Morgunblaðið - 27.07.1944, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐiÐ
Fimtudagur 27, júlí 1944
fHnrptöiMá'
Utg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: tvar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlanda,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með LesbÓk.
Deilan um Eimskip
í ÞAU TÆP 30 ÁR, sem Eimskipafjelag íslands hefir
starfað og haldið uppi siglingum til annara landa og í
kringum landið, hefir það verið „óskabarn þjóðarinnar".
Þetta fjelag varð til fyrir átak þjóðarinnar í heild og
það var forboði nýs áræðis og kjarks meðal þjóðarinnar,
sem varð til þess að endurheimta sjálfstæði landsins og
hefir reynst þess megnugur að varðveita sjálfstæðið.
Á síðari árum hafa Níðhöggar lagst að rótum þessa þjóð
þrifafyrirtækis. í blöðum þriggja pólitískra flokka, Fram-
sóknarflokksins, Alþýðuflokksins og Sósíalistaflokksins,
hafa af og til í vaxandi mæli skotið upp kollinum óþverra-
skrif, full af dylgjum og ósæmandi getsökum í garð fje-
lagsins. Það hefir m. a. verið kallað „okurfjelag“, sem
rekið væri með hag „sárfárra stórgróðamanna" fyrir aug-
um.
★
Eimskip hefir alltaf staðið af sjer allar þessar skítlegu
árásir, sem við engin rök áttu að styðjast. Þjóðin þekti sitt
„óskabarn“ of vel og gat alltaf vitað allt, sem hún vildi
vita af opinberum skýrslum um allan rekstur fjelagsins,
sem alltaf hafa verið birtar. Þannig vissu þeir, sem vildu
vita, að hluthafar fjelagsins eru nú 13724 að tölu og eru
þá lítið færri en þeir hafa flestir verið, þ. e. 14609 árið
1919. Einnig vissu þeir, sem vildu, að hluthafar hafa ekki
frá stofnun fjelagsins fengið meira en 3%% á ári að
meðaltali af hlutafje sínu.
Það, sem þjóðin vill, það eru fleiri „Fossar“, og hún
veit, að til þess, að þeim fjölgi þarf rekstur fjelagsins að
bera sig, og það vel á þeim tímum, sem nú eru fram-
undan.
★
En það hefir ekki við það setið, að þessi skítlegu blaða-
skrif væru ein um hituna við að tortryggja Eimskip. Svo
undarlega hefir við brugðið, að í sambandi við óvanalega
mikinn hagnað fjelagsins á síðastliðnu ári, hefir opinber
stofnun, Viðskiftaráðið, látið prenta skýrslu frá sjer í
blöðunum, sem furðu gegnir. Þessi skýrsla er einskonar
varnarskjal Viðskiftaráðs til afsökunar því, að því skuli
hafa láðst með farmgjalda-ákvörðunum sínum að koma í
veg fyrir að fjelagið hagnaðist, því að það sje „skoðun
ráðsins,----að á slíkum tímum sem þessum, eigi flutn-
ingsgjöldin ekki að ýera hærri en nauðsynlegt getur talist
til þess að hægt sje að halda uppi flutningum til landsins,
og þótt aukning skipaflotans sje vissulega mjög þýðing-
armikil, verði að tryggja hana á annan hátt en með söfn-
un stórkostlegs gróða, sem fengist með of háum farm-
gjöldum“. Hefir áður verið vikið hjer að þessari nýstár-
legu fjármálapólitík Viðskiftaráðs.
