Morgunblaðið - 09.11.1944, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 9. nóv. 1944.
Minningarorð um
Bjargmund Guðmundsson
MIÐVIKUDAGINN 2. þ. m.
andaðist að heimili sínu, Bakka
á Vatnsleysuströnd, öldungur-
inn Bjargmundur Guðmunds-
son, bóndi þar. Hann var fædd
ur 29. júlí 1860 og varð því
rúmlega áttræður.
Það má segja um þennan
mikla atorkumann, að ekki fór
mjög mikið fyrir honum, út í'
frá, fremur en mörgum öðrum
mönnum sem einbeita kröftum
sínum í ákveðnum tilgangi á
ákveönum stað. Hann tók við
örlillum túnskika, sem lá undir
ágangi sjávar og umhverfis var
grátt og úfið hraun, með litlum
leirflögum og lyngræmum milli
hraunanna, — en þó lang mest
af storknuðu og brunnu grjóti.
Það var ekki álitlegt land til
ræktunar. En með ódrepandi
kai’lmensku og þreki rjeðisl
Bjargmundur á hraunið. Þar
voru fá verkfæri, í fyrstu að
minsta kosti, nema sterkar
hendur og fastur, ákveðinn á-
setningur. En ekkert af þessu
skorti Bjargmund og smátt og
smátl breyttist urðin í sljett og
fagurt tún og matjurtagarða og
upp komust snotur og vel bygð
íveruhús og peningshús. Ekki
var því að fagna, að hann gæti
gefið sig óskiftan að jarðabót-
unum, vinnan fyrir daglegu
brauðí tók mestan hinn venju-
lega starfstíma. Sjóróðrar á ver
tíðum og kaupavinna norður í
landi sumar eftir sumar, um
langa hríð. — En mestallur sá
tími, sem aðrir nota til hvíldar
og skemtana var hjá Bjarg-
mundi varið til baráttu við
grjólið og lil þess að hlynna að
nýgræðingnum. Oft var sofið
lítið. Starfsgleði hans og starfs-
þrek var með fádæmum, fram-
farahugur hans og framsækni
ódrepandi og entisl honum mik
ið lengur en kraftarnir, þótt
miklir væru og endingargóðir.
Svo hafa sagt mjer jafnaldrar
hans, að á yngri árum hafi
aldrei sjeð á honum þreyta,
hvorki á sjó nje landi. — Oft
bar hann mold á bakinu langar
leiðir, til þess að þekja með
berar klappirnar á landi sínu.
Aldrei var hann óvinnandi og
ælíð hafði hann ný áform um
framkvæmdir á prjónunum, alt
fram til síðustu stundar. Hann
átti erfitt með að sætta sig við
það, að kraftarnir væru þrotnir
og lífsstarfinu lokið, svo var
hugurinn mikill til athafna og
starfs. — Hann var dyggur
maður í þjónustu lífsins, í spor-
um hans þróast gróður jarðar,
— iðjagræn tún og nytjajurtir
þar sem áður var grjót og auðn.
Jeg held að fáir ættu frekar
skilið en Bjargmundur á Bakka
að við hann væri nú sagt: „Þú
dyggi þjónn, þú varst trúr yfir
litlu, gakk þú nú inn í íögnuð
herra þíns“. —
Bjargmundur var ekki hár
maður en mjög þrekinn, fríður
maður og góðmannlegur, greind
ur vel og framúrskarandi áreið
anlegur í öllum viðskiftum,
fasllyndur og trygglyndur.
Hann kvongaðist ekki, en systir
hans, Jódís, var bústýra hjá
honum. Einn pilt ólu þaU upp,
frænda sinn, Guðbjart Jónsson,
dreng góðan og hinn efnileg-
asta mann, er varð ellistoð
þeirra.
Þorsteinn Jónsson.
Kristniboðsíjelag kvenna 40 ára
— Ruhr
Framh. af bls. 7.
hinna sameinuðu þjóða,
gæti Ruhr orðið fyrsta og
mikilvægasta tilraun Ev-
rópu til alþjóðlegs sam-
starfs. Ef framleiðsla hjer-
aðsins væri skynsamlega
skipulög og í samræmi við
þarfir Evrópuþjóðanna í
framtíðinni, gæti Ruhr orð-
ið jafnvægispunktur í við-
skrftum heimsins og upp-
spretta allsherjarvelmegun
ar.
