Morgunblaðið - 02.09.1944, Blaðsíða 5

Laugardagur 2. sept. 1944.
5
MORGUNBLAÐIÐ
SVAR TIL PRÓF. MIELSAR DHNGALS
JEG VIL þakka próf. Niels
Dungal fyrir að hafa lesið
ræðu mínu, sem birtist í Mbl.
22. þ. m. Jlann virðist hafa;
orðið fyrir miklum vonbrigð-
|um, ekki átt von slíkrar ræðu
frá mjer. Gott að hann veit
liú betur en áður, hvernig jeg
er. Mig langar ekki til þess
að neinn hafi álit á mjer fyrk-'s>u il1 verk- >a ætla je^- að
eitthvað, sem jeg er ekki eða>Srnuni aldrei >urfa að eud'
vil ekki vera.
Eftir sr. Sigurbjörn Einarsson
jgal, að krauma, þegar þar að
kemur.
Jlvað þeim orðum mínum
viðvíkur, að ]iau verk, sem
1 stjói'nast af illum hvötum,
ill
Jeg .hefi ekki flýtt mjer að
endurgjalda þetta tilskrif,
enda hafa margir tekið af
mjer ómakið. Jeg er eindreg-
ið sammála próf. N. D. um
það, að æskilegt sje, að á-
greiningsmál okkar s.jeu at-
huguð ofstækislaust og skyn-
seminni beitt eftir getu. Því
miður er prófessorinn ekki
alveg sýkn af ofstæki sjálf-
lur í grein sinni. og jeg þori
satt að segja ekki að ábyrgj-
ast nema einhverjum, sem
lesa greinina en ekki þekkja
hann að öðru leyti, kunni að
koma í hug sú óleyfilega á-
lyktun, að hafi hann beitt
skynsemi sinni eins og hann
getur við að athriga orð mín,
þá sje getan minni en skyldi.
Próf. N. D. hefir orð mín
rangt eftir mjer. Jeg sagði í
ræðu minni, og þannig eru
orðin skýlaust prentuð í Mbl.:
,,Þeir, sem hafa beitt s.jer fyr-
ír þeirri andstöðu" o. s. frv.
1 tilvitnun próf. fellur þetta
urskoða þau ummæli. Jeg vil
ekki halda að próf. N. D. tali
í aivöru, þegar hann læst
skilja þessi ummæli sem hót-
un um þjóðfjelagsbyltingu
undir foryrstu kirkjunnar og
væntanlegar refsingar nýs
kirkjuvalds. „Halda prestarn-
ir enn að Guð sje ekki ein-
fær um að dæma í sínum
málum?" spyr próf. Dungal.
Hvað er maðurinn að fara? jkomnar hngmyndir um jöi'ðina-
Er það ekk*i einmitt það, sem, og himininn.Og það telur hann
boða þetta í nafni Guðs, og
jeg vann eið að því að neyta
þess umboðs eftir bestu sam-
vixku. Ef þessar upplýsingar
nægja ekki, get jeg lagt fram
1 lelgisiðabók íslensku þjóð-
kirkjunnar 'og skipunarbrjef
mitt til prestsembættis.
