Morgunblaðið - 10.11.1944, Side 1

31. árgungur.
227. tbl. — Föstudagur 10. nóvember 1944.
IsafoldarprentsmiSja h.f
ChurchiII segir
AÐ SIGRA ÞJÓÐVERJA KOSTAR ÝTR-
USTU Areynslu bandamanna
Johannes V. Jensen
fær Nobelsverð-
launin
London í gærkveldi:
Fregn frá Stokkhólmi í kvöld
hermir, að ákveðið hafi verið
í dag að veita danska rithöfund
inum Jóhannes V. Jensen,
bókmenntaverðlaun Nobels fyr
ir árið 1944. — Reuter.
Þingfundir
hefjasi í dag
ÞINGFUNDIR hefjast á ný
í dag.
Fundur hefst í Sþ. kl. 1%.
Fyrsta mál á dagskrá er rann-
sókn kjörbrjefs, og er það
végna þess, að nýr þingmaður
tekur nú sæti á þingi. Er það
Ásmundur Sigurðsson kennari
frá Reyðará í Austur-Skafta-
felsssýslu. Hann er annar vara-
þingmaður fyrir Sósíalistaflokk
inn og tekur sæti Sigurðar Thor
oddsen, sem fór á flugmálaráð-
stefnuna í Ameríku.
Sænskir sjálfboða-
liðar fil að berjasf
í Noregi!
AFTONTIDNINGEN í Stokk
hólmi skrifar um, hvort sænsk
ir sjálfboðaliðar muni gefa sig
fram til að berjast í Noregi. —-
Blaðið segir m. a.: „Það er ekki
neinn vafi á, að bæði ríkisstjórn
in og þjóðin vill hjálpa Norð-
mönnum, eins og Finnum var
hjálpað. En það verður að ske
á þann hátt, að hlutleysi Sví-
þjóðar verði ekki brotið. Það
er hinsvegar ekki brot á hlut-
leysi, að hvetja unga Svía til
að berjast í Noregi“.
Her Pattons
sækir á
London í gærkveldi.
; A Vesturvígstöðvunum er
tþað helst tíðinda, að her Patt-
ons heldur uppi sókn sinni á
Metzsvæðinu og er sóknin háð
á um 50 km. víglínu. llafa
orustur verið'harðar í dag, og
nenn Pattons sótt nokkuð
úam, tekið fáein þorp.
Annarsstáðar á vígstöðvun-
um ér mjög lítið barist, helst
við Moerdijk, þar sem Þjóð-
[ verjar verjast enn í stein-
steypuvirkjum vestan Maas-
[fljótsins, en Pólverjar sækja
|að þeim. Á Waleheren verjast
jum 200 Þjóðverjar enn á stað,
< þar sem ilt er að komast aðl
þeim.
Allmiklar loftárásir voru
gerðar á Þýskaland í dag, og
flugvjelar studdu einnig land.
her bandamanna. — Þjóðverj-
ar segjast hafa skotið hinum
nýjum skeytum sínum á Lond-
on og einnig svifsprengjum.
De Gaulle hvefur
fil löghlýðni
og samheldni
London í gærkveldi.
De Gaulle hershöfðingi
hjelt ræðu í París í dag fyrir
miklum mannfjölda og talaði
aðallega um þann uppsteit og
deilur, sem orðið hafa í land-
inu áð undanförnu.- — Lagði
hann ríkt á það við menn, að
koma á fót öruggri löggæslu,
þannig að enginn gæti vaðið
lippi þvert ofan í lögin, og
áminti hershöfðinginn einnig
menn um það, að tefja ekki
fyrir endurreisn þj'óðarinnar,
en það gerðu þeir með því,
að taka. flokk þann er þeir
tilheyrðu fram fyrir þjóðar-
heildina. -— Reuter.
Rúmenar ákærðir.
London: Útvarpið í Moskva
hefir tilkynnt, að teknir hafi
verið höndum 23 háttsettir
Rúmenar, að tilhlutun vopna-
hljesnefndar bandamanna og
er þeim gefið hitt og annað að
sök, meðal annars að hafa
myrt rússneska borgara. Eru
meðal hinna ákærðu ráðherrar,
landstjórar, lögreglustjórar og
dómarar.
Ásmundur
Skákmeisfari
Islan
Mikið hefir unnist á
líðandi ári
London í gærkveldi. Einkaskeyti til Morgun-
blaðsins frá Reuter.
„VJER stöndum nú við þröskuld Þýskalands, og það
mun taka ýtrustu áreynslu, hvern snefil af styrkleika
þeim og fórnum, sem Bretar, Bandaríkjamenn og Rússar
geta lagt fram, að sigrast á hinni örvæntingarfullu mót-
spyrnu Þjóðverja. Jeg get ekki annað en beðið ykkur um
að leggja alt sem hægt er á ykkur, þrátt fyrir það, þótt
nú hafi stríðið staðið í fimm ár“. Þannig mælti Churchill,
er hann hjelt hina árlegu ræðu sína í boði borgarstjór-
ans í London í dag.
Churchill talaði í hálfa klukkustund. Hóf hann mál
sitt á því að minnast hinna fimm ára, sem styrjöldin hefir
staðið. Sagði hann að er maður liti til baka, fyndist manni
þessi tími stundum svo óralangur, en stundum nær því
ekki neitt.
