Morgunblaðið - 01.08.1944, Blaðsíða 6

6
MOBGUNBLA ö 1 Ð
Þriðjudag'ur. 1. ágúst 1944.
isttMnM
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbðk.
Nýju kartöílurnar
%
ÞAÐ HEFIR viðrað vel á kartöflur að þessu sinni, enda
er víða orðið mjög fallegt í görðum.
í sumum görðum hjer sunnanlands er spretta orðin svo
góð, að meðal-karötflur eru undir grösunum. Sumsstaðar
er byrjað að taka upp kartöflur til neyslu.
Ýmsir hafa sett niður snemmvaxin afbrigði, með það
fyrir augum, að selja kartöflur sumarmánuðina. Þessir
framsýnu menn eru nú tilbúnir með vöru sína, en þá
strandar alt á ríkisstjórn og verðlagseftirliti. Þessum
mönnum er bannað að selja vöru sína nema fyrir það
verð, sem ákveðið var einhverntíma s. 1. vetur eða haust.
En hið lögskipaða verð á kartöflum er 80 aurar pr. kg. í
smásölu. Hefir ríkisstjórnin nú auglýst aðvörun til al-
mennings, og brýnt fyrir mönnum að bannað sje að selja
kartöflur hærra verði. Þetta eru móttökurnar, sem þeir
menn fá, er reynt hafa að haga garðrækt sinni þannig,
að varan gæti orðið tilbúin sumarmánuðina, þegar til-
finnanlegastur skortur er á þessari neysluvöru.
Ástæðan til þess, að ríkisstjórnin vill ekki nýjar, ís-
lenskar kartöflur á markaðinn, er vitanlega sú, að hún
veit að þessar kartöflur verða dýrari en þær erlendu
kartöflur, sem nú eru á markaðnum. En það yrði aftur
til þess, að hækka vísitöluna, enda mun ríkisstjórnin ekki
búin að gleyma hvernig fór s. 1. sumar, er nokkrir kart-
öflupokar, sem seldir voru sumarmánuðina, hækkunu
vísitöluna um 15 stig.
En þessi ótti ríkisstjórnarinnar er ástæðulaus, ef eðli-
legar ráðstafanir eru gerðar í tæka tíð, með verðjöfnun
milli hirina innlendu og innfluttu kartaflna. Hitt nær
vitanlega engri átt, að hafa verðlagsákvæðin á þessari
vöru svo ströng, að það útiloki menn með öllu frá því að
selja vöruna á þeim tíma, sem markaðurinn er bestur.
Blaðið hefir átt tal við búnaðarmálastjóra um þetta mál,
en hann á sæti í nefrid þeirri, er ákveður verð á kartöfl-
um. Mátti skiljast á búnaðarmálastjóra, að mál þetta yrði
nú tekið til athugunar og rætt við ríkisstjórnina, og reynt
að sjá til þess, að innlendu, nýju kartöflurnar gætu komist
á markaðinn.
Erfitt að gera til hæfis
ÞAÐ VIRÐIST ætla að vera örðugt fyrir togaraútgerð-
arfjelagið Kveldúlf að gera ýmsum stjórnmálamönnum
vorum til hæfis. Þegac fjelagið var fátækt og skuldaði
bönkunum mikið fje, sætti það meiri og illkvitnislegri
árás en dæmi eru til um nokkurt annað fyrirtæki í okkar
landi. Þá var svo langt gengið, að reynt var að fá samþykt
á Alþingi sjerstök lög um gjaldþrotameðferð á þessu fyr-
irtæki.
En þegar hagur Kveldúlfs hefir staðið í blóma, er ráðist
á fjelagið fyrir það, að fyrirtækið sje of stórt; þá er fje-
lagið of valdamikið í þjóðfjelaginu, segja þessir menn. En
svo skeður það einkennilega, að þegar Kveldúlfur selur
þrjú af skipum sínum, er enn ráðist heiftarlega á fje
lagið fyrir þetta tiltæki! Já, það er erfitt fyrir Kveldúlf
að gera þessum mönnum til hæfis.
