Morgunblaðið - 14.09.1944, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudag'ur 14. sept. 1944.
Leikur kommúnista mé verka-
menn í Hafnarfirði
KOMMÚNISTARNIR sem
stjórna Verkamannafjei. Hlíf í
Hafnarfirði eru deild úr komm
únistaflokknum, sem vinna
markvist að því að koma at-
vinnulífi landsmanna á knje.
Hafnarfjarðarbær er best
stæða bæjarfjelag landsins,
meðal annars vegna þess að þar
hafa atvinnuvegirnir blómgast
og goldið miljónir í bæjarsjóð-
inn. Atvinna hefir verið nægj-
anleg og hagur alls almennings
•yfir höfuð góður. Kommúnistar
eiga engan mann í bæjarstjórn,
svo þeir hafa ekki þar getað
komið við skemdarstarfsemi
sinni. Eini möguleikinn til
skemdarstarfsemi var að ná
tökum í verkalýðsfjelögunum
í bænum. Tókst þeim að ná tök-
um á verkamannafjel. Hlíf. —
JTormaður Hlífar, sem telur sig
•óflokksbundinn, er handbendi
kommúnista, bæði í stjórn Hlíf-
ar og Alþýðusambandsins.
Kommúnistar hafa innan sinna
vjebanda svokallaða leynifje-
laga, og er ekki annað sjáan-
legt en að hann sje einn af
þ>eim. Eru þessir fjelagar taldir
vænlegri til að blekkja menn
en yfirlýstir kommúnistar.
Síðastliðinn vetur- feldu hafn
firskir verkamenn með at-
kvæðagreiðslu að segja upp
samningum, þrátt fyrir áróður
stjórnar Hlífar um að gera það.
I síðastliðnum mánuði tókst
stjórn Hlífar að fá hafnfirska
verkamenn til að segja upp
samningum. Hjelt stjórn Hlíf-
ar uppi áróðri um að segja upp
samningum, svo hægt væri að
samræma þá við Dagsbrúnar-
samninginn. Smalaði stjórn Hlíf
ar mönnum til atkvæðagreiðsl-
unnar og voru það aðallega þeir
menn sem nú halda áfram
vinnu með taxta gamla samn-
ingsins, sem samþyktu að segja
upp samningnum.
Þegar atvinnurekendur buðu
strax sama kaup og kjör og í
Reykjavík, hafnaði stjórn Hlíf-
ar því og blekti síðan verka-
menn til að samþykkja það á
fundi. En verkamenn vissu þá
■ekki að stjórn Hlífar hafði ætl-
að sjer að láta verkfallið bitna
aðeins á nokkrum hluta verka-
mannanna, en aðrir ættu að
halda áfram vinnu, upp á sama
kaup og kjör og áður en samn-
ingnum var sagt upp. Aðeins
J>eir sem unnu við framleiðsl-
una og aðra vinnu fyrir Hafn-
firðinga áttu að heyja verkfall-
ið.
Að vonum urðu þeir veika-
menn, sem þannig voru gabb-
■aðir, sáróánægðir og Ijetu stjórn
Hlífar heyra það og þá sjer-
•staklega formanninn. En hann
hefir nú sínar skoðanir á hlut-
unum og álítur að hans skoðun
eigi að vera skoðun verkamann
anna. Þó þorði hann ekki ann-
að en boða til fundar til að friða
%
verkamennina. Kvaddi hann
•sjer til aðstoðar áróðurs
Jíommúnista til að telja verka-
mönnum trú um að alt væri í
-stakasta lagi og um að gera
væri að halda áfram verkfall-
inu og var það samþykt. Þó
2>eim hafi tekist að blekkja
verkamenn í bili, þá munu þeir
átta sig fljótt og láta ekki hafa
sig áfram að leiksoppi, því nú
er bert að verkfallið er ekki
um kaup og kjör verkamanna,
heldur tilraun til þess að nota
þá sem peð á skákborði póli-
tískra spekulanta.
