Morgunblaðið - 10.08.1944, Blaðsíða 10

10
MOBGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 10. ágúst 1944.
„Og þeir,. sem eru myrtir,
eiga það skilið?“ surði greifinn,
og hafði gaman að.
Nikulás horfði andartak á
hann..„Ef til vill“, sagði hann.
„Menn gera sjer yfirleitt alt
of miklar grillur um dauðann
og hugsa um harm með of mik-
illi viðkvæmni. Það væri miklu
betra fyrir mannkynið, ef þeir
Ijótu gagnslausu væru látnir
hverfa“.
„Já, en góði maður“, hrópaði
greifinn og hló við. „Þetta er
villimenska. Hver á að ákveða,
hverjir sjeu ljótir og gagns-
lausir, til þess að deyja? Hver
myndi þora, að ákveða slíkt?“
Nikulás fjekk sjer vænan
sopa úr glasinu. „Jeg myndi
þora það — ef tækifæri gæf-
ist“.
Greifinn ræskti sig. Flest kert
anna voru nú brunnin út, en
þau fáu, sem enn logaði á, vörp
uðu draugalegri birtu á svip-
laust andlit Nikulásar.
Greifinn gerði krossmark í
laumi en blygðaðist sín fyrir
það á eftir. Þetta var ekki ann
að en venjulegt guðleysingja-
tal, sem maður heyrði nú hjá'
mörgum ungum mönnum í Par
ís.' En þrátt fyrir það^ leið hon-
um hálf illa.
Það varð þögn andartak. — I
gegnum lokaðar dyrnar heyrði
hann óglöggt, að leikið var á
píanó. Hann þekti, að það var
kona hans, og var hún senni-
lega að leika fyrir Miröndu og
frú Van Ryn. Vesalings María
Lovísa, hugsaði hann með sjer.
Henni hlýtur að leiðast mjög,
að vera lokuð inni með tveim
koimm, sem hún getur ekki tal
að orð við. Hann langaði til
þess að fara inn til þeirra. En
Nikulás, sem aldrei þessu vant
skeytti ekki um óskir gests
síns, sýndi ekkert fararsnið á
sjer. Hann sat, niðursokkinn í
hugsanir sínar, og fitlaði við
rauða rós.
Greifinn ræskti sig nú, og fór
að tala um það, sem hann hjelt
að Nikulási myndi vera ánægja
að. „Þjer eigið hjer glæsilegt
setur handa sonum yðar“.
Nikulás lagði frá sjer rósina.
„Jeg á enga syni“.
„Eh, bien! Þeir koma. Það er
nógur tími ennþá“, flýtti greif
inn sjer að segja.
Nikulás sneri sjer hægt við,
og leit á hann. „Þjer hafið sjeð
konu mína. Haldið þjer að hún
muni ala mjer syni?“
En sú spurning, hugsaði
greifinn með sjer, og leið illa.
En maður verður víst að svara
einhverju.
„Frú Van Ryn er ef til vill
helst til feitlaginn, en það hefir
ekkert að segja. Markgreifafrú
de Laon er níutíu kíló að þyngd
og á átta syni. Ef eitthvað smá-
vægilegt er að, er auðvelt að
ráða bót á því. Jeg hygg að þið
eigið góða lækna hjer.......“.
Hann þagnaði, forviða yfir
svipnum, sem kom snöggt á
andlit Nikulásar, svo snöggt, að
hann efaðist um, að hann hefði
í raun rjettu sjeð hann.
„Jóhanna mun ekki ala fleiri
börn“, sagði Nikulás og reis á
fætur. Síðan sagði hann kæru-
leysislega: „Þjer virðist hafa á-
huga á persnesku oleandrunum
mínum. Jeg á eina dökkrauða,
mjög fallega úti í sólbyrginu.
Munduð þjer kæra yður um að
sjá hana, um leið og við förum
inn til kvennanna?“
Á meðan greifinn dáðist
kurteislega að oleandrunni, var
hann að hugsa um hið undar-
lega samtal þeirra Nikulásar.
