Morgunblaðið - 15.09.1944, Blaðsíða 2
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudag’ur 15. sept. 1944,
Key hershöíðingi segir:
Líklegt ai fslendingar fái tækifæri til
ai kaupa „Jeep’ -bíi og airar herbirgiir
WILLIAM S. KEY hers-
höfðingi og yfirmaður setu-
liðsins hjer á landi, sagði
blaðamönnum frá því í gær,
að hann hefði lagt til við
yfirvöldin í Washington, að
Islendingum yrði gefinn
kostur á að kaupa ýmsar
vjelar og birgðir hersins að
■stríðinu loknu, þar á meðal
„jeep“ bíla. En eins og kunn
ugt er, hafa margir, einkum
bændur, hug á að fá þessi
haglegu farartæki keypt.
Hershöfðinginn sagði, að
sennilegt væri, að íslensku
ríkisstjórninni og einstak-
lingum yrði gefinn kostur á
að kaupa ýmsar herbirgðir,
sem herinn þyrfti ekki að
nota annarsstaðar, strax og
ófriðnum væri lokið.
Herinn fluttar á brott.
Key hershöfðingi ræddi við
blaðamenn í skrifstofu sinni í
aöalstöðvum hersins og bar
margt á góma, aðallega mál,
setn snerta íslendinga og setu-
liðið. Er hershöfðinginn var að
því spurður, hvort það myndi
taka langan tíma, að flytja
atrieríska herliðið á brott hjeð-
ar að stríðslokum, sagði hann:
,.Nei, jeg geri ekki ráð fyrir,
að það taki langan tíma. En
vitanlega veltur það á skipa-
kosti, og er ekki hægt að segja
að 3vo stöddu, hvað mikið verð
«f fyrir hendi af flulninga-
tækjum. En jeg geri ráð fyrir
að það ætti að ganga greiðlega
að flytja herliðið á brott hjeð-
an“.
Coóðrar framkomu krafist
af herraönnum.
Minst var á sambúð íslend-
inga og setuliðsmanna og þeim
framförum, sem hún hefir tekið
áíðustu 2 árin. Hershöfðinginn
kvaðst vera mjög ánægður með
sambúðina eins og hún væri
nú.
-— Þið blaðamennirnir vitið,
jsagði hershöfðinginn, hve mikla
áberslu við leggjum á, að her-
menn okkar komi í alla staði
iðmannlega fram. Við hegn-
um þeim stranglega fyrir af-
brot, sem þeir kunna að fremja
gagnvart íslend.ingum. Mjer er
ánægja að því að lýsa því yfir,
að samvinna mín við ríkis-
stjórnina, blöðin og allra aðra
íslendinga, sem jeg hefi hitt,
hefír jafnan verið hin ákjósan-
JLegasta.
•Örj'ggisráðstafanir
veirða áfram í gildi.
Elaðamenn spurðu hershöfð-
ingjann að því,' hvort líkur
væri til þess, að dregið yrði úr
ýmsum öryggisráðstöfuhum, t.
d birtingu veðurfregna og þess
háttar, vegna þess hve ófrið-
urinn væri farinn að ganga
bandamönnum í vil.
Kershöfðinginn benti blaða-
mör.nunum á með nokkrum vel
völdnm orðum, að ófriðurinn
geisaði enn í Evrópu og það
væri ábyggilega best að halda
ollum öryggisráðslöfunum þar
til ófriðnum í Evrópu væri lok-
Brottflutningur hersins
að stríðslokun ætti ekki
að taka langan tíma
William S* Key hershöfðingi.|
ið. Einhver hefði sagt af hálfu
leyti í spaugi, að veðráttan væri
húin til hjer á landi. Vitneskja
um veðurfar væri nú nærri því
hið eina vopn, sem hægt væri
að leggja óvinum bandamanna
upp í hendurnar. Það væri ekki
heppilegt að segja þeim „hvaða
veður við ætluðum að búa til
handa þeim á morgun“.
