Morgunblaðið - 24.08.1944, Page 1

RÚMENAR
SEMJA FRIÐ
Ný stjórn skipuð í landinu
Rússar hefja
stórsókn fyrir
vestan Byalystok
*-----
London í gærkvöldi.
Einkaskeyti til Morgunblaðsins
frá Reuter.
•ÞÝSKÁ FRJETTASTOFAN
skýrir frá því í kvöld, að Rúss-
ar hafi hafið stórsókn fyrir
v.estan Byalistok. Þjóðverjar
hafi búist við þessari sókn og
hafa orðið að hörfa á þessum
vígstöðvum.
Dagskipanir Stalins.
í dagskipan Stalins til Bol-
bukhins hershöfðingja segir
hann, ða hersveitir Rússa á
þriðju Ukrainuvígstöðvunum
hafi haldið áfram sókn sinni
og tekið með áhlaupi borgirnar
Akkerman og Benderi, sem
voru mikilvægar varnarstöðv-
ar Þjóðverja neðarlega við ána
Dniestr.
Stalin segir í dagskipan til
Koniev hershöfðingja, að her-
sveitir á fyrstu Ukrainuvíg-
stöðvunum hafi tekið með á-
hlaupi bórgina Debica, mikil-
væga flugvjelaiðnaðarborg og
samgöngumiðstöð. Borgin er
75 mílum fyrir austan Krak-
ow.
Rússneska herstjórnar-
tilkynningin.
. í rússnesku herstjórnartil-
kynningunni í kvöld segir m.a.
svo:
„23. ágúst tóku hersveitir
vorar fyrir suðaustan og sunn-
an Dorpat-Tratu yfir 25 bæi
og þorp‘‘.
Suðvestur af Mitau hrundu
Rússar áhlaupum óvinanna,
sem gerðar voru af vjelaher-
sveitum og fótgönguliði. —
Framh. á 2. 8Íðu.
Þjóðverjar ótlast
ásiandið í Dan-
mörku
ÁSTANDIÐ í Danmörku er
byrjað að fara í taugarnar á
Þjóðverjum og eru það aðal-
lega verkföHin, sem orsaka
það. — Þar hafa verið settar
nýjar umferðarreglur og þýsk-
ar verndarsveitir, sem hafa að-
setur í Kaupmannahöfn og
þýsk lögregla í Danmörku hef-
ir verið efld.
erjast Rúménar með
andomönnum?
London í gærkveldi. Einkaskeyti til Morgun-
blaðsins frá Reuter.
I ÚTVARPI frá Búkarest var í kvöld lesin til-
kynning frá Mikael Rúmeníukonungi, þess efnis, að
Rúmenar hefðu gengið að friðarskilmálum Rússa
Ný stjórn hefir verið mynduð, og eiga í henni sæti
Konstantin Senatescu, sem er forsætisráðherra,
Bratianu og Maniu, sem er leiðtogi Bændaflokksins.
Tilkynning konungs var svohljóðandi:
„Rúmenar! Á þessum þrengingartímum rúm-
ensku þjóðarinnar hefi jeg ákveðið, að niður skuli
lögð vopnin í baráttu vorri gegn Bandamönnum,
til þess að frelsa Rúmeníu og jeg skora á stjórnina
að framkvæma þann eindregna vilja þjóðarinnar,
að semja frið við Bandamenn. Gengið hefir verið
að friðarskilmálum Sovjetríkjanna, Bretlands og
Bandaríkja Norður-Ameríku Frá þessari stundu er
stríðinu gegn Rússum hætt og hernaðarástand-
inu við Bretland og Bandaríkin afljett.“
Bandamenn hafa ábyrgst sjálfstæði Rúmeníu-
Hver sá, sem þverskallast við þessari ráðsstöfun og
vill taka völdin í sínar hendur, skal álitinn fjand-
maður þjóðar vorrar, og jeg skipa hernum og allri
þjóðinni að berja slíkar tilhneigingar, ef upp kunna
að koma, miskunarlaust niður.
Öll þjóðin verður að fylkja sjer einhuga um
konung sinn og ríkisstjórn. Hver sá, sem ekki vill
styrkja ríkisstjórnina og vinnur gegn þjóðarvilj-
anum, er landráðamaður.
Bandamenn hafa viðurkent órjettmæti Vínar-
yfirlýsingarinnar, en samkvæmt henni vorum við
sviptir Transylvaníu Við'hlið herja Bandamanna
munum við fara yfir hin ranglátu landamæri, sem
okkur voru sett.“ j
Endir tilkynningarinnar heyrðist illa, en þulur-
inn er álitin hafa sagt, að framtíð Rúmeníu væri
undir því komin, með hve mikilli hugprýði Rúmenar
berðust fyrir rjetti sínum. „Látum oss eiga Rúm-
eníu“. sagði hann. Síðan var rúmenski þjóðsöngur-
inn leikinn.