Eij ntí segir próf. Dungal,
að þetta Guðs orð sje hvorki
heilagra n.je sannara en það,
að það s.je aldagamlar hug-
myndir ófullkominna manna,
sem höfðu ófullkomnar hug-i
myndir um himin og jörð,
,,sem eðlilegt er og var“. bæt-
ir hann við í lítillæti þess
manns, sem hefir mjög full-
jeg er
greindu
að segja í þessum
ummælum, að Guð
mundi á sínum tíma dæma
þau verk, sem unnin eru í
þjónustu myrkursins ? Við það
ætla jeg mjer í Guðs nafni
að standa vitandi það, að
sjálfur verð jeg að standa
reikningsskap orða minna
og gjörða fyrir dómstóli
Guðs á símun tíma. Jeg
er sannfærður um, að við
mennirnir verðum að lúka
reikningsskap gjörða okkar,
og að myrkraverk, hverju
nafni sem nefnast, muni verða
dæmd. Og ef .jeg sem prestur
„sem“ niður og það breytir færi að boða annað, væri jeg
merkingunni til muna, eins hinn herfilegasti svikari við
og allir sjá, sem eru læsir. | þá stofnun, sein jeg þjóna og
það vígsluheit, sem jeg *hefi
uunið. Próf. N. D. er vitan-
lega frjáls að halda því fram,
s.jálfu s.jer sje ekkert
gott eða illt“, eða að
Svo segir próf. Dungal, að
þessi tilfærðu orð sjeu „bann-
færing til handa öllum þeim
mönnum, sem eru á móti því ^ að ,.í
að Ilallgrímskirkja sje reist verk
fyrir opinbert fje, eins og ráð-
gert hefir verið“. Jeg vil þá
það sje
höfumst
sama
hjer
hvað
í lífi,
við
að
að-
við
ljóta sögu, hvernig ólukkans
í kirkjubyggingu
vörðuhæð. Þess er
a
að
Skóla-
vænta.
prestarnir hafa verið að reyna vík, einknm síðustu árin. Á
• * |
að telja fáfróðum almenningi sama tíma hefir ekki farið
trú um, að þetta væri heilagur eitt einasta ltorn af sementi
sannleikur.
Jeg er ekki í efa um það,
að þeir menn, sem endur fyrir
löngu veittu þeim orðum við-
töku, sem skráð eru í Heilagrl
Ritningu, hefðu verið fúsir að
játa, að þeir væru ófullkomnir
menn. Trúaður maður þekkir
ekki fullkomleikann sem á-
stand, heldur sem hugs.jón.
En þessum ófullkomnu mönn-
um var saint falið að flytja
boðskap, sem nútímamaður-
inn í öllum fullkomleika sín-
utn, er ekki #vaxinn upp úr
enn. Skortir mikið á að sa'O
sje. Þeim var t. d. falið að
flyt.ja mönniun í nafni Guðs
þessi boðorö: Þú skalt ekki
mann deyða, Þú skalt ekki
drýg.ja hór. Þú skalt ekki
stela. Þú skalt ekki ljúgvitni
bera gegn náunga þíniun. Þú
skilinn (eða óvarkárr til þesS
að l.áta uppi raunverulegar
ástæðu sína fyrir andúð sinnir-
á því að Ilallgrímskirkja
verði reist. Hann heldur því
skýlaust fram, að iir muster-
um kirkjunnar hafi mönnurai
„stafað meiri hætta en almenik
ingi er ljóst“. Hann vill koma
í veg fyrir, að slík ný spill-
ingarstöð verði reist á Skóla-
vörðuhæð. Þetta er út af fyrir
sig sjóharmið, sem hverjunn
er fr.jálst að hafa. En það er
sanngirniskrafa, að þeir, sem»
þessa skoðun hafa, haldi sjer*
jiá á þessum grundvelli og
s.jeu ekki með allskonar blekk
ingar eins og þær, að húsnæð-
isvandræðin og ófremd heil-
brigðismálanna yrði bætt, ep
ITallgrímssöfnuði í Reykja vík;
yrði meinað að reisa s.jer
kirkju. Annars sýna þessi um-
mæli próf., að jeg talaði ekki
alveg út í bláinn í ræðunni
forðum, þegar jeg sagði, ait
fjandskapur við kirkjuna
hefði líka blásið að andstöð-
unni við þetta kirkjubygg-
að jieir. próf. Dungal og Árni jngarmál. Það var gott að fá.
hati notað þennan staðfest. Aðrir andstöðu-
ur menn málsins, t. d. sumir þeir,
arsstaðar, sem eru fullkomn-
ari. Og líklega væri mannkyn-
ið ekki vansælla í dag ef það
skipti á fullkomleika þeirrar
vitundar. sem þeir stjórnuð-
ust af, og þeim goðum, sem
iþað blótar nú.