Svaf maðurinn ekki einu sinni
hjá konu sinni? Hvað átti hann
eiginlega við? Sú feita var vit-
anlega lítt girnileg, en ef hann
vildi eignast skilgetna syni,
varð hann að sætta sig við það.
Hann gat altaf fundið róman-
tík annarsstaðar, eftir að hafa
gert skyldu sína. Hann ætti ef
til vill að ræða þetta við hann,
sem eldri og reyndari maður.
Hann ætlaði að gera það síðar,
þegar tækifæri gæfist.
En það tækifæri kom aldrei.
Nikulás hafði þegar rætt meira
um einkamál sín við greifann,
en nokkurn annan mann nú
um langt skeið, og sá nú eftir
þeim veikleika sínum.
Þeir gengu nú inn í grænu
dagstofuna. Nikulás settist við
hliðina á greifafrúnni. Jafn-
framt því, sem hann hlýddi á
tal hennar, gerði hann það,
sem hann annars var vanur að
forðast. Hann horfði á konu
sína af ásettu ráði.
Hann sá, hvernig hún reyndi
að taka þátt í fjörlegum sam-
ræðum litla Frakkans, um leið
og hún kæfði geyspana, sem alt
af sóttu að henni eftir kvöld-
verð. Hann tók eftir, hve þunt
hár hennar var slyttislegt, þrátt
fyrir heiðarlegar tilraunir
Mögdu til þess að liða það, og
hvernig ljósrauður hársvörður-
inn kom í Ijós á milli lokkanna.
Hann tók einnig eftir því, að
hún hafði reynt að sverta auga-
brúnir sínar, en hafði tekist
miður vel, og kinnar hennar
voru daðurslega roðaðar.
Hann horfði á háls hennar og
barm. í kvöld hafði hún Van
Ryn demantana um hálsinn,
sem Pieter Van Ryn hafði
keypt handa Azilde. Það voru
fagrir steinar. En það var eins
og alt, hugsaði Nikulás, misti
gljáann og fölnaði þegar það
kom nálægt Jóhönnu.
Hann mundi ekki lengur, eða
kærði sig ekki um að muna, að
hann hafði ekki altaf haft þessa
miskunnarlausu óbeit á henni.
Hún hafði að vísu verið feit-
lagin fyrir sjö árum, þegar þau
giftu sig, en hún hafði verið
fremur snotur, og aðlaðandi.
Hún hafði verið hæglát og vel
upp alin og komin af gamalli
og góðri hollenskri ætt, eins og
hann sjálfur.
Þegar Nikulás kom heim úr
ferðalagi sínu og var orðinn
foreldralaus — hann misti móð
ur sína tólf ára gamall — hafði
hann fundið brjef frá föður sín
um, þar sém hann Ijet í ljós
ósk um, að Jóhanna Van Tapp-
en yrði húsmóðir á Dragon-
wyck. Hann hafði þess vegna
biðlað til hennar, án allrar ást-
ar, en einnig án tregðu eða ó-
beitar. Breytingin hafði komið
eftir fæðingu Katrínar. Hann
hafði orðið fyrir miklum von-
brigðum yfir, að hún skyldi
vera stúlka. Og þegar hann
komst að því, að Jóhanna
myndi ekki geta eignast fleiri
börn, hafði hann orðið kulda-
legur og fjarlægur, og hafði sá
kuldi brátt snúist upp í líkam-
lega óbeit. Þau höfðu ekki haft
svefnherbergi saman í þrjú ár
og á þeim tíma hafði hún orðið
eins og hún var nú.
En hún var eiginkona hans
og húsmóðir á Dragonwyck og
þess vegna myndi hann ávalt
sýna henni fulla kurteisi og
virðingu, a. m. k. meðan aðrir
voru viðstaddir.
