Morgunblaðið - 02.09.1944, Blaðsíða 8

8
MOEGÐNBLASIÐ
Laugardagur 2. sept. 1944.
STJÓRNARSAMVINNA
— Svartskeggur
Framh. af bls. 7.
Um morguninn hafði May-
nard skipstjóra, sem var fyr
ir árásarskipunum, tekist
að róa þeim svo nálægt skipi
Teach, að hann gat kallað
til hans og skorað hann á
hólm.
Svartskeggur svaraði með
fyrirlitningu og undirstrik-
aði orð sín með því að láta
skjóta á þá úr byssum skips
síns. Tuttugu menn fjellu á
öðru skipinu en níu af hinu.
Engan mann var að sjá á
hvorugu skipanna..Nú gafst
Teach tækifæri til að sleppa,
en skúta hans rann á grunn
og hann ákvað að fara
hvergi, en gera í þess stað
út af við þá, sem enn kynnu
að vera á lífi af óvinum sín-
um. Með fjórtán menn fór
hann um borð í skip Mayn-
ards, sem einnig hafði
strandað.
En Maynard skipstjóri
beið hans með ellefu mönn-
um, sem höfðu komisf af.
Þar eð þeir óttuðust aðra
skothríð sem myndi hafa
gert út af við þá, földu þeir
sig undir þiljum með
skammbyssurnar og sverð-
in, reiðubúnir að berjast í
návígi. ,
Einvígið milli Teach og
Maynard var stórhrikalegt.
Þeir skutu fyrst hvor á ann-
an á stuttu færi. Svartskegg
jrr .hitti ekki, en fjekk skot
i andlitið. Hann ljet sjer
jivergi bregða, en greip til
sverðs síns. Þannig börðust
þessir tveir menn og skutu
af skammbyssunum þegar
færi gafst. Teach barðist
hraustlega, þótt ákaflega
blæddi úr sári, sem hann
fjekk á hálsinn. Að lokum
steyptist hann á höfuðið —
dauður. — Seigla hans var
furðuleg, því að í líkama
hans voru fimm kúlur, og
tuttugu önnur minni sár
hafði hann fengið í viður-
eigninni.
Ef Loftur getur það ekk)
— bá hver?
Hermdarverk „hirð-
arinnar" og lög-
reglu Quislings
Frá norska blaða-
fulltrúanum.
FRA NOREGI berast þær
frjettir, að „hirðin“ og ríkis-
iögregla Quislings hafi gert
sig seka um slík hermdarverk'
í Austurdal, að geysilega
gremju hefir vakið meðal
Norðmanna. ðlunu grimdar-
verkin mjög torvelda störf
þeirra manna,- sem Vilja, að
reikningsskil Quislmga fari
fram samkvæmt rjettarregl-
um. Yar þessu athæfi hald-
ið áfram, má Tníast við hörð-
ustu gagnráðstöfum af hendi
Norðmanna.
„IIirðin“ og ríkislögreglan
ihafa handtekið fjölda manns
í Austurdal, einkum í Rena,
Osen og Engerdal. Enn er
ekki vitað, hvern þátt Þjóð-
verjar eiga ^þessu athæfi. Það
er heldur ekki enn vitað, hve
margir hafa verið handteknir,
en aðeins í Rena hafa 50
,manns verið teknir höndum.
Margir þeirra, sem taka átti
fasta, snerust til varnar. Veg-
um og brúm var Jokað, og
hinum handteknu var mis-
þyrmt hræðilega. Lögreglan'
notaði gúmmíkylfur og kaðal-
spotta við pyntingarnar.
Einn hinna handteknu,
fimtugur strætisvagnabílstjóri
í Rena, var rekinn iit á gras-
flöt fyrir framan hreppstjóra-
skrifstofuna, og þar var hann,
neyddur til að hlaupa um, en‘
:„hirðin“ og lögreglan reyndu
að skjóta í fætur hans sjer til
skemtunar. Síðan var honum
. misþyrmt inú í hreppstjóra-
skrifstofunni. Var þar kippt
af honum öllum nöglum, fing-
ur hans brotnir og báðar fæt-
ur höggnar af. Ilann ljesfc
skömmu síðar í sjúkrahúsi
Lögreghiyfirvaldið í Rena'
er Quislingur, Gjertsen að
nafni, og verður hann víst á-
reiðanlega látinn bera ábyrgð
á hermdarverkunum,
UM EKKERT hefir verið I
rætrt eins mikið meðal þjóðar-
innar síðustu missirin eins og |
stjórnarsamvinnu flokkanna.
