir til dvalar tauga-
veiklaðir drykkjumenn og slæp
ingjar, sem þarf að afvatna.
Viíanlega eru þessir menn alls
staðar til óþurftar og eiga að
vera á hælum. En hitt virðist
fjarri öllu lagi að veita þess
háttar mönnum aðgang að hæl-
isvist á Kleppi, á* sama tíma
sem meira og minna geðveikt
og brjálað fólk fær ekki inni
þar, og er látið dvelja á heim—
ilum. sem hafa enga möguleika
á að meðhöndla slíka sjúkl-
inga, eða þá að þetta fólk flæk-
ist umhirðulaust um þjóðvegi
landsins. En dæmi um þetta
hvorttveggja er hægt að benda
á. —
Nú má vel vera, að orðróm-
ur þessi sje ekki rjettur. En þá
þarf það að koma fram, og þ.eir
að svara fyrir, sem betur vita.
Hitt hefi jeg einnig heyrt, að
til stjórnar heilbrigðismálanna
hafi borist óskir um rannsókn
á þessu atriði, viðvíkjandi
rekstri Kleppsspítalans. Mjer
virðist, að almenningur eigi
heimting á að fá að vita hið
sanna í þessu máli, og beini því
hjer með til hlutaðeigenda að
svara og láta hið sanna koma
í ljós. .
Þegar ástand það, sem laus-
lega hefir verið bent á hjer að
fram^n. er athugað, er ljóst,
að hjer er skjótrar úrlausnar
þörf. Verður að gera þá kröfu
til hlutaðeigandi stjórnarvalda,
að hjer verði ráðin bót á tafar-
laust. Verður þá fyrst að at-
huga, að húsakoátur þeirra
sjúkrahúsa allra, Sem þegar eru
til, $je notaður svo sem kostur
er á, en á því er nokkur vafi
að svo sje, sbr. það, sem áður
er sagt um Kleppsspítalann.
Næsta skrefið er svo að auka
húsakost og starfslið sjúkrahús
anna, bæði hinna stærri í Rvík
og eins í öðrum kaupstöðum.
En einnig þurfa að koma minni
sjúkrahús í hinum stærri lækn-
ishjeruðum, sem hjeraðslækn-*
ar gætu annast, með því að
hafa fasta aðstoðarlækna.
Jeg get búist við, að því verði
svarað til, að nú sje óheppileg-
ur tími til þess að hefjast1
handa um stórbyggingar, svo
sem sjúkrahús, og að efni og
útbúnaður til slíkra stofnana
mundi ekki fáanlegur nú.
En vjer verðum að viður-
kenna það, að þau lönd, sem
við verslum mest við nú um
skeið, hafa yfirleitt litið á þarf
ir okkar með sanngirni. Og það
er engin ástæða til þess að ætla
annað en að svo myndi einnig
verða, ef um væfi að ræða að
selja okkur það, sem með þyrfti
til byggingar sjúkrahúsa. Má
í því sambandi minna á gjafir
ameríska Rauða krossins til ís-
lendinga. Bendir það til þess,
að slíkar vörur væru fáanleg-
ar þar,- ef eftir því væri leitað.
Hvað það snertir, að erfitt
sje að fá byggingarefni, má
benda á, að til þessa hefir altaf
fengist byggingarefni frá út-
löndum. Enda xnikið bygt af
allskonar byggingum, bæði
þörfum og óþörfurrr. Er það
næsta furðulegt, að á sama
tíma og bygð eru mörg sam-
komu- og kvikmyndahús í
landinu, er ekkert hugsað um
að koma upp sjúkrahúsum, svo
að sjúkir menn,verða að liggja
á heimilum víðavegar. umhirðu
litlir og án hjúkrjinar, sem við-
unandi sje.
Mjer virðist, nð um þetta mál
þurfi að verða sjerk hreyfing,
svo að þeir vakni, sem sofnað
hafa á verðinum. Vildi jeg
skora á samtök lækna, sjúkra-
samlög, kvenfjelög og aðra þá,
sem láta sig varða mannúðar-
og heilbrigðismál þjóðarinnar,
að beita sjer fyrir því. að hjer
verði hafist handa hið allra
fyrsta, og ráðin sje sú bqt, að
við sje unandi.
Að síðustu má taka það fram,
að verði ekkert að gert í þessu
máli, er ekki annað sýnna en
ýms heimili leysist upp, vegna
þess, að þau geta ekki komið
sjúklingurn á hæli, og þeir, sem
rólfærir eru af sjúklingum þess
um, fari á flæking, eins og nú
þegar eru dæmi til, en hinir
liggi eftir umhirðuláusir, og
bíði dauða síns..
Oddgeirshólum 4. júlí 1944.
Olafur Árnason.
K. R. vann 1. fl.
en Akurnesingar
3. fl.
TVEIR knattspyrnuflokkar,
1. og 3. flokkur, úr Knatt-
spyrnufjelagi Reykjavíkur,
fóru til Akraness s.l. sunnudag
í boði Akrnesinga.
Þar keptu þeir við tilsvar-
andi flokka heimamanna. —
Úrslit urðu þau, að K. R. vann
1. fl. kepnina með 3:2, en Akr-
n^singar unnu 3. fl. kepnina
með 2:0.
— Innrásin
Framh. af bl3. 1.
og einnig nokkuð eftir þjóð-
veginum milli Carentan og
Perrier. Hafa þeir tekið þarna
tvö smáþorp, en bardagar eru
þar mjög harðir og beita Þjóð-
verjar miklu af skriðdrekum.
Hinn nýji flugbátur Loftleiðir h.f.