★
Erlent yfirlit:
Hernaðarfyriræflun
Þjóðverja
ÞAÐ ER FYRST OG FREMST
eitþ sem þýská herstjórnin hef-
ir ávalt óttast; en það er; að
andstæðingar Þjóðverja gætu
neytt þýska herinn til að berj-
ast í senn á tvennum eða fleiri
vígstöðvum. Þýska herstjórnin
hefir ávalt reynt að skipu-
leggja hérferðir sínar þannig;
að þýski herinn þyrfti ekki að
snúa sjer nema að einum víg-
stöðvum í einu; og þá hafa
þýsku herforingjarnir talið sjer
sigurinn vissan.
t
Vonleysi þýsku hershöfðingj-
anna nú( sem greinilega kemur
fram í uppreisn þeirra gegn
Hitler; stafar fyrst og fremst af
því; að þeir sjá að barátta
þýska hersins á þrennum víg-
stöðvum á landi er algerlega
vonlaus. Raunverulega eiga
Þjóðverjar nú í vök að verjast
á fimm vígstöðvum; því auk
landvígstöðvanna þriggja má
telja sókn bandamanna í Þýska
landi úr lofti og fimmtu víg-
stöðvarnar er innanlandsóá-
nægjan og sundrungin; sem
komið hefir upp milli hersins
og nasistaflokksins.
★
Hernaðarsjerfræðingum eru
nú ljósar fyrir ætlanir Þjóð-
verja og hvernig þeir ætluðu
að haga hernaði sínum í sum-
ar. Einn af merkari hernaðar-
sjerfræðingum Breta; Cyril
Falls; telur; að þýska herstjórn
in hafi gert ráð fyrir að Þjóð-
verjar þyrftu að hörfa allveru-
lega á austurvígstöðvunum
fyrst í stað í sumar. — Þeir hafi
af ásettu ráði tekið sitt besta
lið frá Rússlandi og flutt það
til Vestur-Evrópu til þess að
mæta innrás bandamanna.
Ætlun Þjóðverja hafi verið;
að hafa svo sterkt lið til að
mæta innrásinnþ að þeir rækju
bandamenn í sjóinn strax er
þeir hefðu komið miklu liði á
land í Frakklandi. Með þessu
hugðust Þjóðverjar að bægja
mestu hættunni frá.
Hefði þeim tekist að reka inn
rásarlið bandamanna af Frakk-
landsströndum; væri ekki hætta
á að bandamenn hefðu bolmagn
til þess á þessu ári að gera aðra
innrásartilraun og Þjóðverjar
hefðu getað flutt úrvalslið sitt
aftur til Rússlandsvígstöðv-
anna; áður en það var um sein-
an.
En hjer við bætist, að þegar framkvæmdarstjóri Eim-
skipafjelagsins nú svarar skýrslu Viðskiftaráðs opinber-
lega, kemur í ljós, að hún er að meira eða minna leyti
röng og óábyggileg að því, er snertir skifti Viðskiftaráðs
við fjelagið. Kemur þetta óyggjandi fram í svari Eirrl-
skipafjelagsins þar sem ótvírætt er vitnað til þeirra
brjefaskifta, er milli þessara aðilja hafa farið, sbr.
svar Eimskips hjer í blaðinu í gær. Og það eitt vekur ekki
litla furðu, að rangar áætlanir Viðskiftaráðsins sjálfs á
væntanlegu innflutningsmagni lágtaxtavöru annarsvegar
og hátaxtavöru hinsvegar, eða stefnubreyting þess varð-
andi þetta atriði, hafa orsakað 10 milj. kr. hækkun á ágóða
fjelagsins síðastliðið ár, sem raunverulega telst í heild um
15 milj. króna!
„Eins og öllum er kunnugt, er tilgangur fjelagsins sá
einn, að geta betur sjeð fyrir siglingum landsmanna með
því að eignast ný og betri skip“ — segir í skýrslu stjórn-
ar, Eimskips til síðasta aðalfundar fjelagsins. Þessari
stefnu hefir fjelagið alltaf fylgt dyggilega. Þess vegna á
það auðvelt með að verjast órjettmætri tortryggni og ó-
rökstuddu níði.
★
Hernaðarfyrirætlanir Þjóð-
verja á þessu sumri hafa alger-
lega mistekist. — Viðurkenna
Þjóðverjar þetta sjálfir að
nokkru leyti. í fyrirlestri; sem
Dittmar hershöfðingi; fyrirles-
ari þýska útvarpsins um hern-
aðarmálefni; flutti í fyrrakvöld
viðurkendi hann; að þýska hern
um á öllum vígstöðvum væri
mikil hætta búin.
