Morgunblaðið - 19.09.1944, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 19. september.
Ellert K. Schram:
Minkapldgan
Allsherjarverkfall
í Danmörku
Á HÁDEGI á laugardag hófst í Danmörku allsherjar-
verkfall, sem frelsisráðið danska hafði fyrirskipað. —-
Áformað var, að verkfallið skyldi standa til hádegis á
mánudag, þar sem framkoma Þjóðverja gaf ekki tilefni til
frekari aðgerða.
MJOG FINNST mjer furðu-
leg stilling sú og tómlæti, er al-
menningur sýnir gagnvart af-
leiðingunum af innflutningi ó-
f jenaðar þess er inn í landið hef
ir verið fluttur nú hin síðustu
ár, þó að vísu mikið sje búið
að ræða og rita um karakul
hrútana og afleiðingarnar af
innflutningi þeirra óhappadýra
og miklu til kostað bæði í fje
og tíma til að reyna að draga
úr afleiðingunum með litlum á-
rangri og þrátt fyrir það geysi
iega tjón sem það flan hefir
valdið þjóðinni og enginn sjer
fyrir endann á og þrátt fyrir
dýrkeypta reynslu af líkum
innflutningi oftar en einu sinni
áður.
Það er annars nöpur kald-
hæðni örlaganna að einmitt
þeir mennirnir er þóttust öðr-
um fremur vera að vinna að
viðreisn landbúnaðarins, skyldu
verða til þess að leiða þessa ó-
gæfu yfir hann, en vonandi
verða þó einhverntíma ráð
fundin til að losna við þessa
plágu, eins og kláðann og pest-
ina, en hvenær halda menn að
afljetti þeirri plágu er mink-
arnir, þessi grimmu og skað-
ræðis lands- og lagar-kvikindi,
sem illu heilli voru til landsins
fluttir, þrátt fyrir aðvaranir og
mótmæli þeirra manna er best
mátti treysta í þessum efnum,
eru nú afleiðingarnar farnar
að sýna sig, eftir frjettum úr
ýmsum áttum, í alifugladrápi
þeirra og fleiru. T. d. skírði sá
mæti maður, hr. Jón Pálsson,
fyrv. fjehirðir, nýlega frá af-
rekum þeirra við Silungapoll,
þar sem áður var fuglalíf og
silungur í vatni og lækjum, en
nú algjörlega eyðilagt hvort-
tveggja og svo mun fara als-
staðar þar sem þessi kvikindi
eru (og hvar verður það sem
þa uekki verða innan skams?).
T. d. var sagt frá, ekki als fyr-
ir löngu, að menn voru á báti
á Þingvallavatni við silungs-
veiðar, en veiddu ekki silung
heldur minka, einn eða fleiri af
mörgum er þeir sáu þar á
sundi á yfirborðinu eða í kafi.
Þegar nú tillit er tekið til
þess, hve viðkoman hjá þessum
kvikindum er mikil, sem venju
lega mun vera 6 ungar á ári
hjá hverju pari og ekkert er
gjört til þess að torvelda hana.
Gjöri maður nú ráð fyrir að
helmingur viðkomunnar sjeu
kvendýr, verður þetta eina par
að 5 árum liðnum orðið að
| 648 dýrum.Nú vita allir að tala
þeirra minka er nú ganga laus
ir víðsvegar um landið muni
skipta hundruðum og ætti því
öllum að vera ljóst hvílíkur
stefnuvargur hjer er á upp-
siglingu, þó gjöra megi nú ráð
fyrir einhverjum vanhöldum
á viðkomunni, margfaldast þó
tala þeirra með hverju árinu
svo að innan fárra ára hljóta
þeir að skipta tugum þúsunda,
verði ekkert að gjört fremur
en hingað til.
Þegar svo tillit er tekið til
lifnaðarhátta þessara kvikinda,
að þau halda sig eingöngu við
veiðivötn og ár og lifa mest-
megnis á fiskveiðum og drepa
miklu meir en þau geta torgað
og gjöreyða jafnframt öllu
fuglalífi þar sem þau halda sig,
ættu allra augu að opnast fyrir
hættunni. Munu þau ekki
halda áfram að sleppa úr ali-
stíunum hjer eftir eins og hing .
að til (ekki efast jeg um það)
og eru þá nokkur takmörk fyr-
ir útbreiðslu þeirra, ef haldið
er áfram að ala þau víða um
landið?