Auðvitað má deila um
það, hvort þetta sje heppi-
legasta lausnin, en enginn
vafi getur leikið á því, að
engin sú friðaráætlun getur
blessast, sem ekki tekur til
lit til hinnar geysilegu getu
Ruhrhjeraðsins, bæði til
góðs og ills.
í DAG, 9. nóvember, eru lið-
in 40 ár síðan frú Kirstín Pjet-
ursdóttir, kona síra Lárusar
Halldórssonar fríkirkjuprests,
stofrtaði Kristniboðsfjelag
kvenna í Reykjavík.
Frú Kirstín hafði kynst fje-
lagssamtökum kvenna í Dan-
mörku til stuðnings kristniboði,
er nefnast Kvindelige Missj-
ons Arbejdere. Þeim sendi fje-
lagið í Reykjavík tillög sín
fyrstu tíu árin, eða til þess tíma
er Islendingar eignuðust sinn
eigin kristniboði.
Frú Vilhelmína Bartels var
fyrsti gjaldkeri fjelagsins, en
frú Anna Thoroddsen, systir
frú Kirstínar ritari. Þriðja syst
irin, frú Kristjana Pjelursdótt-
ir, var einnig í mörg ár einn
áhugasamasti meðlimur fjelags
ins. Það gefur að skilja, að
slíkir meðlimir eru hverjum
fjelagsskap hin bestu meðmæli.
Forstöðukonur Kristniboðs-
fjelags kvenna hafa auk stofn-
andans verið frú Helene Hall-
dórsson, frú Anna Thoroddsen,
frk. Kristín Sæmunds, frú Guð
rún Lárustíóttir, frú Dagbjört
Guðmundsdóttir og frú Unnur
Erlendsdóttir. Af stofnendun-
um er aðeins ein kona enn á
lífi, frú Valgerður Helgason.
Fjelagið minnist hennar langa
og trúfasta slarfs með þakk-
læli á 40 ára afmæli sinu, með
því að hún verður í dag kjörin
heiðursmeðlimur. ,
Kristniboðsfjelag kvenna hef
ir unnið mikið starf, þó að ekki
hafi það látið mikið á sjer bera
út á við, heldur starfað í kyr-
þey. Án þess hefði kristilegt
sjálfboðastarf hjer á landi ver-
ið fátæklegra að miklum mun.
Það er meðeigandi kristniboðs-
hússins „Belaníu“ (Laufásvegi
13), og stendur að fjölþættu
kristilegu starfi sem þar er rek
ið. Fjelagið er í sambandi ís-
lenskra kristniboðsfjelaga, sem
kostar síra Jóhann Hannesson
til starfs í Kina og tvo ferða-
prjbdikara hjer heima. Síðast-
liðið ár sendi sambandið 75 þús
króna til Kína, lil styrktar starfi
síra Jóhanns og norskra kristn-
boðsins þar, sém hafa ekki not-
ið neins stuðnings frá Noregi
síðan landið var hernumið- En
55 þús. kr. er búið að senda
það sem af er þessu ári.
Kristniboðsfjelag kvenna í
Reykjavík er elsti starfandi
kristniboðsfjelagsskapurinn
hjer á landi. Það mun nú fáum
kunnugt, að fyrsta kristniboðs-
fjelagið hjer var stofnað á
sjálfri þjóðhátíðinni á Þingvöll
um 5.—7. ágúst 1874, samkv.
tillögu frá Gunnari prófasti
Gunnarssyni (bróður Tryggva
Gunnarssonar), eins áhugasam
asta og færasta manns ís'lensku
prestastjettarinnar um þær
mundir. (Áhuga sinn fyrir
kristniboði mun hánn hafa
fengið af að lesa „Kristileg
smárit“ síra Jóns lærða á
Möðrufelli). Malthías Jochums
son vikur að þessu í frásögu
sinni um þjóðhátíðina í „Þjóð-
ólfi“ 12. ág. 1874, en, þar segir:
„Fullstofnað var og fest með
samtökum kristniboðsfjelag
það, er Þingeyingar hafa ný-
stofnað að ráði hins nýsálaöa
skörungs þeirra, Gunnars pró-
fasts Gunnarssonar. Fyrir á-
skorun Eggerts, bróður Gunn-
ars prófasts, gengu í það allir
þeir prestar, sem komnir voru
saman og margir aðrir“.
