Morgunblaðið - 16.08.1944, Qupperneq 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 16. ágúst 1944.
Norsku leikararnir
Islandi var ekki gleymt
Framh. af bls. 7.
hafði horfið á leyndardóms-
fullan hátt á leiðinni til leik
hússins. — Það hefði ekki
'verið neitt skemtilegt að
leika aðalhlutverkið, meðan
Ording sat í fangelsi, sagði
hann við mig, eftir að hann
kom til Svíþjóðar á undra-
verðan hátt.
Quislingarnir reyndu nú
enn einu sinni, því að Ter-
boven landsstjóri ógrlaði
Finn Halvorsen með öllu
illu, ef ekki væri þegar í stað
hafin sýning á leiknum. Til
þess að það liti nokkru bet-
ur út, breyttu þeir nafni
leikritsins og kölluðu það nú
„Síðasta ópið“ — og gátu
þeir vart fundið heppilegra
nafn. Þar sem þeir ekki gátu
nú fengið neinn í aðalhlut-
verkið, töldu þeir Gestapo
á að láta Ording lausan með
því skilyrði, að hann tæki
aðalhlutverkið í leiknum að
sjer.
Ording greip hið lang-
þráða tækifæri til þess að
losna úr haldi. Bæði á heim-
ili hans og við leikæfingar
í leikhúsinu hjeldu Gesta-
pomenn vörð um hann, þar
til þriðja frumsýningar-
kvöldið rann upp. Enn var
sama úrvalsliðið samankom
ið, og enn varð ekkert úr
leiknum.
.Tveir Gestapomenn fylgdu
Ording á leið til leikhússins*
en einhvers staðar hljóta
þeir að hafa slakað á var-
færni sinni, aj5 minsta kosti
kom Ording aldrei í leikhús-
ið. Viku seinna komst hann
yfir landamærin í hríðar-
veðri með kornungt barn
sitt og eiginkonu. Sagan
um það, hvað varð um gæslu
menn hans, verður senni-
lega ekki umheiminum
kunn fyrr en eftir stríð.
En það er eftirmáli að sög
unni. „Síðasta ópið“ var að
síðustu leikið fyrir nokkuru
síðan. Eftir hvarf Ordings
hjeldu vopnaðir Gestapo-
menn vörð um sjerhvern
leikanda, dag og nótt. En
ennþá voru það leikararnir,
sem áttu síðasta orðið. Þeg-
ar leiksýningin hófst í leik-
húsi í úthverfi Osloborgar,
rugluðu leikendurnir svo
saman hlutverkum sínum að
úrvalsliðið skildi hvorki upp
nje niður. Leiksýningin var
harðlega gagnrýnd, en leik-
endurnir voru hinir ánægð-
ustu með dómana. En þegar
svo hinir harðskeyttu föð-
urlandsvinir virtust að falli
komnir, þá voru það örlögin,
sem komu til sögunnar. —
Aðalleikandinn fekk lungna
bólgu og varð að flytjast í
sjúkrahús. Leikritið var að-
eins sýnt í þrjú skifti.
Og nú hryllir Reiderson,
Berg-Jagger og Halvorsen
við því að þurfa að svara í
síma, því að ekkert er senni-
legra en þeir heyri þá þessa
dularfullu orðsendingu: —
Þetta er Henry Gleditsch.
— Brátt mun jeg heyra síð-
asta óp yðar.
— Opið brjef
Framh. af bls. 5.
3. Hvað mikið ei? talið alveg
ónýtt?
4. Hvað mikið nothæft?
5. Hvar verður það nothæfa
seit?
6. Hver borgar tjónið?
7. Hvaðan er það skemda
kjöþ sem nokkuð hefir orðið
vart við hjer í bænum í sumar?
Þjer hljótið að viðurkenna,
að upplýsingar um þessa hluti
sjeu ekki síður fróðlegar og
nauðsynlegar, en af yður til-
búnar upplýsingar um mig
persónulega.
Að svo mæltu læt jeg ekki
lengur eða oftar leiðast út í
það tilgangsleysi að tala við
yður um opinber mál.
Virðingarfylst
15. ágúst Í944.
Sig. Á, Björnsson
frá Veðramóti.
Rommel á batavegi.
London í gærkveldi: Tals-
maður þýska hermálaráðuneyt
isins svaraði í dag fyrirspurn-
um um líðan Rommels mar-'
skálks á þá leið, að hann væri
á góðum batavegi og væri að
ná sjer eftir áfall það, sem
hann varð fyrir á dögunum, er
hann varð fyrir slysi. .
