Morgunblaðið - 16.09.1944, Blaðsíða 6

6
MOEGU N’B L A Ð I Ð
Laugardagur 16. sept. 1944.
JHotgmkUðUk
Útg.: H.f. Árvákur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: fvar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsl*.
Austurstrœti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands
f lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Leabók.
Eining eða sundrung
NÆSTU DAGA verður úr því skorið hvort á Alþingi á
að ráða samstarf og eining, ellegar mögnuð verður á ný
sundrung og flokkadrættir, sem svo öll þjóðin verður
dregin út í. Málum er nú þannig komið á Alþingi, að um
þetta tvent er að velja og annað ekki.
Við útvarpsumræðurnar á mánudagskvöld tilkynti
forsætisráðherra Alþingi, að ríkisstjórnin væri staðráðin
í að biðjast lausnar, ef ekki næðist samkomulag við þing-
ið um viðunandi lausn í dýrtíðarmálunum. Forsætisráð-
herra setti þinginu frest til föstudags 15. þ. m.
Um dýrtíðarfrumvarp stjórnarinnar er það hin^vegar
að segja, að enginn þingflokkanna fekst til að styðja það.
Því var vísað til fjárhagsnefndar neðri deildar og þar
situr það.
Á fimtudagsmorgun tilkynti fjármálaráðherra, að rík-
isstjórnin myndi frá og með næsta degi (föstudegi) hætta
að greiða niður verð landbúnaSarvara ,á innlendum
markaði, ef þingið væri ekki fyrir þann dag búið að gera
aðrar ráðstafanir i því efni. Sama dag skyldi og hin nýja
landbúnaðarvísitala koma til framkvæmda, en samkvæmt
henni átti verð landbúnaðarvara að hækka um 9.4%.
Þingið gerði í skyndi bráðabirgðaráðstafanir til þess
að koma í veg fyrir stórfelda hækkun framfærsluvísi-
tölunnar, sem óhjákvæmilega leiddi af því, að niður-
greiðslurnar yrðu skyndilega stöðvaðar, eins og fjármála-
ráðherrann boðaði. Þingið lagði fyrir stjórnina að halda
þessum greiðslum áfram til 23. þ. m., að þeim degi með
töldum. En þetta mál er einn liður í þeim allsherjár-samn
ingatilraunum, sem staðið hafa milli þingflokkanna og
enn er ekki lokið.
Frjettir frá í. S. í.
Staðfest Islandsmet.
STJÓRN í. S. í. hefir stað-
fest þessi íslandsmet: Hástökk
með atrennu. Stökkhæð 1.94.
Metið sett af Skúla Guðmunds
syni, Knattspyrnufjel. Reykja-
víkur, 12. ág. 1944. Kringlu-
kast beggja henda, samanlagt.
Kastlengd 73.34 m. Metið sett
af Gunnari Huseby, Knatt-
spyrnufjel. Reykjavíkur, 13.
ág. 1944. 4x1500 m. boðhlaup
karla. Hlauptími 18,05,4 mín.
Metið sett af sveit Knattsp,-
fjel. Reykjavíkur 26. ág. 1944.
I sveitinni voru: Páll Halldórs-
son, Brynjólfur Ingólfsson,
Indriði Jónsson og Haraldur
Björnsson. Stangarstökk. Stökk
hæð 3.55 m. Metið sett af Guð-
jóni Magnússyni, Knattspyrnu-
fjel. Tý í Vestmannaeyjum 4.
ág. 1944. Og annað met í stang-
arstökki, sett af sama manni
17. ág. 1944. Stökkhæð 3.65 m.
80 m. hlaup kvenna. Tími 11.3
sek. Metið sett af Heklu Árna-
dóttur, Ármanni, 3. sept. 1944.
Ævifjelagar í. S. í.
