Morgunblaðið - 20.07.1944, Blaðsíða 2

o
MOsGUNBLAÐIÐ
Fimmtudag'ur 20. júlí 1944.
Cöturnar
rykið
sorphreinsunin
Margskonar kröfur gera bæj
arbúar til bæjarstjórnarinnar,
bæjarverkfræðings og þeirra
manna, er hafa framkvæmdir
bæjarfjelagsins með höndum.
Og mikið er gert, til þess að
fullnægja þeim kröfum. I
mörg horn er að líta, og ekki
verður alt gert í einu.
Yfirlit yfir nokkurn hluta
bæjarframkvæmdanna gaf Bolli
Thoroddsen bæjarverkfræðing-
ur blaðamönnum í gær, og
margskonar upplýsingar, sem
erindi eiga til bæjarbúa.
Hann lalaði fyrst um
þrifnaðinn í bænum.
Komst hann m. a. þannig að
orði:
Bærinn er nú hættur að nota
hestvagnana við götuhreinsun-
ina. í stað þeirra komnir bílar.
Unnið verður að því að halda
bænum sem hreinustum á þeim
stöðum, sem við eigum að sjá
um( g'ötum og torgum. Vonandi
koma þá lóðaeigendur og leigj-
endur á eftir.
f samráði við lögregluna er
verið að koma upp vinnuflokki
sem losa á bæinn við ýmsa ó-
.skilamuni, verðmæta og óverð-
mæta, sem liggja á götum úti.
Verða tekin fyrir viss hverfi í
einu, og er mikið verkefni til
fyrÍL' slíkan flokk.
Er hörmulegt að sjá hvernig
verðmæti, skilin eftir á al-
mannafæri, hafa eyðilagst,
vegna þess að eigendurnir hafa
ekkert hirt um þau. Sem dæmi
má nefna verðmæta járnbita,
stór I rje, báia, vjelar og önnur
áhötd til ýmissa hluta. Verð-
mætu hlutirnir verða fluttir á
nýtt svæði, sem lögreglan hdfir
fengið til umráða inni við Ell-
iðaárvog, hinu verður hent.
En ef eigendur gefa sig fram
í tæka tíð, geta þeir hirt dótið.
Ekki ósennilegt að eigendur gefi
sig fram, þegar t. d. er um að
ræða báta, heil bíl-„boddy“ o.
þessh.
Fyrir lýðveldishátíðina var
lagað svæðið við íþróttavöllinn.
iNæst verður tekið svæðið við
Hringbraut, milli Egilgötu og
Eiríksgötu, og svæðið milli Sól
eyjargötu og Hringbraut. Verða
svæði þessi sljettuð og snyrt.
Vinnuflokkur þessi hefir til
afnota jarðýtu þá, sem bærinn
fjekk í fyrra.
Göturykið.
Næsti þátlur í frásögn Bolla
var um göturykið, sem hefir
verið og er plága fyrir Reykja-
vík. Meðan göturnar eru í því
ástandi, sem nú er, er eina
xáðið að bleyta þær nógu oft,
(með sjó) þegar þurt er. Bær-
inn hefir átt einn lítinn vatns-
bíl, sem hefir verið látinn
ganga eins mikið og hægt hefir
verið. Reynt hefir verið að fá
fuilkominn vökvunartæki í
Ameríku, en það ekki tekist.
Einnig reyndar aðrar leiðir íil
útvegunar með sama árangri.
Var þá horfið að því ráði að
lála smíða tæki hjer, og á næst
unni verða hjer 3 bílar til götu
vökvunar. Þeir tveir, sem við
bætast, taka tvö til þrefalt
meira af sjó en gamli bíllinn,
og ætli það að verða einhver
úriausn í bili.
Er sjór notaður til vökvunar,
en ekki Gvendarbrunnavatn,
Frásögn
bæj
því sjórinn bindur betur götu-
rykið.
Sorphreinsunin.
Sorphreinsunin er eitt vanda
mál bæjarins, m. a. vegna þess,
hve sorpið varð meira, þegar
Hitaveitan kom til sögunnar. —
Reynt var að fá fleiri bíla til
að flytja sorpið. En það fjekst
ekki. Allar útveganir slíkar nú
á tímum eru mjög erfiðar.