ÚRSLITAKEPNIN í einvígi
þeirra Baldurs Möller og Ás-
mundar Ásgeirssonar var tefld
í gærkvöldi og fóru leikar svo j
að Ásmundur gerði jafntefli
við Báldur og vann þar með ^
titilinn „Skákmeistari Islands
1944“.
Ásmundur vann f jórar skák j
ir og gerði þrjú jafntefli,
hlaut 51/2 vinning. — Baldur
vann þr.jár skákir og gerði
þrjú jafntefli, hlaut 4V2
vmn-
mg.
Úrslitíjskákin hófst s. 1.
sunnudag og eftir 42 leiki var
skákinni frestað. ■— I gær-
kvöldi hófst hún að nýju og
eins og fyrr getur varð hún
jafntefli eftir mjög. harða og
spennandi keprTi. Hafði svart
þá leikið 79 leiki.
Ásmundur Ásgeirsson var
„Skákmeistari Islands“ árið
1931, 1933 og 1934.
Baldur Möller var „Skák-
meistari Islands“ árið 1938,
1941 og 1943. — Verður því
Ásmundur skákmeisari í 4
sinn.
Kampavín loftleiðis.
London: Nýlega hafa fundist
hjer í einu af úthverfum borg-
arinnar 1000 flöskur af kampa
víni. Voru flöskurnar á auðu
svæði, nærri íbúðarhúsum
nokkrum, og er talið, að þeim
hafi verið smyglað loftleiðis frá
meginlandinu, en innflutnings-
tollurinn hefði numið stórfje.
Nokkrir amerískir flugmenn
hafa verið yfirheyrðir.
Sigrar ársins.
Síðan drap Churchill á sigra
ársins ’43 og sagði að þótt þeir
hefðu verið miklir, þá væru
þeir þó ekkert á móti sigrum
yfirstandandi árs. Taldi Churc-
hill þvínæst upp höfúðborgir
þær, sem Þjóðverjar hefðu vér
ið reknir úr á þessu ári. — Við-
staddir í veislunni voru þeir
König hershöfðingi, stjórnandi
Parísarborgar og borgarstjór-
inn í Bruxelles og minntist
Churchill þeirra hlýlega.
Churchill sagði að allir banda
menn Þjóðverja hefðu snúist
gegn þeim á árinu, nema Ung-
verjar, og herir óvina Þjóðverja
stæðu nú á þýskri grund bæði
í austri og vestri.
Kafbátahættan engin.
Kafbátahættuna kvað Churc-
hill algjörlega um garð gengna,
að minnsta kosti í bráðina. —
Sagði hann frá því, að í einum
mánuði þessa árs, hefðu þýskir
kafbátar ekki sökkt einu ein-
asta skipi bandamanna, fyrr en
síðasta daginn, þá sökktu þeir
einu. Kvað Churchill nú ógur-
legan lofthernað rekinn gegn
Þjóðverjum og væri von um að
ófriðurinn gæti endað árið 1945
Teheranfundur.
Churchill minntist á ráð-
stefnu Stalins, Roosevelts og
hans sjálfs í Teheran, og sagði,
að nú væri tími til kominn, að
önnur slík ráðstefna yrði hald-
in, hún gæti stytt þjáningatíma
þá, sem nú gengju yfir mann-
kynið. Sagðist Churchill búast
við slíkri ráðstefnu allbráð-
lega, þar sem útlitið fyrir því
að hún yrði haldin hefði stór-
um batnað við úrslit forseta-
kosninganna í Bandaríkjunum
fyrir skemstu.
Bandaríkjamenn.
Churchill hrósaði mjög
Bandaríkjamönnum í sambandi
við kosningarnar, og kvað það
mjög erfitt að láta þær fara
vel fram, án þess að slaka á
hernaðarátakinu, en þetta hefði
tekist prýðilega, og væri heilla-
óskir Deweys til Roosevelts, eft
ir að úrslitin voru kunn, ágætt
fordæmi upp á það, hvernig
andstæðingar í stjórnmálum
ættu að haga sjer. Kvað hann
Breta eiga fjölda vina í báðum
hinum miklu stjórnmálaflokk-
um Bandaríkjanna.
Styrjaldaryfirlit.
Síðan vjek Churchill máli
sínu að styrjöldinni og rakti at-
burði þá, sem þar hafa gerst,
það sem af er árinu.
Baráttan um Holland.
Síðan lýsti Churchill barátt-
i unni um ' Suðvestur-Hplland,
j sem hann sagði að hefði líka
I verið afar hörð, og manntjón
I bandamanna þar mikið. Gætu
i nú bandamenn brátt farið að
j nota höfnina í Antwerpen, sök
um baráttu þessarar.
Brot af því, sem kemur.
j Churchill kvað þessar miklu
! orustur þó aðeins brot af þeim
sem í vændum væru. Banda-
menn stæðu við þrepskjöld
Þýskalands, og yrðu þéir allir,
Bretar, Bandaríkjamenn og
Rússar að leggja fram hvern
snefil af þreki og fórnarlund,
sem þeir ættu til, ef sigrast
ætti á hinni ofstækisfullu mót-
spyrnu Þjóðverja, sem aldrei
hefðu verið jafn einhuga um að
verjast, og nú. Væri því ekk-
ert fyrir menn að gera, annað
en leggja alla krafta sína fram
enn um hríð.