Æfifjelagar íþróttasambands
ins eru nú 289. Þessir hafa ný-
lega bæst í hópinn: Arthur
Guðmundsson, fulltrúi, Akur-
eyri, Friðfinnur Árnason pönt-
unarfjelagsstjóri, Húsavík, Guð
mundur Guðmundsson fulltrúi,
Reykjavík, Þorsteinn Hregg-
viðsson stórkaupm., Reykja-
vík, Guðjón Einarsson bókari,
Reykjavík, Friðsteinn Jónsson
bryti, Reykjavík, Páll Pálsson
sjómaður, Sandgerði og Magn-
ús Þórðarson bifreiðarstjóri,
Sandgerði.
íþróttabandalag
★
Málin standa því þannig: Ríkisstjórnin er á förum; mun
sennilega biðjast lausnar í dag. Nefnd frá þingflokkun-
um situr önnum kafin við að reyna að bræða flokkana
saman, til sameiginlegrar stjórnarmyndunar. Þingið hefir
sjálft sett sjer úrslitafrest til 23. þ. m. Fyrir þann tíma
verður að vera úr því skorið, hvort samningar takast eða
ekki.
Það var Sjálfstæðisflokkurinn, sem rjeði því að þessi
ákveðni frestur var settur. Framsókn vildi hafa frestinn
óákveðinn, en það hefði auðveldlega getað leitt til þess,
að alt hefði dregist á langinn, þar til í óefni var komið.
Því fari svo, að ilt eigi að ske, ekkert samkomulag náist
í þinginu, þá er ekki annað úrræði fyrir hendi en að rjúfa
Alþingi og skjóta málunum undir úrskurð þjóðarinnar.
En ef þetta á að ske, má öllum ljóst vera, að ekki má
það dragast öllu lengur að rjúfa þingið, vegna kosn-
inganna.
★
Reykjavíkur.
Að tilhlutun íþróttanefndar
ríkisins, íþróttasambands ís-
lands og Ungmennafjelags ís-
lands var 31. ág. stofnað
íþróttabandalag Reykjavíkur.
Stofnfjelög 14. Formaður var
kosinn Gunnar Þorsteinsson
lögfr.
Minningarsjóður.
Lögreglumenn í Reykjavík
hafa með 2000 kr. framlagi
stofnað minningarsjóð um Ant-
on B. Björnsson íþróttakenn-
ara. Sjóðurinn heitir Útfarar-
sjóður Antons B. Björnssonar
og skal verðá efnilegum
íþróttamönnum til styrktar,
sem stunda nám erlendis. Síð-
Nú spyr þjóðin: Er það mögulegt, að sundrungin sje
svo mikil á Alþingi, að engin leið sje þar að brúa á millá,
og þess vegna sje eina úrræðið að reka þjóðina út í ill-
vígar kosningar á þessum örlagaríku tímum? Þetta sama
Alþing hafði þó nýlega sýnt í verki, að það gat tekið hönd-
um saman, þegar heill og velferð þjóðarinnar var í veði.
Og þjóðin spyr enn: Hver er sá mikli ágreiningur milli
þingflokkanna, sem hindrar samstarf nú, þegar það er
lífsskilyrði þjóðarinnar að standa saman?
Vitað er að öfl eru að verki innan þings og utan, sem
vinna að því leynt og ljóst, að hindra samstarf flokkanna,
og nota til þess öll meðul. En hitt má fullyrða, að eins
og málum nú er komið, eru það aðeins örfáir menn innan
þingsins, sem á stendur. Enn verður hinsvegar ekki sagt,
hversu áhrifa- og valdamiklir þessir menn kunna að
reynast, þegar til úrslitanna kemur. Þar reynir á þrek
hvers einstaks þingmanns. Og um hitt þarf ekki að deila,
að það er aðeins örlítið brot af þjóðinni, sem er á móti
samstarfi. Þar eru aðeins menn að verki, sem vilja koma
Alþingi niður í skarnið.
Vonandi verður gifta Alþingis nú hin sama og varð
í sjálfstæðismálinu.
ar mun verða staðfest reglu-
gerð fyrir sjóðinn.
Antonsbikarinn.
