Morgunblaðið - 29.07.1944, Blaðsíða 2

MOjsGUNBLADIÐ
-Laugardagur 29. júlí 1944
Margt er hægt að gera
til að auka kynninguna
Samtal við Dr. Richard Beck
L*r. RICHARD BECK er um
þ að bil að fara af landi burt
beimleiðis vestur um haf.
Hann hefir nú verið hjer í
h-itt í tvo mánuði í boði rík-
isstjórnarinnar, farið víða
um land og hitt margt
nunna, sjeð mörg helstu'ný-
vírki, sem hjer hafa verið
-*reist á síðustu árum og kynt
sjer, eftir því sem föng eru
á, það sem hjer er að gerast
í landinu. Enda var 'erindi
Jians hingað m. a. það, að
vera boðberi heimaþjóðar-
-innar til íslendinga vestan
4'. afs.
Þegar jeg hitti Richard Beck
í gært og bað hann að segja
<*njer eitthvað af því, er hann
4iefir í huga við brottförina;
fe.omst hann m. a. að orði á
þessa leið:
í fám orðum sagt er jeg ákaf
lega ánægður yfir komu minni
b.iugað, ánægður með það. sem
jeg hefi sjeð hjer og heyrt og
glaSur yfir þeim framúrskar-
andi góðu móttökum. sem jeg
befi hvarvetna fengið. Móttök-
urnar hafa verið mjer persónu-
legt ánægjuefni. en ennþá
meira vegna þess, að jeg finn.
að hvarvetna hefir mjer verið
tektð sem fulltrúa Vestur-ís-
lendinga, sú vinátla, sá bróð-
urhugur, sem jeg' hefi mætt.
hefir ekki nema að litlu leyti
verið beint til mín, heldur til
allra Vestur-íslendinga, .
Þegar jeg kom hingað, hafði
jeg margar kveðjur að flylja
til einstakra manna, frá ætt-
ingjum og vinum vestan hafs.
En þær verða þó ennþá fleiri
kveðjurnar. sem jeg hef fengið
í nestið aftur heim. þó líklegt
sje. að ennþá erfiðara verði að
skila þeim með hlýju handtaki,
til allra eigendanna vestra, þar
eð þeir munu vera alldreifðir
um hina víðáttumiklu Vestur-
álfu.
Kyraiiiiigarstarfið,
— Hvað telur þú vænlegast
tii árangurs. til þess að tengsl-
iri haldist framvegis milli
helmaþjóðarinnar og Vestur-
íslendinga?
— Þar getur margt komið til
greina. Jeg sagði ykkur blaða-
monnunum frá því um daginn.
hvað við störfuðum fyrir vest-
an, og hvaða árangur það starf
hefir borið.
Eftir styrjöldina verða sam-
göngur greiðari. Þá koma von-
an.di fleiri að vestan í heim-
sókn hingað. en áður iíðkaðist.
Er mest um vert, að ungir Vest-
n '-fslendingar komi hingað í
kynnisferðir, Þó þetta fólk hafi
heyrt talað um ísland frá barn-
æsku. þá er altaf sjón sögu
ríkari.
Við vonumst líka eftir því. að
til okkar komi ýmsir menn í
þeimsókn, eins og oft áðurj
ferðist um, þar sem íslending-
ar éru fjölmennastir. haldi fyr-
irleslsa, segi frá því. sem hjer
er að gerast og hjer hefir gerst.
*F.f?p]ötur, kvikmyndir.
Nú höfum við líka nýja
tækni sem lítlllega hefir verið
notuð, þegar við höfum fengið
hljámplötur sendar vestur með
ræðum eftir merkustu menn
þjóðarinnar. Hið lifandi orð er
altaf viðfeldnara en hið rit-
aða. þó það standi eins og staf-
ur á bók. Þessar ræður hafa ver
ið okkur mikið ánægjuefni. Nú
dettur 'mjer í hug að enn megi
fara lengra á þessari braut. Að
við t. d. fengjum heilar , kvöld-
vökur“ með ræðum og söng.
