Morgunblaðið - 30.09.1944, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagut 30. sept. 1944.
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar GuSmundsson
Auglýsingar: Arni óla
Ritstjóm, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanla-nds
I lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbðk.
Bændui, standið saman!
FLESTIR kannast við dæmisöguna um manninn, sem
átti sjö syni. Hann kallaði á alla syni sína og sýndi þeim
smáknippi, sem í voru sjö stafir og spurði, hvort nokk-
ur þeirra væri svo sterkur, að hann gæti brotið þetta
knippi. Synirnir handljeku knippið, hver um sig og
kváðu það ekki á nokkurs manns færi, að brjóta það.
Faðirinn leysti þá knippið í sundur, tók hina sjö stafi
og braut hvern um sig og mælti:
Þannig er það með ykkur. synir mínir. Ef þið standið
fast saman og látið engin öfl sundrungar komast að, til
þess að tvístra ykkur, þá mun engum takast að vinna
á ykkur. En ef þið látið tvístra ykkur, er auðvelt að
brjóta ykkur á bak aftur, hvern um sig.
★
Þeir, sem hlustuðu á útvarpsumræðurnar frá Alþingi
á fimtudagskvöld, munu án efa hafa veitt því eftirtekt,
að af hendi kommúnista, var mjög á það lagið geng-
ið, að reyna nú að tvístra bændum og leysa þá upp í
minni hagsmunaheildir. Þeir bændur, sem framleiða
mjólk, áttu að tapa á tilboði Búnaðarþings, en hinir, sem
framleiða kjöt, að græða. En þessi sundurgreining var
þó ekki nóg, heldur áttu stórbændur, er framleiða kjöt
að græða, en hinir smærri að tapa.
★
Sjálfsagt skilja bændur, hvað hjer er á ferðipni. Það
er verið að reyna að leysa sundur knippið, svo að hæg-
ara verði að brjóta stafina. Og vonandi sýna bændur
þann þroska, að þeir standist allar slíkar freistingar,
hvaðan sem þær koma, og geri sjer ljóst, að ef á annað
borð tekst að sundra þeim í smá hagsmunafylkingar,
verður auðvelt á eftir að fara með þá eins og hvern
lystir.
★
Annars voru rök kommúnista hrein falsrök. Og það
er auðsannað mál, að því fer víðsfjarri að hagur mjólk-
urbænda hefði verið trygður, ef 10% hækkunin hefði
náð fram að ganga og dýrtíðinni slept lausri í leið-
inni.
Samkvæmt samkomulagi sex-manna nefndarinnar
átti þá verðlag á mjólk að nýju ekki að ákveðast fyrr
en 15. sept. að ári. Af því leiðir, að þótt mjólkin hefði
öll selst með 10% hækkuninni, var afkoma mjólkur-
framleiðenda síst betur trygð fyrir það. í kjölfar hins
háa verðs á mjólk og kjöti sigldi auðvitað samstundis
auknar grunnkaupskröfur, sem hefði orsakað nýjar deil
ur og verkföll. En jafnvel þótt þau verkföll hefði flest
tapast, hefði hin stórfellda hækkun vísitölunnar þegar
í stað komið beint niður á mjólkurframleiðendum í til-
svarandi gífurlegri hækkun kaupgjalds.
Þannig hefðu mjólkurframleiðendur vafalaust mist úr
öðrum vasanum það, sem þeir fengu í hinn — og
meira til.
Og ekki myndi hagur mjólkurframleiðenda standa vel
15. sept. að ári, þegar þeir ættu að fara að setja nýtt verð
á framleiðsluvöru sína. Allar líkur benda til þess, að þá
verði stríðinu í Evrópu lokið. Reyndar má fremur telja
það vissu, en líkur. Hvernig stæðu mjólkurframleiðend
ur þá að vígi, með að hækka verð á framleiðsluvöru
sinni, þegar allsherjar verðhrun er skollið yfir? Vissu-
lega væri þeim gersamlega ókleift að hækka verðið. Þeir
fengju því aldrei bættan þann aukna framleiðslukostn-
að, sem yfir þá hafði skollið um leið og dýrtíðinni var
sleppt lausri.
★
Morgunblaðið telur sjer skylt, vegna bændanna sjálfra
og vegna þjóðfjelagsins í heild, að standa gegn þeim
mönnum, sem vilja sundra bændum, í því skyni að geta
síðar haft þá að handbendi.
Hafi bændur ekki sjeð það nú þegar, munu þeir sann-
reyna það síðar, að þeim mönnum gengur ekkert gott
til, sem eru nú að ala á sundrung meðal þeirra.
Þórður Jónsson
EINN af elstu bændum Mos-
fellssveitar, Þórður Jónsson á
Æsustöðum, er til moldar bor-
inn að Lágafelli í dag.