Formaður sjómannafjelags
Hafnarfjarðar, sem er komm-
únisti, gengur nú berserksgang
og vill fá sjómenn til þess að
gera samúðarverkfall, en þeir
neita, og benda á að þeir sjeu
ráðnir upp á sömu kjör og gilda
í Reykjavík, en það er það sem
hafnfirskum verkamönnum
stendur nú til boða. Þótt for-
maður sjómannafjelags Hafn-
arfjarðar standi í nokkurri
þakklætisskuld við formann
Hlífar, fyrir það að hann kom
honum í Síldarútvegsnef nd,
vilja sjómenn ekki borga þann
greiða fyrir hönd formanns
síns, svo dýru verði sem það er,
að stöðva atvinnu sína. En
svona liggja þræðirnir víðar,
það eru kommúnistar, sem ætla
að tefla sína pólitísku refskák
með verkamenn og sjómenn, til
ávinnings fyrir sjálfa sig. Það
mun nú ekki takast öllu lengur,
því verkamenn sjá í gegnum
blekkingarvefinn.
Vestur-
vígstöðvarnar
Framh. af 1. síðu.
fregnum hvað þessum hersveit
um gengur, eða hve langt þær
eru komnar.
Þjóðverjar innikróaðir.
Þriðji og sjöundi herinn amer
íski hafa nú náð saman í Aust-
ur-Frakklandi ofarlega við
Signu. Eru hersveitir banda-
manna um 16 km. frá Belfort.
Úndanhaldsleiðir Þjóðverja,
sem enn eru í Suður- eða Norð
ur-Frakklandi eru þar með lok
aðar. Talið er að allmikið sje
af þýskum hermönnum á víð
og dreif í Frakklandi. Heima-
herinn franski hefir verið að
týna þá saman hingað og þang
að. í fyrradag afhentu Frakkar
Bandaríkjahernum 18.000
þýska fanga og í dag bættu
þeir 7000 þýskum föngum við.
320.000 fangar.
Þrír amerískir herir, sá 1., 3.
og 7. hafa samtals tekið 320.000
þýska fanga frá því innrásin í
Frakkland hófst. Þetta var op-
inberlega tilkynt í -herstjórnar
tilkynningu Eisenhowers í
kvöld.
6 herír handamanna í
Frakklandi.
Það var tilkynt opinberlega
í dag, að nýr amerískur her
berjist í Frakklandi. Er það 9.
ameríski herinn undir stjórn
Williams Simpson hershöfð-
ingja. Er þá vitað um sex heri
bandamanna, Sem berjast í
Frakklandi. A. .4.
3. ársfundur
presta og
kennara
SUNNUDAGINN 10. sept.
var settur þriðji ársfundur
presta, kennara og annara
leikmanna. —- Hófst fundurinn
með guðsþjónustu í Akureyrar
kirkju kl. 1 e. h. Prjedikun
flutti sr. Halldór Kolbeins, að
Mælifelli, en vígslubiskup
Friðrik Rafnar þjónaði fyrir alt
ari.
Klukkan 4 var settur fund-
ur í kapellu kirkjunrrar, af for-
manni undirbúningsnefndar,
Friðriki A. Friðrikssyni, pró-
fasti í Húsavík. Kvaddi hann
til fundarstjóra Snorra Sigfús-
son, skólastjóra, en fundarrit-
ara Hannes J. Magnússon, kenn
ara.
Sjera Páll Þorleifsson, á
Skinnastað, flutti erindi, er
hgnn nefndi: Fjórðungsbanda-
lag Norðlendinga. — Kom
hann þar fram með þá tillögu
að fundurinn hefði forystu í um
stofnun Fjórðungssambands í
Norðlendingafjórðungi. Skyldi
höfuðhlutverk þess vera að
vinna að framfara- og menn-
ingarmálum á Norðurlandi,
bæði á sviði verklegra fram-
kvæmda og einnig í uppeldis-
málum skóla og kirkjumálum.
Kosin var þriggja manna nefnd
til að leita samvinnu við sýslu
nefndir og bæjarstjórnir um
að hrinda hugmynd þessari í
framkvæmd. Kosnir voru í
nefndina: Sjera Páll Þorleifs-
son,.Skinnastað, Snorri Sigfús-
son, skólastjóri og Friðrik J.
Rafnar, vígslubiskup.