ýmsu fróðlegu og skemtilegu
tali á hljómplötum. Hægt væri
að senda slíkar plötur um alt.
þar sem íslendingar koma sam-
an og fá þannig ágætar íslensk-
ar samkomur.
Svo eru það kvikmyndirnar.
Við fengum eina kvikmynd
vestur, þá sem Sambandið Ijet
taka. Hún var t. d. sýnd 5 sinn-
um í Winnipeg, Við þyrftum að
fá mynd. sem sýndi meira af
náttúru landsins. mynd sem
sýndi t. d. söguslaðina. Slík
mynd gerði mikla viðburði í
sögu þjóðarinnar fneira lifandi
fyrir hugskotssjónum manna.
Komið hefir líka til mála. að
íslenskur söngflokkur færi vest
ur. Það væri ágætt. Og því þá
ekki íþróttaflokkur. Forseti I-
þróttasambancis Islands hefir
minst á það við mig.
Svo eru mannaskiftin. Að fá
t. d. presta að vestan til að
starfa hjer á. landi um tíma og
presta hjeðan vestur, eða kenn-
ara til að skifta um stöður um
skeið. Það verður ef til vill erf-
itt að koma slíku í kring. En
hver veit nema það mætti tak-
ast.
Það má margt gera, ef áhug-
inn er vakandi. Og jeg fæ ekki
betur sjeð en áhugi sje nægur,
Fólkið er fljásmannlegra.
— Hvað getur þú sagt mjer
um það, sem fyrir augu þín
hefir borið þenna tíma, sem þú
hefir verið hjer á landi?
Það gæti orðið langt mál,
ef alt yrði til tínt. En ætli jeg
láti það ekki bíða að miklu
leyti, þangað til jeg kem vest-
ur.
Eitt get jeg þó sagt strax.
Mjer finst yfirleitt furðu mikil
breyting hafi orðið hjer á landi
síðan jeg kom hingað síðast.
fyrir 14 árum.
Slækkun Reykjavíkur er á-
berandi. Risið hafa margar.
miklar og myndarlegar bygg-
ingar og önnur mannvirki. En
ekki nóg með hinar verklegu
framkvæmdir sem blasa við
augum. Fólkið í landinu er
frjálsmannlegra í framgöngu
og viðmóti öllu. Menn bera sig
betur, eru djarflegri og glað-
legri. Orsakir þessa vitið þið
eins vel og jeg. Segi þetta til
þess að þið vilið, að þessi breyt-
ing er greinileg og áberandi.
Mjer þótti vitanlega ákaflega
vænt um að hafa lækifæri til
þess að vera á lýðveldishátíð-
inni. En mjer hefir þótt vænt
um ýmislegt annað. sem jeg
hefi sjeð og heyrt. T. d. sögu-
sýninguna. Hún er vel til þess
fallin að vekja athygli á menn-
ingu og lífsbaráttu þjóðarinnar.
Einnig þótt mjer mjög mikið
varið í að sjá listsýninguna, er
bar vott um mjög mikla þróun
á sviði myndlistarinnar hjer á
dandi. Gleðiefni er það lika mik
ið, hve bókaútgáfa hefir auk-
ist hjer hin síðari ár. Sannast
hefir, að þegar íslensk alþýða
fær aukin auraráð, þá gleymir
hún því ekki, að nota fjeð m. a.
til að afla sjer bóka. Verst hve
erfitt er að koma íslensku bók-
unum til okkar vestra, vegna
hinna gífurlegu .tolla, sem eru
á innfiuttum bókum.
Islenskar bókmentir vestra.
— Hvaða íslenskir nútíma
rithöfundar eru kunnir amer-
ískum lesendum?