Hann var Mosfellingur að
ætt og uppruna, fæddur í
Stekkjarkoti 8. nóv. 1866. Son-
ur hjónanna Jóns Árnasonar
og Ragnhildar Þórðardóttur.
Þann 25. nóv. 1894 giftist
Þórður príslínu Vigfúsdóttur
frá Hamrakoti 1 Andakíl og
stóð því gullbrúðkaup þeirra
fyrir dyrum, hefði honum
endst aldur til.
Þau eignuðust 3 börn, eina
dóttur og 2 sonu, sem öll eru
á lífi og hin mannvænlegustu.
Þetta er sá ytri rammi, sem
kirkjubækur og aðrar heim-
ildir greina. En innan hans er
lífssaga langrar æfi, sem aldrei
verður fullsögð. Það segir jafn
an lítið um lífskjörin og þau
úrlausnarefni hins dagleega lífs
sem hver og einn verður aS
leysa. Sú úrlausn tekst mönn-
um misjafnlega, eftir því, sem
manndómur og aðstæður
standa til. Þórði á Æsustöðum
tókst hún vel. Þau Þórður og
Kristín byrjuðu búskap á Æsu
stöðum vorið 1895, en þá jörð
hafði hann keypt árið áður, og
var fátítt á þeim árum, að
frumbýlingar rjeðust í slík stór
ræði, sem jarðakaup, þótt slíkt
þyki nú engin tiðindi. En þá
voru tímar og tiðarandi um
flest mjög ólíkt því, sem nú er.
Búskapur þeirra Æsustaða-
hjóna var langur og farsæll.
Jörðina bætti Þórður að mikl-
um mun, bæði um ræktun og
húsakost og bygði m. a. tvisv-
ar upp íbúðarhúsið og vandaði
hlöðu og fjós á seinni árum
sínum. Þrátt fyrir þessar um-
bætur mun Þórður hafa átt
jörðina ^skuldlausa um langt
árabil og er það meira en hægt
er að segja um marga aðra.
Forsjálni og atorka þeirra
hjóna var þay um mest fyrir að
þakka. — Búa nú báðir synir
þeirra á jörðinni.
Þórður var skýrleiksmaður
eins og hann átti ætt til, og
skemtilegur í viðræðu og öllum
mannfagnaði. Hann var söngv-
inn og söngelskur og lengi for-
söngvari í Lágafellskirkju. ■—
Einnig gegndi hann ýmsum
trúnaðarstörfum fyrir kirkju
sína og sveit. Um langt skeið
var hann formaður Lestrarfje-
lags sveitarinnar og einn aðal-
maðurinn sem hjelt uppi starfi
þess, sem þá var virkur þáttur
í sveitarlífinu .og átti fjelagið
mikinn bókakost miðað við þá-
verandi aðstæður.
Þórður var maður fræðisæk-
inn og margfróður og var oft
gaman að spjalla við hann um
margvíslegan fróðleik, er hann
var minnugur á- Hygg jeg, að
með honum hafi farið margt
af því tagi, sem betur væri
geymt en gleymt.
Með Þórði á Æsustöðum er
fallinn í valinn styrkur stofn
þeirrar kynslóðar, sem lögðu
grunninn að þeirri þjóðfjelags-
byggingu, sem við nú búum
við.
Samstarfsmenn hans og sveit-
ungar þakka honum nú góða
samvinnu, vel unnin störf og
marga ánægjulega samveru-
stund. En ættingjar hans og
nánustu vandamenn þakka hon
um best.
G. Þ.
Þing Farmanna og
Fiskimanna verður
sett í dag
8. SAMBANDSÞING Farmanna og fiskimannasambands ís-
lands verður sett í Kaupþingsalnum í Reykjavík laugardag-
inn 30. sept. kl. 13-30. Þar verða mættir 40 fultrúar frá skip-
stjórnar og stýrimannafjelögum víðsvegar að af landinu. Auk
fastra dagskrárliða sambandsþingsins eru á dagskrá fyrsta
fundar eftirtalin mál:
Gullbrúðkaup
GULLBRÚÐKAUP eiga í
dag hjónin Kristjana Kristjáns
dóttir og Guðbjartur Pjeturs-
son, nú til heimilis við A-götu
2, við Kringlumýrarveg hjer í
bæ. ,
Þau hjón eru bæði fædd og
uppalin í Grunnavík í Norður-
ísafjarðarsýslu, giftust þar og
dvöldu um margra ára skeið.