— Hann svaraði greifafrúpni
aðeins einsatkvæðisorðum. Hún
var að lýsa, með mörgum fögr-
um orðum, fegurð og gáfum
bgrna sinna, og þar eð Nikulás
fann, að hún óskaði aðeins eft-
ir einhverjum til þess að hlusta
á sig, sneri hann höfðinu ofur-
lítið. Hann lokaði augunum til
hálfs og horfði á Miröndu.
Hún sat í hinum enda her-
bergisins og var að sauma. Hún
var með sama vasaklútinn og
Jóhanna hafði verið að sauma
fangamark Nikulásar í fyrir
skömmu, því að þegar Nikulás
sá, að hún saumaði eins vel og
Jóhanna saumaði illa, hafði
hann sagt, að það væri heimsku
legt af konu sinni að vera að
eyða tímanum í þetta, „ef Mir-
anda vildi vera svo góð að gera
það“. Miranda hafði auðvitað
verið mjög hreykin af og vand-
aði sig nú eins og hún gat.
Ljósið af kertinu, í kerta-
stjakanum fyrir ofan höfuð
hennar, fjell beint niður á hár
hennar, og varpaði á það loga-
gyltum bjarma. Þegar Nikulás
horfði á það, fann hann aftur
þessa undarlegu tilfinningu,
sem var dýpri en aðdáun og
hafði í sjer bæði þrá og hugsvöl
un. En hann reyndi aldrei að
kanna þessa kend til hlýtar. —
Það var gagnstætt eðli hans, að
kanna sinn innri mann.
Hann hjelt áfram að horfa á
stúlkuna, á langan hvítan háls
hennar og hreinan vangasvip.
Hún hafði varla sagLorð, síðan
staðið var upp frá borðum. —
Hún var að hugsa um dansleik-
inn annaðkvöld.
Alt í einu, eins og sem ósjálf
rátt svar við hina stöðuga
augnatilliti Nikulásar, leit hún
upp og augu þeirra mættust.
Hún fjekk ákafan hjartslátt.
Þau horfðu aðeins andartak
hvort á annað, en þá sneri Niku
lás sjer að greifafrúnni og
sagði kurteislega: „Það var
gaman, frú. Segið mjer meirá
um þessa litlu dóttur yðar“.
En Miranda vissi, að þó að
þetta atvik virtist lítilfjörlegt,
þá var samband þeirra nú
breytt og hjeðan í frá var ekki
hægt að snúa við.
Um nóttina dreymdi hana, að
faðir hennar kom til hennar, að
Dragonwyck, og hún fagnaði
honum með innilegri ástúð,
sem Jiún hafði aldrei fundið til
í veruleikanum.
Hjalti húsmannssonur
Æfintýr eftir P. Chr. Asbjömsen.
2.
unum, sem hann var í þegar hann kom til hans fyrst, svo
að lokum var ekki orðið annað en hver bótin ofan á ann-
ari. Og svo þegar árin þrjú voru liðin og maðurinn ætlaði
að fara að kaupa, lagði hann af stað eldsnemma morguns.
„Dýrar vörur verða að skoðast við dagsins ljós“, sagði
hann við sjálfan sig, „og nú er varla mikið um samkepn-
ina svona snemma, og það er gott, því það getur sjálf-
sagt orðið nógu dýrt samt, því það er alveg undir hepni
komið, hvað jeg finn“.
Sá fyrsti sem hann mætti á götum bæjarins, var gömul
kerling, og hún bar á handleggnum körfu með loki yfir.
„Góðan daginn gamla mín“, sagði bóndi. „Sæll vert þú
maður minn“, svaraði kerling.
,Hvað hefirðu í körfinni þinni?“ spurði maðurinn. —
„Langar þig til að vita það?“ spurði kerling. „Víst langar
mig til þess“, gegndi bóndi, „því jeg átti að kaupa það
fyrsta, sem falt væri“. — „Jæja, kauptu þá“, sagði sú
gamla. „Hvað kostar það þá?“ spurði maðurinn, og kerl-
ing sagðist ekki geta sett minna upp en fjóra skildinga.