Klukkan 9 um kvöldið flutti
sr. Benjamín Kristjánsson,
Laugalandi, erindi, er hann
nefndi: Rörnin og Guðsríki. —
Snjallt erindi og' merkilegt um
uppeldis- og kristindómsmál.
Fyrri hluta mánudags, fóru
svo fram umræður um áður-
nefnd erindi og voru margar
snjallar ræður fluttar. Klukk-
an 1 e. h. var tekið fyrir málið:
Hvert stefnir? Frummælendur
voru Friðrik J. Rafnar, vígslu-
biskup og Egill Þorláksson,
kennari. Bæði þessi erindi fjöll
uðu um kristindóms- og upp-
eldismál og urðu um þau mikl-
ar umræður.
Mættur var á fundinum bisk
upinn yfir íslandi, herra Sigur-
geir Sigurðsson og flutti hann
snjallt ávarp til fundarins.
A mánudagskvöld fór fram
sameiginleg kaffidrykkja, að
Hótel Gullfoss. Voru þar flutt-
ar margar ræður, en þess á
milli var sungið.
Fundinn sátu 14 prestar, 15
kennarar og allmargt annara
leikmanna, m. a. Pjetur Sig-
urðsson, erindreki.
Næsti fundarstaður var á-
kveðinn. Verður hann að Hól-
um í Hjaltadal, á næstkomandi
sumri. I undirbúningsnefnd
fyrir fundinn, voru kosnir:
sjera Björn Björnsson, Vatns-
leysu, sjera Halldór Kolbeins,
Mælifelli, Jón Þ. Björnsson,
skólastjóri, Sauðárkróki, Guð-
rún Sveinsdóttir, kenslukona
og Herselía Sveinsdóttir, kenslu
kona.
Friðarsamningar bandamanna
og Rúmena
London í gærkveldi. Einkaskeyti til Morgun-
blaðsins frá Reuter.
í ÚTVARPI frá Moskva í kvöld voru lesnir friðarskilmálar
milli Rússa, Breta og Bandaríkjamanna annars vegar og Rúm-
ena hins vegar, sem undirritaðir voru í dag.
Samkvæmt friðarsamningunum skal kynþáttaofsóknum í
Rúmeníu hætt og úr gildi numin öll sjerrjettindasvifting. Rúm-
enar skulu greiða Rússum í skaðabætur vörubirgðir fyrir 74
milj. sterlingspund. Skaðabæturnar sjeu að fullu greiddar innan
sex ára.
Friðarsamningarnir kveða svo
á:
1) Rúmenar skulu berjast
við hlið bandamanna gegn Ung
verjum og Þjóðverjum til þess
að endurvinna fullveldi sitt. —
Rúmenar skulu leggja fram til
hernaðarins að minnsta kosti
sex fótgönguliðsherdeildir á-
samt liðsauka. Herstjórn Rússa
skal hafa yfirstjórn als herafla
Rúmena, að flugher og flota
meðtöldum.
2) Rúmenar skuldbinda sig
til að afvopna og kyrrsetja alla
þýska og ungverska hermenn
á rúmenskri grund og kyrr-
setja einnig borgara Þýska-
lands og Ungverjalands.
3) Rúmenar skulu tryggja
hersveitum Rússa og annarra
bandamanna frjálsar ferðir um
Rúmeníu, eftir því sem hern-
aðarþarfir krefja. Rúmenar
skulu greiða fyrir ferðum her
sveitanna með því að fá þeim
til umráða á sinn kostnað öll
samgöngutæki á landi, sjó og
í lofti.
4) Landamæraákvæði Rússa
og Rúmena, sem sett voru með
samkomulagi þjóðanna 28. júní
1940, skulu standa óbreytt.
5) Rúmenar tafarlaust láti
lausa alla stríðsfanga banda-
manna og kyrrsetta borgara
bandamanna óg sjái um flutn-
inga á mönnum þessum til rúss
neskra hernaðaryfirvalda, sem
síðan skulu sjá um, að þessir
menn komist heim. Rúmenar
skuldbindi sig til að.sjá stríðs
föngum bandamanna og kyrr-
settum borgurum fyrir öllum
þörfum frá því er friðarsamn-
ingarnir eru undirritaðir og þar
til mennirnir eru komnir heim.
