Alþýðublaðið - 29.04.1929, Blaðsíða 2

e
AL#» Ý®!SBLA©I»
■*>) "i
ALI»ÝÐUBLAÐIÐ
isiuui út á hveijum virkum degi.
< 4Sg'rei9sla i Alpýðuhúsinu við
< Hverösgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
J U1 kl. 7 síðd.
ISiuiistofa á sama stað opin kl.
91/,—10»/« árd. og kl. 8-9 síöd.
Simai: 988 (afgreiðslan) og 2394
(skrifstofan).
VorDlag: Áskriftarverö kr. 1,50 á
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmi&jan
(í sama húsi, simi 1294).
1. mal.
ÞrælalagafrumvaFpið og
frv. um færslu kjðrdags.
u
í dag eru á dagskrá neðri deild-
ar [)rælal agafrunivarp Jóns Ólafs-
soiirar togaraeiganda, Jörundar &
Co. og frv. Magnúsar Guðniunds-
sowar ShellfélagsformatnTis og
fleiri um að flytja kjördaginn á
mesta annatima ársins.
Bæði eru pessi lagafrumvörp
hein árás á verkalýðinn, öðru er
beint gegn atvmmisamtö'kium,
h’ilnu .gegtn stjórnimálasamtötoum
hans.
Annað er til þess flutt að svifta
vertoalýðinn félagsteguni vferk-
fallsrétti, lögskylda hann til að
hlíta burgeisadómi tim kaiup sitt
og kjör og afnema viðurkendan
rétt hans til að verðleggjia feinnu
sína.
Hitt á að skerða stórkostlega
hinn afar-takmarkaða r étt verka-
iýðsins til þess að hafa áhrif á
skipun alþingis og stjórnarfarið
í landinu, með því að fiytja kjör-
daginn á þann tíma, sem honum
lnentar verst.
Bæði, eru þeissi frv. fliutt til
þess að styrkja yfirráð íhaldsins i
atvinnumálum og stjórnmálum.
Bæði eru undan sömu rifjum
runnin. Bæði sýna þau ótta vald-
haíanna við vöxt og þroska al-
þýðusanitakanna.
Bæði sýna þau óvit og aftur-
haldsluind fiutningsmannanna.
Peir óttast og hata framsókn og
breytiingar, þerr reyna af fávizku
og valdagræögi aö snúa hjóli tím-
ans aftur á bak, að teggja fólkið
aftur í ófreisis-iæðing, sem það
hefir af sér leyst.
En það tekst ekki.
Framisókn alþýðu verður ekki
■stöðvuð. Samtök verkalýðsins
verða ekki drepin. Almúginn
þekkir mátt sinn og rétt. Hanin
veit, að með samtökum gietur
hann bætt kjör sín og tekið rétt
sinn. Hanin veitogað sjálfur verð-
ur hann að gera þetta, að enginn
enisitaklingur né önnur stétt fæxir
honum þetta að gjöf.
Daginn eftir morgundaginn er
kröfudagur alþýðu um allian
heim. 1. maí er dagur vrerkalýðs-
ins, dagur krafna og mótmæla.
Pá mótmælir íslenzkur vferka-
lýður þrælalagafrumvarpinu og
feerslu kjördags. Þá ber hann
fram kröfur sínar tum réttar- og
hags-bætur. Kröfur til valdhaf-
anna og kröfur til ;sín sjálfs, kröf-
ur um enn meiri dirfsku, sam-
heidni og framsækni.
Yfirráðin til alþýðunnar.
lafnaðarmenii taka
vlð stJórBi I Panmorkn
Eftir að formenn aðalþingfLokk-
anna fjögurra í Danmörku höfðu
átt tal við konung á Laugardaginn
var, isnéTÍ konungur sér til Stau-
nings og bað hann að mynda hina
nýju stjórn. Fréttaskeyti frá þvi
i fyrra kvöld hermir, að Stauning
hafi tekið að ;sér aið mynda-
stjóminr?. í dag verður rætt unx
skilyxði fyrir hlutleysi gerbóta-
manna. í kvöld eða á morgun
verður aíráðið hverjir verða í
stjóminni.
Þinghneyksli.
