Morgunblaðið - 24.09.1944, Qupperneq 1

215. tbl. — Sunnudagur 24. september 1944
Isafoldarprentsmiðja h.f.
81. árgangut.
FYRSTI STÚRI SIGIiRIIMIM
UIMIMi GEGN DÝRTÍÐINIMI
I BARATT-
ER UNNINN
Breski follhlífarherinn
fær liðsauka loftleiðis
Bændur falla frá hækk-
un landbúnaðarvaranna
En á stöðugt
í miklum erfiðleikum
London í gær. Einkaskeyti til Morgunblaðsins
frá Reuter.
TILKYNT var í aðalbækistöðvum bandamanna í
Frakklandi seint í kvöld, að síðari hluta dags í dag hefðu
bresku fallhlífasveitirnar, sem berjast við Arnheim í
Hollandi, fengið liðsauka allmikinn, sem látinn var svífa
niður úr lofti. Var mótspyrna mikil af hendi Þjóðverja,
bæði í lofti og af jörðu og viðureignir ákaflega harðar. —
Á landi er aðstafan því nær óbreytt frá í gær. Enn hefir
ekki tekist að ná til fallhlífaliðsins á landi og hefir þó
ekkert lát orðið á tilraunum Breta til þess.
Fregnritari vor, Megeham
Maynes, segir í kvöld, að her-
sveitir úr öðrum breska hern-
um hafi enn nálgast ána Lek,
þar sem fallhlífaherinn ver
brú eina, og búist nú þar til
allsher j arárásar.
Atlögur Þjóðverja gegn fall-
hlífaliðinu hafa ekki verið neitt
minni í dag en undanfarna
dag'a, og segir einn fregnritari
með því, að altaf dynji skot-
hríðin á því frá öllum hliðum.
Þjóðverjar segjast hafa felt
fjölda fallhlífahermanna í dag
og tekið höndum 4000 menn af
liði þessu.
Eina aðstoðin, sem landher-
inn hefir enn getað veitt hinu
aðþrengda fallhlífaliði, er með
stórskotahríð, en sunnar verða
hersveitir Breta að verjast til-
raunum Þjóðverja að rjúfa
samgönguleiðir Breta við
Belgíu. Var það í nánd við
Eindhoven, sem Þjóðverjar
rufu leiðir þessar, en Bretar
rjettu hlut sinn aftur. Eiga þeir
þó enn í vök að verjast.
Harðar orustur
í vænthim.
Herfræðingar segja, að áreið
anlega sjeu í vændum þarna í
Hollandi einhverjar mestu or-
ustur styrjaldarinnar. Hafa
Þjóðverjar þarna mikið og gott
lið. — Sunnar hafa Bandaríkja
menn sótt lítið eitt fram eftir
töku Stolberg, og enn sunnar
eiga menn Pattons í hörðum or
ustum. Er nú barist í úthverf-
um Remiremont, en Epinal
fallin.
Framh. a 8. síðu,
Von Kluge andaðisl
á leið III Hitlers
London: Fregnritari breska
blaðsins Daily Telegraph, telur
sig geta gefið bestu upplýsing-
ar um það, hvernig von Kluge,
yfirmaður vesturhers Þjóðverja
andaðist. Að sögn hans bar
dauða Kluges að, er hann var
á leið heim til Þýskalands að
ræða við Hitler.
Þegar her Kluges komst í
klípu í Falaise-bugnum, fór
Kluge þangað sjálfur og athug
aði ástandið, skipaði fyrir um
vörnina en lagði svo af stað til
aðalstöðva sinna nærri París
og var um 100 klukkustundir
á ferðinni. Er til aðalstöðvanna
kom, frjetti von Kluge það, að
Model hershöfðingi ætti að taka
við af honum.
Lagði hann því af stað heim
til Þýskalands til þess að ræða
við Hitler, en andaðist í járn-
brautarlestinni á leiðinni af
hjartaslagi.
Eisenhower meiðisl
London í gærkveldi.
EISENHOWER yfirhershöfð
ingi meiddist fyrir nokkru, er
hreyfill bilaði í flugvjel, sem
hann var í, og varð flugmaður-
inn að lenda vjelinni 1 mýri
einni. Lendingin tókst vel, en
er verið var að koma flugvjel-
inni upp úr mýrinni, meiddist
Eisenhower nokkuð á hnje.
— Reuter.
Rússar taka
hafnarborg
— Reuter.
London í gærkveldi.
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter
GEFIN var út í Moskva dag-
skipan í kvöld, þess efnis, að
rússneskar hersveitir hafi í
dag tekið hafnarbæinn Parna
við Rigaflóa. Segir Stalin í
dagskipaninni, að það hafi ver
ið hersveitir Govorovs mar-
skálks, sem tóku borg þessa. —
Þá segja Rússar í herstjórnar-
tilkynningu sinni, að haldið
hafi verið áfram sókn í Eist-
landi og mikið landsvæði tekið.