í vor komu nokkrir stúdent-
ar til mín og vildu fá ákvæðis-
vinnu hjá bænum í sumar, við
skurðgröft eða eitthvað þess
háttar. Var-þeim boðið að fara
i sorphreinsunina. Þeir vinna á
nóttunni og fá gott kaup. Þeir
hafa staðið sig ágætlega.
Nefnd hefir verið kosin til að
athuga, hvernig sorphreinsun-
inni yrði best komið fyrir í
framtíðinfti. Til þess að geta
gert sjer grein fyrir |>ví, þarf
að rannsaka hvernig sorpið er,
hve mikið er í því af málmum,
hve mikill pappír, hve mikið
af lífrænum efnum, sem hægt
er að nota til að vinna úr áburð
o. s. frv.
Inni við Viðeyjarsund er ver
ið að byggja tilraunastöð, þar
sem á að rannsaka sorpið. hvern
ig það er samsett úr þeim hverf
um, sem hafa hitaveilu.
Sorphaugunum lokað.
Nýskeð er búið að loka sorp-
haugunum fyrir óviðkomandi.
Tekur þá vonadi fyrir þann
ljóla sið að ganga á haugana,
tína þar einskis nýtt rusl úr,
sem hvergi er geymsla fyrir
nema á almannafæri. Sóðaskap
urinn vestast í bænum er mikið
þessari tínslu að kenna. Ann-
ars er sorphreinsunarspursmál-
ið vandamál, sem tíma tekur að
leysa svo vel fari en það ^er
ekki milt verksvið. þótt hreins-
unin snerti að ýmsu leyti störf
okkar á verkfræðinga skrifstof
unni.
Tjörnin.
Því miður, segir bæjarverk-
fræðingur, verður ekki hægt að
lagfæra tjarnarbakkana og
tjörnina í sumar. Göturnar
heimta það vinnuafl, sem við
höfum til umráða. Þær tillög-
ur, sem fram hafa komið, svo
sem að steypa tjarnarbotninn
næsl bökkunum eða lagfæra,
verða teknar til athugunar á
teiknistofu okkar áður en full-
ráðið verður hvað gera skal.
Það verður mikið verk að lag
færa Tjörnina og tjarnarbakk-
ana, og Tjarnargöluna. Byrjað
var á því að gera holræsið í
götuna, hið svonefnda Mela-
ræsi. Það er í Tjarnargötu með
60 sentimetra víðum pípum, því
hallinn er þar svo títill á því.
Melaræsið liggur suður í
Skolhúsveg og þaðan upþ á Mel
ana til bæjarbygginganna og
Grenimels. Frárensli fjekst ekki
frá þeirri götu fyrri. Um þetta
ræsi fer skolpið frá Melaskóla
og þeim byggingum er reistar
verða á núverandi íþróttavelli,
og úr Háskólahverfinu.
Kvartað var yfir því í vor,
Bolla Tho
arverkf ræð
að lágt væri í Tjörninni. En þá
var verið að leggja hitaveituna
í Tjarnargötu og munaði miklu
við það verk, að vatnsborð
Tjarnarinnar var lágt.
IJmferðin á götunum.
Þá talaði bæjarverkfræðing-
ur um göturnar, og sagði m. a.:
Eins og menn vita, hefir um-
ferðin um vegi og götur bæj-
arins margfaldast síðastliðin
ár. Bæði hefir farartækjum
bæjarbúa fjölgað svo bætist við
hin mikla umferð hernaðarfar-
artækja setuliðanna. Eftir her-
námið koma fyrst til skjalanna
hin svokölluðu þungu farar-
tæki þungir herbílar allskon-
ar farartæki a beltum, þungar
vinnuvjelar og önnur, sem bók-
staflega hafa jetið sig niður í
göturnar.
Síðast en ekki síst hefir Hita
veitan sett merki sín á göturn-
ar. Menn sjá því hvað mætt
hefir á vegum og götum síðustu
árin. Auk þess hefir vetraf"
akstur þungra farartækja farið
illa með þær, keðjur bílanna
átt sinn þátt í því.
Viðgerðir og viðhald.
Tökum fyrst akbrautirnar.
Hægt er að segja að þær sjeu
þrennskonar: 1. Malarbornar.
2. Púkkaðar og malarbornar og
3. Malbikaðar. Viðhald tveggja
fyrstu tegundanna er: ofaní-
burður með þjöppun og svo
heflun við og við.