Jón Ólafsson lét sér sæma þáð i
aiþingiisræðu á laugardaginn, að
uppnefna og brakyrða löggæzlu-
menn þá, sem t'il þess eru settir
sérstaklega að halda áfengisvarna-
llögunum í heiðri. Va:r þetta síöur
en svo betri framkoma fyrir það,
að hann hafði þessi ummæli í.
ræðu, þar sem hann þóttist vera
að imæla fyrir því, að tillag rík-
isins til stórstúkunnar væri
hækkað, en endaði þó ræðunia á
því, að sér viæri ,nokkuð sama"
hvort það væri hækkiað eða ekki.
Vildi hann ásaka aðra flokka en
Ihaldisflokkinn fyrir hræsnj í bind-
indismáiinu, em var um leið ta.l-
andi vitni þasls, að þeir, sem ætla
öðrum ilt, reynast sjaldan vel
sjálfir. Og um það, hvernig I-
haldisflokkurinn hefir efihit kosn-
ingaloforð sín við bindindismenn
um að vinna að efl'ingu bindmdis,
þarf ékki anrtað eo miinna á skrif
stærsta blaðs hans um bannmáliö.
Sanna dag gerðist sá sorgLegi
atburðnr í þinginu, að Benedikt
Sveinsson var sýniilega ölvaður
á þingfundi og taiaði þar mijög ö-'
saami'lega um Góðtemplaranegl-
una.
Haraldur Guðmundsson og
Bjami Áisgeirsson víttu báðir
þessa framkomu Jóns Ólafssoinar
og Benedikts. Haraldur benti á,
að ummæJi Jóns lum löggæziu-
mennina væru mjög ósæmileg, og
kæmi tvístoinnungu.ninn hjá Jóni
b.zt í Ljós þggar athugað er, að
■hann greiddi atkvæðá í fyrra með
áfengisvarnalögunium, er ákveða
störf þessara menna, sem hann
uppnefndi nú og svívirti. Har-
aldur benti enn frjemiur á, að
fnamkoma Benedikts væri mjög
til vansæmdar bæði honum sjáli-
um og neðxi deild alþingis, s(em
hann ex for.seti í. Drykkjurausi
bans kvaðst HaraLdur ekki vilja
svara á alþingi, en óhæfilegi
væri í al|a staði þetta hátterni
Bemedikts og orðhragð það, siem
hlann hafði haft á aiþingi um
RegLuna, — félagsskap, sem bar-
'ist hefir fyrix. útrým'ngu áfengis-
inS úr landiniu.
Vonandi verður isilíkt þiing-
bneytosli ekki oftar á alþingi Is-
Jendinga sem það, er Bemed ikt
olli, og furðuítegt var, að sá, sem
gegndi forsetastörfum, skyldi Láta
óvítt.
Alplngi.
Log.
Alþingi afgreiddi á laugardag-
inn lög um lendingar- og leiðar-
merki og viðhald þeirra. Stjórn-
árfrum.varp. Afgfleitt í nieðri deild.
Neðri cSeiId.
P.ar var einwig frv. Eriings
Friðjðnssonar um véLgæzlurétt-
indi (senr e. d. befir samþykt)
visað til 2. umræðu og sjávarút-
vegsnefndar.
Fjárlöijin.
Laust fyrir miðnætti voru fjár-
lögin afgreidd til efri deiklar.
Verður að láta nægja að geta
nokkurra breytingatiJlagna af
þeim, er samþyktar voru, en
sleppa alveg að skýra frá þeinr,
.sem feldar voru.
Þeir, senr séð hafa leiik Ingi-
bjargar Steimsdóttur í „Dauða
Natans Ketilssona:r“, muniu yfir-
ieitt telja það vél farið, að deld-
bi samþykti (að tillögu H. G.,
Gunnars og Lámsar) að veita
hienni artokkum styrk, 2 þúsund
kr., til Ieiknáms erfendis. Mun
hún fara þeirra eninda til Pýzka-
lands og e. t. v. einnig til Stokk-
hólms. — Fjárveitingar til efl'-
ingar fögrum Listum eru menning-
argjöld, sem rikið greiðir þjóð-
inni tiL andlegs þrifnaðar og eiga
alls ekki að verða útundan í fjár-
lögum.
Samþykt var að veita 600 kr,
til sjúkrasjóðs verkamannafélags-
ins „Drifanda" í Vestmamnaeyj-
um samkvæmt tillögu frá Héðni
VaJdimarssyni.
Tillagið til Stórstúku Islands til
bindindisstarfsemi var bækkað úr
8 þúsundum upp í 10 þúsund kr.