í. S. í. hefir staðfest reglu-
gerð um farandbikar, sem
keppa skal um í tugþraut. Skal
sá maður, sem nær bestum
árangri á ári hverju í þeirri
grein, hljóta hann sem heið-
ursverðlaun. Bikarinn er gef-
inn af frjálsíþróttamönnum K.
R. til minningar um Anton B.
Björnsson íþróttakennara.
Staðfestur íþrótta-
búningur.
Handknattleiksflokkur kvenna
Knattspyrnufjel. Vestra á ísa-
firði hefir fengið staðfestan
íþróttabúning með þessum lit:
Pils og blússa” rautt, hvítur
kragi, kokkaf rauðir.
\Jíluerji álrij^ú
/ fr daateaa-
llfú
t *
i!
tnu :i
Hvað getum við
keypt af setuliðinu?
WILLIAM S. KEY hershöfð-
ingi hefir í viðtali við blaðamenn
látið þess getið, að líkindi sjeu
til þess, að Islendingum verði
gefinn kostur á að fá keypt ým-
islegt af birgðum hersins að ó-
friðnum loknum. Þessi fregn
mun vafalaust gleðja marga,
einkum þá, sem hafa litið jeppa-
bílana hýru augu, ef svo mætti
segja. En hvað er það, sem við
getum keypt af hernum og sem
við höfum not fyrir? Vafalaust
sitt af hverju.
Auk jeppanna eru það vafa-
laust fyrst og fremst allskonar
vinnuvjelar hersins, sem menn
hafa augastað á. Setuliðið hefir
flutt hingað með sjer ýmiskonar
tæki, sem ekki höfðu sjest hjer
á landi áður. Með aðdáun hafa
menn horft á hermennina vinna
við uppskipun með tækjum, sem
aldrei höfðu sjest hjer fyr. Lyft-
ur þeirra eða „kranar“ vinna
margra manna verk, fljótt og
vel.
Vegavinnutæki setuliðsins eru
og stórvirk og fljótvirk. Það eru
sannarlega vjelar, sem við þurf-
um á að halda.
•
Jepparnir.
ÞEGAR að þvi kemur, að her-
inn fer að selja birgðir sínar
hjer, verður eftirspurnin vafa-
laust einna mest eftir jeppa-bíl-
unum litlu. Öllu hentugri farar-
tæki fyrir okkur Islendinga hafa
ekki verið framleidd. Það er
hægt að komast „um alt“ á þess-
um litlu bílum. Hægt er að nota
þá sem dráttarvjelar og yfirleitt
til hvers sem vera skal. Menn
hafa sjeð jeppa fara yfir ófærur
og hermennirnir hafa farið á
þeim upþ á hæstu fjöll. Hver
veit, nema að hægt verði að nota
jeppa við fjársmölun á afrjett-
um?
Bændurnir munu verða fegn-
ir að eignast þessa handhægu
bíla. Hafa margir þegar komið
auga á kosti þessara farartækja
og hafa ákveðið að kaupa sjer
jepp^ eftir stríð.
Wonandi að herinn geti látið
okkur hafa sem flesta jeppa í
góðu ásigkomulagi.
•
Reiðir bílstjórar.
UNDANFARNA DAGA hafa
nokkrir kunningjar mínir í bíl-
stjórahópi komið að máli við
mig og sumir þeirra hafa verið
reiðir mjög.
„Þið eruð að skrifa um það
í blöðin, að við sjeum þjófar“,
segja þeir. „Það megi ekkert
liggja laust fyrir okkur og við
stelum hjólbörðum frá hernum?.
„Sannleikurinn er sá, að það
eru hermenn, sem eru ávalt að
bjóða okkur hjólbarða til sölu.
Það væri nær að skamma þá“.
Jeg hefi svarað öllum bílstjór-
um, sem þetta hafa rætt við mig,
á þenna hátt:
— Það er mesti misskilningur,
að blöðin hafi þjófkent bílstjóra
stjettina sjerstaklega. Hitt er
rjett, að blöðin hafa bent á, að
mjög hafi borið á hjólbarða-
stuldi frá hernum undanfarið.