Nú er það vitanlega fjarri öllu sanni, sem árásarmenn
Kveldúlfs halda fram, að með sölu togaranna nú sje verið
að draga fjármagn út úr útgerðinni. Þvert á móti. Með,
sölu togaranna koma nýir menn inn í útgerðina og nýtt
fjármagn. Þetta sjer hver heilvita maður. Og ef sú yrði
raunin, að einmitt fyrir sölu þessara togara yrði Kveld-
úlfur þess megnugur að kaupa ný og fullkomin skip að
stríðinu loknu, er fjelagið vissulega ekki ámælis vert fyr-
ir þessa ráðsíöfun, heldur á það þakkir skilið fyrir
hana.
En öfundarmenn Kveldúlfs munu ekki fást til að skilja
þetta. Og það er alveg víst, að Kveldúlfur mun sæta nýrra
ofsókna af hálfu þessara manna, ef honum skyldi takast
að ná inn í landið nýjum og fullkomnum skipum að stríð-
inu loknu. ’-‘"'"AÝfl
Eggert Siefánsson
söngvari á förum
fil Ameríku
Ætlar að halda söng-
skemtun hjer bráðlega.
EGGERT STEFÁNSSON,
söngvari er á förum tii Ame-
ríku. Ætlar hann að dvelja
í New 'Tork í nokkra mánuði,
syngja þar inn á hljómplötur
og syngja í útvarp. En áður
en Eggert fer af landi burt,
sem sennilega verður í lok
ágústmánaðar ætlar hann að
halda hljómleika hjer í bæn-
um með aðstoð margra ágæt-
ustu listamanna okkar.
Eggert skýrði blaðamönn-
um frá þessum fyrirætlunum
sínum í gær.
— Hjer hefi jeg fengíð all-
ar mínar óskir uppfyltaf og
nú ætla jeg að snúa mjer aft-
ur að söngnum, sagði Eggert.
Eins og þið vitið þá eru allar
hljómplötur mínar uppseldar
og mun jeg synja inn á plöt-
ur í New York, þar sem þeir
hafa allra nýjustu og bestu
tækni á því sviði. .Jeg mun
líka lesa Óðinn inn á hljóm-
plötur. Hafa margir vinir
mínir látið þær óskir í ljós,
að jeg gerði það. Jeg mun og
hlusta á musik í New York,
en þar^eru nú einhverjir bestu
listamenn heimsins saman-
komnir. Þá mun jeg hitta
bróðnr minn, Guðmund Stef-
ánsson glímukappa. Ilann
misti son sinn fyrir nokkru.
Þessi sonur hans var alnafni
minn.
— Langt síðan þjer hafið
komið til Vesturheims ?
— Ekki síðan 1923 er jeg
ferðaðist um ísleningabygðir
í Kanada. Þar fjekk jeg hinar
bestu viðtökur, sem mjer eru
ógleymanlegar.
Söngskemtunin.
— Við Páll Isólfsson tón-
skáld förum einhvern næstu-
daga til Grindarvíkur til að
undirbúa söngskemtunina seg-
ir Eggert.Þar rnunum við hitta
Sigvalda Kaldalóns tónskáld.
Á söngskemtuninni ætlar
Vilhjálmur Þ. Gíslason skóla-
stjóri að lesa upp. Ennfremur
hefir Lárus Pálsson leikari
lofað að lesa upp á skemtun-
inni. Við söngin aðstoða þeir
til skiftist Kaldalóns og Páll
ísólfsson. Auk gamallra ís-
lenskra laga mun jeg syngja
nýtt lag eftir Kaldalóns,
„Grindvíking" við kvæði Örn
Ai’nars. Þá mun jeg syngja
,,Söknuð“ Páls Isólfssonar og
nýtt lag eftir Áskel Snorrason
við kvæði Þorsteins Erlings-
sonar „Sitt heill“. Að lokum
mun jeg syngja „Þótt þú lang-
förull legðir“.