Einnig segja Rússar, að sókn
hafi verið haldið áfram aust-
an Riga, en ræða ekki um bar-
daga á öðrum vígstöðvum en
þessum tvennum.
Þjóðverjar segja aftur á
móti frá bardögum sínum og
Ungverja við Rússa í Tran-
sylvaníu, auk þess sem þeir
kveðast verjast af hörku við
Sanok í Suður-Póllandi, en
hafa unnið nokkuð á við Mitau.
Þjóðverjar í Dan-
(nörku smeykir
London: Talið er að Þjóð-
verjar í Danmörku óttisf innrás
bandamanna og þessi ótti komi
aðallega fram vegna mikils
fjölda af kafbátum banda-
manna í Skagerrak.
Hlutlaus ferðamaður, sem
nýlega kom til Stokkhólms frá
Kaupmannahöfn, og hafði átt
þar tal við þýska herforingja,
sagði að þeir hjeldu að banda-
menn væru að draga saman
innrásarflota í höfnum við Bret
land og ísland, til að ráðast inn
í Jótland.
Sátu kyrrar heima.
London: Eins og kunnugt er,
eru nú konur vagnsstjórar á
mörgum af sporvögnum Bret-
lands. Nýlega var ekki hægt að
byrja neinar sporvagnaferðir í
Leicester, þar sem alt kvenfólk
ið sat heima einn morguninn, í
stað þess að aka sporvögnun-
um. Þótti því kaupið alt of
lágt. .
Fyrsti árangurinn af
samningatilraunum
flokkanna
SÁ STÓRMERKI atburður gerðist á Búnað-
arþingi í gær, að fulltrúar bænda, sem það þing
skipa, hafa með virkum aðgerðum, stigið fyrsta
sporið af hálfu almennings í landinu, til þess að
stöðva dýrtíðina og þoka henni niður.
Búnaðarþingið fjell frá þeirri hækkun land-
búnaðarvaranna (9,4%), sem bændur áttu lagahgt
tilkall til frá 15. þ. m., samkvæmt hinni hækkuðu
vísitölu landbúnaðarins, sem átti aðallega rætur
sínar að rekja til hækkaðs kaupgjalds fyrri hluta
ársins.
Bændur hafa hjer sýnt lofsvert fordæmi, og
er þess að vænta, að þetta verði öðrum stjettum
hvatning til þess einnig að slá af kröfum sín-
um og bægja þar með frá dyrum þeim háska, er
þjóðinni stafar af sívaxand' dýrtíð og verðbólgu.
Sýni nú aðrar sjettir sama þegnskap og bænd-
ur hafa gert!
★
Það, sem hjer hefir unnist er ávöxtur þeirra samkomu-
lagsviðræðna flokkanna, sem fram hafa farið á Alþingi.
Þingflokkarnir hafa setið lengi á ráðstefnu að undan-
förnu, til þess að reyna að finna einhverjar leiðir út úr
ógöngum þeim, sem þjóðin er komin í. Sumir hafa verið
að hæðast að þessu og bersýnilega vonað, að árangurinn
yrði enginn.
En nú er fyrsti árangur þessara viðræðna fenginn. Nú
hefir verið stigið fyrsta raunahæfa sporið í baráttunni
gegn dýrtíðinni.
Allir vona. að þessi stóri sigur, sem unnist hefir, leiði
til rjettingar á virðingu Alþingis, að nú verði mynduð
samstjórn og öflugt samstarf hefjist um lausn vanda-
málanna.
★
Ef til vill munu einhverjir segja, að bændur hafi hjer
ekki annað gert en að tryggja eigin hag. Hjer sje því ekki
um fórn að ræða af hálfu bænda. En þessa sömu menn
mætti spyrja: Hvar væri þjóðfjelag vort statt í dag, ef
allar stjettir sýndu sama skilning og bændur hafa hjer
gert?
Það, sem bændur hafa gert, er alveg samskonar — og
þó lengra gengið — og Alþýðusamband íslands segði f.
h. verklýðsfjelaganna: Við óskum ekki að kaupgjaldið
hækki meira en orðið er!
Areiðanlega væri þetta verklýðsf jelögunum fyrir bestu.
En samt þarf kjark og rjettan skilning á eðli málsins, til
þess að stíga þetta skref.
Allir, sem berjast gegn upplausninni í þjóðfjelaginu
og fyrir verðgildi peninganna, fagna einhuga ákvörðun
bændanna. (Ályktun Búnaðarþings er birt á bls. 12).