-- Bækur eftir Gunnar Gunn
arsson, Kiljan, Kristmann og
Kamban hafa komið út vestra.
Og Fjalla Eyvindur Jóhanns
Sigurjónssonar. Hann hefir ver
ið leikinn á nokkrum stöðum,
það jeg til veit, m. a. í Norður-
Dakota. Þar er leikhússtjóri,
sem hefir miklar mælur á verk
um Jóhanns.
Fyrir skömmu kom út úrvai
íslenskra ljóða og smásagna eft
ir. 28 íslenska höfunda, eins og
þjer mun vera kunnugt. Jeg
annaðist þá útgáfu.
Ulgefandinn var American
Scandinavian Foundation í
New York. Bók þessi hefir vak-
ið athygli og hefir hún fengið
góða dóma 1 ýmsum merkustu
blöðum' Bandaríkjanna. Hin
vinsæla skáldkona Jakobína
Johnsos hefir annast þýðing
fleslra kvæðanna. En nokkur
þeirra þýddi Mr. Watson Ker-
connel. Hann var lengi pró-
fessör við Winnipegháskóla.
Hann er skáld gott og skilur ís-
lensku vel. Hann hefir miklar
mætur á skáldskap Stephans G.
Stephanssonar, hefir þýtt 'tals-
vert að kvæðum hans og ritað
um skáldskap hans.
★
— Hvenær býst þú við að
hverfa aftur vestur úm haf?
— Um haf segir þú. Það er
kanske orðið úrelt orðatiltæki.
Því nú fer maður eins vel ,,efri
leiðina“. Það getur orðið hvaða
dag sem er úr þessu. Og því er
kominn tími til að kveðja í
þetta sinn.
Annars hafa þessar vikur far
ið fyrir mjer að miklu leyti í
það að ,,heilsast og kveðjast“
eins og skáldið sagði. Jeg hefi
hitt fjölda manna, gamla kunn-
ingja og fólk sem jeg hefi ekki
áður sjeð, skáld og listamenn,
fræðimenn og prófessora. Það
þýðir ekki að þylja nöfnin íóm.
Jeg þakka þeim öljium fyrir
skemtun, fróðleik og góðar við-
tökur. Þó viðkynningin við þá
flesta, sem jeg hefi eigi áður
sjeð, og endurfundir með göml-
um kunningjum hafi verið alt
of stutt — mest svipfundir —
líkt eins og ,,skip sem mælast
á nóttu“. >
Dr. Rich. Beck
Ef Loftur getur fcað ekki
— þá hver?
Handknattleiksmótinu
lýkur í dag.
Hvor vinnur!
SÍÐASTI dagur handknatt-
í leiksmótsins í Hafnarfirði er í
dag. Hefst kepni kl. 6 e. h. á
Sýslumannstúninu.
Fyrst keppa Hafnarfjarðar-
fjelögin, Haukar og F. H., en
síðan fer fram úrslitaleikurinn
j milli ísfirsku stúlknanna og
Armanns.
Iþróttaráð Hafnarfjarðar mun
svo í kvöld kl. 9 halda þátttak-
endum í mótinu og starfsmönn
um þess samsæti í Hótel Birn-
inum. Verður sigurvegurunum
afhent þar verðlaun sín.
K. R.-ingar voru snarpari
og unnu Fram 2—0
Framlína Fram brási gjörsamlega
ÖÐRUM LLIK Reyk.javíkurmótsins, sem háður var í
gærk\eldi milli K.R. og Bram, lauk þannig, að KR vann
rjettmætan sigur með tveim mörkiun gegu engu. Framarar,
höt'ðu mikla sókn í síðaeú liálfleik, en framherjum þeirra
virtist ómögulegt að skora, þótt tækifæri vantaði ekki,
síður en svo.