Þau eignuðust sex mannvænleg
börn, tvær dætur, báðar giftar
í Danmörku og fjóra syni. Eru
tveir þeirra búsettir hjer í bæ,
en tvo þeirra misstu þau upp-
komna. Börn sín öll ólu þau
upp sjálf, og þar að auki dótt-
urson þeirra, sem nú dvelur
enn hjá þeim, og stundar nám
í gagnfræðaskóla. Guðbjartur
stunaði sjómensku framan af
æfinni, en síðar ýmsa verka-
mannavinnu og munu lífskjör
þeirra hjóna mátt fremur óblíð
kallast. Hann er nú kominn
hátt á áttræðisaldurinn og vinn
ur þó dag hvern erfiðisvinnu,
glaður á svip og ljettur í lund.
Skömmu eftir að þau gift-
ust, lærði Krisfjana ljósmóð-
urfræði hjer í Reykjavík, fyr-
ir norðurhjuta Grunnarvíkur-
ljósmóðurumdæmis og starfaði
þar sem skipuð ljósmóðir í
fimm ár. Síðan fluttust þau íil
Bolungavikur og dvöldu þar í
20 ár og stundaði hún þar jöfn-
um höndum ljósmóðurstörf og
sjúkrahjúkrun ásamt annari
vinnu.
Kristjana var með afbrigð-
um heppin ljósmóðir, enda
stundaði hún starf sitt af alhug
og fórnfýsi, án þess að hugsa
um endurgjald og veit jeg, að
ajlir þeir, er notið hafa hennar
hjálpar og aðstoðar í hVívetna,
munu jafnan minnast henriar
með þakklátum hug og hlýju
geði. Hún hefir nú nær því
uppfylt sjöunda tug æfiára
sinna og er heilsan farin að
bila. ,
Óska jeg fvrir hönd mína, og
allra hinna mörgu vina þeirra
hjóna og velunnara, nú á þess-
um merkis-tímamótum æfi
þeirra, að bamingjan gefi þeim
gott og friðsælt æfikvöld.
Þ. G. G,
Knattspyrnumaður
borgarstjóri.
London: — T. W. Philipson,
fyrrum atvinnumaður í knatt-
spyrnu, hefir verið kjörinn
borgarstjóri í bresku borginni
Wolverhampton. — Þar í borg
á heima eitthvert besta knatt-
spyrnulið Bretlands.
Dýrtíðarráðstafanir og verð-
uppbætur.
Viðhorf F. F. S. í. til þjóð-
mála.
Nýbyggingar fiskiflotans og
hagnýting sjávarafurða.
Öryggi sjófarenda.
Húsbyggingamál sambands-
fjelaganna.
Samanburðurí á launakjör-
um hlutarsjómanna og annara
launþega.
Önnur mál.
Farmanna- og fiskimanna-
samband íslands hefir frá því
fyrsta látið sig mikið skipta
öll menningar- og velferðar-
mál sjómannastjettarínnar í
heild. Og m. a. lagt fyrir Al-
þingi markverðar tillögur í
þeim efnum, auk þess sém það
hefir eðlilega í því sambandi
látið almenn mál sjávarútvegs
ins allmikið skipta. Og í því
sambandi sent Alþingi ályktan
ir viðvíkjandi aukningu og
endurnýjun skipastólsins, og
um aukna hagnýtingu sjávar-
afurða.
Eins og öllum er kunnugt er
það alvarlegt áhyggjuefni allra
hugsandi manna, hve skipastóll
okkar Islendinga er nú orðinn
svo úr sjer genginn og að sjáv
arútvegnum þrengt á ýmsa
lund. Á sambandsþingi F- F. S.
í. koma saman fulltrúar, sem
flestir eru starfandi menn á
veiðiskipaflota okkar og hafa
því manna besta aðstöðu til
þess að þekkja ástand hans
eins og hann raunverulega er.
*Enda munu þeir hafa hug á
því, að fá nú úr því skorið hjá
Alþingi, hvaða raunhæfar ráð
stafanir það vilji gera til þess
að tryggja endurnýjun skipa-
stólsins.
Auk þeirra mála sem snerta
þannig alþjóðarheill einsog
sjávarútvegsmálin, liggja og
fyrir sambandsþinginu marg-
vísleg innanfjelagsmál.
Rafmagnsverð
hækkað í
Hafnarfirði
BÆJARSTJÓRN Háfnar-
fjarðar samþykti á síðasta
bæjarstjórnarfundi að hækka
rafmagnsverð í bænum nokk-
uð. Er hækkunin á rafmagns-
verðinu svipuð því, sem lagt
hefir verið til að verði gert
hjer í Reykjavík.
Mun hafa verið samkomulag
um það milli rafmagnsstjór-
anna í Reykjavík og Hafnar-
firði að leggja til hækkun á
rafmagnsverði á svipuðum
grundvelli.
Hækkun rafmagnsverðsins í
Hafnarfirði er samkvæmt til—
lögum Valgarðs Thoroddsen,
rafmagnsstjóra Hafnarfjarðar.