Hernaðaráætlun Þjóoverja
var góð; segja hernaðarsjer-
fræðingarnir; en hún dugði
ekki og þessvegna er ósigur
þýska hersins óumflýjanlegur.
;;Það hefir komist sandur í
hernaðarvjelina þýsku“, eins
og Ditimar rjettilega sagði, og
hVorki Göring; Hitler eða
Göbbels geta komið vjelinni af
stað á ný.
Ameríku-flugpóstur. !
UNDANFARIÐ hefi jeg verið
að nudda útaf Ameríkupóstinum,
því hjer er um mikið hagsmuna-
mál margra að ræða. í gærmorg-
un fjekk jeg brjef frá póst- og
símamálastjóra, þar sem hann
segir, að enn hafi ekki tekist að
fá íslenskan póst sendan flug-
leiðis til og frá Ameríku, en að
vpnir standi ennn til um að svo
megi verða. Brjef póst- og síma-
málastjóra er á þessa leið:
„I skrifum sínum „Úr daglega
lífinu“ hefir Víkverji undanfar
ið nokkrum sinnum gert að
umtalsefni póstsamgöngurnar
við Ameríku og þá sjerstak-
lega, hversvegna póstur sje
ekki sendur flugleiðis vestur.
Út af þessu skal upplýst, að
póststjórnin og utanríkisráðu-
neytið hefir bæði fyrr og nú
farið þess á leit, að almennur
póstur fengist fluttur flugleið-
is beint hjeðan til Ameríku,
en þetta hefir ekki tekist.enn-
þá, þótt vonir standi enn til.
Frekari upplýsingar er ekki
hægt að gefa um þetta mál að
svo stöddu.
G. J. HlíðdaT'.
Gleðiefni.
ÞAÐ MUN verða mörgum ís-
lendingum gleðiefni að heyra, að
íslensk yfirvöld skuli hafa látið
sig þetta mál skifta og því verð-
ur varla trúað fyr en tekið er á,
að Islendingum verði neitað um
flugpóst. Eftir því, sem best er
vitað er haldið uppi reglulegum
flugpóstsamgöngum milli Ev-
rópu og Islands og Island mun
vera eina landið af þeim ríkj-
um, sem hefir vinsamlegt sam-
band við hinar sameinuðu þjóð-
ir, sem ekki nýtur flugpósts-
rjettinda.
Forystumenn hinna sameinuðu
þjóða hafa *sýnt íslendingum
sóma á ýmsan hátt. Okkur hefir
verið boðið að senda fulltrúa á
ráðstefnur og þegið það. Það er
því engin ástæða til að halda að
óreyndu, að Islendingar verði
settir skör lægra en aðrar þjóð-
ir, hvað snertir afnot af flug-
póstsamgöngum.
Setuliðsmenn og
knattspyrna.
„X—9“ skrifar á þessa leið:
„í blöðunum fyrir nokkru var
gefið í skyn, að ef Í.S.Í. gæfi
samþykki sitt, mættu menn eiga
von á knattspyrtiukappleik milli
liðs frá breska setuliðinu og úr-
vali úr knattspyrnufjelögum
bæjarins, " og voru menn farnir
að vonast til að þetta yrði að
veruleika á næstunni, er fregn
kemur að Knattspyrnuráðið hafi
synjað um leik þennan.
Þessi synjun hefir valdið mörg
um vonbrigðum, og eiga menn
ekki gott með að skilja þessa
neitun, þegar vitanlegt er, að fje-
lögin hafa undanfarið verið að
keppa æfingaleiki við setuliðs-
menn, og hafa þeir leikir verið
mjög jafnir og skemtilegir, því
margir ágætir knattspyrnumenn
eru meðal setuliðsmanna.