Ekki er nema eðlilegt að fje-
lagsskapur þessi lognaðist brátt
( ,
út af, eins og trúarlífinu var
! þá háttað hjer á landi, þar sem
Gunnars prófasts naut ekki
| lengur við. Hvert álit menn
j höfðU á honum, kemur skýrt
í Ijós í erfiljóoum Matthíasar
eftir hann, en eitt vei’sið í þeim
er á þessa leið:
,,Guðleg sól á Gunnars leiði
geislum slafa þú
öld af öld úr háu heiði helg og
mild sem nú!
Því jeg hygg á þúsund árum
þjóðar vorrar brann
ljós þitt ei á eríitárum eftir
betri mann“.
Meðal þeirra, sem sátu þjóð-
fundinn voru þrír menn í
blóma lífsins, sem urðu hug-
fangnir af draumi Gunnars pró
fasts um „að stofna kristiboðs-
fjelag á sjálfu Lögbergi, þeim
hinum sama slað, þar sem
kristin trú var á sínum ííma
lögtekin“. Það voru þeir Odd-
ur V. Gíslas’on, síoar prestur
að Stað í Grindavík, Jens Páls-
son, síðar prestur á Utskálum
og í Görðum og Jóhann Þor-
kelsson, síðar dómkirkjuprest-
ur í Reykjavík. Hjer er ekki
rúm til að segja frá afskifíum
þeirra af málinu. Þeir og ýms-
ir aðrir mætustu menn presta-
stjettarinnar sáu um það, að
upp frá því fjell kristniboðs-
málið ekki í gleymsku ,á landi
hjer. Undirtektirnar voru ein-
atl daufar. Þeir urðu fyrir mikl
um vonbrigðum hjá sínum eig-
in stjettabræðrum, eins og ráða
má af eftirfarandi orðum úr
grein eftir síra Odd V. Gísla-
son:
„ . . . sömu andmælum sætir
kristniboðsmálið allsstaðar. —
En það heldur áfram eftir sem
áður. Sannkristnir menn munu
ekki svíkja frelsara sinn. —
Guð hefir opnað lönd heiðingj-
anna á vorum dögum, svo að
vjer náum til þeirra hvarvetna
og þessi öld er sannkölluð
kristniboðsöld. Og afskiftaleysi
Islendinga af kristniboðinu alt
til þessa, er prestunum að
kenna. Ytra trúboð geta leik-
menn stutt fyrir prestunum og
ættu að gjöra það. Kristniboðs-
starfið heldur áfram um heim
allan og ísland skerst ekki til
lengdar úr leik“.
Þessi spá rættist 12 árum
síðar, þegar trygð var veruleg
og varanleg þátttaka af hálfu
íslendinga í kristniboði með
stofnun Krislniboðsfjelags
kvenna í Reykjavík, 9. nóv.
1904.
Ólafur Ólafsson.
Slöðugar árásir á
þýskar olíuhreins-
LONDON í gær: — Flug-
sveitir bandamanna hafa í dag
haldið áfram árásum á o!íu-
h reinsunarst.öðvar Þ, jóð verja.
Árásirnar voru gerðar á
Leuna-stöftina, Homl)urg í
Ruhr, Merseburg og víðar.
Bamlaríkjamenn inistu 5
spreng.juflugvjelar í árásum á
Merseburg og Múnster og 42
orustuflugvjelar. Talið er að
meiri hluti orustuflugvjelanna,
1 sem ekki komn til bækistöðva
sinna, hafi lent á landi, sem
bandamenn ráða yfir.

X-5
4(
Effir Roberf Slorm
I PR£í=*ER BArTL£ &OND& !
E3V TME WAV, MOW'5 TMí CkOP
COMINO, OM VOUP OLD FAR.M ?
BEEN OUT TWERE SINCE
1—2) Tucker: — Viltu ekki snaps, kunningi?
Jeg er vel múraður. — Chuck: — Nei, þakka þjer
fyrir, hr. Tucker ... snaps er ágætur, en ... Svo
við tölum um annað, hvaða náungar eru það, sem
eru sestir að á gamla býlinu þínu. Hafa þeir verið
þar síðan þú seldir? — Tucker: — Já, það er nú
meiri skömmin.
3—4) Tucker: — Þessir fjandans nýju eigendur
láta jörðina níðast niður. Núna gætu þeir átt 100
skeppa af korni í sátum. — „Líkist einhver þeirra
þessum hjerna?“, spurði Chuck og rjetti Tucker
mynd af Blákjamma. — Tucker: — Já, það er nú
fínn maður; hann ljet mig hafa bensínskömtunar-
seðla. — Chuck: — Já, hann er vinur þinn.