Alþýðublaðið - 30.04.1929, Blaðsíða 2

2
AUÞ UBL AB I®
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
iemur út á hverjum virkum degi.
42grei8sia i Alþýöuhúsinu viö
HverHsgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
iil kl. 7 síðd.
Skrifstfflfa á sama stað opin kl.
9Vi—lO'/t árd. og kl. 8—9 siöd.
Símare 988 (afgreiðsian) og 2394
(skritstoian).
VerClag: Askriftarverö kr. 1,50 á
mánuöi. Auglýsingarverðkr.0,15
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmi&jan
(i sama húsi, simi 1294).
Dagurinn á morgun.
' i . L*Ó ——
KJukkan 7,30 á morgun að
kvöldi safnast fólk samaai á Aust-
urvelli. Lúðrasveit Reykjavikun
íeikur ]>ar nokkur lög og ræður
verða fluttar. Tala ]>ar ]>eir Jón
Baldvinsson, Sigurjón Á. Ölaifs-
son, Héðinn Valdimarsson, Er-
lingur Friðjónsson og Stefán Jó-
hann Stefánsson. — Kl. 9 kefst
kvöld.skemtun í Iðnó- Haraldur
Guðmund.sson flytur ræðu, al-
þjóðasöngur jafnaðarmanna verð-
ur leikinn, hr. Stefán Guðmunds-
son syngur nokkur lög með und-
irleik hr. Páls Isólfssonar. Hiran
alkunni og vinsæli kvæðaimaður
Páll Stefánsson, skemtir fólki með
kveðiskap og lir. Friðfinnur Guð-
jónsson les upp. Síðan verður
danzað ftram eftir nóttu. Hijóoi-
sveit P. 0. Beroburgs leikur. —
Allir alpýðumsnn og álpýðukonur
verða að mæta á Austurvelli.
Kröfumar verða pví áhrjfameiri,
,som höpurinn er stærri.
Alpýðumeran og alpýðukoraur!
Mætum öll!
Stjóra myndnð
í Damnðrku.
Jafnaðarmeisn otj gerbdta*
menn mynda samsteypn-
ráðnneyti.
Átta jjafnaðarmenn og prlr
gerbötamenn eiga sæti f
stfórninni.
Ekki hefir orðið af pví að jafn-
aðarmeran mynduðu einlita stjórn
í Danmörku, heldur hefir pað
samkomulag orðið milli peirra og
gerbótamanna, að 8 jafnaðarmenin
ættu sæti í stjórnirani og 3 ger-
bótamenn. I gærmorgun varð
stjórnin fullmyraduð og eiga sæti
í henni: Th. Stauning, forsætis-,
fiskiveiða- og sigHragamála-ráð-
hexra, dr. P. Munch utanríkisráö-
berra, C. Th. Zahle dómsmáiaráö-
herra, Fr. Borgbjexg kenslumála- ■
ráðherra, Bramsraæs fjárroál'aráð-
herra, Bertel Dahlgaard innararik-
ismálaráðherra, Hauge verzlunar-
og i ðnaðar-má iar áðherra, Bor-
dirag laradbúraaðarráðherra, L. Ras-
mussera herv'arnarmálaráðharra,
séra Dahl' kirkjumálaráðherra,
Friis Skotte samgöngumálaráð-
herra og K. K. Steincke félags-
málaráöherra.
Alþingi.
Lög.
Frv. stjómarinnar uni rann-
sóknir í parfir atvirarauvegaraina
varð að lögum í gær í efri deáld.
Neðri ðeild.
Þar fór kjördagsfærslufrum-
varpið til 3. umræðu í gær.
Til 3. umræðu voru einnig af-
greidd frv. um gjaldprotaskifti og
frv. um lendingarbætur í Þorláks-
höfn. Tveir pingmexin gneiddu at-
tovæði gegn lendiragarbóturaum, og
var eini Ih a 1 ds]>in gma ðuriran fyr-
ir Suðurláglendið, Einax á Geld-
ingalæk, atmar þeirra. .— Frv.
var breytt paranig, að í stað pess,
að amriar helmiragur kostnaðar
verði lánaður úx Viðlagasjóði, pá
sé stjórnimrai heiimilt að ábyrgj-
ast lán, ef Árnessýsla tekur pað
til peirra frámkvæmda.