Mjer er nú spurn, hafa íslensk-
ir knattspyrnumenn ástæðu til
að hafna góðum leikjum, á þeim
tímum sem óniögulegt er að ná
í þjálfara, og skilyrði til æfinga ■
mjög takmörkuð. Fyrir stríð virt'
ust fjelögin ekki geta verið þjálf-
aralaus, eins og sást best á því,
að hjer voru þrír erlendir þjálf-
arar 1939, sem kostuðu fjelög-
in talsverða peninga.
Vilt þú nú ekki, Víkverji góð-
ur, reyna að upplýsa okkur knatt
spyrnuunnendur, um, hvernig
stendur á því, að ráðamenn þess-
arar íþróttar, hafa hafnað og
hafna enn slíkum tækifærum
sem að ofan greinir, því leikir
sem þessir eru til eflingar knatt-
spyrnunni og gætu einnig verið
tekjuliðir fyrir knattspyrnu-
starfsemina“.
•
íþróttamenn æfa með
setuliðsmönnum. •
ÞAÐ mun hafa verið í upphafi
hernáms Breta hjer á landi, vor-
ið 1940, að íþróttamenn, eða sam
tök þeirra gerðu með sjer sam-
þykt um að þreyta ekki leiki við
erlenda setuliðsmenn. Var þetta
að sömu leyti eðlilegt, eins og þá
stóð á. Síðan hefir viðhorfið ger-
breyst. Island er í rauninni ekki
lengur hernumið og sjálfsagt hef
ir þótt, að hafa samvinnu við
setuliðsmenn á mörgum sviðum
og hefir enginn haft neitt við það
að athuga.
Reynslan hefir líka orðið sú,
að íþróttamenn hafa haft gamlar
samþyktir um, að leika ekki við
setuliðsmenn að engu og að því
er virðist átölulaust. Svo að
segja á hverjum degi má sjá ís-
lenska og erlenda íþróttamenn
æfa sig saman hjer á íþróttavell
inum, og ekki hreyfði neinn mót-
mælum er hnefaleikamenn ís-
lenskir sýndu og keptu við er-
lenda hnefaleikamenn í þeirra
eigin húsakynnum, enda engin
óstæða til að amast við því.
Það virðast því engin rök mæla
með því, að K. R. R. skuli neita
knattspyrnufjelögum að leika við
erlenda knattspyrnumenn, sem
hjer eru staddir, ef rjett er
hermt, að ráðið hafi synjað slíkri
beiðni.
Góð regla.
ÞULIR Ríkisútvarpsins hafa
tekið upp góða reglu við lestur
frjetta, sem vafalaust verður vin
sæl meðal hlustenda og sem ekki
má leggja niður aftur. Hafa út-
varpsþulirnir nú 1 nokkra daga
haft það fyrir sið, er þeir lesa
hádegisfrjettir, að endurtaka að-
alefni frjetta að loknum lestri.
Þeir hlustendur, sem koma
seint til hádegisverðar og hafa
mist af upphafi frjettalesturs fá
því að heyra það helsta,- sem
frjettir höfðu að segja.
Hjer í dálkunum var fyrir
skömmu minst á, að heppilegf
væri að taka upp þennan sið,
sem algengur er hjá mörgum er-
lendum útvarpsstöðvum — og
nú hefir það verið gert.
Straumar.
GOLFMÓT ÍSLANDS hefir
staðið yfir norður í Skagafirði.
Veður hefir verið einstaklega
blítt og gott norður þar og einu
sinni er mönnum var tíðrætt um
veðurblíðuna varð Sigurði Sig-
urðssyni sýsumanni Skagfirð-
inga að orði: „Það er .ekki að
furða, þótt veðrið sje gott' þar
sem allan golfstrauminn leggur
nú hingað norður“.
Enskir björgunarbátar
bjarga 469 mönuunu
LONDON: — Björgunarsveit
ir Bretlands björguðu á síðast-
liðnu ári 469 mönnum. Er sú
tala mjög lág, aðeins 100 mönn
um fleira en á friðartímum.