Norðlandsför hershöfð-
ingjans.
Key hershöfðingi fór nýlega
landveg til Húsavíkur og Mý-
vatns um Akureyri. I för með
hershöfðingj anum voru Dreyf-
us sendiherra, frú Dreyfus, Lt.
Col. Dóri Hjálmarsson og tveir
aðrir foringjar. Þetta er í fyrsta
sinni, sem hershöfðinginn hefir
farið landveg norður í land, en
hann hefir flogið yfir þvert og
endilangt landið og ennfremur
farið á skipum með slröndum
fram.
Hershöfðinginn var afar hrif
inn af þessu ferðalagi. Hann
mintist sjerstaklega á hjeraðs-
skólann í Reykholli, Reykja-
skóla og víðar. Hann hitti
nokkra Islendinga á leið sinni
og þar á meðal Guðmund Gísla
son, skólastjóra í Reykjaskóla.
] Hermennirnir láta vel af
dvöl sinni á Akureyri.
Key hershöfðingi Ijet vel af
komu sinni til Akureyrar. Þótti
bærinn fallegur og Akureyring
ar góðir og gestrisnir heim að
sækja.
Hershöfðinginn sagði að her
mennirnir kynnu vel við sig á
Akureyri. Sambúðin væri þar
einstaklega góð milli bæjarbúa
og setuliðsins. Ef.til vill kæmi
þetta af því, að herinn væri
lítill. Það væri þó ekki með
þessu sagt, að hermennirnir
kynnu illa við sig annarsstað-
ar. /
„Hið mikla afl íslenska
„Jeg mun dvelja hjer enn
um hríð“, sagði Key hershöfð-
ingi að lokum. En jeg hefi hug
á að koma hjer eftir stríðið og
kanske fæ jeg þá að sjá, hvern- j
ig hið mikla afl, sem býr í
vatninu á íslandi, hefir verið
notað í þágu mannanna.
Jeg hefi sjeð fossa ykkar,
Gullfoss og Goðafoss. Því mið-
ur ekki fengið tækifæri til að
sjá Dej:tifoss ennþá- í þessum
fossum og hinum straummiklu
ám og fljótum, sem liðast um
landið, liggur óbundið, ógur-
legt afl.
Þá er heita vatnið. Það mætti
nota það til annars en að rækta
við grænmeti og fögur skraut-
blóm“.
| „Jeg gæti ímyndað mjer“,
sagði hershöfðinginn, „að hjer
risu ,upp gistihús með heitri
sundlaug frá hveravatninu, afl
til Ijósa og suðu fengist úr
straumharðri ánni rjett hjá og
við gistihúsið rynni tær á, þar
sem gestirnir gætu veitt allan
þann silung og lax, sem þeir
vildu“.
Forseti þakkar
Frá skrifstofu forseta ís-
lands barst blaðinu eftirfar-
andi í gær. 14. sept.:
VIÐ LOK ferða minna um
landið að þessu sinni færi jeg
öllum sem hlut áttu að máli
alúðarþakkir fyrir hlýjar og
ógleymanlegar viðtökur hvab'
sem jeg ýnn á landinu. Jeg
þakka þeim, sem gengust fyr-
ir virðulegum móttökum hvar
vetna og þeim, sem tóku þáttj
í samkomum og mannfagnaðii
þar sem .jeg kom á svo alúð-
legan hátt og mjer til óhland-
innar ánægju. Fagrar myndir
af landi og þjóð hefi jeg eigm
ast í viðbót við það sem jeg
átti áður og verða þær óaf-,
máanlegar. Og öllum þeim sem
fögnuðu mjer með fánum Is-
Iands, þar sem leið mín lá um
þakka jeg einnig innilega.
