Morgunblaðið - 20.08.1944, Blaðsíða 1

81. árgangur.
186. tbl. — Sunnudagur 20 ágúst 1144.
Isafoldarprentsmiðja h.f,
Af mælisveisla
bæjarstjórnar
400
ó
þúsund munnu her kominn
lund í Suður- Frokklondi
Á AFMÆLISDEGI Reykja-
vikurbæjar þ. 18. þ. m., hjelt
bæjarstjórnin veislu að Hótel
Borg fyrir forseta íslands og
frú hans.
Veisluna sátu um 120 gestir
innlendir og erlendir. Þar var
ríkisstjórn, sei^diherrar er-
lendra ríkja, yfirmenn setuliðs-
in% þingmenn Reykjavíkur,
formenn stjórnmálaflokkanna,
formenn nokkurra fjelagssam-
taka og bæjarfyrirtækja o. fl.
Borgarstjóri stýrði veislunni
og mintist fósturjarðarinnar um
leið og hann bauð forseta, frú
hans og aðra gesti velkomna.
Meðan á borðhaldinu stóð,
flutti forseti bæjarstjórnar, Guð
mundur Ásbjörngson, ræðu fyr-
ir minni forseta* íslands, Sveins
Björnssonar. Hann mælti á
þessa leið:
Herra forseti Islands, Sveinn
Bjölnsson, hágöfuga forseta-
frú.
Bæjarstjórn Reykjavíkur
fagnar því, að þjer hafið sýnt
oss þann sóma að heiðra oss
með nærveru yðar hjer í
kvöld.
I kvöld fagnar Reykjavík
fyrsta innlenda þjóðhöfðingja
Islands og frú hans.
Verið hjartanlega velkomin.
Þetta ár hefir fært oss að
langþráðu marki. Marki, sem
þjóðin hefir þráð í margar ald-
ir, og bestu synir hennar hafa
kept að með brennandi eldmóði
ættjarðarástarinnar og þeirri
frelsisþrá, sem aldrei dvín fyrr
en markinu er náð.
Vjer megum aldrei gleyma
því, að þótt þessum sigri sje
náð án blóðsúthellinga, þá er
honum engan veginn náð án
baráttu, mikillar og harðrar
baráttu.
En þó baráttan hafi oft ver-
ið hörð/já, svo hörð að undrum
sætti, og að til vandræða
horfði um skeið, þá getum vjer
fagnað því einlæglega, að ís-
lenska þjóðin safnaðist, að lok-
um, um sjálfstæðismálið, með
meiri einlægni og eindrægni,
en dæmi eru til um nokkurt
annað mál.
Sú eining þjóðarinnar, sem
kom í ljós við lausn sjálfstæð-
ismálsins, nú á þessu sumri,
ætti að verða oss bjartur ljós-
geisli, sem varðar þjóðinni veg
inn að rjettu marki á komandi
öldum.
Mikið er fengið. Miklu tak-
marki er náð. Island er viður-
kent frjálst og fullvalda ríki,
með kjörnum innlendum þjóð-
höfðingja.
Hvílíkt fagnaðarefni fyrir
oss Islendinga. Hvers getum
vjer óskað oss framar? Getum
vjer ekki áhyggjulausir og ör-
uggir horft móti framtíðinni?
Hversvegna skyldum vjer
ekki horfa vonbjörtum augum
til framtíðarinnar? Hversvegna
skyldum vjer ekki þakka Guði
það sem unnist þefir, með svo
mikilli einingu og samúð ann-
ara þjóða?
En vjer verðum ávalt að hafa
það vakandi í huga, að þetta
er aðeins áfangi. Stærsti áfang
inn í sögu þjóðarinnar.
Hjer má ekki láta staðar
numið.
Nú verðum vjer að samein-
ast um að sýna það í orði og
verki, að íslenska þjóðin hafi
verið verðug þess," að öðlast
fult frelsi sitt.
Þessu marki getum vjer náð
með einingu og atorku, svo
framarlega, sem vjer látum
sannleika og rjettlæti ráða at-
höfnum vorum og höfum það
ávalt hugfast, að
,,Þá verður vor móðir og
fóstra frjáls
er fjöldinn í þjóðinni nýtur
sín sjálfs.
Er kraftarnir safnast og
sundrunginn jafnast.
í samhuga fylgi þess almenna
máls.
Og' tíminn er kominn að takast
í hendur,
og tengjá það samband
er stendur. —“.
Framh. á 4. síðu.
■ ■
Orlagarík orusla
háð við Shavli
London í gær. Einka-
skeyti til Mbl. Eftir
Duncan Hooper.
í Lettlandi eiga Rússar nú í
varnarorustum, sem geta orðið
örlagaríkar. Hafa Þjóðverjar
hafið heiftarlega sókn við
Shavli, hina mikilvægustu
samgöngumiðstöð, með það fyr
ir augum að brjótast í gegn til
herfylkja sinna, sem eru í
hættu í Eistlandi.
Sækja Þjóðverjar þarna
fram með þrem skriðdrekafylk
ingum og hyggjast rjúfa stórt
skarð á varnarlínur Rússa. —
Rússar eru að flytja að sjer
liðsauka.
Við landamæri Austur-Prúss
lands hafa ekki orðið neinar
breytingar og fyrir austan War
sjá segja Rússar Þjóðverja í
sókn.
Churchill vildi fara í
land.
London í gærkveldi: Þegar
Churchill horfði á innrásina í
Suður-Frakklandi, vildi hann
endilega fara í land og sjá,
hvernig þar tæki sig út, en
ekki þótti það oruggt að hann
gérði það á því stigi innrásar-
innar.