Próf. N. D. vitnar í ein-
ihverja útreikninga eftir Árna
frá Múla, þar sem hann kvað
sýna frarn á, að fyrir það fje,
jsem þyrfti til að koma upp
|fyrirhugaðri ILall grímskirkju,
mætti koma upp íbúðum fyrir
:jafn margt fólk og gæti rúm-
jast í kirkjunni. Þessi útreikn-
ingur hefir verið birtur „fyrii'
nokkrum árum‘ ‘,__segir próf.
Á þessufn „nokkrum árum“
hafa húsnæðisvandræðin ver-
ið mjög tilfinnanleg í Reykja
ispyrja: Ilafa allir þeir menn,! munum aldrei þurfa að svarajskalt ekki girnast hús náunga
sem eru því mótfailnir, aðjfyrir gjörðir okkar. En það, þíns. Þú skalt ekki girnast
Hallgrímskirkja sje reist,
stjórnast af „metnaði einum,
öfund og hroki, eða blindum þeir fari að flyt.ja slíkan boð-
f.jandskap við kirkju Krists?“ jskap. Svo „góðir“ verða prest-
Það segir próf. N. D„ en aldrei
jeg. Próf. er vitanlega kunn-
ugri í þessum herbúðum en jeg
nng1
því
og er þetta nýstárleg upplýs-jað hann telur mig hafa hæp-
íng, a. m. k
verður að hafa fyrir því sjálf-
er til nokkuð mikils mælst af, eiginkonu náiuiga þíns. Elska
prestum „vorra tíma“, aðiskaltu drottimí, Guð þinn. af
öllu h.jarta þínu. ... og náung
ann eins og sjálfan þig. (Öll
þessi orð eru með vilja tekin
lir Gamla testamentinu). Það
er satt, að kirkjan hefir öld-
jum saman verið að boða þetta,
reyna að telja, mönnum -trú
arnir vonandi aldrei.
Próf. N. D. krefur
um embættisskilríki míu,
fyrir mig. Hann ið umboð til þess að tala eins
og .jeg geri. Embættisskilrík-
ur að sanna þessa alvarlegu
aðdróttun upp á fylgismenn
sína. Við þessa málsmeðferð
bætir svo prófessorinn þeirri
staðleysu, að ráðgert hafi vei’-
ið að reisa Hallgrímskirkju
fyrir opinbert fje. Það hefir
aldrei Arerið ráðgert. Frjáls
sámskot eru ekki nefnd „op-
inbert fje“. Kristnir Islend-
ingar ætla sjer að reisa Hall-
grímskirkju fyrir frjálst gjafa
fje fyrst og fremst. Um ann-
að hefir aldrei verið rætt.
Það kemur væntanlega að því,
að ríki og bær sjái sóma sinn
í því að styrkja þetta fyrir-
tæki. En það er nógur tími
fyrir skattgreiðandann Dun-
frá Múla.
tíma vel til þess að bæta
neyðinni. En árangurinn hef-
ir orðið lítill, því miður. Ilvað
kemur tilf Það er ómögulegt
að það geti verið okkur að
kenna, sem viljum að ITall-
grímskirkja verði reist. úr því
að ekki hefir verið byrjað á
henni á þessu skeiði, og eng-
inn eyrir af opinberu fje hef-
ir runnið til hennar heldur.
Það er áreiðanlega ósk bæj-
arbiia að fá nánari greinar-
gerð fyrir baráttu próf. N.
D. til þess að bæta úr vand-
ræðum þeirra, sem hýrast í
óhæfum íbúðum. E. t. v. er
ha.nn of hógvær til þess að
láta það uppi. Og þá vil jeg
enn taka mjer vald prestsins,
og segja með orðúm Meistar-
ans:. Faðir þinn, sem sjer í
leyiulum, mun endnrgjalda
sem hafa eitthvað við teikning
una að athuga, munu áreiðan-
lega taka afstöðu sína til
nýrrar yfirvegunar eftir þess»
yíirlýsingu. Og þær þúsundir
manna, hjer í bæ og aunar-
staðar, sem ekki er sarna ur»
kirkjuna, telja starf hennar
til blessunar. munu vissulega
gera sjer ljóst, hvers eölii*
sú andstaða er, sem ITalI-
grimssöfnnður á að mæta í
þessu máli.