Ekki er f"lákveðið hvenær
söngsk^mtunin verður, en ein-
hvern tíma milli 15.—20. á-
gúst. En það verður byrjað
að selja aðgöngumiða strax.
Búið er að malbika Vesturgöt-
una inn að Ægisgötu, en í frjett
í sunnudagsblaðinu var sagt, að
gatarí væri á þessum kafla tilbú-
in til malbikunar.
Framhaldssagan.
ÞAÐ ríkir mikill áhugi meðal
lesenda blaðsins fyrir framhalds-
sögunni, ,,Dragonwyck“, og lít-
ur út fyrir að sagan ætli að verða
ein sú vinsælasta, sem blaðið hef
ir flutt lengi. ,,Spent“ skrifar
mjer langt brjef um söguna og
segist fylgjast með henni af á-
huga, en vill fá að vita eitthvað
um höfundinn. Hvort hún hafi
samið fleiri bækur og hvar þær
sje að fá. Hvort nokkuð hafi áð-
ur verið þýtt eftir þenna sama
höfund á íslensku eða dönsku.
Það er lítið um Anya Seton að
segja, annað en það, sem sagt
var í smágrein hjer í blaðinu
sama daginn, sem byrjað var að
birta nýju söguna. Anya Seton
er ung amerísk kona. Foreldrar
hennar eru báðir rithöfurjdar.
Sjálf ætlaði hún að verða læknir
og naut undirbúningsmentunar
með það fyrir'augum. En svo
giftist hún, lagði læknisfræðina
á hilluna og tók að skrifa skáld-
sögur.
Fyrsta skáldsaga hennar heitir
á ensku ,,My Theodosia“ og hlaut
sú bók góða dóma í Ameríku, en
hún hefir ekki verið þýdd á önn
ur tungumál.
•
Fjekk hugmyndina úr
100 ára frjettaklausu.
HUGMYNDINA að sögunni
„Dragonwyck“ fjekk Anya Seton
er hún las frjettagrein í 100 ára
gömlu blaði í bókasafni einu á
þeim slóðum, sem sagan gerist.
Hún segir sjálf, að sagan bygg-
ist ekki á raunverulegum at-
burðum, en hún styðjist þó við
sannsögulegt efni í lýsingum sín-
um á siðum manna, húsaskipun
og atvinnuháttum manna á þeim
tíma, sem sagan gerist.
„Dragonwyck" birtist sem
framhaldssaga í víðlesnu amer-
ísku tímariti og hefir síðan ver-
ið prentuð í stóru upplagi. En
sagan er svo tiltölulega ný, að
hún mun ekki hafa verið þýdd
á önnur tungumál, fyrr en nú á
íslensku.
Þakkarbrjef.
FERÐALANGUR skrifar mjer
þakkarbrjef fyrir hugmynd, sem
hann sagist hafa sjeð hjer í dálk
unum fyrir ári síðan og sem kom
ið hafi sjer að miklu gagni.
„Jeg er vanur“, segir brjefrit-
ari, “að fara með alla fjölskyldu
mína úr bænum í sumarfríinu og
loka jeg þá íbúðinni þann tíma,
sem jeg er í burtu. í fyrra þegar
ijeg kom heim úr sumarfríinu var
það heldur en ekki aum aðkoma
við útidyrnar hjá mjer. Blöðum
og brjefum, sem borist hafði á
meðan jeg var í burtu hafði ver-
ið stungið milli stafs og hurðar,
því enginn póstkassi var á dyr-
unum hjá mjer. Það hagar svo til
hjá mjer, að útidyrnar snúa móti
suðaustri og er ekkert skjól fyr-
ir rigningu. Blöðin og brefin
voru líka öll komin í graut.
Hafði jeg ekkert gagn af blöð-
unum og sum brjefin voru ólæsi-
leg. Skömmu síðar las jeg í „Dag
lega 1 lífinu“ þínu, áskorun til
manna um að setja póstkassa á
útidyr hjá sjer og fór jeg að því
ráði.