Jeg hefi staðið við í öilum
kaupstöðum landsins og á,
öllum þeim stöðum, sem sýslu
menn sit.ja, auk nokkurra
staða annara. Óviðráðanlegar
orsakir ollu |)ví að jeg gat
ekki komið í öll þau h.jeruð
og bygðarlög, sem jeg óskaði.
En það er ásetningur minn að
koma þangað að sumri að for-
fallalausu eias fljótt og við
verður komið.
Sveinn Björnsson.
Hjónaefni. Nýlega hafa opin-
berað trúlofun sína ungfrú Vig-
dís Einarsdóttir, Laugaveg 70 og
Hjörtur Friðberg Jónsson, Bar-
ónsstíg 22, Reykjavík.
kvikmyndahús opnað
í Stykkishólmi
Stykkishólmi, miðvikudag.
Frá frjettaritara vorum.
JÓN SIGURGEIRSSON veit-
ingamaður, eigandi hússins,
bauð hreppsnefnd, starfsfólki
sínu við húsasmíðina og ýms-
um borgurum bæjarins, sam-
tals um 85 rrfanns, á frumsýn-
ingu í gærkvöldi. Áður en sýn-
ing hófst ávarpaði Jón gestina
nokkrum orðum og bauð þá
velkomna. Tókst sýningin prýði
lega og voru menn hinir ánægð
ustu.
Eftir sýningu bauð Jón gest-
um til kaffidrykkju í kaffisal
hússins og var setið undir borð
um við ágætar veitingar til kl.
1 um nóttina. Sr. Sigurður Ó.
Lárusson þakkaði Jóni Sigur-
geirssyni fyrir boðið af hálfu
boðsgesta með vel völdum orð-
um og óskaði honum og starf-
seminni allra heilla í framtíð-
inni.
Þakkaði Jón síðan gestum
komuna og starfsfólki sínu vel
unnið starf.
Jeg hitti Jón Sigurgeirsson
að máli fyrir sýningu í gær-
kvöldi og bað hann að lofa mjer
að líta á húsið og segja mjer í
aðaldráttum frá framkvæmd-
um sínum því viðvíkjandi.
Varð hann góðfúslega við til-
mælum mínum og sýndi mjer
það og sagði mjer eftirfarandi:
— Eins og þjer er kunnugt,
er þetta hús uppbygt og end-
urbætt upp úr gamla samkomu
húsinu hjer, sem jeg keypti
síðastliðið haust af Sigurði
kaupmanni Ágústssyni. Var
húsið þá í svo Ijelegu ásigkomu
lagi, að jeg sá strax, að jeg
myndi þurfa að gerbreyta því.
Einnig sá jeg, að brýn nauð-
syn myndi að stækka húsið, í
samræmi við fólksfjölda Stykk
ishólms.
Hóf jeg framkv. í jan. í vet-
ur sem leið með því að lengja
húsið að talsverðum mun, og
hefir aðalsalur þess stækkað
mikið við þetta og veitingasal-
ur einnig, og hefi jeg komið
við rúmgóðri forstofu með
tveim vatnssalernum. Svalir
eru uppi í húsinu, sem taka 30
manns í sæti, og eru það stopp-
aðir stólar. Þá er og uppi bíó-
klefi og geymsluherbergi inn
af honum. Aðgöngumiðasöl-
unni kom jeg fyrir í einu horni
veitingasalsins, og eru miðarn-
ir afgreiddir gegn um lúgu, er
veit fram í forstofuna. I saln-
um eru sæti fyrir 130 manns,
alt. númeruð sæti, og 60 sæti
eru stoppaðir og upphækkaðir
bekkir. Leiksviðinu hefir ver-
ið breytt töluvert til batnaðar
og er bíótjaldinu komið þann-
ig fyrir, að það er á hjörum og
er bæði hægt að nota það sem
bíótjald og svo loft í leiksvið-
ið, þegar sjónleikir eru sýnd-
ir. Þá er og góð loftræsting í
húsinu.