6) Rúmenar skulu þegar
láta lausa alla þá menn, hverr-
ar þjóðar sem þeir eru, sem
settir hafa verið í fangelsi fyr-
ir störf í þágu bandamanna eða
samúð í þeirra garð. Öll rjett-
indasvipting í garð þessara
manna skal úr gildi numin.
7) Rúmenar skuldbinda sig
til að afhenda Rússum að her-
fangi allar hergagnabirgðir
Þjóðverja og samherja þeirra,
sem nú eru á rúmenskri grund.
Einnig skipakost þessara aðilja
sem fyrirfinnst innan land-
helgislínu Rúmeníu.
8) Rúmenar skuldbinda sig
til að koma í veg fyrir, að
hvers konar fjármunir þýska
og ungverska ríkisins eða borg
ara þeirra ríkja sjeu fluttir frá
Rúmeníu eða teknir eignar-
námi. Rúmenar skulu hafa
umsjón með fjármunum þess-
um.
9) Rúmenar skuldbinda sig
til að afhenda þandamönnum
(Rússum) öll skip, sem þeim
tilheyra, en nú eru stödd í höfn
um Rúmeníu, án tillits til þess,
hver hefir eftirlit með skipun-
um. Skip þessi skulu notuð í
þágu bandamanna í stríðinu
gegn Þjóðverjum og Ungverj-
um. Síðan skulu skip þessi af-
hent rjettum eigendum. Rúmen
ar bera ábyrgð á öllu því tjóni
sem á ofangreindum fjármun-
um kann að verða, þar til þeir
eru fengnir Rússum í hendur.
10) Rúmenar skulu reglulega
greiða fje í rúmenskri mynt til
hernaðaryfirvalda Rússa til að
standa straum af kostnaði við
störf þeirra (hernaðaryfirvald
anna) og einnig fá þeim til um
ráða, ef þörf krefur, iðnver,
orkuver, eldsneyti, matarbirgð
ir o. s. frv. Kaupskip Rúmena
skulu háð eftirliti Rússa og not
uð í þágu bandamanna.
11) Rúmenar skulu ekki
þurfa að greiða Rússum fullar
skaðabætur fyrir tjón það, er
þeir hafa valdið þeim, vegna
þess, að Rúmenar hafa ekki ein
ungis lagt niður vopnin í bar-
áttunni gegn bandamönnum,
heldur einnig gengið í lið með
þeim í stríðinu við Þjóðverja
og Ungverja. Rúmenar skulu á
sex árum greiða Rússum 300
milj. amerískra dollara í vöru-
birgðum.
í öðrum ákvæðum friðar-
samninganna er Rúmenum
gert að bæta öðrum bandamönn
um en Rússum tjón það, sem
þeir hafa orðið fyrir. Tjón á
járnbrautarsamgöngul. farar-
tækjum, byggingum og öðrum
opinberum eignum Rússa,
skulu Rúmenar bæta. Rúmen-
um er gert að fá borgurum
bandamanna aftur í hendur ó-
skertar eignir þeirra, handtaka
stríðsglæpamenn og leysa upp
nasistaflokka og aðra flokka,
sem eru bandamönnum fjand-
samlegir. Útgáfa blaða og
tímarita, póstur. og sími í
Rúmeníu skulu háð eftirliti
Rússa. Stjórnir 19 bandamanna
ríkja álíta Vínarsamþyktina ó-
gilda og eru sammála um, að
mestur hluti Taransylvaniu eða
hún öll skuli aftur fengin
Rúmenum í hendur.
Friðarsamningarnir öðlast
gildi strax og þeir hafa verið
undirritaðir.
Mussolini fær nýtt hús.
London: — Fregnir hafa bor
ist um það, að verið sje að reisa
Mussolini nýjan, vandaðan og
víggirtan^bústað nærri Bercht-
esgáden, heimili Hitlers. —.
Guðmundur Sigmarsson vjel-
gæslumaður við fyrstihúsið h. f.
Frost, Hafnarfirði, hefir óskað
þess getið, að gefnu tilefni, að
formaður Hlífar hafi aldrei farið
frani á, að hann (Guðmundur),
legði niður starf sitt hjá frysti-
húsinu.