— Reuter.
Frá sænska sendiráðinu.
ÚTDRÁTTUR úr fregnum
sænska útvarpsins á ensku þ.
17. júní 1944.
í GÆR átti konungur Svía
86 ára afmæli, og samkvæmt
venjum; blöktu fánar um allt
landið( og fallbyssum var skot-
ið í Stokkhólmi.
Og í blakta einnig mörg
flögg í blænum. Nú síðustu ár-
in hefir það orðið venja í Sví-
þjóð; að draga að hún fána
allra Norðurlandaþjóðanna á
þjóðhátíðardögum þeirra. Og í
dag er þjóðhátíðardagur Is-
lands, sem hefir sjerstaka þýð-
ingu þetta árið, þar sem á þess-
um degi verður ísland, hið
forna þjóðríki, lýðveldi að nýu,
og með því að draga fána sína
að hún, eru Svíar að bera fram
hamingjuóskir sínar og heilla-
kveðjur lil hins nýja íslenska
ríkis.
Það spor, sem Island hefir
nú stigið, hefir altaf verið skil-
ið til fullnustu í Svíþjóð. — Að
vísu þykir sumum miður, að
það skyldi hafa verið stigið,
þegar Danmörk líður undir
harkalegu hernámi, og gegn
andmælum Danakonungs, en
hjer er einnig vitað að veglyndi
Dana og rjettlætiskend þjóðar-
innar hefir ekki brugðist og
gremja sú, sem sumir Danir
kunna að finna til, mun ekki
vera nema stundarfyrirbrigði.
Ekki dettur einum einasta
manni í hug að líta á sjálfstæð-
isyfirlýsingu íslands sem fjand
skap við nokkurn aðila, nje
heldur eins og merki þess, að
íslendingar vilji fara að fjar-
lægjast hin Norðurlöndin. Hjer
er það mæta vel vitað, að ís-
lendingar líta á sjálfa sig sem
Norðurlandaþjóð, og er vonað,
að þeir muni viðhalda hinum
fornu tengslum, sem tengja
landið þeirra og þjóð við hin
önnur Norðurlöndin. Eins og
eitt sænskt blað bendir á í dag,
geta Norðurlandaþjóðirnar með
nokkru stolti bent á.tvenn sam-
bandsslit, sem fram hafa farið
með vinsamlegum hætti, og
sem þau hafa hlotið^ heiður af,
nefnilega aðskilnað Svíþjóðar
og Noregs árið 1905 og þann
skilnað milli Danmerkur og ís-
lands, sem nú fer franl.
Það er líka eftirtektarvert,
sem annað sænskt blað rilar í
dag, nefnilega að hin ósigrandi
norræna frelsisþrá skuli hrósa
sigri á þessum hryggilegustu
tímum í alln sögu Norðurland-
anna. Svíar eru hreyknir af
þessari þrá, þessum anda, sem
var einnig það afl, sem knúði
fram skilnað Norðmanna við
Svía, segir blaðið.
Það eru nokkrir íslendingar
í Stokkhólmi, flestir þeirra slú
dentar. Þeir munu minnast
dagsins í hófi, sem íslenski
sendifulltrúinn heldur, ' og
munu hinir opinberu fulltrúar
Svíþjóðar og mörgu einkavin-
ir íslands einnig heilsa upp á
hann í dag. Auðvitað hafa
sænsku blöðin gripið tækifærið
og átt viðtöl við sendifulltrú-
ann, sem leggur áherslu á það,
að engum ábyrgum íslendingi
detti í hug, að þjóðin slíti tengsl
in við hin Norðurlöndin. Þetta
er raunar mjög eðlilegt: Það er
altaf styrkur fyrir Island að
geta mætt hinum norrænu þjóð
unum sem jafningi, og þar að
auki er ekki auðvelt að rjúfa
tengsl frændseminnar. , '
íslenski sendifulltrúinn var
fær um að gefa áþreifanlega
sönnun á áframhaldandi sam-
bandi íslendinga við Svía. í
sænskum skipasmíðastöðvum
verða bygðir um 50 fiskibátar
fyrir ísland, og miklar birgðir
af sænsku efni til símlagna bíð-
ur eftir að verða flutt til ís-
lands.
■ Strætisvagnar
Framh. af bls. 2.
Varð samkomulag um það í
bæjarráði að biðja Jóhann
kaupmann Olafsson um að taka
að sjer þessa samninga fyrir
bæjarins hönd í samráði við
borgarstjóra.