Við frumv. um hafnargerð á
Skagastrond var samþykt viðbót-
artillaga frá Héðrai og Haraldi,
pess efraís, að breppsraefnd Vind-
hælishrepps sé heimilt með sam-
þykki atvinnumálaráðúraeytisiJns
að taka eignarnámi lörad og lóðir
einstakra manraa, sem liggja að
höfninrai og raauðsynleg kynnu að
verða til hagnýtíngar heranar og
íyrjr kauptún, er par kyrarai að
koma upp,' —y svo að almeran-
ingur en ekki eiran eða örfáir
landeigendur, njóti pess verðmæt-
'A' sem petta mannvirki skapar,
ar. er Jfcrt er fyrir almaranafé.
Þar með getur hreppsnefndin
aftrað pví, að dýrtið verði í
porpinu vegna veröhækkunar lóð-
anna, ;svo sam víða hefir orðið,
þar ,sem lóðirnar hafa lent í
braski.
Einnig var heimilað að tillögu
sjávariitvegsnefndar, að krefja í
hafnarsjóðinn helmiings hækkunar
peirrax, er verður vfegna hafnasr-
gerðariranar, á ióðaleigu í landi
þeirra jarða allra, er að höfninni
liggjia. Þá var og sampykt, að
stjórnin megi Jeggja til, án sér-
stakrar heimildar í fjáriögum, 50
þúsund kr. af þeirri upphæð, er
frv. hljóðar um, svo að sú fjár-
hæð með tilsvarandi framlagi
Skagstrendinga verði alls 125 pús-
und kr„ og sé fyrir paö fé byrj-
að á verkinu þannig, að gerður
verði dálítill hafnarvísir eða
bátahöfn, með því að leggja
garð út í Spákonufellseyju og
gera bryggju við eyna. — Þararaig
var frv. endursent efri deild.
Frv. uin loftskeytatæki á botn-
vörpuskipum og eftirlit með loft-
skeytanotkun veiðiskipa (áður
,samp. í e. d.) var vísað til 2.
umræðu og sjávarútvegsraefndar.
Sú skrítla kom fram við umræðu
um pað, að 01. Thor.s þóttist
geta eigraað ,sér eitthvað i frum-
varpinu sökum þess, hve mikið
hann ygldi sig gegn svipuðu: frv.
í fyrra. Skritin rökfræði pað! —
Dámpinghárfrv. síðara fór til 2..
uimr. og allshrad.. (komið úr e. d.).
Efri deild.
Þetta gerðist á laugardaginn:
Búnaðarbankimi.
Þar fór fram 2. umræða uim
Búnaðarbanikainn. Landb únaðar-
nefndin lagði öll til, að bamtoa-
lögin verði sampykt. Jón Bald-
vinsson lagði til, að sérstök láraa-
deild til smábýla við kaupstaði
og kauptún verði í barakamtum,
og veiti hún lán með sams konar
kjörum og Byggiragar- og land-
náms-sjóður veitir til endurbygg-
inga íbúðarhúsa á sveitabýluni.
Flutti hann um pað sérstakax til-
lögur. Samkvæmt peim er deild-
irani ætlað að hafa tvær millj.
kr. að starfsfé, og útvegi ríkis-
stjómin pað fé, en rikið leggi
50 púsund kr. á ári til vaxta- -
lækk'unar. Að jafnaði ,sé lán pví
að eins veitt úr deildimni, að býlöö
geti, pegar larad pess er komið
í fulla rækt, veitt m'eðalfjöílskyldu
a. m. k. priðjung pess, er húra
parf ,sér til framdráttar. — Við
umræðuna lofaði Tryggvi ráð-
heira pví, að hann skyldi leggja
fyrir næsta ping frv. um láns-
stofnun fyrir smábýli við kaup-
staði og kauptún, sem geti orðiö
]>eim að sams konar gagni og
Búnaðarbankinra sveitununx. Þegar
ráðherrann hafði gefið petta lof-
orð tók Jón Baldv. tillögurnar
aftur. pví að ekki leit út fyrir,
að pær næðu sampykki deildar-
inraar; en pá brá ,svo við, að
Halldór Steinsson tók upp fyrri
hluta peirra, og gerðu íhaldsmenn
ö,Skapnað úr I;ánadeildi;nini með
pví að fella burtU' ákvæðin um,
með hverjum kjörum láraira .skuli
veittj 'ön sanipykkja að eiras stofn-
ura deiidariraraar. Vonamdi tekst pó
að laga pað viö 3. umræðu, syo
að lánadeildin getí komið að not-
um.
Prv. var vísað til 3. umræðu
Og .sömuldðis frv. um sölu á
Laugaland i (jarða.skiftum) og
hæstaréttarniálfæiislumannafruinv.
Gunnar.s.