Nú er jeg nýkominn heim eftir
tveggja vikna fjarveru og það
var nokkuð annað að koma heim
en í fyrra. Brjef öll, sem borist
höfðu og blöð voru hrein og ó-
skemd í póstkassanum. Hafðu
kærar þakkir fyrir áskorunina
frá í fyrra, Víkverji minn. Jeg
skrifa þjer þetta brjef í þeirri
von, að þú birtir eitthvað úr því,
því þá gæti verið, að aðrir hefðu
gagn af þessari reynslu minni.
•
Gálauslega farið með
einkamál.
! FYRIR NOKKRU kom jeg inn
i á afgreiðslu hjer í bænum í þeim
erindum að versla viS fyrirtæk-
ið. Sá, sem átti að annast af-
greiðslu hafði ekki tíma til að
sinna viðskiftavinunum. Var að
tala í síma við einhvern mann og
ræddi feimnislaust einkamál sín
frammi fyrir okkur, sem biðum
effir að afgreiðslumaðurinn liti
í náð sinni til okkar. En það var
nú eitthvað annað. Við fengum
þarna að heyra skemtilegustu
sögur hvað þessi og hinn hefði
sagt við þetta eða hitt tækifærið.
Við og við leit afgreiðslumaður-
inn á okkur aumingja viðskifta-
vinina með fyrirlitningarsvip,
eins og við værum að hlusta á
það, sem okkur kom ekki við,
enda fór svo að lokum, að þeir er
biðu, fóru að týnast út úr af-
greiðslunni. En einn viðstaddur
hafði skap í sjer til að segja um
leið og hann gekk út: „Hann fer
gálauslega með sín einkamál
þessi“.
•
Ekkert óvenjulegt
EKKI hirði jeg um, að geta
nánar hvar þetta atvik átti sjer
stað, því hjer er aðeins um að
ræða eitt dæmi af mörgum. Það
er allt of algengur ósiður, að af-
greiðslufólk sýni viðskiftavinum
slíka ókurteisi sem að framan er
líst. Dæmi eru til þess, að af-
greiðslufólk* standi og rabbi í
rólegheitum sín á milli og ansi
ekki mönnum, sem bíða eftir af-
greiðslu.
Það er eins og þessi ósiður sje
altaf að færast í, vöxt og mest
ber á honum hjá opinberum
stofnunum, eða fyrirtækjum, er
hafa einkaleyfisaðstöðu.
•
Misskilningur.
f BRJEFI frá „farþega", sem
barst fyrir nokkrum dögum gæt-
ir nokkurs misskilnings, sem jeg
held að sje rjett að benda á hjer,
ef fleiri kynnu að vera haldnir
sömu firrunni.
„Farþegi“ er að tala um, að
koma þyrfti fyrir bjöllum í al-
menningsvögnum svo að farþeg-
ar gætu hringt þegar þeir vilja
að vagninn nemi staðar.
Misskilningur brjefritara ligg-
ur í því, að það er ekki ætlast
til að almenningsvagnar, eða
strætisvagnar nemi staðar eftir
geðþótta farþeganna. Það eru
fyrirfram ákvéðnir staðir á göt-
unum, þar sem strætisvagnar og
almenningsvagnar nema staðar
Annað væri ófært og hætt við,
að vagnarnir kæmust ekki mik-
ið áfram, ef farþegar gætu verið
að hrigja bjöllum í tima og ó-
tíma, ef þjer dytti í hug að láta
vagninn nema staðar.
ítalskir fangar sleppa úr
fangabúðum í Skotlandi.
LONDON í gær: — 17 af 30
ítölskum föngum, sem sluppu
úr stríðsfangabúðum hjá South
Argyl í Skotlandi s. 1. sunnu-
dagskvöld, hafa nú verið hand
teknir. Vopnaðir lögreglumenn
og heimavarnarliðsmenn leita
hinna, 13, sem ófundnir eru. —
Þessum ítölskum föngum er
þannig lýst, áð þcir sjeu „æstir
fasistar“. — Reuttr.