Af hverju hefir hún ekki tek-
ist? Hverjum er um að kenna?
Hverjir eru hinir seku? o.s.frv.
Meðal almennings mun það
yfirleitt talið æskilegt og sjálf-
sagt, að samvinna um þingræð
isstjóm takist. Þjóðin er búin
að sjá, að núverandi stjórnar-
ástand er óhæft. Það má ekki
haidast áfram og það má ekki
endurtaka sig. Hitt greir.ic
menn á um, hvers konar stjórn
arsamvinna eigi að. koma og
hvað hafi verið í veginum.
Gangá klögumálin nokkuð á
víxl í því efni og margir, sem
af lítilli sanngirni ræða þetta
mál.
Öllum hugsandi mönnum
ætti að vera það Ijóst, að þeg-
ar enginn flokkur hefir meiri
hiuta á þingi, og þegar þjóðin
hefir skift sjer í fjóra harð-
snúna andstöðuflokka, þá eru
á því miklir örðugleikar að
jafna deilurnar og stofna svo
náinn fjelagsskap milli and-
stöðuflokka, sem stjórnarsam-
vinna heimtar. Reynslan frá
þjóðstjórnartímabilinu hefir
heldur ekki verið til hvatning-
ar á ieiðinni. í það minsta höf-
um við Sjálfstæðismenn ekki
svo bjartar minningar um þá
samvinnu, að þær sjeu hvetj-
andi til þess að stofna nýja. Þó
höfum við ekki látið það fyr-
ir standa, því af okkar hálfu
hafa rækilégar tilraunir verið
gerðar hvað eftir annað til að
koma stjórnarsamvinnu á, og
enn er ekki sjeð, hvernig þær
enda. Alþjóðar hagur er okkur
fyrir öllu og það var gert í
fullri andstöðu við okkur, að
setja nú^erandi ríkisstjórn.
Sjálfstæðisflokkurinn verður
því ekki með neinum sannind -
um sakaður um það, að stjórn-
arsamvinna hefir ekki tekist.
Má að því færa glögg og óyggj
andi rök, en verður að mestu
látið bíða að þessu sinni, af því
að enn er ekki útsjeð um sam-
vinnu.
Einn þeirra manna, sem
einna mest hefir ritað og rætt
um stjórnarsamvinnu, er Jónas
Jónsson alþm. I riti sínu Ófeigi
2. tölubl. skrifar hann mikið
um þetta efni. Hans aðal rök-
semd er sú, að öll villan sje í
því fólgin, að hinir borgara-
legu flokkar hafi nokkuð reynt
að hafa kommúnista með í
samningunum. Hann bendir á
samningatilraunir Framsóknar
manna um „vinstri stjórn“ vet
urinn 1942-^-43, og hann bend-
ir á samvinnutilraunir Sjálf-
stæðismanna eftir kosningar
1942 og fyrir þjóðhátíðina s.l.
vor. Helst er svo að skilja, þó
ekki sje það sagt berum orð-
um, að þetta sje lagt að jöfnu
af því að í öll skiftin er við
það miðað, að ,,kommúnistar“
sjeu með. Þetta er þó mjög vill
andi, því hjer er ákaflega ó-
líku saman að jafna.
Tilraunir Sjálfstæðismanna
fyr og síðar frá síðustu kosn-
ingum hafa verið bundnar við
allra flokka ríkisstjórn. Þær
hafa miðast við þjóðareiningu
með því höfuð markmiði að
fleyta þjóðarskútunni yfir öldu
rót stríðsáranna og sætta þau
deilumál, sem beint og óbeint
eru tengd við stríðið og þær
breytingar, sem a það veldur.
Flokkadeilur um mismunandi
stjórnmálastefnur skyldu hins
vegar geymdar þar til stríðið
er búið og þjóðarskútan getur
aftur siglt á sljettum sjó.
Tilraunir Framsóknarmanna
til að koma á vinstri stjórn
og sem stóðu 5—6 mánuði 1942
og 1943, voru alt annars eðlis.
Þær voru bygðar á því, að rík-
isstjórnin skyldi starfa í and-
stöðu við stærsta flokk þjóð-
arinnar, Sjálfstæðisflokkinn.
Þær voru bygðar á harðleik-
inni hefrviarpólitík gegn at-
vinnurekendum þjóðarinnar,
sem fylgja Sjálfstæðisflokkn-
um. Undirstaðan var innan-
landsstyrjöld en ekki þjóðar-
eining. Þetta mun ekki hafa
verið að skapi J. J. eða hans
manna innan flokks og þess
vegna hefir hann lent í deilum
við meiri hluta flokksmanna
sinna. Með það hefir hann ekki
farið dult.