Frv. uni sölu Hvaraneyrarlanids
fór til meðri deildar, að sampyktri
peirri öryggisviðbót, að Siglu-
fjarðarkaupstaður megi ekki selja
laradið aftur, og leiga eirastaíkra
manna á pví skuLi buindin við
ákveðinra tíma og vera samkvæm
reglugerð ,siem bæjarstjóm semji,
atvinraumálaráðherra staðfestL
Til 2. umræðu var vísað premíur
frumvörpum, sem komin eru úr
ra. d.: Hafraarlaigafrv. fyrir Hafn-
arfjörð, vísað til sjávarútvegs-
nefndar, sjúkrasamlagafrv., til
allsherjarnefndar, og úrskurðar-
frumvarpinu um tekju- og eign-
ar-skatt til fjárbaigsnefndar.
Þetta gerðisit í deildirani í gær,
auk laga.sampyktar peirrar, er áð-
ur greinir: Til neðri deildar voru
afgfeidd frv. um að leggja megi
dagsektir við pví, ef lækrair trass-
ar að senda fyrirskipaðar skýssl-
ur, og frv. um breytirigu á lögum
um Meraniragarsjóð. Til 3. umræðu
fóru frv. um eftirlit með skipurn
og bátum og öryggi peirra, vm
stjórn póstmála og símamála, um
lögreglustjóra á Akranesi og unx
brunamál.
Gegn póst- og síma-málafrum-
varpinu greiddu allir íhaldsmenn
deildarinraar atkvæði, raema Jó-
haranes. Hanra sat hjá. Aðrir deild-
armenn sampyktu pað. -— Á
brunamálafrv. var sú breytiing
gerð, að eftir árslok 1931 greiði
Brunabótafélag Islands ailam
kostraað við yfir-eftirlitiið máö
brunavörnum. Þaragað til á ríkið
að greiða lraran áð hálfu,
Færsla ^JiSrdags.
Allsherjamefnd neðri deildar ai-
pingis klofraaði paranig um kjör-
dagsfæ rsiufrumvarp i ð, að Héðinn
Valdimarsson lagði til, að pað
yröi felt, Magnús Torfason lagði
til, að kjördaguriran verði 3-
sunnudagur í september, era
Magraús Guðmuradssora, Guramar
og Hábon vildu gera fyrsta laug-
ardag í júlímámuði að kjördegi.
í gær fór fram síðari hluti 2.
umræðu um pað mál í de.ld-
iraini. Héðiran benti á, að með
færslu kjördags á mitt sumar er
aukið raragiæti pað, sem lcjör-
dæmaskipunin veldur, pví að
peim, isetDl núverftndf kjördæma-
skipun skapar minstain rétt txl á-
hrifa á stjómmálira, er par meö
eiranig gert örðugast urn að kjósa.
Kvað hanra engan paran geta mælt
pví athæfi bót, sem miða >411
bosnimgarétt við inerm, en ekki
við landsstærð eöa atviranugreim.
Sigurjón bentii á, að alpimgiskjör-
dag á að gera að alnuumum frí-
degi, ;svo að almieraniragur eigi
auðveldara meö að raeyta kosn-
iragaréttar síns. Hér væri aftur á
möti verið að gera tilraun til að
vejkja áhrif verkalýðsiras á pjóð-
rnálira. Bj.óst hanra og ekki við
öðru, en að ímyndaðir hagsmurair:
peirra, sem berjast fyriír færslunni,
yrðu að pessu sinni Játnár sitja
í fyrirírúml fyrir .sanngirnli, en
síðax muni pjóðin kveða upp siran
dóim yfir gerðum pingmanraa f
málinu.
! Við atkvæðagreiðsluna var til-
laga Magraúsar Torfasonar fyrst
borin upp og feld. Síðan var til-
lagara um fyrsta laugardag í júlí
sampykt og frv. síðan vísað til
3. umræðu með 19 atfcvæðum
gegn 6 að viðhöfðu nafraatoalli.
Nei sögðU fulltrúar Alpý'ðufilokks-
ins, hinir pingmenm Reykjavikur
og Pétur Ottesen. Hiraix greiddu
allir atkvæði með frv., nema
Tryggví ráðheona, Ásgeáx og Jó-
hamn voru fjarstaddix. Magraús
Torfason hafði raunar parara for-
raíála, að ' iraran greiddii pví at-
kvæði tíl 3. uimræðu. Gengu paran-
ig 12 ,, Frams (fknar'' - fiokksmenn
að Gunnari með tökluim og 7 í-
baldsmenn að Sigurði Eggerz með
töldum í bamdalag tii pess ab
raíða kosraingaréttinn af verkalýð
kaupstaðarana.