Morgunblaðið - 24.08.1944, Blaðsíða 2

2
pg «*i
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 24, ágúst 1944-
!
I
F J Æ R
*!* *£♦ •/ v *!♦ v v *I* v *!* *!• •!* v *♦* v *l* *l* v *♦* *♦* ♦♦♦ *l* *l* *l* *♦*'
O G N Æ R - |
V
**♦ **• ♦*« **♦ **• ♦*« > *** ♦** **♦ **• **« ♦*• *!• •»• ♦*♦ *♦* *♦♦♦♦♦ ♦*♦ ♦*♦ ♦♦* *♦*
Strætisvagnakaupin.
KAUP Eeykjavíkurbæjar á
strætisvögnunum mælast hvar
vetna vel fyrir. Menn eru sam
rnála um, að strætisvagnaferð-
irnar máttu ekki falia niður.
Fn uppiýst er, að ótruflað
framhald þeirra varð ekki
trygt með öðru en bærinn
tæki nú við rekstri þeirra.
Hinu verður þó ekki neitað,
að bærinn tekur við þessum
rekstri á óhentugasta tíma.
Vagnarnir eru að vísu keyptir
á grundvelli mats, sem trvrn-
aðarmenn bæjarins hafa lagt
á þá. En það mat varð að
sjálfsögðu að miða við gagn-
verð slíkra vagna nú, þ. e.
hæsta stríðsverð. Þá er að
sjálfsögðu mjög erfitt að fá
nú nýja vagna, sem brýn nauð-
sjti er á, ef þessar ferðir eiga
að komast í sæmilegt horf.
Verður auðveldara að fá
nýja vagua? ..................
SUMIR IIAFA að vísu lát-
ið uppi, að auðveldara mundi
að fá nýja vagna og annað,
ér til rekstursins þarf, nú eft-
ir að þeir eru kornnir í opin-
bera eign en áður var. Von-
andi er, að svo fari. Ekki spá-
ir fyrri reynsla þó góðu um
það. Reykjavíkurbær sá á sín-
um tíma um boranirnar á
Iieykjum eftir heitu vatni. En
ekki var þa'ö virt af þeim
Eysteini Jónssyni og Haraldi
Guðmundssyni, þegar þeir
voru í stjórn, að þar átti op-
inbert stjórnarvald hlut að.
Á stjórnartíma, þeirra „um-
bótamannanna' * var bænum
langa lengi synjað um kaup
á rpiuðsyniegum jarðbor. Sú
töf, sem af þeim sökum varð
á borunum, hafði í för með
Sjer samsvarandi frestun á
framkvæmd hitaveitunnar. B£
J)á heföi verið orðið við sann-
gjörnum óskum bæjarstjórn-
arinnar, má telja víst að hita-
veitunni hefði verið lokið fyr-
ír stríð eða í stríðsbyrjun.
■Málefni Reykjavíkurbæjar
eiga að sjálfsögðu ekki fram-
ar slíkum fjadskaþ að sæta
eem á einveldistímum Fram-
•sóknar og Alþýðuflokks. En
nú er að etja við raunveru-
lega erfileika af völdum ófrið-
arins, sem hæpið er, að nokk-
nr ísiensk stjórnarvöld geta
bætt úr, þótt þau sjeu öll af
.Vilja gerð.
\
Af hverju varð
að kaupa nú? ________
IIVERXIG STENDUR þá
á því, ef öllum sýnist tíminn,
sem \ralinn er til þess að bær-
Snn taki við rekstrinum, svo
óhepi)iiegur, að mál skipuðust
svo, að það varð ekki umflú-
5ð? Orsakir þessar komu glögt
fram í skýrslu borgarstjóra,
sem l)iöðin birtu á dögunum.
ITinn 10. febrúar s. 1. var í
bæjarstjórn bori.n upp tillaga
um, að bærinn tæki rekstur
strætisvagnaferða að sjer hið
fillra fyrsta. Með þessari til-,
lögu greiddu atkvæði allir,
kommúnistar og Alþýðuflokks
jnenn í bæjarstjórn. Á móti
voru Sjálfstæðismenn einir.
Þeir voru þá ekki nema sjö í
bæjarstjórn, því að Árni Jóns-
son sagði sig ekki úr bæ.jar-
stjórninni fyrr en nokki-um
mánuðum síðar. Árni sat hjá
Þá voru sjö með tillögunni en
sjö á móti.
Fyrir tillögumönnum vakti
að sjálfsögðu að bærinn tæki
við í'ekstrinum, l>egar sjer-
1 eyfistím i Strætisvagnafj el ags-
ins var úti ]>. e. 1. mars s. 1.
Fjelagið hafði að vísu sótt um
sjerleyfi fyrir næstu þrjú ár
áður en atkvæðagreiðslan fór
fram f bæjarstjórn, en eftir
hana taldi það atvik svo
breytt, að það tók málið upp
á nýjum grundvelli.