Hverjir þjófarnir eru, var ekki
sagt.
Hvað viðvíkur því, ail her-
menn steli sjálfir hjóibörðum,
þá er því til að svara, að þeir
myndu ekki gera það, nema því
aðeins, að þeir fá markað fyrir
hjólbarðana hjá íslendingum.
Það ættu allír að vita, að við-
skifti við setuliðsmenn eru með
öllu óheimil íslendingum. Það
þýðir því ekki að'reyna að skella
skuldinni á hermennina. Þeir,
sem kaupa hlut, sem þeir vita
að er stolinn, brjóta lögin, ekki
síður en hinir, sem stolið hafa,
og holt er að hafa í huga gamla
máltækið, að þjófurinn þrífst, en
þjófsnauturinn ekki.
Hugleiðingar um bíla.
ÞAÐ ER fullyrt, að notaðar
bifreiðar gangi kaupum og söl-
um hjer á landi fyrir 30—40 þús
und krónur stykkið. Bifreiðar
ganga fljótt úr sjer og það er
eðlilegt, að menn sjeu farnir að
hugsa um, hvenær nýir bílar
komi á markaðinn eftir stríð.
Nýlega las jeg í erlendu blaði
bollaleggingar um þetta atriði.
Bifreiðaframleiðendur eru aug-
sýnilega ekki á sama máli um
það, hve fljótt takist að koma
nýjum bílum á markaðinn.
Sumir eru svo svartsýnir að
halda, að það verði ekki fyr en
18 mánuðum eftir að ófriðurinn
hættir. Hinir bjartsýnari telja,
að það Iíði varla meira en 6 mán
uðir þar til nýir bílar koma á
markaðinn 1 stríðum straumum.
En þeir bílar, sem framleiddir
verða í Bretlandi fyrst, verða af
1940-gerð. Nýjar gerðir koma
ekki á markaðinn fyrr en þrem
árum eftir stríð, segja breskir
bifreiðaframleiðendur.
Búist er við, að nýir bílar
hækki talsvert í verði frá því,
sem var fyrir stríð. Bilar, sem
kostuðu 4—5 þús. kr. fyrir stríð,
muni kosta 6—7 þúsund krónur.
Notaðir bílar, segir í sömu
heimildum, eru nú seldir í Eng-
landi fyrir um 10.000 krónur.
Lýsl eflir
fjárlagafrumvarpinu
I UPPHAFI fundar Nd. í gær
beindi Eysteinn Jónsson þeirri
fyrirspurn til fjármálaráð-
herra, hvernig á því stæði, að
fjárlagafrumvarp væri ekki enn
lagt fyrir þingið. Formaður
fjárveitinganefndar,. Pjetur
Ottesen, lýsti jafnframl yfir því,
að fjárveitinganefnd hefði rætt
þetta við fjármálaráðherra og
óskað þess, að nefndin fengi
fjárlagafrumvarpið hið fyrsta
til meðferðar.
Fjármálaráðherraf Björn Ól-
afsson, lýsti yfir því, að hann
hefði ekki lagt frumvarpið fyr
ir þingið m. a. vegna þeirrar
óvissu, sem ríkir nú um fram-
tíð stjórnarinnar. Hefði hann
talið rjett að gefa hinum nýja
fjármálaráðherra tækifæri til
að fjalla um frumvarpið, áður
en það væri lagt fyrir þingið.
Annars lýsti ráðhferrann vfir
því, að nú væri unnið að því
að fullgera frumvarpið og yrði
það lagt fyrir þingið strax og
því verki væri lokið.
Daily Worker á bann-
Iista.
London: Hermálaráðuneylið
hefir neitað um það, að komm-
únistablaðið Daily Worker verði
sent til herja bandamanna í
Frakklándi, en hið opinbera
stendur að dreyfingu dagblaða
til herjanna þar.