Það fanst bónda ekkert sjerstaklega hátt verð, kvaðst
ganga að því og lyfti lokinu yfir körfunni, og það var
þá dálíttll hvolpur, sem lá þar niðri í.
Þegar maðurinn kom heim úr kaupstaðnum, stóð Hjalti
úti og beið með mikilli eftirvæntingu eftir að fá að vita,
hvað hann fengi í kaup fyrir fyrsta árið. „Ertu kominn
strax aftur, húsbóndi góður“, sagði hann, „og hvað hef-
irðu keypt?“ — Og það var nú loðið, það sem jeg keypti“,
sagði bóndi. „Jeg veit ekki hvort jeg á að vera að sýna
það, en það var það fyrsta sem jeg fjekk og það var nú
hvolpur“. — „Það þykir mjer reglulega vænt um“, sagði
Hjalti. „Mjer hefir altaf þótt svo gaman að hundum“,
Ekki gekk það betur annan daginn. Bóndi fór á fætur
fyrir allar aldir og ekki var hann fyrr kominn í kaup-
staðinn en hann mætti kerlingunni með körfuna, „Góðan
daginn gamla mín“, sagði hann. „Sæll sjálfur maður
minn“, svaraði gamla konan. „Hvað ertu með í körfunni
í dag?“ spurði bóndi. —„Ef þú vilt vita það, þá geturðu
keypt það“, kvað kerling. — „Hvað kostar það þá?“ —
„O, fjóra skildinga. Jeg er vön að selja alt með sama verð-
inu“, sagði sú gamla. Bóndi sagði þá, að hann yrði víst
að kaupa, en betur þætti sjer að nú yrðu kaupin skárri
en daginn áður. Þegar hann lyfti lokinu, var ketlingur í
Hjá lögreglustjóra.
Ákærð kona: — Jeg ók als
ekki með átta mílna hraða —
ekki einu sinni fimm, máske
tæprar hálfrar þriðju. Jeg var
í rauninni næstum grafkyrr,
þegar lögregluþjónninn stans-
;aði mig og skrifaði mig.
Lögreglustjórinn: — Já,
þakka yður fyrir! Nú held jeg
að minsta kosti að best sje, að
þjer stansið. Annars endar það
með, að þjer hafið keyrt aftur
á bak.
★
Læknirinn: — Það er auðvit
að leiðinlegt, að þjer skulið
verða að liggja í rúminu á af-
mælisdaginn yðar. En nú hefi
jeg helt meðalinu í wisky-
flösku, svo að það verði dálítið
hátíðlegra.
★
Frúin (við mann sinn: —
Jeg trúi reyndar ekki einu orði
af þessari hneykslissögu um
hana Ásu.
— Hversvegna í ósköpunum
ertu þá að segja mjer hana?
— Það gæti skeð, að þú viss-
ir eitthvað meira um hana.
— Geirmundur jafnaðarmað
ur hafði verið boðinn í brúð-
kaup í nágrenninu. En rúmið,
sem hann fjekk til þess að sofa
í, hafði ekki verið sem ákjósan-
legast. Hann lýsti því á þessa
leið:
— Hefðu flærnar verið sam-
taka og haft almennilegan for-
ingja, þá hefðu þær dregið mig
fram úr rúminu“.
★
— Eruð þjer viss um, áð
klukkan hafi verið tíu, þegar
hann rjeðist á yður og löðrung
aði yður?
— Já, hún var nákvæmlegá
tíu. Jeg sá það á armbandsúr-
inu hans.
★
— Jeg vona að þjer dansið
við mig í kvöld, herra Geir.
— Auðvitað, ungfrú, hjelduð
þjer að jeg hefði komið hingað
bara mjer til skemtunar?
★
Á kvenrjettindaöldinni:
Konan (við mann sinn):
„Heyrðu elskulegi Jón minn,
hvað hefirðu hugsað þjer að
gefa mjer á afmælisdaginn
þinn?“