Öryggisleysið
ÞVl VERÐt'R ekki neitað,
að atkvæðagreiðslan 10. febr.
sýndi tvent. I fyrsta iagi, að
þá var með öllu óvíst, og jafn-
vel ólíklegt, að samþykki feng
ist fyrii' þriggja ára sjerleyfi.
Allar horfur vq.ru á, að "þá
yrði á ný sjö atkvæði á móti
sjö, sjerleyfið yrði þa\' með
felt. I öðru lagi var ljóst, að
þótt sjerleyfið slampaðist í
gegn, þá var harla áhættu-
samt að taka að sjer áfram-
haldandi rekstur vagnanna
með svo ótryggri aðstöðu í
bæjarstjórn. Til endurbóta á
ferðunum þarf stórfje, hvort
sem þær eru í höndum ein-
staklinga eða bæjarins. Og er
skii.janlegt, að einstaklingar
hiki við að leggja slíkt fje
fram, þegar enga' tryggingu
er unt að veita þeim um, að
þeir verði ekki öllu sviftir
áður en þeir liafa fengið
kostnað simi uppi borinn.
Krafa fjelagsins um tíu ára
sjerleyfi eða kaup bæjarins
að öðru kosti hvíldi á þessum
rökum.
Tvöfeldni komma
og krata
EF MARKA hefði mátt af-
stöðu Alþýðuflokks og komm-
únista 10. febrúar, þá var
sjálfsagt, að þeir hcfðu tekið
feginshendi kauptilboði fje-
lagsins. Raunin varð þó Ónn-
ur. I vor reyndust báðir þess-
ir flokkar Ejálfstæðismönn-
um sammála um, að hvað sem,
meginstefnu liði, þá væri tím-
inn til kaupa nú ekki heppi-
legur. Kom þannig á daginn,
að með tillögu sinni í vetiir
og atkvæðagreiðslu höfðu þeir
ekkert alvarlega meint. Þeir
vildu einmitt ujnfram alt ekki
það, sem þeir þá báru fram
og guldu samþykki, að bær-
inn hæfi hið allra fvrsta
rekstur strætisvagna. ITeldur
vildu þeir endilega fresta því
að svo yrði. En skaðinn var
skeður. Fjelagið tók þá á orðí
inu og ætlaði að leggja ferðirn
ar niður. Sjálfstæðismenn sáu
um, að ]>að var ekki gert og
Ijetu bæinn taka við til að
tryggja það, að borgararnir
gildu ekki í þessu flónsku
niðurrifsflokkanna. Bæði Al-
þýðufiokkur og kommúnistar
gengu að vísu undir forystu
Sjálfstæðismanna að bjarga
málinu við. En þeir,
láta sjer um leið sæma að
vonskast yfir, að alt sje þetta
á óheppilegum tíma gert og
bærinn tapi á því stórfje að
kaupa vagnana nú! Kjósend-
ur vita, hverjum þeir eiga
það að þakka. Sem sje, ein-
stöðuflokkanna í bæjarstjórn
vörðungu framhleypi and-
um að flytja í tíma og ótíma
tillögur, sem þeir meina ekk-
ert með, og ætlast til að aðr-
ir stöðvi. Oftast kemur þetta.
ekki að sök. Að þessu sinni
varð það óhapp, að þeir borg-
arar, sem hlut áttu að máli,
•tóku þessa herra alvarlega.
Og það varð til þess, að bær-
inn neyddist til að kaupa
strætisvagnana á aldýrasta
tíma.
Lews Ayres orðlnn
preslur
Lew Ayres, kvikmyndaleikar-
inn frægi, er nú orðinn herprest
ur í Bandaríkjahernum. Var
mynd þessi tekin af honum á
Nýju Guineu, þar sem hann
starfar nú. Hann ætlar að sækja
um brauð að styrjöldinni lok-
inni.
Síðasta aðvörunin
hans.
LONDON: — 12 ára gamall
drengur, Anthony Elliott, sem
nú er nýlega látinn 1 sjukra-
húsi af sárum, sem hann hlaut
í loftárás, var vanur að blása
í blístru, þegar sprengjuflug-
vjelar nálguðust, til þess að
aðvara verkamenn, sem voru
að vinna að viðgerðum á þök-
um, sem skemst höfðu í loft-
árásum. Dag nokkurn gaf hann
aðvörunarmerkið og hljóp svo
inn í loftvarnabyrgi. Sprengja
lenti á byrginu. Móðir hans
beið bana, en sjálfur særðist
hann svo, að hann beið bana
nokkrum dögum síðar.
Fala- og eldiviðar-
skorlur í Danmðrku
FATASKORTUR er nú orð-
inn mjög mikill í Danmörku
og er nú svo komið að það
er' í raun og veru ekki hægt
að fá á sig nokkra nýja flík,
hvorki börn nje fullorðnir,
konur eða karlar.