Mig hryllir við að hugsa til
þess að þessi ódýr leggi undir
sig veiðiár og vötn landsins,
eyðileggi æðarvörp og annað
fuglalíf. Jeg sje ekki betur en
að þetta sje yfirvofandi og undr
ast að jafnvel Alþingi skuli
ekki sjá hættuna sbr. frumv.
P. Ottesen á þingi, um mink-
ana.
Nú verður að stinga við fót-
um þegar í stað og banna alt
minkaeldi, drepa alla aliminka
og reyna svo að útrýma villi-
minkunum með öllum hugsan-
legum ráðum, hvað sem það
kostar. Það verður erfitt, því
víða hafa þeir nóg sjálfgjörð
fylgsni frá náttúrunnar hendi
og eru varir um sig, en þetta
verður að gjöra áður en þeim
fjölgar meir, annars verður
það um seinan og þeirri plágu
aldrei afljett.
Reykjavík, 8. sept 1944.
Ellert K. Schram.
Sænska útvarpið
varðveitir söyu
samtíðarinnar
Stokkhólmi: Sænska útvarp-
ið byrjaði á því árið 1931 að
láta taka á plötur og varðveita
ýmsar ræður og lýsingar af
merkum atburðum. sem líkleg-
ir væru til þess að varðveitast
í veraldarsögunni. Eru nú til
hjá útvarpinu hvorki meira nje
minna en 30.000 plötur, sem á
eru teknir margir merkilegustu
viðburðir síðustu ára.
Margar ræður og merkilegar
eru þar, til dæmis ræða Hind-
enburgs til þýsku þjóðarinnar
fyrir kosningarnar 1933, ræða
Edwards VIII., er hann afsalaði
sjer völdum 1937 og ræður eftir
MacDonald, Baldwin, Daladier,
Hitler, Chamberlain, Roosevelt,
Churchill, Mussolini og
Pius XII.
Þá eru einnig setningarræð-
ur frá Þjóðabandalagsfundum
og svo framvegis.
I hinni sænsku deild safns-
ins eru margar hásætisræður
Gustafs konungs og ræður ann
arra meðlima konungsfjölskyld
unnar. Þá voru tekin á plötur
hin miklu hátíðahöld, er minnst
var 500 ára afmælis sænska
ríkisþingsins. Einnig eru varð-
veittar raddir fjölmargra
þekktra manna á ýmsurn svið-
um og loks eru í safninu marg
ar lýsingar á merkum íþrótta-
viðburðum, t. d. af hlaupi því
er Gunder Hágg og Arne An-
dersson settu báðir met.
Eden kom-
inn heim
ANTHONY EDEN, utanrík-
isráðherra kom hingað heim í
dag, eftir að hafa farið tvisvar
yfir Atlantshafið á einum
fimm dögum. Eftir að hann
kom, var hann á fundi stríðs-
stjórnarinnar og veitti samráð
herrum sínum þar nákvæmar
upplýsingar um það, sem hefði
gerst á fundi Roosevelts og
Churchills vestra. — Churchill
forsætisráðherra er ekki kom-
inn heim enn. — Reuter.
Verkfallið byrjaði í Aaben-
raa á föstudagskvöld, síðan var
gert allsherjarverkfall samkv.
fyrirskipun frelsisráðsins. —
Verkfallið var gert í mótmæla-
skyni sumpart gegn því, að
Þjóðverjar höfðu flutt til ein-
angrunarfangelsa í Þýskalandí
150 danska ríkisborgara, og
sumpart vegna þess, að Þjóð-
verjar hófu á föstudagskvöld,
skothríð á danska borgara á
Ráðhústorgi. Sagt er, að verk-
fallið nái ekki til vatnsveita,
gasstöðva eða rafmagnsveitna,
en allir embættismenn í ráðu-
neytinu og opinberum stofnun-
um lögðu niður vinnu íblaug-
ardag. Sporvagnaferðir hafa
einnig lagst niður.