Leikurinn var all-fjörugur
og að mörgu leyti vel leikinn
af hálfu KR-inga, sem sýndu
rjett laglegan samleik á köfl-
um og var meiri markvissa og
áætlun yfir öllum leik þeirra,
en andstæðinganna. Þeir byrj-
uðu með snöggum og góðum
upphlaupum undan nokkrum
vindi og höfðu, er 10 mínútur
voru liðnar af leiknum, skorað
bæði mörk sín. Hið fyrra var
sett þannig, að bakvörður Fram
spyrnti frá marki, beint 1 fæt-
urna á Herði Óskarssyni, mið-
framherja K. R., sem aðdáan-
lega fljótt náði sjer eftir undr-
unina yfir þessu óvænta happi
og skoraði fallega.
Síðara markið setti svo
vinstri útherji stuttu síðar með
snörpum skalla, og um leið vildi
það slys til, að Magnús, mark-
maður Fram, meiddist á nefi.
Rakst mótherji á hann. Varð
hann að víkja af leikvangi um
stund, en kom bráðlega aftur.
Eftir þetta hjelt sókn K. R.
að mestu áfram út hálfleikinn,
en Framarar gerðu upphlaup
við og við, sem aldrei urðu
hættuleg vegna skorts á skot-
fimi Framara og einnig vegna
hraða KR-inga að knettinum,
’sem var mun meiri.
í síðari hálfleik hafði Fram
meiri sókn, en eins og jeg áður
tók fram, var alt of lítil áætl-
un í upphlaupunum og skotin
fóru þar að auki annað hvort
framhjá marki, eða beint í greip
ar markmannsins: KR-ingar
náðu og mörgum sæmilegum
upphlaupum, en gekk illa að
binda enda á þau með'góðum
skotum.
Ymsir nýliðar voru í báðum
-liðum, þar á meðal mjög efni-
legur unglingur á hægra kanti
hjá K. R. í vörn K. R. vantaði
Birgi, en staðgengill hans var
góður.
Guðmundur Sigurðsson dæmdi
leikinn vel, en línuverðir voru
sjóndaprir, og auk þess óverj-
andi að hafa þá báða úr öðru
fjelaginu, sem keppir, en svo
er mjer.ljáð að þeir hafi verið,
— úr K. R. ■—- Ætti að vera
vandalaust að finna menn úr
þeim fjelögum, er ekki keppa,
til slíks starfa.
Mótið heldur áfram næst-
komandi mánudagskvöld með
leik milli K. R. og Víkings. —•
Guðmundur Sigurðsson dæmir.
J J. Bn.
Verkamenn í Svlss
móimæla grimmd
Þjóðverja -
London í gærkveldi.
Einkaskeyti til Morgunblaðsins
, frá Reuter.
Á TORGINU fyrir framan
dómkirkjuna í Basel söfnuðust
nokkur þúsund svissneskir
verkamenn saman á fimtudags
kvöldið til þess að mótmæla
„kúgunaraðferðum og mann-
drápum Þjóðverja á varnar-
lausum borgurum, sem engin
dæmi eru til í veraldarsög-
unni“. Samþykkt var að senda
svissnesku sambandsstjórninni
áskorun um að gera allt, sem
í hennar valdi stendur til þess
að þessari ógna^pld ljetti, og
að allir þeir fái landvist í
Sviss, sem leita hælis fyrir
grimmd Þjóðverja, en neita
hinsvegar þeim um landvist,
sem áhyrgir eru fyrir 'þessum
„ruddalegu glæpum“.
Samþykkt voru mótmæli
gegn „svívirðilegum morð-
um“ á mórg hundruð ung-
verskum Gyðingum og gegw
því, að heil þoorp sjeu brend
til, ósku og gislar skotnir.
Fordæmdur var hugsunarhátt
urinn, sem liggur að baki
slíkra hermdarverká og Gör-
ing lýsti #3. máí 1933: „ÞaÖ
er ekki mitt að halda uppi
rjettlætinu, héldur að eyða
og útrýma“. ■