Menn verða að ganga í
gömlum fötum eins lengi og
nokkur heill þráður er í þeim
og síðan -verður að reyna að
•sauma upp úr þeim á ný. Bót
á hnjánum á buxum og kjólar
saumaðir úr mörgum tegund-
nm af efni. má nú heita þjóð-
búningur hernámstímabilsins
í Danmörku. Annars eru menn
stoltir af því, að sýna hve
lengi þeir geta notað gönml
föt og húsmæðurnar sauma
upp úr því gamla af mikillj
iist. En það eru ekki allar
húsmæðurnar, sem hafa
tíma til þess að sauma á alla
fjölskylduna, svo að danskar
konur hafa stofnað með sjer
nokkurskonar Lottu-fjelags-
skap, sem tekur að sjer um-
saum á gömlum fötum fyrir
fólk.
Eldiviðarskorturinn er ann-
að mikilvægt vandamál
danskra borgara. Á stríðsár-
unurn hefir þegar verið graf-
in 18 milljónir tonna af mó.
sem notaður hefir yerið í stað
kola.
Kviksögur um tjón í
s vif spr eng j uárásum.
LONDON: — Allmikið hefir
borið á því undanfarið, að slef-
berar tefðu fyrir verkamönn-
um í hergagnaverksmiðjum í
Englandi með því að segja
þeim, að tjón hafi orðið hjá
heimilum þeirra af völdum
svifsprengja. Breska lögreglan
mun nú hefjast handa um að
handsama slefberana, og munu
þeir hljóta þunga refsingu.
— Rúmenia |
Framh. af bls. 1.
sex dögum eftir að innrás Þjóðverja hófst, 28. júní. Síð-
an börðust rúmenskar hersveitir við hlið Þjóðverja, fyrst
undir stjórn Rundstedts til þess að vinna aftur Bessara-
bíu, en síðan sóttu rúmensku hersveitirnar fram til Stal-
ingrad. Margar hersveitir Rúmena voru innikróaðar með
hersveitum Paulusar við Stalingrad. Einnig biðu Rúm-
enar mikið manntjón í bardögum á Krímskaganum og
við Odessa.
Bretar sögðu Rúmenum stríð á hendur þann 7. des-
ember 1941 og Bandaríkjamenn 12. desember 1941.
Aukinn portvínsinn-
flutningur til Bret-
lands.
LONDON: — Samkv. hag-
skýrslum, sem nýléga hafa
verið birtar í London, heflr
portvínsinnflutningurinn til
Bretlands sex fyrstu mánuði
þessa árs numið 261.440 gall-
ónum, en á sama tíma í fyrra
nam hann 832 gallónum.
Portvínsinnflutningurinn til
Bandaríkjanna nam sex fyrstu
mánuði ársins 1943 366.546
gallónum, en sex fyrstu mán-
uði þessa árs 2.188.170 gallón-
um.
Vildu drepa Mussolini
líka.
LONDON: — Þýska frjetta-
stofan hefir skýrt frá því, að
hershöfðingjarnir, sem stóðu
að banatilræðinu við Tlitler,
hefðu ætlað sjer að drepa
Mussolini líka. Hershöfðingj-
arnir hefðu endilega viljað, að
Mussoliní kæmi til Þýskalands
nokkrum dögum áður en hann
hafði ætlað sjer. Þegar svo
Hitler og Mussolini hittust,
hefðu þeir ætlað að reyna að
drepa þá báða í einu.
Heit máltíð í loftárásum.
LONDON: — Breski mat-
vælaráðherrann sagði á fundi,
sem nýlega var haldinn í Mon-
mouthshire,
„Við höfum nú“, sagði hann,
„komið því svo fyrir, að þar
sem svifsprengjur koma til
jarðar í þjettbýlum hjeruðum,
er mönnum færð heit kjötmál-
tíð með grænmeti".
— Rússland
Framh. af 1. síðu.
Neyddu þeir þá til _þess að
hörfa til fyrri varnarstöðva. —
Suðaustur af Lomza halda her
sveitir vorar áfram sókn sinni
og hafa tekið yfir 80 bygð ból
og auk þess járnbrautarskifti-
stöðina í Malkinya. Ennfremur
hafa þeir tekið járnbrautarstöð
ina í Chervosny, sem er 13 km.
suð-austur af Lomza. Norð-
austur og austur af Prága var
árásum óvinanna hrundið. —•
Fyrsti úkrainski herinn heldur
áfram sókn sinni að bænum
Debica, en þar eru flugvjela-
verksmiðjur.
Annar iiraniski herinn tólc
í dag borgina Vasluiþ sem er
mikilvæg samgöngumiðstöð og
hernaðarlega mikilvæg stöð
milli ánna Sereth og Prutb.
Hjelt herinn áfram sókn sinnt
og tók meira en 150 býli.
Þriðji úkraniski herinn held-
ur áfram sókn sinni í áttina
að borgunum Akkerman og
Benderi. Báðar þessar borgir
eru mikilvægar varnarstöðvar
Þjóðverja við neðri Dniester.
Á öðrum vígstöðvum vorn
litlar breytingar.
Gæfa fylgir
trúlofunar-
hringunum
frá
Sigurþór
Hafnarstr. 4.