Þjóðverjarnir gefa þá skýr-
ingu, að fangarnir hafi verið
fluttir Þýskalands í gagnráð-
stafanaskyni gegn því, að
drepnir höfðu verið margir
skósveinar Þjóðverja og dansk
ir nasistar.
Fangarnir, sem fluttir voru
til Þýskalands, voru valdir af
handahófi. Fimtán fangar voru
teknir úr hverju fangahúsi. —
Nöfn einungis fárra þeirra eru
kunn. En vitað er, að Ulstrup
kapteinn, Nellemose kapteinn,
Agersted lögreglusljóri og Jörg
ensen ritstjóri Nationaltidende
etu meðal þeirra.
Viðvíkjandi skothríðinni á
Ráðhústorgi er sagt, að Þjóð-
verjar hafi komið upp hindr-
unum umhverfis torgið. •— Á
torginu höfðu safnast saman
mörg hundruð manna. — Þá
komu þar að margir þýskir bíl
ar, og Þjóðverjarnir hófu vjel-
byssuskothríð á mannfjöldann.
Brunabílar og sjúkrabílar
komu strax á vettvang, til þess
að hjálpa hinum særðu, en
Þjóðverjar komu í veg fyrir, að
þeir kæmust inn á lorgið. —
Fólkið flýtti sjer inn í hliðar-
götur og „Strikið“. Síðustu
frjettir herma, að 23 menn hafi
særst, en álitið er, að miklu
fleiri hafi særst.
í Randers hafa Þjóðverjar
tekið til afnota öll skóla- og
samkomuhús, og í Vedsted
hafa þeir tekið skólahús.
Það virðist enginn vafi leika
á því, að Þjóðverjar ælla sjer
að egna dönsku þjóðina, og
gefa Þjóðverjum á þann hátt
tilefni til enn frekari ógnarráð
stafana. Sagt er, að allmargir
danskir verkamenn, sem áður
unnu hjá Þjóðverjum, hafi ver
ið teknir af lífi.
En danska frelsisráðið hefir
hvatt þjóðina til að vinna
skemdarverk innan vissra tak-
nparka, .en reyna þó að koma í
veg fyrir, að of fljótt komi til
uppþota. Það hefir hvað eftir
annað verið brýnt fyrir þjóð-
inni að láta ekki egna sig, held
ur bíða þess, að frelsisráðið
gefi merki til atlögu.
(Frá danska útvarpinu hjer)
Barist í San Marino.
V X.
London í gærkveldi: — I dag
var barist af mikilli hörku
nærri borginni Rimini á Italíu,
einkum þó í bænum San Már-
ino, en sá bær er höfuðstaður
samnefnds smáríkis. Hafa litlar
breytingar orðið á þessum slóð
um, og ekki heldur hefir að-
staðan breyst neitt vestar, þar
sem brasilanskar hersveitir
nálgast nú Gotnesku virkin.
— Reuter.
Ekki ráð nema í tíma
sje tekið.
London: — Smábær einn í
Ástralíu hefir þegar skipað
nefnd til þess að sjá um alt
fyrirkomulag á hátíðahöldum
á vopnahljesdaginn tilvonandi,
og hefst nefndin þegar handa.
— Reuter.
•♦♦♦♦••♦♦♦♦♦•••♦♦♦•♦♦♦•♦♦♦•»»»»»»»»»»»«»««»»»»»»»»»»»»»»»»»»<»»»»o»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»<r<»^»<«.g>»»»»<»«

X-9

Eftir Robert Storm

1—2) X-9 (hugsar): —Jeg ætla að læsa þessa (hugsar): — Það bólar hvorki á Puggy eða Angelo. 3—4) Þegar X-9 er a '. koma m ð fangana út úr
fugla inni í búri og nota Blákjamma fyrir skjöld Jeg vona að þeir hafi eitthvað bragðH pokahorn- húsinu, er hrópai$: — S nu b\ unni, Hogan. Jeg
til þess að ná í hnakkadrambið á þessum tveim inu. hef öll þín ráð í hendi mjer.
náungum, sem enn leika lausum hala. Blákjammi