Þessar samningaumleitanir
hafa staðið yfir udanfarna
daga og munu niðurstöður
þeirra lagðar fyrir bæjarstjórn
arfund 17. ágúst n. k., en skv.
þeim á að vera trygt, að strætis
vagnaferðirnar geti haldið óslit
ið áfram með þeim hætti, að
bæjarfjelagið taki við rekstrin
um frá 20. ágúst n. k.
— Agúst
Kvaran
Framh. af bls. 5.
eyddi næturtíma í að yfirfara
leikritið og leita eftir, hvort
þar fyndist ekki eitthvað, sem
betur mætti fara.
Hvað vinnu Kvarans viðvík-
ur gagnvart leikendum, er það
að segja, að þó að hann sje
skapmikill maður, munu þeir,
sem undir hans leikstjórn hafa
unnið, bera honum það orð, að
hánn hafi sýnt þeim mikla nær
gætni og verið þeim góður fje-
lagi.
Því miður hefir Kvaran'dreg
ifr-sig til baka frá leikstjórn og
leik á hinum allra síðustu ár-
um, en leiklistarvinir Akur-
eyrar vilja mega vænta þess,
að hann eigi eftir að stjórna
leiksýningum fyrir Leikfjelag
Akureyrar og taka að sjer áð
sýna vandasöm hlutverk, sem
s væru samboðin list hans.
★
Ágúst Kvaran er fæddur 16.
ágúst 1894 að Breiðabólsstað
á Skógarströnd. Foreldrar hans
voru: Jósef Kristján Hjörleifs-
son, prestur þar, fæddur 8.
september 1865, dáinn 6. maí
1903, og kona hans Lilja Metta
Olafsdóttir kaupm. í Hafnar-
firði Jónssonar, dáin 1929.
Ágúst Kvaran gerðist mjög
ungur að aldri verslunarmað-
ur í Reykjavík og stundaði það
starf þar, þar til hann fluttist
til Akureyrar, svo sem að fram
an getur. Kvaran lauk brott-
fararprófi frá Verálunarskóla
Reykjavíkur 1910. — Heimili
hans nú er í Brekkugötu 9,
Akureyri. Kona hans er Anna,
fædd Schiöth(dóttir A. Schiöth
bakarameistara á Akureyri),
hin mesta ágætiskona. Eiga
þau tvö börn. H. V.
Svifsprengjur
valda mannijóni
London í gærkveldi:
Manntjón af völdum svif-
sprengjuárása á Bretland, var
í júlímánuði síðastliðnum, sem
hjer segir: 2441 biðu bana, en
7107 særðust svo, að flytja
varð þá í sjúkrahús. — Þetta
var tilkynnt opinberlega hjer
í London í kvöld. — Reuter.

1-9

Effir Roberf Sform
»♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦»♦♦♦♦♦♦•♦♦♦♦•♦•♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦<
BLUE'J aw
AHD Mie MEN
£AT IN
0ILENCE ...
TMEV ST,ASB
AT X-9,
0UT DO NOT
SPEAK.
TM&N------
WELL, TUie ie 6URE A WOT
T0A6T AN' JAM 6E6SI0N/ WWAT'S
THE MATTEK WiTW VOU JIVE __
W0UN06----HEP-CAT COT K
W YOUR TONOUE$f
fCopj\JT)44, King Features Syndicate, ínc., Wdrl<í rights reserved.^
BLUPPIN6..
TEV/N6 TO
PUT AfE ON
TUE 5P0T-
lV£ MET
3ETTEIZ ÚDMPAUS f ALL (ZI6HT,
IN ÖOK-CAPS/ / YOU PUNKS-.
œzA CLEAR
y Now...vou
5AV FLOOPSS
SENT VOU/EH'
YOUWE A
UAR! YOWRE
A COP! .
Blákjammi og menn hans matast þegjandi. Þeir
glápa á X-9, en segja ekkert.
1—2) X-9: — Þetta er þokkaleg samkunda. Hvað
er að ykkur5 strákar? Getið þið ekki opnað kjaft-
inn? Það er fjandann ekki fjörugra hjer en í gripa-
vagni í járnbrautarlest. Blákjammi: — Jæja, skít-
hælarnir ykkar^ hundist þið út!
3—4) Blákjammi: —• Jæja, svo þú segir, að
Floopsy hafi sent þig? Þú ert lygari! Þú erl í „lögg-
unni'k X-9 (hugsar): — Þetta eru látalæti í hon-
um. Hann er að reyna að rugla mig í ríminu.