Eins og þú sjerð hefir verið
mjög mikið vandað til allrar
málningar og skreytingu í hús-
inu, hjer í forstofunni er mál-
uð á vegginn mynd af Stykk-
ishólmshöfn og hafskipa-
bryggjunni. Inni í salnum eru
ýtnsar skrautmálningar á veggj
unum og er það verk prýðilega
af hendi leyst af Magnúsi
Guðmundssyni málarameistara
úr Reykjavik, sem hefir ann-
ast með prýði alla málningu
hússins.
Kvikmyndavjelarnar eru
tvær og hefir verið mjög vand
að til sýningaklefa og uppsetn
ingu vjelanna og hefir Friðrik
Jónsson rafmagnsfræðingur úr
Reykjavík sjeð um uppsetn-
ingu vjela með ágætum.
Yfirstjórn á smíði hússins
hefir Siggeir Ólafsson trje-
smíðameistari í Stykkishólmi
sjeð um og lagt mikla áherslu
á, að alt yrði sem vandaðast og
traustast. En Finnur Sigurðs-
son, múrari í Stykkishólmir
hefir sjeð um múrhúðun bæði
á forstofu og sýningarklefa. —•
Alla ljósalögn og ljósaútbúnað
í húsinu hefir Lárus Rögnvalds
son rafstöðvarstjóri í Stykkis-
hólmi sjeð' um, og hefir eins og
þú sjerð komið þeim mjög hag
anlega og smekklega fyrir.
Jeg spyr Jón um, hvort hann
hafi nokkrar fleiri breytingar
eða annað í huga varðandi sam
komuhúsið.
— Jeg má til, segir Jón, að
múrhúða alt húsið að utan eins
fljótt og mjer er auðið, og einn
ig að byggja skýli fyrir utan
aðaldyrnar og koma þar fyrir
auglýsingakössum fyrir bíó-
auglýsingar. Einnig hefi jeg
töluverðar endurbætur á lóð-
inni í kring um húsið í huga,
en alt verður að vera eftir efn-
um og ástæðum, þar sem jeg
nú er búinn að leggja mikið
fje í húsið, því breytingin er
búin að kosta mig um 130 þús-
undir króna.
— Hvað ertu búinn að vera
mörg ár veitingamaður?
— Árið 1933 byrjaði jeg veit
ingasölu á Vegamótum í Mikla
holtshreppi, og bygði þar upp
hús, sem jeg hefi eingöngu
haft til veitinga þar á sumrin.
En árið 1938 setti jeg á stofn
veitinga- og gistihús í Ólafs-
vík, en þar hafði ekki verið
neitt veitingahús áður. En í
fyrra í júlí seldi jeg gistihúsið
í Ólafsvík og flutti hingað til
Stykkishólms í fyrrahaust og
keypti samkomuhúsið, eins og
jeg gat um áðan. En veitinga-
húsið á Vegamótum á jeg enn
og~hefi starfrækslu þar á sumr
in, en á vetuma er það lokað.
Jón Sigurgeirsson er athafna
samur maður, hann er einn af
þeim, sem altaf vill eitthvað
vera að framkvæma, og hann
vill að það sem hann fram-
kvæmir sje sem traustast og
best. Hann byggir fyrir fram-
tíðina. Stykkishólmsbúar fagna
framkvæmdum Jóns hvað
samkomuhúsið áhrærir og
gaman og gott er til þess að
vita, að nú er í Stykkishólmi
veglegt samkomuhús til vegs-
auka fyrir staðinn. Bera Jóni
þakkir Hólmara fyrir vel unn-
ið verk og óskum við honum
giftudrjúgrar framtíðar í
rekstri hússins.
Sölubúðum bæjarins verður
lokað kl. 6 í kvöld, í stað 7, og á
laugardag kl. 6 eins og venja er
til frá og með 15. sept. til 15. maí.