Utiskemtun Hringsins:
Mikill mannfjöldi nauf góð-
viðrisins í Hljóm-
skálagarðinum
GÆFAN VAR með þeim Hrifig-konum. Báða dagana
sem útiskemtunin, er þær gengust fyrir til ágóða fyrir
barnaspítalasjóð Hringsins, stóð, var veður afbragðsgott.
Gríðarlegt fjölmenni var í garðinum, líklega töluvert yfir
10 þúsund, þegar flest var á sunnudaginn. Menn lágu
hlið við hlið á grasinu og nutu veðurblíðunnar um leið og
þeir hlýddu á skemtiatriðin, sem á boðstólum voru.
Nýr flugbátur
keyptur til
landsins
Loftleiðir h. f. kaup
ir Grumman-vjel.
LOFTLEIÐIR II.F. hefir
fest kaup á nýjum flugbát
í Ameríku. Getur hann borið
8 farþega og bæði sfest á vatn
og land. Er þetta talin mjög
heppileg vjel til flugs hjer,.
vegna styrkleika, eins og hjer
eru lendingarskilyrði og veð-
urfar. Flugbáturinn er tví-.
hreifla og getur flogið á öðr-
um hreyflinum, ef með þarf.
Hann hefir 300 km. meðal-
hraða á klukkustund og get-
ur hækkað flugið um 1300 fet,
á mínútu og flogið í 22,000
feta hæð. Samskonar vjelar
eru niikið notaðar í Banda-
ríkjunum til strandgæslu og
björgunarstarfa og geta því
lent á ókyrrum sjó.
Flugbátur þessi er mjög
dýr, þótt fjelagið hafi feng-
ið hann með sama verði og
Bandaríkjaherinn. En fjplag-
inu finnst mestu • varða um
það að skapa farþegum við-
unandi sMlyrði. Við þessi
kaup hefir fjelagið notið mik
illar aðstoðar Thor Thors
sendiherra.
Ilinum nýja flugbáti er
einkum ætlað að vera í ferð-
um til Vestfjarða og annara
þeirra staða, þar sem þörfin
er mik'il og brýn fyrir bættar
samgöngur. Væntir fjelagið í
]>essu stuðnings og skilnings'
allra þeirra, sem áhuga liafa
á flugi, *en sjálft er fjelag-
ið ung og fjelítið. Enn fást
blutabrjef í fjelaginu.
Biiist. er við að afhending
flugbátsins geti farið fram
15.—20. þ. m. og er nú verið
að leita samþykkis hernaðar-
yfirvalda Bandaríkjanna, til
þass að fá að fljúga bátnum
hingað til landsins.
Loftleiðir h.f. var stofnað
10. inars s. 1. og byrjaði flug-
ferðir til Vestfjarða og Norð
urlands þann 7. apríl með
Stinson-flugvjel, 3—4 farþega.
Frá þeim tíma og til 16. júnf,
hafði flugvjelin farið 111
ferðir, flutt 287 farþega, farið
8 , sjúkraflutninga og leitt á
27 stöðum.
Mikið seldist af merkjum og
aðsókn að kaffitjaldinu, leikja-
tjaldinu og danspallinum var
geysimikil.
Frú Ingibjörg Þorláksson
setti samkomuna á laugardag,
Katrín Thoroddsen læknir tal-
aði, en Lúðrasveitin Svanur
ljek. Fimleikaflokkur drengja
úr -K. R. sýndi leikfimi, undir
stjórn Jens Magnússonar.
Á sunnudag töluðu Valdimar
Björnsson, sjóliðsforingi og sr.
Jón Thorarensen, en amerísk
hljómsveit ljek.
Þá sýndi úrvalsflokkur karla
úr K. R. undir stjórn Vignis
Andrjessonar. Var fimleika-
mönnunum og stjórnanda
þeirra fagnað óspart af mann-
fjöldanum.
Báða dagana var dans stig-
inn 'á pallinum af miklu fjöri
fram yfir miðnætti.
Norskir þjóðdansar voru
sýndir á danspallinum og vöktu
mikla hrifningu.
Á sunnudagskvöldið var
skemtun í Trípolíleikhúsinu við
Melaveg til ágóða fyrir barna-
spítalasjóð Hringsins. Var þar
hvert sæti skipað. Margir ágæt
ir skemtikraftar amerískir og
íslenskir komu þar fram, og
þótti öllum skemtunin takast
hið besta.
Eire notar erlendar
flugvjelar.
London: írar styrkja nú flug
her sinn sem mest þeir megna,
með því að taka í hann allar
erlendar flugvjelar, sem vegna
ýmsra orsaka verða að lenda í
Eire. Kaupa írar síðan flugvjel
ar þessar af eigendunum og
eiga nú orðið talsvert af Spit-
fire-, Hurricane-, Martlet-,
Heinkel-, og Lockheed-flug-
vjelum.
F allhlíf aspell virkj ar.
London: —r Fregnritari „Nya
Dagligt Allehanda“ í Helsing-
fors segir, að Rússar noti mjög
fallhlifahermenn til spellvirkja
bak við herlínur Þjóðverja x
Eístlandi. — Skemma þeir sjer
staklega járnbrautir.
— DE GAULLE
Fratnh. af 1. síðu.
að samkomulag væri nauðsyn-
legt milli Bandaríkjanna, Breta
og Frakka, vegna- sljórnaí
hjeraða þeirra í Frakklandi. er
bandamenn væru nú að ná und
ir sig. Kvað De Gaulle hið góða
samkomulag. sem verið hefði
milli sín og Roosevelts, forsela,
geta verið hornstein slíks sam-
komulags. —Reuter.