31. ágúst 1944
. . Sigurbjöm Einarsson.
þjer.
Það er
rjett, sem betur fer,
53000 Bandaríkja-
menn fallnir
Washington í gærkveld*.
Varahermálaráðhecra I>andí*
ríkjanna, Robert Patterson
lýsti yfir því í dag. að Banda
sem próf. Dungal segir. að við j ríkjamenn hefðu hingað til i
lifum „í frjálsu landi á frjáls-
]um tímum“. Bæði hrtnum og.
öðrum er sannatlega heimilt
að hugsa og segja það sem
in gæti jeg sýnt honum, ef
hann gengi eftir því. En hjer
get. jeg bent honum á, að
samkvæmt vígsluheiti mínu
hefi jeg bundist þeirri skyldu
að prjedika Guðs orð hreint
og ómengað, eins og það er
að finna í hinum spámanu-
legu og postullegu ritum.
Guðs orð boðar afdráttarlaust
að öllutn oss beri að birtast
fyrir dómstóli Krists, til þess
að sjerhvei* fái endurgoldið
það sem hann hefir unnið í
líkamanum, samkvæmt því,
setu hann hefir’ aðhafst, hvort
sem það er gott eða illt (2.
Kor. 5,10). 1 vígslunni var
mjer veitt umboð til þess að
um. að þetta sje vilji heilags þeirn
Guðs. .Teg viðurkenni fúslega, j menn.
að híin hafi ekki alta.f verið
köllun sinni trú. Dæmi hver í
þeirri sök, setn sjálfur er sak-
laus af því að hafa nokkurn
tíma breytt gegn betri vitund.
En kirkjan hefir alltaf mætt,
andstöðú manrdegs sjálfbyrg-
ingsskapar og oflætis, sjálfs-
elsku og holdshyggju. Því er
tnannkynið þar statt, sem það
stendur í dag. Auðvitað voru
þeir ófullkomnir Móse og
Jesaja, Jóhannes og Páll (og
máske Jesfis frá Nazaret líka?)
En jeg vildi gjarnan kynnast
þeim mönnum nútímans, hvort
sem þá er að finna í hinum
„akademiska“-heimi eða ann-
stríðinu mist 53.101 mang
fallinn, en alls nemi manntjón
þeirra 284.838 manns, ef alt er
talið, fallnir, særðir, fangar
sýnist um Guð og og týndir.
Við kirkjunnar menn Þá var sagt í skýrslunni, aSK
förum síður en svo fram á, í Suður-Frakklandi hefðte
að það frelsi sje skert. En(Bandaríkjamenn mist alh»
við förum hinsvegar líka fram’| 6.337 menn. Af þeim hafa
á, að kirkjan hafi fullt frelsi 1247 fallið. Teknir hafa þar
jann boð
falinn af fangar.
því frelsi
til þess að flytja ]
skap, sem henni er
drottni hennár. Og í
felst., að þeir, sem utan hennar,
standa, láti hana afskiftalausa,
um framkyæmd þeirra mála,
sem henni eru nauðsynleg til
þess aö geta starfað. Ef kirkja
landsins á ekki að hafa frelsi
alls 235 þús. þýskur
— Reuter.
Garðyrkja minkar í
Danmörku.
Úr danska útvarpinu hjer.
1 GÆR hjelt garðyrkju-
mannasambandið danska árs-
fund sinn. og skýrði formað-
til þess, þá eru komnir nýu-jur frá því, að garðyrkjan
tímai’ á Islandi, og þyrfti þá.. hefði gengið saman um 40%
stjórnarskráin að endurskoð-
ast í þeirri grein. ú
Próf. N. D. er nógu hrein-
og væri cldsneytisskortur
sjerstaklega óþægilegur fyrir
garðyrkjuna í gróðurhúsum.