Að jafna því við viðleitni
Sjálfstæðismanna til stjórnar-,
samvinnu er því fjarri lagi. —
Hins er og vert að minnast, að
þegar J. J. og aðrir telja alla
flokkana nema kommúnista
„borgaralega flokka“, þá er
það ekki rjett, þó það bæti á
engan hátt afstöðu kommúnist
anna.
Alþýðuflokkurinn er yfir-
lýstur „sósíalista“flokkur og
sumir Framsóknarmenn standa
vinstra megin við hann. Geta
jafnvel eftir reynslunni að
dæma stokkið yfir kommúnist-
ana líka, þegar mikils þykir við
þurfa. Það er því ekki eðlilegt
að vel gangi að koma á stjórn-
arsamvinnu með þessum mönn
um án þess að kommúnistar
sjeu líka með, enda hafa þeir
aldrei ljeð máls á því.
Þrátt fyrir alla þessa ann-
marka og marga fleiri er það
eins víst og tveir og tveir eru
fjórir, að þjóðin í héild óskar
stjórnarsamvinnu og það er al-
þjóðar nauðsyn að koma henni
á strax á því framhaldsþingi,
sem nú hefst. Verkföll og kaup
deilur, síhækkandi dýrtíð og
vaxandi örðugleikar fyrir at-
vinnurekstur landsmanna ger-
ir það ómissandi. Alt hefir ver-
ið spent hærra og hærra að
undnaförnu og spilið heldur á-
fram, þar til alt timbrið hryn-
ur, ef eigi verður tekið öflug-
lega í taumana til leiðrjetting-
ar. Hvaða flokki sem menn
fylgja eða hafa fylgt, þá
hljóta þeir að sjá, að við get-
um ekki til lengdar rekið land
búnað, sjávarútveg eða iðnað
með. hærrL tilkostnaði en alls
staðar annars, staðar í veröld-
inni. Landbúnaðarvörur verð-
ur ekki hægt að verðbæta með
ríkisframlagi eftir stríð; iðnaði
verður ekki lengi haldið áfram
í skjóli innflutningshafta og
verndartolla, og við getum
ekki vonast eftir sama verði
fyrir sjávarafurðir nema til
stríðsloka.
Að þing og þjóð standi sam-
an um að mæta örðugleikum
breytinganna á viðeigandi
hátt er svo þjóðnauðsynlegt at
riði, að það ætti að vera hafið
yfir allar deilur um einkarekst
ur og ríkisrekstur og annað
það, sem skiftir flokkum.
Takist ekki heiðarleg stjórn-
arsamvinna nú, er ekki annað
fyrir hendi en þingrof og kosn
mgar. En er nokkur vissa fyr-
ir, að hægara verði um stjórn-
arsamvinnu eftir þann bar-
daga? J. P.
< i
v :w Efiir Robert Storm i!
< i

w
jm
IWOED NEW VORK 0AÍ?.
MIS WAR 15 DRIVIN' M£
A 6UV CAN'T
U . j '
7^ AND 6A50UN£...TH£R£!5 A
LAU6H! WMV, I HBARD JU6T
T'DAS THERE'5 MORE öA5
IN TUE COUNTRÍ THAN THEY
KNOW WMAT T'DO WITMÍ
Copr. 1.944,
P” Z biEÁRD ''iOU QRMH'
ABCUT 6A5«.HCVttO /
VOtJ LíKÚ TO l-ATCH (
0NTO A 5ET OF I '
COUPON61 II '
HEY, PAL...
LEMME MAve
A WORD W/TH
you.
WHV..
VEAH
SURE
1-2) í troðfullri krá í New York. Einn gestanna:
— Þetta stríð er að gera mig vitlausan. Maður getur
andskotann ekkert gert án þess að hafa skömmt-
unarseðil. Og bensínið. Það er nú blátt áfram
hlægilegt með það. Það er ekki lengra síðan en í
dag, að jeg heyrði, að það væri svo mikið til af
bensíni í landinu, að menn vissu ekki, hvað við það
ætti að gera.
3-4) Gesturinn: — Og gúmmíið, skal jeg segja
ykkur. — Annar gestur: — Heyrðu, lasm. Finndu
mig augnablik. Jeg heyrði, að þú varst að tala um
bensín. Hvað segirðu um að klófesta dálítinn bunka
af bensínseðlum? Hinn: — Jahá. Það væri nú ekki
ónýtt.