Rafmögnuð fegurð
Þessi stúlka heitir Jane Walton j
og þykir syngja vel, auk þess
sem hún er rjett snotur ásýnd-
um. Vestra er hún kölltið „raf-
mögnuð fegurð“.
Kviknar í skipi
á Húsavík
Ilúsavík í gær, 19. ágúst.
Frá frjettaritara vorum.
í NÓTT sem leið kviknaði í
vjelskipinu Arthur (áður Art-
hur og Fanney), sem hjer lá
við bryggju og var að ljúka
síldarlöndun. Brann vjelarrúm
nokkuð að innan, en eldurinn
varð slökktur. eftir tvær
klukkustundir.
Arthur kom hingað inn í
gærmorgun og beið löndunar
fram til kl. 5 e. h., en þá var
tekið tii að landa og var því
verki að vera lokið um kl.
12,30 í nótt, er vjelstjórinn fór
tii vjelarrúms að aðgæta vjel
skipsins, áður eii haldið yrði
úr höfn.
Er hann kom í vjelarrúmið,
var þar kominn upp allmagn-
aður eldur og stöðvaði vjel-
stjóri þegar vjelina og gerði
aðvart. — Nærri Arthur lá
þá vjelskipið Austri og lagðist
það nú síbyrt við Arthur og
dældi vatni á eldinn. Tókst að
halda eldinum í skefjum; en
síðan kom slökkviliðið úr
landi og rnean af ‘ fleiri bát-
um ljeðu aðstoð sína. Tókst
að' verja olíugeyma skipsins.
Er um tveggja stunda við-
ureign hafði staðið við eld-
Eramnaid á 8. síðu
Þjóðverjar á stöðugu
undanhaldi norðar
London í gær. Einkaskeyti til Morgunblaðsins
frá Reuter.
Talið er nú, að bandamenn sjeu búnir að flytja 400.000 manna
her á land í Suður-Frakklandi og heldur herinn áfram sókn
sinni inn í landið og verður mikið ágengt. Hafa nokkrar borgir
þegar verið téknar og eru framsveitir bandamanna komnar
nærri Toulon. — Meðal hinna herteknu borga eru Salen Brigneul
og ýmsar smærri. Þjóðverjar sýna litla mótspyrnu, nema helst
við Toulon.
STÖÐUGT UNDANHALD í NORÐUR-FRAKKLANDI
Engar fregnir hafa borist frá opinberum heimildum banda-
manna um aðstöðuna á svæðinu vestan Parísar, en Þjóðverjar
segja enn, að barist sje fyrir austan Chartres. Munu bandamenn
ekki láta neitt uppi um vígstöðuna að svo stöddu, að því er
fregnritarar í aðalbækistöðvunum herma. — Norðar eru Þjóð-
verjar á undanhaldi enn, en vörn þeirra fer harðnandi á strand-
svæðinu. Kanadamenn nálgast nú Liseiux. — Þjóðverjar kveðast
nú hafa komið öllu liði sínu burt af Argentan-Falaise svæðinu.
Stórkostlegt skipatjón
Norðurlandanna og
hlutlausra landa
Stokkhólmi: Þau skip, hlut-
lausra þjóða, sem fórust af
hernaðarástæðum f júnímánuði
síðastliðnum, fórust öll vegna
loftárása eða segulmagnaðra
tundurdufla, sem flugvjelar
höfðu lagt. Samkveemt sænsk-
um skýrslum var 6 hlutlausum
skipum sökkt í júní og er það
lægsta tala í nokkrum mánuði
síðan ágústmánuði síðasta árs.
Skip þau, sem sökkt var voru
samtals 16.273 smál. að stærð.
Af skipunum fórust 16 menn,
og hafa ekki svo fáir farist í
neinum mánuði síðan í júlí ’43.
Líklega hefir einhverjum
norskum verið sökkt í innrás-
inni í Norður-Frakkland, en
ekkert hefir opinberlega verið
tilkynnt um það.
Svíþjóð missti tvö skip í mán
uðinum, rauða kross-skipið
Fenja og olíuskipið Sigrid
Reuter. Vegna stærðar síðar-
nefnda skipsins, -— 8.370 smá-
lestir, — komst skipatjónið upp
í 12.070 smál., sem er mesta
tjón Svía á einum mánuði síð-
an í júlí 1943.
Hafa nú Svíar í styrjöldinni
misst 130 skip, samtals
896.960 smálestir, en 1200
manns hafa farist, er skipin
hafa sokkið af völdum tundur-
skeyta, tundurdufla og
sprengja.
Norðmenn hafa mist 415
skip, samtals 3.006.458 smál.,
en með skipum þessum hafa
3.138 manns farist.
Danir hafa mist 231 skip, sem
voru alls 597.108 smál. en við
það að þau fórust, drukknuðu
eða fjellu 1.213 menn.
Finnar hafa mist 49 skip,
samtals 177.380 smál., en farist
hafa af þeim 219 menn.
Als hafa hlutlausar þjóðir
misst í styrjöldinni að þessu
1212 skip, samtals 6.295.198
smál., og 9.946 mannslíf.
S’íÉuótu jrjettii':
Bandanenn komnir
að Sirnu!
*uJ
London i gær. Þjóðverjar til-
kynniu í gær, að framsveitir
Amei ikumanna væru komnar
að ifljótinu signu, miðja vegu
milli Parísar og Rouen. Kveð-
ast Þjóðverjar eiga þar í höggi
við njósnarasveitir, milli borg
anna Mantes og Vernon. —
Ekki hafa bandamenn enn stað
ifest þessa fregn Þjóðverja,