HERNAÐUR RÚMENA.
Rúmenar misstu Bessarabíu og hluta af Bukovínu og
Moldavíu í hendur Rússum í júní 1940, samkvæmt samn-
ingi milli ríkjanna. Tveim mánuðum síðar gerði Hitler
sáttmála við Ungverja viðvíkjandi Rúmeníu, þess efnis,
að Rúmenar skyldu láta af hendi mikinn hluta Transyl-
vaníu. Eftir þennan landmissi sagði Karol Rúmeníukon-
ungur af sjer í septemher 1940.
Nokkrum mánuðum síðar, 23. nóvember 1940, gengu
Rúmenar undir stjórn einvaldsins Antonescu í lið með
Möndulveldunum. — Þegar Þjóðverjar rjeðust á Rúss-
land í júní 1940, sögðu Rúmenar Rússum stríð á hendur
Framh. á 2. síðu
PARISJFALLIIM
Franskar heima-
hersveitir taka
Marseilles
YFIRMAÐUR HEIMAHERSINS franska, König hers-
höfðingi, skýrði frá því laust fyrir hádegi í dag, að fransk-
ar heimahersveitir hefðu hrakið Þjóðverja úr Paris. — Á
laugardag var fyrirskipuð allsherjaruppreisn í París og
aðallögreglustöðin í borginni og aðrar aðalstöðvar Þjóð-
verja teknar. Þjóðverjar voru svo hraktir úr einu borgar-
hverfi í annað.
Vichystjórnin er nú úr sögunni.
í tilefni af töku borgarinnar hjeldu Frakkar í Algiers
hátíð. Mikill mannfjöldi safnaðist saman og hrópaði:
„Lifi Frakkland“. Kirkjuklukkum í Manchester var í dag
hringt í tilefni af töku borgarinnar. Klukkum St. Páls-
kirkjunnar í London mun í dag verða hringt í þessu
tilefni.
Við missi Parísar hafa Þjóðverjar beðið mikinn hnekki.
Auk þess, sem París er geysimikilvæg samgöngumiðstöð,
er hún háborg vestrænnar menningar.
MARSEILLES FALLIN.
Það var tilkynt í gærkvöldi, að franskar heimaher-
sveitir hefðu tekið Marseilles. Búist hafði verið við mjög
harðri vörn Þjóðverja í borginni. Um miðjan dag í gær
áttu hersveitir handamanna um 3 milur ófarnar til horg-
arinnar.
Taka Marseilles er mjög mikilvægur sigur fyrir banda-
menn.
Ákafir bardagar geisa um
Toulon, en þar hafa Frakkar
bætt aðstöðu sína.
Annars staðar á vígstöðvun-
um í Suður-Frakklandi varð
bandamönnum vel ágengt.
Tóku þeir borgina Salon, sem
er um það bil miðja vegu milli
borgarinnar Aix í Provence og
Avignon í Rhonedalnum. Hún
er 25 mílum fyrir suðaustan
Avignon. Amerískai' hersveitir
sóttu vestur Durance-dalinn
og tóku borgina Lauris, sem er
um 30 km. fyrir norðaustan
Salon.
Hersveit'r bandamanna hafa
tekið mikilvaCgar brýr, um 190
mílum fyrir norðvestan Mar-
seilles. þar á.meðal járnbraut-
arbrýr í suðaustur úthverfum
, Lyon.
London í gærkveldi: — Þjóð j
verjar hafa haldið áfram að (Norður-vígstöðvarnar.
skjóta svifsprengjum sínum á i Bandamenn hafa tekið borg
Lundúnaborg og umhverfi ina Evreu.: og sótt fram frá
hennar í nótt og í dag. Af skot henni 7 mílur. I.lótspyrna Þjóð
hríðinni urðu skemdir og verja er lítil á þessum slóðum.
manntjón að vanda, en varnir j Enn er hljótt um hersveitir
voru harðar • Pattons fyrir suðaustan París,
Forseti á leið til
Ameríku
FORSETI ÍSLANDS og föru
neyti hans lagði af stað til
Bandaríkjanna í gær.
Vegna fjarveru forseta gaf
forsætisráðherra út tilkynn-
ingu í gær þess efnis.
Samkvæmt 8. gr. stjórnar-
skrárinnar fara með vald for-
seta, á meðan hann dvelst er-
lendis, forsætisráðherra, for-
seti sameinaðs Alþingis og for-
seti hæstarjettar.
Svifsprengjum
grandað.