» Bærinn hefir undanfarandi
ár eytt miktu fje í ofaníburð og
er nú nær eingöngu notaður
rauðamelur. Hefir hann r^ynst
best, en tekur tíma að þjapp-
ast. Mikið hefir verið kvartað
undan honum, sjerstaklega
fyrst eftir að hanh er kominn
í götuna og er það skiljanlegt.
Venja er þó að þjappa hann
og raka götuna þegar hann er
farinn að troðast. Heflun hefir
verið framkvæmd eftir því sem
unt hefir verið og þjöppun líka.
Malbikuðu akbrautunum þarf
að halda við með svokallaðri
yfirbikun, en það er slitlag,
sem helst þarf að nota í asfalt
og sand, en fáist það ekki, þá
með tjöru í stað þess. Þegar
slitlagið er uppslitið, fer undir-
byggingin sjálf að eyðileggjast
og þá er gatan illa farin. Kann-
ast Reykvíkingar vel við þann-
ig uppjetnar götur. Undanfar-
andi ár höfum við eingöngu
orðið að notast við tjöru í slit-
lag, asfalt verið ófáanlegt.
Bærinn á tvo veghefla, sem
nolaðir eru við malargölurnar,
eftir því sem hægt er. Held jeg
að þær sjeu í sæmilegu lagi
núna. Ekki er hægt að nota hefl
ana í frosti, og ekki heldur þeg-
ar mjög er blaull. Heflarnir
slitna, og þarf að fá blöð í þá.
En allar útveganir eru erfiðar.
Fyrir stríð gat bærinn ekki
keypt vinnuvjelar, vegna gjald
eyrisskorts. Nú er það ekki
hægt vegna styrjaldarástands.
En þegar á að ákveða hvaða
götur eigi að gera við, og hverj
ar eigi að sitja fyrir, er hreyft,
roddsens
ngs
við eilífu deilumáli. Því allir
vilja láta taka sínar götur
fyrst.
Nú er búið að gera við Lauga
veg, Hverfisgötu, Austurstræti,
Pósthússtræti, verstu parta
Hafnarstrætis og byrjað verður
á Túngötu brekkunni. Bráðlega
verður Vesturgalan tekin.
Bærinn á ekki nema eina bik
unarvjel. Bagi hefir orðið að
því, að hún hefir bilað, var t.
d. óstarfhæf V2 júní. Þurfti að
smíða hjól í hana.
Nú er Hamar að smíða aðra
vjel fyrir bæinn.
Þær viðgerðir, sem nú er ver
ið að framkvæma á götum bæj
arins og byrjað var á í fyrra,
eftir því sem hitaveitufram-
kvæmdir leyfðu, eru m. a.
að fylla hitavelturennur,
brjóta upp verstu göturnar og
snúa malbikuninni og setja á
yfirlag, slitlag er sumstaðar
sett, en ekki nándar nærri á
eins mörgum stöðum og þyrfti;
undirbyggingin verður að ganga
fyrir.
Gangstjettirnar.
Ohemju verki hefir verið
eytt í það, aðallega í fyrrasum-
ar, að lagfæra gangstjettarkant
ana. Hitaveiturennurnar hafa
skekt og felt þá eins og mönn-
um.er kunnugt. Mikið var unn-
ið að hellulagningu í fyrra og
nú, en þannig eru gangstjettir
bæjarins hugsaðar í framtíð-
inni. Ekki hefir verið hægt að
helluleggja eins og þurft hefði
og því orðið að bera ofan í í
staðinn. Margir hafa kvartað
yfir sandinum í þeim og er það
skiljanlegt. Við höfum ekki haft
eins mikinn salla og við höfum
nú, eftir að nýja grjótnámið er
íekið til starfa, og verður reynt
að bæta úr þessu, eftir því sem
hægt verður. Salli er góður 1
gangstjettir, þegar hann er far
inn að troðast.
Nýlagningar.
Auk viðhalds gatnanna fæst
bærinn við nýlagningar. Það
má altaf deila um það, hvaða
götur eigi að gera. Bæjarbúar
eru.ekkert öðru vísi en annað
fólk, allir vilja láta gera eitt-
hvað hjá sjer. Snemma í vor
var þetta spursmál tekið til at-
hugunar á skrifstofum okkar.