Samþykt var að tillögu fjár-
veitinganefndar að veita 10 þús-
und kr„ sem er móttökustyrkur,
til norræns stúdentamóts í
Reykjavík. .Verður það haildið hér
að ári. Samkvæmt frásögn franx-
sögumanns nefndarininar er von á
300 stúdentum af Norðurlöndum,
auk nokkurra sérstakra heiðurs-
gesta.
Við styrk þann, sem áður var
ætlaður til slysavama, 10 þúsiund
kr„ var að tillögu fjárveitinga-
nefndar bætt 8 þúsund kr„ og
sé viðbótinni varið til vegagerðar
milli Sandgerðis og Stafness á
Miðnesi, sem fiytja megi eftjr
björgunarbát þegar þörf gerist
Þnð var upplýst í umræðunuoi,
að þetta er sá hlutinn af sjávar-
strönd landsins, þar serni ffest
siys hafa orðið á síðari árum.
Síðan um aldamót bafa orðið þar?
62 skipströnd og 92 menn farist-
Eina örugga ráðið til þess, að
tooima björgunarbát, — sem Slysa-
varnafélag ísfends leiggur ti —,
á vettvang hvar sem er á þessu
svæði, þegar þess gerist mest
þörf, er að áliti kurmugustu
manna að draga hann á Tandi,
en til þess þarf að teggja veginn.
Undir bátoum er stór steði njjeð
breiðum hjólum. og er ætlast til,
að ein eða ffeiri sterkar bifreið-
ar dragi hann eftir veginum. Eins-
og gefur að skilja er slysahættan
nrest þegar ófært er á bátnuin®
fram með ströndinni, og vexður
þá að grípa til þessara ráða þeg-
ar önnur þrýtur. 1
Þessar tvaer heimildir vrom
stjórninni veittar að tillögu dóms-
málaráðhexrans: „Að láta reísa
byggingu á Arnarhólstúni fyrir
ýmsar skrifstofur landsins, ef sýnit
þykir, að með því raegi Iækka: trt
miuna kostnað við skrifstofuhald
í Reykjavík, og taka í þvi skyni
lám, alt að 225 þúsund kr.“ Bjóst
Jónas ráðherra við, að húsverðið
færi ella á 20 árumi i (húsafeigtu til
einstakra imanna fyrir skrifstofur
ríkisins. Gert er ráð fyrir, að hús-
ið verði neðarfega við Ingólfs-
stræti. — Stjóminni var i amman
stað heimilað að kaupa til handa
rikinu jarðimar Reyki imeð
Reykjahjáleigu og Reykjakoti,
Kross og Velli, SaLIar í Ölfusi,
fyrir 100 þúsund kr. og taka lán
til þess. Kvað Jónas ráðherra tii-
boð liggja fyrir um sölu þeirra
á þessu verði, ef allar eru: keyptar
isanran. Þrjár þær, sera fyrst voru
taldar, eru hverajarðir. Gierði ráð-
herrann ráð fyriir, að þar verðí
siðar reist hressimgarbeimili fymr
berklasjúklinga, sem eru vinrsu-
færir og smitbætta stafar ekki ari
Benti hann á, að reynsla sé talin
vera fengin fyrir því, að hv®ralioft
isé sjúklingunum mjög heilnæmt.
Þá var stjórninmi einnig heimiil-
að að taka lán til húsbyggingar
banda landssímainum og til nýrrar
bæjarmiðstöðvar i Reykjavik,
enda teljist vextír og afborganir
af láninu til ártegra retostursgjalda
simans. Símstöðin er nú orðin alt
of lítil, og auk þess er í ráði, að
útvarpsstöðin Verði í nýja húsLmu.
— Fyrir byggingu nýrrar bæjar-
miðstöðvar var gert ráð í hinu
upphaflega f járlagafrumvarpí
•stjómarinnar, en f járveitimga-
nefndin fullkamnaði tiilöguna.
Kunnugt er, hver spjöll Þverá
í Rangarþingi hefir gert þar á
landinu og hver farartálinii stór-
ámar þar eru á aiusturLeiðiimi..
Samþykt var að tillögu fjárveit-
inganefndar að veita 10 þúsund
kr. til mælinga og rannsókna
vatnasvæðis Þverár og Markar-
fljóts. Er það imdirbún'iinigur undir
stokkun Markarfljóts og annaia