•Nýlagningar eru: Vatns- og
holræsalagnir, vegna nýrra
byggingahverfa eða endurnýj-
un á gömlum ræsum, og gatna-
gerð, Vinnu við ræsin er hent-
ugast að láta fara fram á vet-
urna, þegar ilt er að vinna við
gatnagerð vegna veðráttu. Þó
hefir verið brugðið út frá
þessu, þegar legið hefir á ræs-
unum, eins og t. d. Melaræsið
og ræsin í Kleppsholti.
Þær götur, sem teknar voru
fyrir í sumar og verða teknar,
voru valdar með ýmislegt fyr-
ír augum. Umferðagöturnar
(akbrautirnar) verða að okkar
áliti að ganga fyrir (Sóleyjar-
gata, Tryggvagata o. f 1.).
Gangstjettir koma þar á eftir.
Skemtilegast er að geta full-
gert göturnar alveg, meS mal-
bikun og hellulagningu, og
verður það reynt í framtíðinni
eftir því s&m föng verða á; en
akbrautirnar verða að vera nr.
1, gangstjettirnar nr. 2, með-
an göturnar eru í því hernaðar-
ástandi, sem.nú er.
Malbikunin.
Þó búið sje að púkka götu og
bera ofan í rauðamel, er til-
tölulega auðvelt að skafa hann
í burtu og malbika svo. Þegar
ákveðið var, hvað malbika ætti
í sumar, var aðallega tekið til-
lit til umferðar.
Jeg veit, að það væri sárt
fyrir íbúa Asvallagötu, ef hún
yrði ekki malbikuð. Nú verða
þeir að bíða fram eftir sumri
upp á von og óvon. Hún verður
malbikuð, ef mögulegt verður.
Sumir spyrja, hversvegna
hætt hafi verið við Freyjugöt-
una við Njarðargötu. Jeg veit,
að Freyjugatan þarfnast mal-
bikunar, og er hún líka ofar-
lega á lista hjá okkur. Spott-
inn af Njarðargötunni frá
Freyjugötu að Skólavörðustíg
sem malbikaður var, samein-
aði þó þessar tvær götur, þann-
ig að malbikuð leik fjekst nið-
ur í miðbæ. Eins og er, verða
viðgerðirnar að ganga fyrir.
Vesturgatan má ekki bíða leng
ur, enda alveg komið að við-
gerð hennar.
Erfiðleikar.
I fjárhagsáætlun' bæjarins
fyrir 1944 eru veittar 500.000
kr. til áhaldakaupa. Bærinn á
þó nokkuð af áhöldum, en ekki
nóg. Það sem vantar aðallega
er: Vegheflar, borvjelar, þjapp
arar, mokstursvjelar, kranar,
ýtur, sorpbifreiðar o. fl. Allir
krókar hafa verið hafðir úti til
að fá þessi tæki, og veit jeg
ekki sem stendur, hvernig úr
rætist.
Erfiðleikar hafa verið að fá
vegtjöru, að jeg ekki tali um
asfalt. Þó virðist vera að rætast
úr því núna.
Erfiðleikar hafa verið með
að fá nógu mikið af fínum
mulning í yfirlagsmalbikun, og
hefir það tafið viðgerðarfram-
kvæmdir, en hann er eingöngu ;
notaður í yfirlag.
Tilraunir.
Tilraunir hafa verið gerðar
með að steypa nokkra götu-
snúninga úr járnbentri, „vibr-
eraðri“ steinsteypu. Steyptar
götur hafa enn ekki verið gerð-
ar hjer í bæ, enda hörgull ver-
ið á járni aðallega, hvað sem
síðar kann að verða. En erfitt
er að steypa götur í hálfbygðri
borg, þar sem mikið þarf að
rófa í götunum.
í Sóleyjargötu er verið að
gera tilraun með að steypa
gangstjettarkanta og rennur úr
járnbentri steypu, í 9 metra
löngum bútum.
Almenna bygg-
ingafjelagið.
í vor tók fjelagið að sjer að
gera Sóleyjargötu í ákvæðis-
vinnu fyrir bæinn. Fjelagið hef
ir áður, fyrir nokkrum árum.
unnið fyrir okkur að lagning,
Skúlagötu, og hefir samvinna
okkar altaf verið góð.
Vegna endurtekinna umrnæla
blaðanna skal geta þess, að fje-
lagið gerði fyrir okkur steyptu
götusnúningana, sem áður er
geiið umf hefir lánað okkur á-
höld einstaka sinnum, en ekki
annað, að jeg viti til.